Giuseppe Verdi (10 Ekim 1813, La Roncole, İtalya – 27 Ocak 1901, Milano, İtalya), 19. yüzyıl İtalyan operası ekolünden gelen en ünlü İtalyan besteci. Tüm dünyada eserleri en çok sahnelenen opera bestecilerinden birisidir.
Giuseppe Verdi | |
---|---|
Giuseppe Verdi, Ressam:Giovanni Boldini 1886 | |
Doğum | 10 Ekim 1813 La Roncole, İtalya |
Ölüm | 27 Ocak 1901 (87 yaşında) Venedik, İtalya |
Meslek | Müzisyen, opera bestecisi |
İmza | |
Hayatı ve eserleri
Hancılık yapan yoksul bir ailenin ikinci çocuğu olarak 10 Ekim 1813'te, Kuzey İtalya’daki Köyü'nde, günümüzde müze olarak kullanılan evde doğdu. Kilise orgcusundan ilk müzik derslerini aldı. Geçmişinde hiç müzisyen olmayan ailesi, oğullarının müzik eğitimi için büyük çaba harcadı, ona eski bir piyano aldıkları gibi yakındaki kasabasına göndererek oradaki sanatsal ortamdan yararlanmasını da sağladılar. Busetto’da aile dostu bir tüccar olan ’nin evinde kalarak Latince ve müzik dersleri alan Verdi, İtalya’da olarak da bilinir. Milano Konservatuvarı’na girmek isteyen Verdi, piyano tekniği zayıf olduğu için konservatuvar sınavlarını kazanamadı; ancak La Scala Tiyatrosu’nun şefi 'dan 2 yıl boyunca özel ders alma fırsatı buldu. Masraflarını Barezzi’nin karşıladığı bu özel dersler sayesinde opera müziği hakkında bilgisini arttırdı.
Verdi, Busetto’ya döndüğünde şehir orkestrasının şefliğini yürütmeye başladı; Barezzi’nin kızı ile evlendi, art arda bir kızı, bir oğlu oldu. 1838’de ilk bestesi yayınlandı, orkestra şefliği görevinden ayrılarak Milano’ya yerleşti; Avrupa’nın önde gelen müzik editörlerinden , eserlerinin telif haklarını satın aldı ve bu iş ilişkisi ölümüne kadar sürdü. 1838’de yazdığı Oberto adlı ilk operası Milano'da dönemin ünlü sanatçıları tarafından başarıyla temsil edildi. Aynı yıl iki çocuğunu ve karısını 2 ay gibi kısa bir sürede hastalıklar nedeniyle ardı ardına yitiren Verdi; yaptığı bir sözleşme gereği bir komik opera bestelemek zorunda olduğundan ilk komik operası 'ı yazdı. Bu eser, La Scala’da başarısız olunca yaşadığı ruhsal bunalım üzerine Busetto’dan ayrılarak Milano’ya yerleşti ve artık beste yapmamaya karar verdi. İtalyan besteci ve liberetto yazarı ’nın yazdığı liberettoyu okuyunca fikrini değiştirdi. Yahudilerin Babil’den sürgün edilmelerini konu alan Nabucco adlı eseri bestelemeyi 1841’de tamamladı. Nabucco, Verdi’ye ilk büyük başarısını getirdi.
Nabucco operasının La Scala’da sahnelendiği 1842 yılında Abigaille rolündeki soprano Giuseppina Strepponi ile tanışan Verdi, 55 yıl süren yeni bir işbirliğine başladı. Ancak 1859’da evlenebildiği Giuseppina ile geçirdiği yılları onun en verimli dönemi oldu. Evlilikleri, eşinin 1897'de ölümüne kadar sürdü.
Nabucco’dan sonra peşpeşe (Lombardlar), , operalarını yazan Verdi büyük üne kavuştu. Nabucco ve Lombardi’nin koro bölümleri sokaktaki halkın ve İtalyan vatanseverlerin dilinden düşmüyordu. Ernani operası, ise ona İtalya dışında da ün kazandırdı. Ernani, Victor Hugo'nun oyunundan operaya aktarılmıştı. Opera eserlerinin müzikal yönüne ağırlık veren, dramatik yönünü pek önemsemeyen İtalyan opera geleneğine bir yenilik getirerek, oyunun dramatik yönüne ağırlık verdiği bu eserin başarısı üzerine ardı ardına opera siparişleri almaya başladı. I due Foscari eserinde ise ilk defa karakterleri temsil eden ve duyulduklarında onları hatırlatan temalar kullanmaya başladı.
Bir anlaşmazlık nedeniyle artık operalarını Milano’da sahnelemekten vazgeçince Alzira, Atilla, Macbeth diğer İtalyan şehirlerinde; Londra’da sahnelendi. Konusu Voltaire'in aynı adlı eserinden alınan Alzira operası, Verdi’nin bile hiç sevmediği “gerçekten korkunç” olarak nitelediği tek operası olarak ün yapmıştır. Atilla Operası, Verdi’nin ile yaptığı işbirliğinin son ürünüdür ve çok başarılı bir operadır. Macbeth operasının liberettosunu Shakespeare hayranı olan Verdi düzyazı olarak kendisi yazmış ve şiire dönüştürülmesini ’den istemişti. Başrolü bir tenora değil, baritona vermek; kötü karakterli kişileri eserin kahramanı yapmak; eserde tek bir aşk öyküsünü değil, yükselme hırsı, vicdan huzursuzluğu gibi konuları işlemek bu eserde getirdiği yeniliklerdir.
1848'de, Milano’un Avusturyalılar tarafından fethedilmesi üzerine Verdi (Korsan), (Legnano Savaşı) ve Luisa Miller operalarını yazdı. , bir borcunu ödemek üzere alelacele yazdığı kötü bir eserdi. , milliyetçi cümleler ve sahnelerle dolu bir eserdir. Luisa Miller'in konusu Friedrich Schiller'in adlı eserinden alınmıştır. İlk defa soyluları değil, halktan insanların canlandırıldığı bu opera eserde orkestra yalnızca esere eşlik eden bir araç olmaktan çıkmış, güçlü bir anlatım aracı haline gelmişti. Bu eser, birkaç yıl sonra bestelenecek La Travaiata ile birlikte gerçekçilik akımının öncüsü oldu.
1851’de Verdi'nin “en iyi eserim” dediği Rigoletto Venedik'te, 1853'te, Il Trovatore Roma'da büyük başarı kazandı. Rigoletto, konusunu Victor Hugo'nun adlı eserinden almıştı. Il Trovatore, konusu karışık ve anlaşılması güç bir operadır. Şarkıcıların doğal ses olanaklarına göre beste yaratmak yerine, onları seslerini geliştirmeye yöneltecek nitelikte bir eserdir. Aynı yıl (1853) en popüler eseri olan La Traviata Venedik'te sahnelendi. İlk sahnelenişi fiyasko ile sonuçlansa da zamanla en sevilen operalardan birisi oldu. Verdi'nin Alexandre Dumas'nın Kamelyalı Kadın romanından esinlenerek yazdığı La Traviata, edebiyata dayalı operanın en tanınmış örneklerindendir; Carmen ile birlikte gerçekçilik okulunun öncülerinden birisidir.
Bu dönemde bestelediği diğer ünlü operaları şunlardır: (I Vespri siciliani), , Simon Boccanegra ve Maskeli Balo (Un Ballo in Maschera).
Verdi, 1859'da Parma Meclisi’ne Busetto temsilcisi olarak girdi. 1861’de ise İtalyan Parlamentosu’na seçildi. Parlamenter olarak yaptığı ilk katkı, İtalya’nın müzikal kurumlarının koordine edilmesi ve devletle olan ilişkilerinin saptanması konusunda önerilerdi. 1865'te parlamentodan çekildi.
1862'de Kaderin gücü (La Forza del Destino) operasını Sankt-Peterburg'da sahneledi. 5 yıl opera yazmaya ara verdikten sonra, 1867'de Don Carlos operasını yazdı.
Mısır Hidiv'inin siparişi üzerine bestelediği Aida operası Kahire'deki İtalyan Opera binasının açılışında sahnelendi. Aida, Mısır ile Habeşistan arasında yüzyıllar boyunca sürüp giden çatışmalardan M.Ö. 10. yüzyılda yer alanı sırasında geçen olaylar üzerine kurulmuş bir aşk, baba sevgisi ve vatan sevgisi arasındaki bocalamayı işliyordu. Avrupa prömiyeri 1872'de La Scala'da gerçekleşti. O kadar beğenildi ki besteci tam 32 kez sahneye çağrıldı. Eser, Verdi’nin en güzel operası olarak kabul edildi.
15 yıl opera yazmayan Verdi, herkesin besteciliğe veda ettiğini düşündüğü sırada, 1887'de Otello operası ile müzikseverlerin karşısına çıktı. Otello, Verdi'nin ses ve orkestra arasındaki dengeyi bulduğu en olgun eseridir. İtalyan operasının bir "aryalar dizisi" olmaktan kurtulmasını sağlayan eserdir.
6 yıl sonra, 77 yaşındayken 1893'te ikinci komik operası ve son eseri olan Falstaff'ı besteledi ve büyük başarı kazandı. Eserin ilk gösterimi Roma'da gerçekleşti; Verdi'ye Roma şehrinin onur hemşerisi unvanı verildi.
'ı besteledikten sonra yalnızlığa çekilerek 11 yılını herkesten uzakta geçirdi. 1895'te yaşlı müzisyenler için bir barınak olarak tasarladığı 'yu inşa ettirmeye başladı; yapı 1899'da tamamlandı. 21 Ocak 1901'da Milano’da hayatını kaybetti. Verdi, vasiyetinde sadece 20 kişinin ve küçük bir askerî birliğin katıldığı sessiz ve müziksiz bir cenaze töreni istemişti. İsteğine uygun bir cenaze töreni yapıldı; ancak bir ay sonra eşi Giuseppina’nın ve kendisinin tabutları Milan’daki bir mezarlıkta bulunan geçici mekanlarından alınarak Casa di Riposo’ya büyük bir törenle nakledildi. İtalyan Kraliyet ailesi üyelerinin, milletvekillerinin, diplomatların da katıldığı bu törende binlerce kişi Nabucco operasındaki ünlü ilahiyi görülmemiş bir koro halinde söyledi.
Eserleri hakkında
Verdi, eserleriyle tiyatroyu geniş halk kitlelerine tanıtmış bir sanatçıydı. Bu başarısının arkasında tiyatronun olanaklarını çok iyi bilmesi ve onun gereksinimlerini karşılayacak tarzda eserler vermesi yatar. Operalarına konu bulmada çok titiz davranmış ve halkın hoşlanacağı türden güncel konuları ele almıştır. La Travaita operasında ilk defa toplum psikolojisiyle ilgili güncel bir konuyu işleyerek opera tarihçilerine göre o güne kadar kimsenin cesaret edemediği bir uygulamanın öncüsü oldu.
Verdi, bir yandan operaya İtalyan halk sanatının ezgilerini getirirken bir yandan da halkın sokaklarda söyleyebileceği yeni ezgiler yarattı. Bu nedenle eserleri hem sahnede, hem de sokaklarda söylenen bir sanatçı oldu ve müziği yeniden halkın hizmetine sunmayı başardı.
Verdi ve İtalyan Milliyetçiliği
Verdi, İtalyan milliyetçiliğinin de önemli isimlerinden biridir. Nabucco operasındaki adlı ilahinin İtalyan millî marşı olması sıklıkla gündeme gelmiştir. Verdi'nin isminin Vittorio Emanuele Re D'Italia () ifadesinin ilk harflerinden oluşması da ilgi çekicidir. Milano Avusturya işgalinde olduğu ve Vittorio Emanuele İtalyan birliğini sağlamaya çalıştığı dönemde milliyetçiler, o sırada Verdi operalarının çok popüler olmasından da esinlenerek Viva Verdi (Çok Yaşa V.E.R.D.I.) ifadesini seferberlik için bir kod adı olarak kullanmışlardı. Böylece Verdi adı, İtalyan milliyetçiliği ile özdeşleşti. Ayrıca Verdi'nin dünyaca diğer operalardan en üstün olduğu yapıtı Don Carlos'tur.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Giuseppe Verdi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- (İtalyanca) (Erişme: 21.10.2010)
- Ingilizce Wikipedia "Giuseppe_Verdi" websitesi 2 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişme: 21.10.2010)
- ChoralWiki websitesi "Giuseppe_Verdi" maddesi 16 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (Erişme: 21.10.2010)
- IMSLP websitesi "Verdi,_Giuseppe" maddesi 18 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (Erişme: 21.10.2010)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Giuseppe Verdi 10 Ekim 1813 La Roncole Italya 27 Ocak 1901 Milano Italya 19 yuzyil Italyan operasi ekolunden gelen en unlu Italyan besteci Tum dunyada eserleri en cok sahnelenen opera bestecilerinden birisidir Giuseppe VerdiGiuseppe Verdi Ressam Giovanni Boldini 1886Dogum10 Ekim 1813 1813 10 10 La Roncole ItalyaOlum27 Ocak 1901 87 yasinda Venedik ItalyaMeslekMuzisyen opera bestecisiImzaHayati ve eserleriHancilik yapan yoksul bir ailenin ikinci cocugu olarak 10 Ekim 1813 te Kuzey Italya daki Koyu nde gunumuzde muze olarak kullanilan evde dogdu Kilise orgcusundan ilk muzik derslerini aldi Gecmisinde hic muzisyen olmayan ailesi ogullarinin muzik egitimi icin buyuk caba harcadi ona eski bir piyano aldiklari gibi yakindaki kasabasina gondererek oradaki sanatsal ortamdan yararlanmasini da sagladilar Busetto da aile dostu bir tuccar olan nin evinde kalarak Latince ve muzik dersleri alan Verdi Italya da olarak da bilinir Milano Konservatuvari na girmek isteyen Verdi piyano teknigi zayif oldugu icin konservatuvar sinavlarini kazanamadi ancak La Scala Tiyatrosu nun sefi dan 2 yil boyunca ozel ders alma firsati buldu Masraflarini Barezzi nin karsiladigi bu ozel dersler sayesinde opera muzigi hakkinda bilgisini arttirdi Verdi Busetto ya dondugunde sehir orkestrasinin sefligini yurutmeye basladi Barezzi nin kizi ile evlendi art arda bir kizi bir oglu oldu 1838 de ilk bestesi yayinlandi orkestra sefligi gorevinden ayrilarak Milano ya yerlesti Avrupa nin onde gelen muzik editorlerinden eserlerinin telif haklarini satin aldi ve bu is iliskisi olumune kadar surdu 1838 de yazdigi Oberto adli ilk operasi Milano da donemin unlu sanatcilari tarafindan basariyla temsil edildi Ayni yil iki cocugunu ve karisini 2 ay gibi kisa bir surede hastaliklar nedeniyle ardi ardina yitiren Verdi yaptigi bir sozlesme geregi bir komik opera bestelemek zorunda oldugundan ilk komik operasi i yazdi Bu eser La Scala da basarisiz olunca yasadigi ruhsal bunalim uzerine Busetto dan ayrilarak Milano ya yerlesti ve artik beste yapmamaya karar verdi Italyan besteci ve liberetto yazari nin yazdigi liberettoyu okuyunca fikrini degistirdi Yahudilerin Babil den surgun edilmelerini konu alan Nabucco adli eseri bestelemeyi 1841 de tamamladi Nabucco Verdi ye ilk buyuk basarisini getirdi Nabucco operasinin La Scala da sahnelendigi 1842 yilinda Abigaille rolundeki soprano Giuseppina Strepponi ile tanisan Verdi 55 yil suren yeni bir isbirligine basladi Ancak 1859 da evlenebildigi Giuseppina ile gecirdigi yillari onun en verimli donemi oldu Evlilikleri esinin 1897 de olumune kadar surdu source source source Rigoletto eserinin 11 Mart 1943 tarihinde Londra da gerceklestirilen gosterisinin kaydi Seslendiren Soprano Orkestra Nabucco dan sonra pespese Lombardlar operalarini yazan Verdi buyuk une kavustu Nabucco ve Lombardi nin koro bolumleri sokaktaki halkin ve Italyan vatanseverlerin dilinden dusmuyordu Ernani operasi ise ona Italya disinda da un kazandirdi Ernani Victor Hugo nun oyunundan operaya aktarilmisti Opera eserlerinin muzikal yonune agirlik veren dramatik yonunu pek onemsemeyen Italyan opera gelenegine bir yenilik getirerek oyunun dramatik yonune agirlik verdigi bu eserin basarisi uzerine ardi ardina opera siparisleri almaya basladi I due Foscari eserinde ise ilk defa karakterleri temsil eden ve duyulduklarinda onlari hatirlatan temalar kullanmaya basladi Bir anlasmazlik nedeniyle artik operalarini Milano da sahnelemekten vazgecince Alzira Atilla Macbeth diger Italyan sehirlerinde Londra da sahnelendi Konusu Voltaire in ayni adli eserinden alinan Alzira operasi Verdi nin bile hic sevmedigi gercekten korkunc olarak niteledigi tek operasi olarak un yapmistir Atilla Operasi Verdi nin ile yaptigi isbirliginin son urunudur ve cok basarili bir operadir Macbeth operasinin liberettosunu Shakespeare hayrani olan Verdi duzyazi olarak kendisi yazmis ve siire donusturulmesini den istemisti Basrolu bir tenora degil baritona vermek kotu karakterli kisileri eserin kahramani yapmak eserde tek bir ask oykusunu degil yukselme hirsi vicdan huzursuzlugu gibi konulari islemek bu eserde getirdigi yeniliklerdir 1848 de Milano un Avusturyalilar tarafindan fethedilmesi uzerine Verdi Korsan Legnano Savasi ve Luisa Miller operalarini yazdi bir borcunu odemek uzere alelacele yazdigi kotu bir eserdi milliyetci cumleler ve sahnelerle dolu bir eserdir Luisa Miller in konusu Friedrich Schiller in adli eserinden alinmistir Ilk defa soylulari degil halktan insanlarin canlandirildigi bu opera eserde orkestra yalnizca esere eslik eden bir arac olmaktan cikmis guclu bir anlatim araci haline gelmisti Bu eser birkac yil sonra bestelenecek La Travaiata ile birlikte gercekcilik akiminin oncusu oldu 1851 de Verdi nin en iyi eserim dedigi Rigoletto Venedik te 1853 te Il Trovatore Roma da buyuk basari kazandi Rigoletto konusunu Victor Hugo nun adli eserinden almisti Il Trovatore konusu karisik ve anlasilmasi guc bir operadir Sarkicilarin dogal ses olanaklarina gore beste yaratmak yerine onlari seslerini gelistirmeye yoneltecek nitelikte bir eserdir Ayni yil 1853 en populer eseri olan La Traviata Venedik te sahnelendi Ilk sahnelenisi fiyasko ile sonuclansa da zamanla en sevilen operalardan birisi oldu Verdi nin Alexandre Dumas nin Kamelyali Kadin romanindan esinlenerek yazdigi La Traviata edebiyata dayali operanin en taninmis orneklerindendir Carmen ile birlikte gercekcilik okulunun onculerinden birisidir Bu donemde besteledigi diger unlu operalari sunlardir I Vespri siciliani Simon Boccanegra ve Maskeli Balo Un Ballo in Maschera Verdi 1859 da Parma Meclisi ne Busetto temsilcisi olarak girdi 1861 de ise Italyan Parlamentosu na secildi Parlamenter olarak yaptigi ilk katki Italya nin muzikal kurumlarinin koordine edilmesi ve devletle olan iliskilerinin saptanmasi konusunda onerilerdi 1865 te parlamentodan cekildi 1862 de Kaderin gucu La Forza del Destino operasini Sankt Peterburg da sahneledi 5 yil opera yazmaya ara verdikten sonra 1867 de Don Carlos operasini yazdi Misir Hidiv inin siparisi uzerine besteledigi Aida operasi Kahire deki Italyan Opera binasinin acilisinda sahnelendi Aida Misir ile Habesistan arasinda yuzyillar boyunca surup giden catismalardan M O 10 yuzyilda yer alani sirasinda gecen olaylar uzerine kurulmus bir ask baba sevgisi ve vatan sevgisi arasindaki bocalamayi isliyordu Avrupa promiyeri 1872 de La Scala da gerceklesti O kadar begenildi ki besteci tam 32 kez sahneye cagrildi Eser Verdi nin en guzel operasi olarak kabul edildi 15 yil opera yazmayan Verdi herkesin bestecilige veda ettigini dusundugu sirada 1887 de Otello operasi ile muzikseverlerin karsisina cikti Otello Verdi nin ses ve orkestra arasindaki dengeyi buldugu en olgun eseridir Italyan operasinin bir aryalar dizisi olmaktan kurtulmasini saglayan eserdir 6 yil sonra 77 yasindayken 1893 te ikinci komik operasi ve son eseri olan Falstaff i besteledi ve buyuk basari kazandi Eserin ilk gosterimi Roma da gerceklesti Verdi ye Roma sehrinin onur hemserisi unvani verildi i besteledikten sonra yalnizliga cekilerek 11 yilini herkesten uzakta gecirdi 1895 te yasli muzisyenler icin bir barinak olarak tasarladigi yu insa ettirmeye basladi yapi 1899 da tamamlandi 21 Ocak 1901 da Milano da hayatini kaybetti Verdi vasiyetinde sadece 20 kisinin ve kucuk bir askeri birligin katildigi sessiz ve muziksiz bir cenaze toreni istemisti Istegine uygun bir cenaze toreni yapildi ancak bir ay sonra esi Giuseppina nin ve kendisinin tabutlari Milan daki bir mezarlikta bulunan gecici mekanlarindan alinarak Casa di Riposo ya buyuk bir torenle nakledildi Italyan Kraliyet ailesi uyelerinin milletvekillerinin diplomatlarin da katildigi bu torende binlerce kisi Nabucco operasindaki unlu ilahiyi gorulmemis bir koro halinde soyledi Eserleri hakkindaVerdi eserleriyle tiyatroyu genis halk kitlelerine tanitmis bir sanatciydi Bu basarisinin arkasinda tiyatronun olanaklarini cok iyi bilmesi ve onun gereksinimlerini karsilayacak tarzda eserler vermesi yatar Operalarina konu bulmada cok titiz davranmis ve halkin hoslanacagi turden guncel konulari ele almistir La Travaita operasinda ilk defa toplum psikolojisiyle ilgili guncel bir konuyu isleyerek opera tarihcilerine gore o gune kadar kimsenin cesaret edemedigi bir uygulamanin oncusu oldu Verdi bir yandan operaya Italyan halk sanatinin ezgilerini getirirken bir yandan da halkin sokaklarda soyleyebilecegi yeni ezgiler yaratti Bu nedenle eserleri hem sahnede hem de sokaklarda soylenen bir sanatci oldu ve muzigi yeniden halkin hizmetine sunmayi basardi Verdi ve Italyan MilliyetciligiGiuseppe Verdi heykeli Trieste Verdi Italyan milliyetciliginin de onemli isimlerinden biridir Nabucco operasindaki adli ilahinin Italyan milli marsi olmasi siklikla gundeme gelmistir Verdi nin isminin Vittorio Emanuele Re D Italia ifadesinin ilk harflerinden olusmasi da ilgi cekicidir Milano Avusturya isgalinde oldugu ve Vittorio Emanuele Italyan birligini saglamaya calistigi donemde milliyetciler o sirada Verdi operalarinin cok populer olmasindan da esinlenerek Viva Verdi Cok Yasa V E R D I ifadesini seferberlik icin bir kod adi olarak kullanmislardi Boylece Verdi adi Italyan milliyetciligi ile ozdeslesti Ayrica Verdi nin dunyaca diger operalardan en ustun oldugu yapiti Don Carlos tur Ayrica bakinizGiuseppe Verdi Operalari Listesi Unlu operalar listesi Opera bestecileri listesiDis baglantilarWikimedia Commons ta Giuseppe Verdi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Italyanca Erisme 21 10 2010 Ingilizce Wikipedia Giuseppe Verdi websitesi 2 Kasim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Erisme 21 10 2010 ChoralWiki websitesi Giuseppe Verdi maddesi 16 Eylul 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisme 21 10 2010 IMSLP websitesi Verdi Giuseppe maddesi 18 Kasim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisme 21 10 2010