Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Eğitimsel ölçme, genel anlamda ölçme, bir olguya anlamlı sayı ya da semboller atama işlemidir. Eğitsel ölçme ise bu olguların öğrenme ürün ya da sürecine göre kazanımları kapsar. Eğitimsel ölçmelerin amacı ölçülmesi amaçlanan öğrenme yapılarının görgül kestirimlerini (gözleme dayalı tahmin) sağlamaktır. Bu amaca yönelik olarak değişik ölçme modelleri geliştirilmiştir.
Temel kavramlar
Değişken
Bireyden bireye, zamandan zamana, durumdan duruma farklılık gösteren özelliklere değişken denir. En az iki değer alabilen özelliklerdir. Boy, kilo, başarı, tutum, cinsiyet, yaş, zeka düzeyi gibi özellikler değişkenlere örnek olarak verilebilir.
Not: En az iki değer alamayan yani değişkeni olmayan özelliklere sabit özellik denmektedir. Örneğin; pi sayısı, avagadro sayısı ve planck sabiti değişken değil; sabittir.
Nitel (Kategorik) Değişkenler
Sayılamazlar, matematiksel olarak ifade edilemezler ve sayılar anlamsızdır. Sembollerle veya sıfatlarla ifade edilirler. Örneğin, "Ali uzun boyludur." cümlesinde sayı kullanılmamış ve boyunun ne kadar uzun olduğu belirtilmemiştir. Aynı şekilde "Zeynep resim dersinde başarılıdır" cümlesinde Zeynep'in başarısının sayısal bir karşılığı (notu) verilmemiştir. Bu yüzden her iki cümle de nitel değişkene örnektir. Nitel değişkenlere verilebilecek başka örnekler ise şunlardır: göz rengi, saç rengi, kan grubu, cinsiyet, memleket...
Önemli Not: Otobüs numarası, plaka kodu, forma numarası gibi sayılar da nitel değişkenlerdir. Çünkü bu sayılar anlamlı sayılar değillerdir. Sembollerdir.
Nicel Değişkenler
Nitelin tersine sayılabilen, matematiksel olarak ifade edilebilen ve sayıların anlamlı olduğu değişkenlere nicel değişken denir. Örneğin; boy, kilo, puan, yaş, hacim, alan nicel değişkenlerdir.
- Değişkenler aldıkları değerlere göre sürekli (kesiksiz) değişkenler ve süreksiz (kesikli) değişkenler olarak ikiye ayrılırlar:
Sürekli (Kesiksiz) Değişkenler
İki değeri arasına sonsuz sayıda başka değer alabilen değişkenlere sürekli değişken denir. Kesiksiz değişken olarak da isimlendirilmektedir. Buçuklu değer alamazlar. Örneğin kilo ve boy sürekli değişkenlerdir: 80.3 cm, 4.5 kg, 6.2m... Çünkü bu tür değişkenler; 1 metre ile 2 metre arasında, 1 gram ile 2 gram arasında birçok değer alabilirler.
Süreksiz (Kesikli) Değişkenler
iki değeri arasına sonsuz sayıda başka değer alamayan değişkenlere süreksiz değişken denir. Kesikli değişken olarak da isimlendirilmektedir. Buçuklu değer alamazlar. Örneğin; beden ölçüleri (X, M, L...), ayakkabı numarası, soru sayısı, kardeş sayısı, soru tipi, memleket vb. süreksiz değişkenlerdir.
Önemli Not: Ayakkabı numarasının buçuğu vardır fakat iki numara arasında sonsuz değer yoktur. Bu yüzden ayakkabı numarası süreksiz değişkendir.
- Değişkenler deneysel sonuçlarına (neden-sonuç) göre üçe ayrılırlar:
Bağımlı Değişken
Başka değişkene göre değişen değişkenlere bağımlı değişken denir. Bir deneyde etkilenendir. Genellikle sonuçtur. Örneğin; "Konu tekrarının başarı üzerindeki etkisi nedir?" sorusunda, konu tekrarına bağlı olarak değişen özellik başarı olduğu için bağımlı değişken başarıdır.
Bağımsız Değişken
Başka değişkenin değişmesiyle değişmeyen, başka değişkenlerin değişmesine sebep olan değişkenlere bağımsız değişken denir. Genellikle nedendir. Örneğin; "Konu tekrarının başarı üzerindeki etkisi nedir?" sorusunda, başarının değişmesine sebep olan özellik konu tekrarı yapmak olduğu için konu tekrarı yapmak bağımsız değişkendir.
Sabit (kontrollü) Değişken
Değiştirilmeyen ve değişmeyen, sabit bırakılan değişkenlerdir. Bir deneyde gözlenen özellikler dışında kalan tüm özellikler sabit tutulmalıdır. Böylece sonuç daha güvenilir olmaktadır. Örneğin; "Konu tekrarının başarı üzerindeki etkisi nedir?" sorusunun cevabı için yapılan deneyde, konu tekrarı yapan ve konu tekrarı yapmayan iki grup oluşturulur. Deneyin kontrollü olabilmesi için; her iki grubun da aynı şartlar altında olması gerekmektedir. Yani verilen öğretim konusu, öğretim yöntem ve teknikleri, öğretime ayrılan süre aynı olmalıdır. Bu durumda sayılan özellikler sabit (kontrollü) değişkenlerdir.
Ölçme
Bir durumda değişkenlik varsa, değişim varsa, ölçme vardır. Farklılıklar ölçmeyi gerektirir. Ölçme; herhangi bir bireyin veya bir nesnenin; belli bir özelliğe ne derece sahip olduğunu belirlemek amacıyla yapılan tüm işlemlerdir. Kısaca; herhangi bir büyüklüğün gözlenerek gözlem sonuçlarının sayı veya sembollerle ifade edilmesidir. Örneğin; sınıfın sıcaklığı 30॰C, Ayşe'nin boyu 160 cm, otobüste 20 kişi var gibi ifadeler ölçmedir.
Eğitim sisteminde ölçme dönüt niteliğindedir. Hem girdi (öğrenci, öğretmen, veli...), hem süreç (Öğretim ve öğrenme teknikleri), hem de çıktının (bilişsel, duyuşsal, devinişsel) iyi işleyip işlemediği hakkında dönütler verir. Bu yüzden ölçme eğitimde farklı zamanlarda kullanılabilmektedir: Öğretimin planlanmasında, öğretim süreci başında, öğretim süreci sırasında ve öğretim sürecinin sonucunda.
Ölçme Türleri
Ölçme; ölçülen özelliğe ve ölçülen özelliğin gözlenme şekline göre yani ölçümün elde ediliş biçimine göre üçe ayrılmaktadır: Doğrudan, dolaylı ve türetilmiş.
Doğrudan (Temel) Ölçme
Bir değişkenin başka değişkenler araya konulmadan ölçülmesine, doğrudan ölçme denir. Doğrudan ölçmede özelliğin bizzat kendisi ölçülür. Araç kullanılarak veya kullanılmadan doğrudan ölçme yapılabilir. Araç kullanılmadan yapılan ölçümlere; sınıf sıcak, tahta sert, gömlek mavi veya otobüste 2 kişi var gibi ölçümler örnek olarak verilebilir. Hatta sayma işlemlerinin tümü doğrudan ölçümlerdir. Araç kullanılarak yapılan ölçümlerde ise ölçüm sonucu verilen bir cümleye "Ne ölçülmüş?" ve "Ne ile ölçülmüş?" soruları sorulmalıdır. Eğer bu iki sorunun cevabı aynı ise ölçme türü doğrudan ölçmedir. Örneğin; eşit kollu terazi ile ölçülen domatesin kilosu bulunurken başka kütlelerden faydalanıldığı için doğrudan ölçmedir. Başka bir örnek olarak kitabın boyunun cetvel ile ölçülmesi verilebilir. Burada da kitabın boyu cetveli boyu ile ölçülmektedir.
Dolaylı Ölçme
Bir değişkenin başka değişkenlerden faydalanılarak ölçülmesine dolaylı ölçme denir. Araç kullanılarak veya kullanılmadan dolaylı ölçüm yapılabilir. Örneğin; doktor hastanın gözlerinin altına bakarak böbrek taşının olduğunu söylerse burada araç kullanmadan dolaylı ölçme yapmış olur. Araç kullanarak yapılan dolaylı ölçümlere ise; ağırlığın dinamometre ile ölçülmesi, kütlenin elektrikli baskülle ölçülmesi veya sıcaklığın termometre ile ölçülmesi örnektir.
Eğitimde ve psikolojide doğrudan ölçme mümkün değildir. Çünkü ilgi, başarı, tutum, kaygı, zeka ve beceriler gibi özellikler doğrudan gözlemlenemez. Puan ve testlerden yararlanılır. Bu yüzden eğitimde ve psikolojide dolaylı ölçme yapılır.
Türetilmiş Ölçme
Sosyal bilimlerde de fen bilimlerinde de türetilmiş ölçme yapılır. Bazı değişkenler, İki veya daha fazla değişkenin bir araya gelmesiyle ve aralarında kurulan bağıntılar yardımı ile ölçülür. Bu tür değişkenler başka değişkenler ve bu değişkenler arasındaki ilişkiyi yansıtan aritmetik işlemlerle tanımlanmasına türetilmiş ölçme denir. Örneğin; yoğunluk, hız ve nüfus yoğunluğu türetilmiş ölçmedir.
Ölçmede Birim
Ölçme aracını oluşturan en küçük parçaya birim denir. Örneğin; 30 cm cetvelin birimi cm'dir, her sorunun 5 puan olduğu bir sınavın birimi 5'tir. Ölçmede birim kavramı, ölçme sonucunu aktarmada ve yorumlamada yardımcı olur. Ayrıca birim, ölçmede standart oluşturur ve ölçme sonucunun objektif olmasını sağlar. Birimin genellik, kullanışlık ve eşitlik gibi özellikleri vardır. Genellik, birimin herkes için ve her zaman için aynı anlama gelmesi demektir. Genellik özelliği olmadığında ölçme sonucunun yorumlanmasında ortak kotaya varmak güç olur. Kullanışlık, birimin ölçülen özelliğe uygun olası ve kullanılabilir olmasıdır. Örneğin yol uzunluğu santimetre ile ölçüldüğünde, kantarda bir insanın tartıldığında, ölçme sonucunun anlaşılması zorlaşır ve karmaşıklaşır. Eşitlik; ise kullanılan ölçme aracının birimlerinin birbirine eşit olması demektir. Örneğin, uzunluk ölçümünde karış veya kulaç kullanılacaksa aynı bireyin aynı zaman içerisinde (çocuksa boyu uzamadan) yapılması gerekir. En güveniliri metre ile ölçmedir. Çünkü her karış ve her kulaç eşit değildir.
Ölçmede Araç
Değerlendirme
Ölçüt
Ölçüt Türleri
Ölçek
Ölçek türleri
Öğretimdeki Yeri ve Önemi
Kullanım Amaçları
Not fonksiyonu
Geleneksel Ölçme
Geleneksel Ölçme Araçları
Alternatif Ölçme
Alternatif Ölçme Araçları
Güvenirlik
Geçerlik
Kaynakça
 | Eğitim ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Egitimsel olcme genel anlamda olcme bir olguya anlamli sayi ya da semboller atama islemidir Egitsel olcme ise bu olgularin ogrenme urun ya da surecine gore kazanimlari kapsar Egitimsel olcmelerin amaci olculmesi amaclanan ogrenme yapilarinin gorgul kestirimlerini gozleme dayali tahmin saglamaktir Bu amaca yonelik olarak degisik olcme modelleri gelistirilmistir Temel kavramlarDegisken Bireyden bireye zamandan zamana durumdan duruma farklilik gosteren ozelliklere degisken denir En az iki deger alabilen ozelliklerdir Boy kilo basari tutum cinsiyet yas zeka duzeyi gibi ozellikler degiskenlere ornek olarak verilebilir Not En az iki deger alamayan yani degiskeni olmayan ozelliklere sabit ozellik denmektedir Ornegin pi sayisi avagadro sayisi ve planck sabiti degisken degil sabittir Degiskenler yapilarina gore nitel degiskenler ve nicel degiskenler olarak ikiye ayrilir Nitel Kategorik Degiskenler Sayilamazlar matematiksel olarak ifade edilemezler ve sayilar anlamsizdir Sembollerle veya sifatlarla ifade edilirler Ornegin Ali uzun boyludur cumlesinde sayi kullanilmamis ve boyunun ne kadar uzun oldugu belirtilmemistir Ayni sekilde Zeynep resim dersinde basarilidir cumlesinde Zeynep in basarisinin sayisal bir karsiligi notu verilmemistir Bu yuzden her iki cumle de nitel degiskene ornektir Nitel degiskenlere verilebilecek baska ornekler ise sunlardir goz rengi sac rengi kan grubu cinsiyet memleket Onemli Not Otobus numarasi plaka kodu forma numarasi gibi sayilar da nitel degiskenlerdir Cunku bu sayilar anlamli sayilar degillerdir Sembollerdir Nicel Degiskenler Nitelin tersine sayilabilen matematiksel olarak ifade edilebilen ve sayilarin anlamli oldugu degiskenlere nicel degisken denir Ornegin boy kilo puan yas hacim alan nicel degiskenlerdir Degiskenler aldiklari degerlere gore surekli kesiksiz degiskenler ve sureksiz kesikli degiskenler olarak ikiye ayrilirlar Surekli Kesiksiz Degiskenler Iki degeri arasina sonsuz sayida baska deger alabilen degiskenlere surekli degisken denir Kesiksiz degisken olarak da isimlendirilmektedir Bucuklu deger alamazlar Ornegin kilo ve boy surekli degiskenlerdir 80 3 cm 4 5 kg 6 2m Cunku bu tur degiskenler 1 metre ile 2 metre arasinda 1 gram ile 2 gram arasinda bircok deger alabilirler Sureksiz Kesikli Degiskenler iki degeri arasina sonsuz sayida baska deger alamayan degiskenlere sureksiz degisken denir Kesikli degisken olarak da isimlendirilmektedir Bucuklu deger alamazlar Ornegin beden olculeri X M L ayakkabi numarasi soru sayisi kardes sayisi soru tipi memleket vb sureksiz degiskenlerdir Onemli Not Ayakkabi numarasinin bucugu vardir fakat iki numara arasinda sonsuz deger yoktur Bu yuzden ayakkabi numarasi sureksiz degiskendir Degiskenler deneysel sonuclarina neden sonuc gore uce ayrilirlar Bagimli Degisken Baska degiskene gore degisen degiskenlere bagimli degisken denir Bir deneyde etkilenendir Genellikle sonuctur Ornegin Konu tekrarinin basari uzerindeki etkisi nedir sorusunda konu tekrarina bagli olarak degisen ozellik basari oldugu icin bagimli degisken basaridir Bagimsiz Degisken Baska degiskenin degismesiyle degismeyen baska degiskenlerin degismesine sebep olan degiskenlere bagimsiz degisken denir Genellikle nedendir Ornegin Konu tekrarinin basari uzerindeki etkisi nedir sorusunda basarinin degismesine sebep olan ozellik konu tekrari yapmak oldugu icin konu tekrari yapmak bagimsiz degiskendir Sabit kontrollu Degisken Degistirilmeyen ve degismeyen sabit birakilan degiskenlerdir Bir deneyde gozlenen ozellikler disinda kalan tum ozellikler sabit tutulmalidir Boylece sonuc daha guvenilir olmaktadir Ornegin Konu tekrarinin basari uzerindeki etkisi nedir sorusunun cevabi icin yapilan deneyde konu tekrari yapan ve konu tekrari yapmayan iki grup olusturulur Deneyin kontrollu olabilmesi icin her iki grubun da ayni sartlar altinda olmasi gerekmektedir Yani verilen ogretim konusu ogretim yontem ve teknikleri ogretime ayrilan sure ayni olmalidir Bu durumda sayilan ozellikler sabit kontrollu degiskenlerdir Olcme Bir durumda degiskenlik varsa degisim varsa olcme vardir Farkliliklar olcmeyi gerektirir Olcme herhangi bir bireyin veya bir nesnenin belli bir ozellige ne derece sahip oldugunu belirlemek amaciyla yapilan tum islemlerdir Kisaca herhangi bir buyuklugun gozlenerek gozlem sonuclarinin sayi veya sembollerle ifade edilmesidir Ornegin sinifin sicakligi 30 C Ayse nin boyu 160 cm otobuste 20 kisi var gibi ifadeler olcmedir Egitim sisteminde olcme donut niteligindedir Hem girdi ogrenci ogretmen veli hem surec Ogretim ve ogrenme teknikleri hem de ciktinin bilissel duyussal devinissel iyi isleyip islemedigi hakkinda donutler verir Bu yuzden olcme egitimde farkli zamanlarda kullanilabilmektedir Ogretimin planlanmasinda ogretim sureci basinda ogretim sureci sirasinda ve ogretim surecinin sonucunda Olcme Turleri Olcme olculen ozellige ve olculen ozelligin gozlenme sekline gore yani olcumun elde edilis bicimine gore uce ayrilmaktadir Dogrudan dolayli ve turetilmis Dogrudan Temel Olcme Bir degiskenin baska degiskenler araya konulmadan olculmesine dogrudan olcme denir Dogrudan olcmede ozelligin bizzat kendisi olculur Arac kullanilarak veya kullanilmadan dogrudan olcme yapilabilir Arac kullanilmadan yapilan olcumlere sinif sicak tahta sert gomlek mavi veya otobuste 2 kisi var gibi olcumler ornek olarak verilebilir Hatta sayma islemlerinin tumu dogrudan olcumlerdir Arac kullanilarak yapilan olcumlerde ise olcum sonucu verilen bir cumleye Ne olculmus ve Ne ile olculmus sorulari sorulmalidir Eger bu iki sorunun cevabi ayni ise olcme turu dogrudan olcmedir Ornegin esit kollu terazi ile olculen domatesin kilosu bulunurken baska kutlelerden faydalanildigi icin dogrudan olcmedir Baska bir ornek olarak kitabin boyunun cetvel ile olculmesi verilebilir Burada da kitabin boyu cetveli boyu ile olculmektedir Dolayli Olcme Bir degiskenin baska degiskenlerden faydalanilarak olculmesine dolayli olcme denir Arac kullanilarak veya kullanilmadan dolayli olcum yapilabilir Ornegin doktor hastanin gozlerinin altina bakarak bobrek tasinin oldugunu soylerse burada arac kullanmadan dolayli olcme yapmis olur Arac kullanarak yapilan dolayli olcumlere ise agirligin dinamometre ile olculmesi kutlenin elektrikli baskulle olculmesi veya sicakligin termometre ile olculmesi ornektir Egitimde ve psikolojide dogrudan olcme mumkun degildir Cunku ilgi basari tutum kaygi zeka ve beceriler gibi ozellikler dogrudan gozlemlenemez Puan ve testlerden yararlanilir Bu yuzden egitimde ve psikolojide dolayli olcme yapilir Turetilmis Olcme Sosyal bilimlerde de fen bilimlerinde de turetilmis olcme yapilir Bazi degiskenler Iki veya daha fazla degiskenin bir araya gelmesiyle ve aralarinda kurulan bagintilar yardimi ile olculur Bu tur degiskenler baska degiskenler ve bu degiskenler arasindaki iliskiyi yansitan aritmetik islemlerle tanimlanmasina turetilmis olcme denir Ornegin yogunluk hiz ve nufus yogunlugu turetilmis olcmedir Olcmede Birim Olcme aracini olusturan en kucuk parcaya birim denir Ornegin 30 cm cetvelin birimi cm dir her sorunun 5 puan oldugu bir sinavin birimi 5 tir Olcmede birim kavrami olcme sonucunu aktarmada ve yorumlamada yardimci olur Ayrica birim olcmede standart olusturur ve olcme sonucunun objektif olmasini saglar Birimin genellik kullanislik ve esitlik gibi ozellikleri vardir Genellik birimin herkes icin ve her zaman icin ayni anlama gelmesi demektir Genellik ozelligi olmadiginda olcme sonucunun yorumlanmasinda ortak kotaya varmak guc olur Kullanislik birimin olculen ozellige uygun olasi ve kullanilabilir olmasidir Ornegin yol uzunlugu santimetre ile olculdugunde kantarda bir insanin tartildiginda olcme sonucunun anlasilmasi zorlasir ve karmasiklasir Esitlik ise kullanilan olcme aracinin birimlerinin birbirine esit olmasi demektir Ornegin uzunluk olcumunde karis veya kulac kullanilacaksa ayni bireyin ayni zaman icerisinde cocuksa boyu uzamadan yapilmasi gerekir En guveniliri metre ile olcmedir Cunku her karis ve her kulac esit degildir Olcmede Arac Degerlendirme Olcut Olcut Turleri Olcek Olcek turleriOgretimdeki Yeri ve OnemiKullanim AmaclariNot fonksiyonuGeleneksel OlcmeGeleneksel Olcme AraclariAlternatif OlcmeAlternatif Olcme AraclariGuvenirlikGecerlikKaynakca Olcme ve Degerlendirme Video Ders Notlari Isem Yayincilik 2022 Hakan ATILGAN Adnan KAN Burak AYDIN 2019 Egitimde Olcme ve Degerlendirme Ankara Ani Yayincilik ss 22 23 Egitim ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz