Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Franz Werfel (d. 10 Eylül 1890, Prag - ö. 26 Ağustos 1945 Beverly Hills, Kaliforniya) Avusturyalı romancı, oyun yazarı ve şair.
Franz Werfel | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 10 Eylül 1890 Prag, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu |
| Ölüm | 26 Ağustos 1945 (54 yaşında) Beverly Hills, Kaliforniya, ABD |
| Meslek | Oyun yazarı, şair |
| İmza | |
 | |
1920'lerde en tanınmış Almanca yazan yazarlardan birisi idi. 1938 yılında Avusturya'nın Nazi işgaline uğramasından sonra Viyana'dan ayrıldı, önce Fransa'ya; Fransa'nın işgali üzerine ABD'ye yerleşti. En ünlü eserleri Osmanlı Devleti'nde I. Dünya Savaşı sırasında çıkarılan Tehcir Kanunu'na uymayan Ermenilerin Musa Dağ İsyanı'nı anlatan "Musa Dağı'nda 40 Gün" (1933) ile Katolik bir Fransız kızı olan Bernadette Soubirous'ın kehanet rüyalarını anlatan "Bernadette'nin Ezgisi" (1941) romanıdır.
Yaşamı
1890 yılında Prag'da doğdu. Almanca konuşan Yahudi topluluğuna mensuptu. Babası, zengin el sanayii eldivenleri üreticisi Rudolf Werfel, annesi bir fabrika sahibinini kızı olan Albine Kussi idi. Franz Werfel, çiftin üç çocuğunun ilkiydi. Katolik dadısı Barbara Simunkova'nın etkisi ile Hristiyan kültürüne yakınlık duyarak yetişti.
16 yaşında şiir yazmaya başladı. Max Brod ve Franz Kafka gibi yazarlarla arkadaşlık etti. İlk şiir kitabı olan "Dünyanın Dostu" (Der Weltfreund) 1911 yılında yayımlandı ve çok satan bir kitap oldu. 1912 yılında Leipzig'e taşındı ve bir yayınevinde editörlük yaptı. Else Lasker-Schüler, Martin Buber, Rainer Maria Rilke gibi Alman yazar ve şairlerle tanıştı.
I. Dünya Savaşı başladığında Avusturya-Macaristan ordusunda telefon operatörü olarak Rusya cephesinde görev yaptı. Bu deneyim, yapıtlarını belirleyen barışçı görüşü temellendirdi. Tiyatro oyunları ve başka kurgusal eserler üretmeye devam etti. 1917'de cepheden ayrılıp Viyana'daki Basın Bürosunda görev yapmaya başladı. İleride eşi olacak Alma Mahler ile bu dönemde tanıştı. O sırada mimar Walter Gropius ile evli olan Alma Mahler, 1920 yılında eşinden boşansa da evlenmeyi uzun süre reddetti. Çift, 6 Temmuz 1929'da evlendi.
12 yaşından beri iyi bir opera izleyicisi ve Verdi hayranı olan Wefler, 1924 yılında "Verdi, Operanın Romanı" adlı ilk romanını yayımlandı. Bu eser Werfel'in bir romancı olarak ününü pekiştirdi. 1924 yılında yazdığı "Juarez ve Maximilian" adlı oyunu, ilk defa 1925'te Magdeburg'da sahnelendi; ancak ertesi yıl Viyana ve Berlin'de Max Reinhardt tarafından sahneye konduğunda büyük başarı kazandı. Yazar, bu eser ile Viyana Bilimler Akademisi tarafından "Grillparzer Ödülü"'ne layık görüldü.
1925'te Alma Mahler ile birlikte Filistin ve Mısır'a seyahat eden Werfel, izlenimlerinin etkisi ile kaleme aldığı "Yahudilerin Arasındaki Pavlus" adlı eserini 1926'da yayımladı. Aynı yıl, Prusya Sanat Akademisi'ne üye seçilerek akademinin yeni kurulan edebiyat bölümünün yirmi kurucu üyesinden birisi oldu. 1927'de Çekoslovak Devlet Ödülü'ne, 1930'da İsveç edebiyat ödülü olan Schiller Ödülü'ne layık görüldü. Artık Almanca yazan en tanınmış yazarlarından birisi olmuştu.
1928'de yayımlanan "Mezunlar Günü" romanında başkalarına benzemediği için arkadaşları arasında ve hatta aile içinde hırpalanan bir delikanlı olan Adler'in öyküsünü anlattı. Alma Mahler'in evlenmek için öne sürdüğü Yahudi dininden ayrılma koşulunu yerine getirerek 8 Temmuz 1929'da evlenen yazar, daha sonra bunun artık Yahudi olmadığı anlamına gelmeyeceğini, köklerini inkâr etmediğini ifade etmiştir.
1929'da eşi Alma Mahler ile birlikte yaptığı Ortadoğu gezisinin ardından "Musa Dağı'nda Kırk Gün" (Die Vierzig Tage des Musa Dagh) adlı kitabı yazdı. Eserde, Tehcir Kanunu'na uymayarak Antakya yakınlarındaki Musa Dağı'na sığınan yedi Ermeni köyü ahalisinin direnişini anlattı. Ancak romanda Avrupalı Yahudilerin yaşadıklarını, Yahudi soykırımının adım adım yaklaşmasını sembolize eden olaylar da vardı. Roman 1933 yılı Mart ayında Viyana'da yayımlandığında büyük yankı uyandırdı. Kitap, yazarın başka kitapları ile birlikte 1933 yılında Almanya'da meydanlarda Naziler tarafından yakılan kitaplar arasında yer aldı; bütün kütüphanelerden çıkarıldı ve 1934 yılında Nazi hükûmeti tarafından yasaklandı. Ancak 1934'te ABD'de piyasaya çıktığında iki hafta içinde 35 bin kopya satarak o yılın rekorunu kırdı.
1938'de Avusturya'nın ilhakı üzerine ülkeyi terk eden Werfel, Fransa'ya giderek Marsilya yakınlarında bir balıkçı köyünde yaşadı. Fransa'nın işgali üzerinde yeniden kaçmak zorunda kaldı. Eşi ile birlikte sığındığı Lourdes şehrinde birkaç hafta kaldıktan sonra Madrid'e, ardından Lizbon'a gitti ve oradan bir gemiyle New York'a gitti. 13 Ekim 1940'ta New York'a ulaşan Werfel, daha sonra Los Angeles'a yerleşti. Ülkesindeki başarısını ABD'de sürdürmeyi başardı. "Çalıntı Cennet" ve "Bernadette'nin Ezgisi" kitapları çok satan eserleri arasına girdi. Son eseri "Doğmamışların Yıldızı"'nı tamamladıktan kısa süre sonra 17 Ağustos 1945'te hayatını kaybetti ve Los Angeles Rosandale Mezarlığı'na defnedildi. Mezarı savaştan sonra Viyana'ya getirilmiştir.
Eserleri
- Verdi. Operanın Romanı (1924), roman
- Juarez ve Maximilian (1925), oyun
- Yahudilerin Arasındaki Pavlus: Bir Trajedi (1926), oyun
- Küçük Burjuvanın Ölümü (Der Tod des Kleinbürgers) (1928), kısa öykü
- Mezunlar Günü (Der Abituriententag) (1928), roman
- Musa Dağ'da Kırk Gün (1933), roman
- Jeremia, Sesi İşit! (Höret die Stimme, or Jeremias) (1937), roman
- Çalıntı Cennter (Der veruntreute Himmel) (1939), roman
- Bernadette'nin Ezgisi (Das Lied von Bernadette) (1941), roman
- Jacobowski ve Albay (Jacobowsky und der Obers) (1944), oyun
- Doğmamışların Yıldızı (1945/1946), bilimkurgu roman
Kaynakça
- ^ a b c Mirak-Weissbach, Muriel. "Franz Werfel'i Yeniden Keşfetmek". www.agos.com.tr. Agos gazetesi, 30 Mart 2013. 26 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2017.
- ^ a b c . www.gustav-mahler.eu. Gustav-mahler.eu sitesi. 26 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2017.
- ^ "Franz Werfel". www.idefix.com. Idefix.com sitesi yazar tanıtım sayfası. 15 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2017.
- ^ a b c d Wagener, Hans. "Understanding Franz Werfle". books.google.co.uk. University of South Carolina Press, 1993. 26 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2017.
- ^ Çakır, Serap. "Franz Werfel'den 'Mezunlar Günü'". www.cumhuriyet.com.tr/. Cumhuriyet gazetesi, 18 Kasım 2016. 26 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2017.
- ^ a b Hür, Ayşe. "Franz Werfel ve 'Musa Dağ'da Kırk Gün'". www.izmirizmir.net/a. Taraf gazetesi, 18 Aralık 2011. 26 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2017.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Franz Werfel d 10 Eylul 1890 Prag o 26 Agustos 1945 Beverly Hills Kaliforniya Avusturyali romanci oyun yazari ve sair Franz WerfelDogum10 Eylul 1890 1890 09 10 Prag Avusturya Macaristan ImparatorluguOlum26 Agustos 1945 54 yasinda Beverly Hills Kaliforniya ABDMeslekOyun yazari sairImza 1920 lerde en taninmis Almanca yazan yazarlardan birisi idi 1938 yilinda Avusturya nin Nazi isgaline ugramasindan sonra Viyana dan ayrildi once Fransa ya Fransa nin isgali uzerine ABD ye yerlesti En unlu eserleri Osmanli Devleti nde I Dunya Savasi sirasinda cikarilan Tehcir Kanunu na uymayan Ermenilerin Musa Dag Isyani ni anlatan Musa Dagi nda 40 Gun 1933 ile Katolik bir Fransiz kizi olan Bernadette Soubirous in kehanet ruyalarini anlatan Bernadette nin Ezgisi 1941 romanidir Yasami1890 yilinda Prag da dogdu Almanca konusan Yahudi topluluguna mensuptu Babasi zengin el sanayii eldivenleri ureticisi Rudolf Werfel annesi bir fabrika sahibinini kizi olan Albine Kussi idi Franz Werfel ciftin uc cocugunun ilkiydi Katolik dadisi Barbara Simunkova nin etkisi ile Hristiyan kulturune yakinlik duyarak yetisti 16 yasinda siir yazmaya basladi Max Brod ve Franz Kafka gibi yazarlarla arkadaslik etti Ilk siir kitabi olan Dunyanin Dostu Der Weltfreund 1911 yilinda yayimlandi ve cok satan bir kitap oldu 1912 yilinda Leipzig e tasindi ve bir yayinevinde editorluk yapti Else Lasker Schuler Martin Buber Rainer Maria Rilke gibi Alman yazar ve sairlerle tanisti I Dunya Savasi basladiginda Avusturya Macaristan ordusunda telefon operatoru olarak Rusya cephesinde gorev yapti Bu deneyim yapitlarini belirleyen barisci gorusu temellendirdi Tiyatro oyunlari ve baska kurgusal eserler uretmeye devam etti 1917 de cepheden ayrilip Viyana daki Basin Burosunda gorev yapmaya basladi Ileride esi olacak Alma Mahler ile bu donemde tanisti O sirada mimar Walter Gropius ile evli olan Alma Mahler 1920 yilinda esinden bosansa da evlenmeyi uzun sure reddetti Cift 6 Temmuz 1929 da evlendi 12 yasindan beri iyi bir opera izleyicisi ve Verdi hayrani olan Wefler 1924 yilinda Verdi Operanin Romani adli ilk romanini yayimlandi Bu eser Werfel in bir romanci olarak ununu pekistirdi 1924 yilinda yazdigi Juarez ve Maximilian adli oyunu ilk defa 1925 te Magdeburg da sahnelendi ancak ertesi yil Viyana ve Berlin de Max Reinhardt tarafindan sahneye kondugunda buyuk basari kazandi Yazar bu eser ile Viyana Bilimler Akademisi tarafindan Grillparzer Odulu ne layik goruldu 1925 te Alma Mahler ile birlikte Filistin ve Misir a seyahat eden Werfel izlenimlerinin etkisi ile kaleme aldigi Yahudilerin Arasindaki Pavlus adli eserini 1926 da yayimladi Ayni yil Prusya Sanat Akademisi ne uye secilerek akademinin yeni kurulan edebiyat bolumunun yirmi kurucu uyesinden birisi oldu 1927 de Cekoslovak Devlet Odulu ne 1930 da Isvec edebiyat odulu olan Schiller Odulu ne layik goruldu Artik Almanca yazan en taninmis yazarlarindan birisi olmustu 1928 de yayimlanan Mezunlar Gunu romaninda baskalarina benzemedigi icin arkadaslari arasinda ve hatta aile icinde hirpalanan bir delikanli olan Adler in oykusunu anlatti Alma Mahler in evlenmek icin one surdugu Yahudi dininden ayrilma kosulunu yerine getirerek 8 Temmuz 1929 da evlenen yazar daha sonra bunun artik Yahudi olmadigi anlamina gelmeyecegini koklerini inkar etmedigini ifade etmistir 1929 da esi Alma Mahler ile birlikte yaptigi Ortadogu gezisinin ardindan Musa Dagi nda Kirk Gun Die Vierzig Tage des Musa Dagh adli kitabi yazdi Eserde Tehcir Kanunu na uymayarak Antakya yakinlarindaki Musa Dagi na siginan yedi Ermeni koyu ahalisinin direnisini anlatti Ancak romanda Avrupali Yahudilerin yasadiklarini Yahudi soykiriminin adim adim yaklasmasini sembolize eden olaylar da vardi Roman 1933 yili Mart ayinda Viyana da yayimlandiginda buyuk yanki uyandirdi Kitap yazarin baska kitaplari ile birlikte 1933 yilinda Almanya da meydanlarda Naziler tarafindan yakilan kitaplar arasinda yer aldi butun kutuphanelerden cikarildi ve 1934 yilinda Nazi hukumeti tarafindan yasaklandi Ancak 1934 te ABD de piyasaya ciktiginda iki hafta icinde 35 bin kopya satarak o yilin rekorunu kirdi 1938 de Avusturya nin ilhaki uzerine ulkeyi terk eden Werfel Fransa ya giderek Marsilya yakinlarinda bir balikci koyunde yasadi Fransa nin isgali uzerinde yeniden kacmak zorunda kaldi Esi ile birlikte sigindigi Lourdes sehrinde birkac hafta kaldiktan sonra Madrid e ardindan Lizbon a gitti ve oradan bir gemiyle New York a gitti 13 Ekim 1940 ta New York a ulasan Werfel daha sonra Los Angeles a yerlesti Ulkesindeki basarisini ABD de surdurmeyi basardi Calinti Cennet ve Bernadette nin Ezgisi kitaplari cok satan eserleri arasina girdi Son eseri Dogmamislarin Yildizi ni tamamladiktan kisa sure sonra 17 Agustos 1945 te hayatini kaybetti ve Los Angeles Rosandale Mezarligi na defnedildi Mezari savastan sonra Viyana ya getirilmistir EserleriVerdi Operanin Romani 1924 roman Juarez ve Maximilian 1925 oyun Yahudilerin Arasindaki Pavlus Bir Trajedi 1926 oyun Kucuk Burjuvanin Olumu Der Tod des Kleinburgers 1928 kisa oyku Mezunlar Gunu Der Abituriententag 1928 roman Musa Dag da Kirk Gun 1933 roman Jeremia Sesi Isit Horet die Stimme or Jeremias 1937 roman Calinti Cennter Der veruntreute Himmel 1939 roman Bernadette nin Ezgisi Das Lied von Bernadette 1941 roman Jacobowski ve Albay Jacobowsky und der Obers 1944 oyun Dogmamislarin Yildizi 1945 1946 bilimkurgu romanKaynakca a b c Mirak Weissbach Muriel Franz Werfel i Yeniden Kesfetmek www agos com tr Agos gazetesi 30 Mart 2013 26 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Aralik 2017 a b c www gustav mahler eu Gustav mahler eu sitesi 26 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Aralik 2017 Franz Werfel www idefix com Idefix com sitesi yazar tanitim sayfasi 15 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Aralik 2017 a b c d Wagener Hans Understanding Franz Werfle books google co uk University of South Carolina Press 1993 26 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Aralik 2017 Cakir Serap Franz Werfel den Mezunlar Gunu www cumhuriyet com tr Cumhuriyet gazetesi 18 Kasim 2016 26 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Aralik 2017 a b Hur Ayse Franz Werfel ve Musa Dag da Kirk Gun www izmirizmir net a Taraf gazetesi 18 Aralik 2011 26 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Aralik 2017