Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aksesuar sinir, ve trapezius kaslarını uyaran sinir. Kraniyal sinirler içerisinde 11. kranial sinir (CN XI) olarak tanımlanır. Sternocleidomastoid (SCM) kası kafanın karşı ve aşağı doğru döndürülmesini sağlarken, trapezius kası ise omuz ve skapula hareketlerinden sorumludur.
| aksesuar sinir | |
|---|---|
 | |
| Latince isim | nervus accessorius |
| Prekürsor | Vagus siniri |
| Sinir | Trapezius |
| Tanımlayıcılar | |
| JSTOR | accessory-nerve |
| Microsoft Academic | 2779309180 |
| MeSH | D000055 |
| TA | 6352 |
| FMA | 6720 |
Gelenekesel olarak aksesuar sinir kraniyal ve servikal 2 ayrı parça olarak tanımlanır. Aksesuar sinirin kranial dalı çok erken bir şekilde vagus sinirine katılır. Bu nedenle bu sinirin kranial parçasının aksesuar sinir olarak tanımlanması ile ilgili tartışmalar halen devam etmektedir. Sonuç olarak aksesuar sinir tanımı, sadece trapezius ve SCM kaslarını eden spinal aksesuar sinir için kullanılır.
Bu kasların kuvvetlerinin kontrolu spinal aksesuar sinirin muayenesi için yeterlidir. Kaslarda zayıflık, sinir hasarını düşündürür ve bunun birçok sebebi vardır. Spinal aksesuar sinir hasarının en sık sebebi baş ve boyun bölgesinde yapılan cerrahi işlemlerdir. Sinirin hasarı sonrası uyardığı kaslarda atrofi, skapulada kanatlaşma, omuzun abduksiyon ve dış rotasyon hareketlerinde zayıflık ortaya çıkar. Aksesuar sinir embriyonik dönemde C1-C6 servikal segmentlerden köken alır.
Yapısı
Spinal aksesuar sinir spinal kord ile medulla oblangatanın birleştiği yerden itibaren C6 seviyesine kadar olan segmentlerden dal alır. Buradan çıkan küçük dallar birleşerek aksesuar siniri oluşturur. Sinir buradan yukarı doğru giderek foramen magnumdan kafatasına girer. Sinir kafatasının içinde doğru ilerler. Sinir juguler foramenden vagus siniri ve glossofaringeal sinir ile birlikte çıkar. Bu nedenle aksesuar sinir kafatasına hem girip hem de çıkan tek sinirdir. Sinir kraniyal sinirler arasında omurilikten dallarını alan tek sinirdir.
Aksesuar sinir kafatasından çıktıktan sonra arkaya ve aşağı doğru ilerler. Aşağıda digastrik kasın arka parçası hizasında çaprazlar. Daha sonra sinir aşağı doğru ilerleyerek SCM kasına motor dallar verir, ardından daha aşağıya uzanarak trapezius kasının üst kısmına motor dallar verir.
Çekirdek
Aksesuar siniri oluşturan alt motor nöronların gövdeleri servikal omuriliğin üst kısmında bulunur. Burada bulunan nöron gövdeleri spinal aksesuar sinirin çekirdeğini oluşturur ve omuriliğin ön boynuzunun yan kısmında bulunur. Üst servikal segmentlerdeki yan boynuzlar nucleus ambiguus ile devamlılık halindedir ve aksesuar sinirin kranial parçasının çekirdeğini oluşturur.
Fonksiyonu
Aksesuar sinirin spinal parçası SCM ve trapezius kaslarının kontrolunu sağlar. Trapezius kası omuzların kaldırılmasını sağlar. SCM kası ise boynun yana ve aşağı döndürülmesini sağlar. Hemen hemen tüm kaslar gibi trapezius kasının da kontrolu karşı beyin hemisferi tarafından sağlanır. Trapezius kasının üst kısmının kasılması ile omuzlar yukarı doğru kaldırılır. SCM kasına giden lifler ise 2 kez çapraz yaptığı için bu kasın kontrolu aynı taraftaki beyin hemisferi tarafından sağlanır. SCM kası kafanın görsel uyarının geldiği yöne doğru döndürülmesini sağlar. Aksesuar sinirin kranial parçası ise yumuşak damak, larinks ve farinks kaslarının motor kontrolunu sağlar.
Sınıflandırma
Aksesuar sinirin taşıdığı iletinin niteliği ilgili görüş ayrılıkları mevcuttur. SCM ve trapezius kası faringeal arklardan gelişir ve bunları uyaran spinal aksesuar sinirin özel visseral effernt uyarı taşıması gereklidir. Diğer bir görüşe göre aksesuar sinir genel somatik effernt duyu taşımaktadır. Çoğu yazar sonuç olarak spinal aksesuar sinirin hem özel visseral effernt (SVE) hem de genel somatik efferent (GSE) lifler taşıdığını belirtmektedir.
Klinik özellikler
Muayene
Aksesuar sinirin mauayensi SCM ve trapezius kaslarının değerlendirilmesi ile yapılır. Trapezius kası için hastadan omuzlarını kaldırması istenerek yapılır. Bu muayene dirence karşı ve dirençsiz olarak yapılır. DCM kasının muayenesi içinde hastanın kafasını sağa ve sola dirence karşı ve dirençsiz olarak çevirmesi istenir. Trapezius kasının tek taraflı zayıflığı yine aynı taraftaki (ipsilateral) aksesuar sinirde hasar olduğunu gösterir. SCM kasındaki zayıflıklarda ise problem karşı tarafın spinal aksesuar sinirindedir Bu hasarlar travma, cerrahi, tümör, sinirin juguler kanal içerisinde sıkışması gibi sebeplerden kaynaklanabilir. Her iki tarafta olan zayıflıklarda ise amyotrofik lateral skleroz, Guillain-Barré sendromu veya poliomiyelit gibi daha sistemik hastalıklar düşünülmelidir.
Hasarı
Spinal aksesuar sinir hasarı en çok baş-boyun cerrahisi işlemlerinde, en çok da derin boyun diseksiyonu ve lenf nodu diseksiyonu esnasında gerçekleşir. Bazı durumlarda boyuna alınan künt veya kesici delici alet yaralanmaları ile hatta bazen kendiliğinden fonksiyon kaybına uğrayabilir. Aksesuar sinir özellikle tümöre bağlı yapılan derin boyun diseksiyonları ameliyatlarında alınabilir. Sinirin çevre tümöral dokdan ayrılması mümkünse korunabilir. Sinirin hasarlanması ve trapezius kasında zayıflık yapar. Şikayetlerin şiddeti sinirin yaralanma miktarı ile doğru orantılıdır. Sinirin yaralandığı tarafta omuz düşer, skapula kemiği dışa doğru kanat şeklinde bombeleşir, omuzun yana kaldırma işlevi zayıflar. Omuzun düşmesi brakial pleksusun gerilmesine bağlı hasara yol açabilir. Tanının şüpheli olduğu durumlarda sinir hasarını göstermek için EMG gibi sinir ileti çalışamları yapılabilir. Sinir yaralanmasına bağlı cerrahi tedavilerin sonuçları, fizik tedavi gibi destek tedavilerine göre daha iyi sonuçlar vermektedir. Cerrahi tedavi, nöroliz, sinirin uc uca anastomozu veya etkilenen taraftaki kas grubunun çalışan bir kas grubu ile değimi gibi işlemleri kapsar. SCM kasının hasarı sebep olabilir.
Tarihi
İngiliz anatomist kez 1664 yılında, aksesuar siniri tanımlamıştır. Latincede "nervus accesorius" terimini kullanan anatomist, bu tabiri sinirin vagus siniri ile yakın ilişki içerisinde olmasından dolayı kullanmıştır. 1848 yılında büyük kısmının omurilikten köken alması, sinirin küçük bir kısmının vagus siniri ile birlikte olmasından dolayı sinire "Vagus sinirinin spinal siniri (spinal nerve accesory to the vagus)" olarak isimlendirmiştir. Günümüzde aksesuar sinir terimi spinal aksesuar sinir için kullanılır.
Ek resimler
-
![image]()
glossofaringeal sinir, vagus siniri ve aksesuar sinirin yayılımı. Üst ve soldaki aksesuar sinir juguler kanaldan diğer iki sinir ile birlikte geçer ve aşağı doğru sıklıkla internal juguler veni çaprazladıktan sonra SCM ve trapezius kasları üzerinde dağılır. -
![image]()
Boynun yandan görünüşü. Aksesuar sinir SCM ve trapezius kasları arasında görünmektedir. -
![image]()
Bir kadavra kesitinde beyin ve spinal kordun görünümü. Aksesuar sinir spinal korddan çıkan kökler şekilden görülebilir.
Kaynakça
- ^ a b c d e f Gray's anatomy : the anatomical basis of clinical practice (40th., anniversary bas.). Churchill Livingstone/Elsevier. s. 459. ISBN .
- ^ . www.meddean.luc.edu. 19 Şubat 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2007.
- ^ a b c Terence, R. Anthoney (1994). Neuroanatomy and the neurologic exam : a thesaurus of synonyms, similar-sounding non-synonyms, and terms of variable meaning. CRC Press. s. 69-73. ISBN .
- ^ London, London (Mart 1996). "Iatrogenic accessory nerve injury". Annals of the Royal College of Surgeons of England. 78 (2). ss. 146-50. (PMID) 8678450.
- ^ a b c d e f Kelley, Kelley (Şubat 2008). "Spinal Accessory Nerve Palsy: Associated Signs and Symptoms". Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy. 38 (2). ss. 78-86. doi:10.2519/jospt.2008.2454.
- ^ Ryan, Ryan (Mart 2007). "Is the cranial accessory nerve really a portion of the accessory nerve? Anatomy of the cranial nerves in the jugular foramen". Anatomical science international. 82 (1). ss. 1-7. doi:10.1111/j.1447-073X.2006.00154.x. (PMID) 17370444.
- ^ a b c d e f g h i Talley, Nicholas. CLINICAL EXAMINATION, 7E (2014 bas.). ELSEVIER AUSTRALIA. s. 424. ISBN .
- ^ a b Finsterer, Finsterer (26 Eylül 2019). "Disorders of the lower cranial nerves". Journal of Neurosciences in Rural Practice. 6 (03). ss. 377-391. doi:10.4103/0976-3147.158768.
- ^ a b Gray's anatomy : the anatomical basis of clinical practice (40th., anniversary bas.). Churchill Livingstone/Elsevier. s. 469. ISBN .
- ^ Kelley, Martin J.; Kane, Thomas E.; Leggin, Brian G. (February 2008). "Spinal Accessory Nerve Palsy: Associated Signs and Symptoms". Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy. 38 (2): 78–86.
- ^ Mosenthal, William (1995). A textbook of neuroanatomy : with atlas and dissection guide. Parthenon Pub. Group. s. 12. ISBN .
- ^ {{kitap kaynağı |soyadı1=Haines |ad1=Duane E. |başlık=Neuroanatomy : an atlas of structures, sections, and systems |yıl=2004 |url=https://archive.org/details/neuroanatomyatla00hain |yayıncı=Lippincott Williams & Wilkins |isbn=0-7817-4677-9 |basım=6.6
- ^ Joshi SS, Joshi SD (2001). "Muscle Dorso-Fascialis — A Case Report". Journal of the Anatomical Society of India. 50 (2): 159–160.
- ^ a b c Martin, Martin (Mart 2008). "Scapular winging: anatomical review, diagnosis, and treatments". Current reviews in musculoskeletal medicine. 1 (1). ss. 1-11. doi:10.1007/s12178-007-9000-5. (PMID) 19468892.
- ^ Tomczak, Tomczak (Mart 2013). "Torticollis". Journal of child neurology. 28 (3). ss. 365-78. doi:10.1177/0883073812469294. (PMID) 23271760.
- ^ Davis, Davis (Ocak 2014). "The naming of the cranial nerves: a historical review". Clinical anatomy (New York, N.Y.). 27 (1). ss. 14-9. doi:10.1002/ca.22345. (PMID) 24323823.
- ^ Quain, Jones (1848). Elements of Anatomy (İngilizce) (5th ed. bas.). Walton and Maberly. s. 812. 17 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Nisan 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aksesuar sinir ve trapezius kaslarini uyaran sinir Kraniyal sinirler icerisinde 11 kranial sinir CN XI olarak tanimlanir Sternocleidomastoid SCM kasi kafanin karsi ve asagi dogru dondurulmesini saglarken trapezius kasi ise omuz ve skapula hareketlerinden sorumludur aksesuar sinirLatince isimnervus accessoriusPrekursorVagus siniriSinirTrapeziusTanimlayicilarJSTORaccessory nerveMicrosoft Academic2779309180MeSHD000055TA6352FMA6720 Gelenekesel olarak aksesuar sinir kraniyal ve servikal 2 ayri parca olarak tanimlanir Aksesuar sinirin kranial dali cok erken bir sekilde vagus sinirine katilir Bu nedenle bu sinirin kranial parcasinin aksesuar sinir olarak tanimlanmasi ile ilgili tartismalar halen devam etmektedir Sonuc olarak aksesuar sinir tanimi sadece trapezius ve SCM kaslarini eden spinal aksesuar sinir icin kullanilir Bu kaslarin kuvvetlerinin kontrolu spinal aksesuar sinirin muayenesi icin yeterlidir Kaslarda zayiflik sinir hasarini dusundurur ve bunun bircok sebebi vardir Spinal aksesuar sinir hasarinin en sik sebebi bas ve boyun bolgesinde yapilan cerrahi islemlerdir Sinirin hasari sonrasi uyardigi kaslarda atrofi skapulada kanatlasma omuzun abduksiyon ve dis rotasyon hareketlerinde zayiflik ortaya cikar Aksesuar sinir embriyonik donemde C1 C6 servikal segmentlerden koken alir YapisiSpinal aksesuar sinir spinal kord ile medulla oblangatanin birlestigi yerden itibaren C6 seviyesine kadar olan segmentlerden dal alir Buradan cikan kucuk dallar birleserek aksesuar siniri olusturur Sinir buradan yukari dogru giderek foramen magnumdan kafatasina girer Sinir kafatasinin icinde dogru ilerler Sinir juguler foramenden vagus siniri ve glossofaringeal sinir ile birlikte cikar Bu nedenle aksesuar sinir kafatasina hem girip hem de cikan tek sinirdir Sinir kraniyal sinirler arasinda omurilikten dallarini alan tek sinirdir Aksesuar sinir kafatasindan ciktiktan sonra arkaya ve asagi dogru ilerler Asagida digastrik kasin arka parcasi hizasinda caprazlar Daha sonra sinir asagi dogru ilerleyerek SCM kasina motor dallar verir ardindan daha asagiya uzanarak trapezius kasinin ust kismina motor dallar verir Cekirdek Aksesuar siniri olusturan alt motor noronlarin govdeleri servikal omuriligin ust kisminda bulunur Burada bulunan noron govdeleri spinal aksesuar sinirin cekirdegini olusturur ve omuriligin on boynuzunun yan kisminda bulunur Ust servikal segmentlerdeki yan boynuzlar nucleus ambiguus ile devamlilik halindedir ve aksesuar sinirin kranial parcasinin cekirdegini olusturur FonksiyonuAksesuar sinirin spinal parcasi SCM ve trapezius kaslarinin kontrolunu saglar Trapezius kasi omuzlarin kaldirilmasini saglar SCM kasi ise boynun yana ve asagi dondurulmesini saglar Hemen hemen tum kaslar gibi trapezius kasinin da kontrolu karsi beyin hemisferi tarafindan saglanir Trapezius kasinin ust kisminin kasilmasi ile omuzlar yukari dogru kaldirilir SCM kasina giden lifler ise 2 kez capraz yaptigi icin bu kasin kontrolu ayni taraftaki beyin hemisferi tarafindan saglanir SCM kasi kafanin gorsel uyarinin geldigi yone dogru dondurulmesini saglar Aksesuar sinirin kranial parcasi ise yumusak damak larinks ve farinks kaslarinin motor kontrolunu saglar Siniflandirma Aksesuar sinirin tasidigi iletinin niteligi ilgili gorus ayriliklari mevcuttur SCM ve trapezius kasi faringeal arklardan gelisir ve bunlari uyaran spinal aksesuar sinirin ozel visseral effernt uyari tasimasi gereklidir Diger bir goruse gore aksesuar sinir genel somatik effernt duyu tasimaktadir Cogu yazar sonuc olarak spinal aksesuar sinirin hem ozel visseral effernt SVE hem de genel somatik efferent GSE lifler tasidigini belirtmektedir Klinik ozelliklerMuayene Aksesuar sinirin mauayensi SCM ve trapezius kaslarinin degerlendirilmesi ile yapilir Trapezius kasi icin hastadan omuzlarini kaldirmasi istenerek yapilir Bu muayene dirence karsi ve direncsiz olarak yapilir DCM kasinin muayenesi icinde hastanin kafasini saga ve sola dirence karsi ve direncsiz olarak cevirmesi istenir Trapezius kasinin tek tarafli zayifligi yine ayni taraftaki ipsilateral aksesuar sinirde hasar oldugunu gosterir SCM kasindaki zayifliklarda ise problem karsi tarafin spinal aksesuar sinirindedir Bu hasarlar travma cerrahi tumor sinirin juguler kanal icerisinde sikismasi gibi sebeplerden kaynaklanabilir Her iki tarafta olan zayifliklarda ise amyotrofik lateral skleroz Guillain Barre sendromu veya poliomiyelit gibi daha sistemik hastaliklar dusunulmelidir Hasari Spinal aksesuar sinir hasari en cok bas boyun cerrahisi islemlerinde en cok da derin boyun diseksiyonu ve lenf nodu diseksiyonu esnasinda gerceklesir Bazi durumlarda boyuna alinan kunt veya kesici delici alet yaralanmalari ile hatta bazen kendiliginden fonksiyon kaybina ugrayabilir Aksesuar sinir ozellikle tumore bagli yapilan derin boyun diseksiyonlari ameliyatlarinda alinabilir Sinirin cevre tumoral dokdan ayrilmasi mumkunse korunabilir Sinirin hasarlanmasi ve trapezius kasinda zayiflik yapar Sikayetlerin siddeti sinirin yaralanma miktari ile dogru orantilidir Sinirin yaralandigi tarafta omuz duser skapula kemigi disa dogru kanat seklinde bombelesir omuzun yana kaldirma islevi zayiflar Omuzun dusmesi brakial pleksusun gerilmesine bagli hasara yol acabilir Taninin supheli oldugu durumlarda sinir hasarini gostermek icin EMG gibi sinir ileti calisamlari yapilabilir Sinir yaralanmasina bagli cerrahi tedavilerin sonuclari fizik tedavi gibi destek tedavilerine gore daha iyi sonuclar vermektedir Cerrahi tedavi noroliz sinirin uc uca anastomozu veya etkilenen taraftaki kas grubunun calisan bir kas grubu ile degimi gibi islemleri kapsar SCM kasinin hasari sebep olabilir TarihiIngiliz anatomist kez 1664 yilinda aksesuar siniri tanimlamistir Latincede nervus accesorius terimini kullanan anatomist bu tabiri sinirin vagus siniri ile yakin iliski icerisinde olmasindan dolayi kullanmistir 1848 yilinda buyuk kisminin omurilikten koken almasi sinirin kucuk bir kisminin vagus siniri ile birlikte olmasindan dolayi sinire Vagus sinirinin spinal siniri spinal nerve accesory to the vagus olarak isimlendirmistir Gunumuzde aksesuar sinir terimi spinal aksesuar sinir icin kullanilir Ek resimlerglossofaringeal sinir vagus siniri ve aksesuar sinirin yayilimi Ust ve soldaki aksesuar sinir juguler kanaldan diger iki sinir ile birlikte gecer ve asagi dogru siklikla internal juguler veni caprazladiktan sonra SCM ve trapezius kaslari uzerinde dagilir Boynun yandan gorunusu Aksesuar sinir SCM ve trapezius kaslari arasinda gorunmektedir Bir kadavra kesitinde beyin ve spinal kordun gorunumu Aksesuar sinir spinal korddan cikan kokler sekilden gorulebilir Kaynakca a b c d e f Gray s anatomy the anatomical basis of clinical practice 40th anniversary bas Churchill Livingstone Elsevier s 459 ISBN 978 0 8089 2371 8 www meddean luc edu 19 Subat 1999 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Haziran 2007 a b c Terence R Anthoney 1994 Neuroanatomy and the neurologic exam a thesaurus of synonyms similar sounding non synonyms and terms of variable meaning CRC Press s 69 73 ISBN 0 8493 8631 4 London London Mart 1996 Iatrogenic accessory nerve injury Annals of the Royal College of Surgeons of England 78 2 ss 146 50 PMID 8678450 a b c d e f Kelley Kelley Subat 2008 Spinal Accessory Nerve Palsy Associated Signs and Symptoms Journal of Orthopaedic amp Sports Physical Therapy 38 2 ss 78 86 doi 10 2519 jospt 2008 2454 Ryan Ryan Mart 2007 Is the cranial accessory nerve really a portion of the accessory nerve Anatomy of the cranial nerves in the jugular foramen Anatomical science international 82 1 ss 1 7 doi 10 1111 j 1447 073X 2006 00154 x PMID 17370444 a b c d e f g h i Talley Nicholas CLINICAL EXAMINATION 7E 2014 bas ELSEVIER AUSTRALIA s 424 ISBN 978 0 7295 4198 5 a b Finsterer Finsterer 26 Eylul 2019 Disorders of the lower cranial nerves Journal of Neurosciences in Rural Practice 6 03 ss 377 391 doi 10 4103 0976 3147 158768 a b Gray s anatomy the anatomical basis of clinical practice 40th anniversary bas Churchill Livingstone Elsevier s 469 ISBN 978 0 8089 2371 8 Kelley Martin J Kane Thomas E Leggin Brian G February 2008 Spinal Accessory Nerve Palsy Associated Signs and Symptoms Journal of Orthopaedic amp Sports Physical Therapy 38 2 78 86 Mosenthal William 1995 A textbook of neuroanatomy with atlas and dissection guide Parthenon Pub Group s 12 ISBN 1 85070 587 9 kitap kaynagi soyadi1 Haines ad1 Duane E baslik Neuroanatomy an atlas of structures sections and systems yil 2004 url https archive org details neuroanatomyatla00hain yayinci Lippincott Williams amp Wilkins isbn 0 7817 4677 9 basim 6 6 Joshi SS Joshi SD 2001 Muscle Dorso Fascialis A Case Report Journal of the Anatomical Society of India 50 2 159 160 a b c Martin Martin Mart 2008 Scapular winging anatomical review diagnosis and treatments Current reviews in musculoskeletal medicine 1 1 ss 1 11 doi 10 1007 s12178 007 9000 5 PMID 19468892 Tomczak Tomczak Mart 2013 Torticollis Journal of child neurology 28 3 ss 365 78 doi 10 1177 0883073812469294 PMID 23271760 Davis Davis Ocak 2014 The naming of the cranial nerves a historical review Clinical anatomy New York N Y 27 1 ss 14 9 doi 10 1002 ca 22345 PMID 24323823 Quain Jones 1848 Elements of Anatomy Ingilizce 5th ed bas Walton and Maberly s 812 17 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Nisan 2020 KB1 bakim Fazladan yazi link