Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Simón José Antonio de la Santísima Trinidad Bolívar y Palacios Ponte-Andrade y Blanco (d. 24 Temmuz 1783, Caracas - ö. 17 Aralık 1830, Santa Marta), genellikle bilinen ismiyle Simón Bolívar (İspanyolca telaffuz: ), Güney Amerikalı El Liberdator -veya Liberator- lakaplı aristokrat, devrim önderi, on bir yıl boyunca yönettiği Büyük Kolombiya'nın kurucusu ve ilk devlet başkanı.Kolombiya, Venezuela, Ekvador, Peru ve Bolivya'nın bağımsızlığını sağladı; İspanyol İmparatorluğu'na karşı başlatılan bağımsızlık hareketinin siyasi ve askerî lideri oldu. "Güney Amerika'nın George Washington'u" olarak da adlandırılmaktadır.
| Simón Bolívar | |
|---|---|
 | |
| 1. Büyük Kolombiya Başkanı | |
| Görev süresi 24 Şubat 1819 - 4 Mayıs 1830 | |
| Başkan Yardımcısı | |
| Yerine gelen | |
| 1. Bolivya Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 12 Ağustos 1825 - 29 Aralık 1825 | |
| Yerine gelen | Antonio José de Sucre |
| 8. Peru Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 8 Şubat 1824 - 28 Ocak 1827 | |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | Andrés de Santa Cruz |
| Üçüncü Venezuela Cumhuriyeti Başkanı | |
| Görev süresi Ekim 1817 - 24 Şubat 1819 | |
| Yerine geldiği | Kendisi |
| Yerine gelen | José Antonio Páez (1. Venezuela Devlet Başkanı olarak) |
| İkinci Venezuela Cumhuriyeti Başkanı | |
| Görev süresi 7 Ağustos 1813 - 16 Temmuz 1814 | |
| Yerine geldiği | (Birinci Venezuela Cumhuriyeti 3. Başkanı olarak) |
| Yerine gelen | Kendisi |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Simón José Antonio de la Santísima Trinidad Bolívar Palacios Ponte y Blanco 24 Temmuz 1783 Caracas, , İspanyol İmparatorluğu (günümüzde Venezuela) |
| Ölüm | 17 Aralık 1830 (47 yaşında) Santa Marta, Büyük Kolombiya (günümüzde Kolombiya) |
| Evlilik(ler) | María Teresa Rodríguez del Toro y Alaysa (ö. 22 Ocak 1803) |
| Mesleği | Asker |
| Dini | Roma Katoliği |
| İmzası |  |
Hayatı
1783 yılında aristokrat bir ailenin çocuğu olarak doğdu; ancak çocuk yaşta ailesini kaybetti. Ailesinden kalan mirasla devam ettiği askeri eğitimini İspanya'da tamamladı. 1810 yılında Venezuela'ya döndü ve sömürge yanlısı güçler ile Caracas'ta savaştı ve Venezuela'nın bağımsızlığını ilan etti. Sonra Birleşik Krallık'a gidip tarafsızlık sözü aldı, döndü ve Caracas'ı Napolyon'un kardeşi Joseph'in komutasındaki İspanyol ordusunun elinden aldı. İspanyollar tarafından yakalanıp Kolombiya'ya sürgün edildi. Burada 1814 yılında Kolombiya ordusunun başına geçip, başkent Bogota'yı ele geçirdi.
İmkansızlıklar nedeniyle Kolombiya'da ağır yenilgiler aldı ve Jamaika'ya gitmek zorunda kaldı. Haiti'de yeni güçler topladı ve Venezuela'ya tekrar saldırdı. şehrini ele geçirdi ve tek başına yönetmeye başladı.
Uzun yıllar boyunca bu bölgeden İspanyollara karşı mücadele etti ve 1821 yılında içinde Venezuela, Ekvador, Kolombiya, Panama ve Peru'nun bulunduğu, o zamanlar Büyük Kolombiya olarak adlandırılan bölgeyi İspanyol sömürgesinden kurtardı ve ilk devlet başkanı oldu.
Kurduğu bu bölgede Peru'nun kuzeyi, Bolivya olarak ayrıldı. Bolivya'nın anayasası bizzat kendisi tarafından yazılmasına ve yüzyılın en önemli siyasal belgelerinden biri olmasına rağmen hiç uygulanamadı. Generaller arasındaki kişisel çatışmalar iç savaşa dönüştü ve 1827 yılından itibaren Büyük Kolombiya bölünmeye başladı.
Hayalinin bölünüp yok olmasına dayanamadı. 17 Aralık 1830 tarihinde verem hastalığından öldü.
Geleneği ve popüler kültüre etkileri
Gabriel García Márquez'in "Labirentindeki General" (İspanyolca: El general en su laberinto) isimli eseri, Simon Bolivar'ın hayatının son dönemini konu almaktadır.
Türkiye'nin başkenti Ankara'nın Çankaya ilçesinde bulunan bir bulvara ismi verildi.
Sid Meier's Civilization VI adlı oyuna gelen eklenti paketi ile (Maya & Gran Colombia Pack) Büyük Kolombiya'nın lideri olarak gösterilmiştir.
2013 yapımı ''Libertador'' filminde, kendisinin hayatı konu alındı ve kendisini canlandırdı.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Libros de Simon Bolivar2 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Simón Bolívar ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ Arismendi Posada 1983, s. 9.
- ^ . Encyclopedia Britannica (İngilizce). 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
- ^ Berman, Paul (5 Nisan 2013). "Founding Father (Published 2013)". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
- ^ Google Maps üzerinde cadde 16 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 16 Ocak 2020 tarihinde erişilmiştir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Simon Jose Antonio de la Santisima Trinidad Bolivar y Palacios Ponte Andrade y Blanco d 24 Temmuz 1783 Caracas o 17 Aralik 1830 Santa Marta genellikle bilinen ismiyle Simon Bolivar Ispanyolca telaffuz siˈmom boˈlibaɾ Guney Amerikali El Liberdator veya Liberator lakapli aristokrat devrim onderi on bir yil boyunca yonettigi Buyuk Kolombiya nin kurucusu ve ilk devlet baskani Kolombiya Venezuela Ekvador Peru ve Bolivya nin bagimsizligini sagladi Ispanyol Imparatorlugu na karsi baslatilan bagimsizlik hareketinin siyasi ve askeri lideri oldu Guney Amerika nin George Washington u olarak da adlandirilmaktadir Simon Bolivar1 Buyuk Kolombiya BaskaniGorev suresi 24 Subat 1819 4 Mayis 1830Baskan YardimcisiYerine gelen1 Bolivya Devlet BaskaniGorev suresi 12 Agustos 1825 29 Aralik 1825Yerine gelen Antonio Jose de Sucre8 Peru Devlet BaskaniGorev suresi 8 Subat 1824 28 Ocak 1827Yerine geldigiYerine gelen Andres de Santa CruzUcuncu Venezuela Cumhuriyeti BaskaniGorev suresi Ekim 1817 24 Subat 1819Yerine geldigi KendisiYerine gelen Jose Antonio Paez 1 Venezuela Devlet Baskani olarak Ikinci Venezuela Cumhuriyeti BaskaniGorev suresi 7 Agustos 1813 16 Temmuz 1814Yerine geldigi Birinci Venezuela Cumhuriyeti 3 Baskani olarak Yerine gelen KendisiKisisel bilgilerDogum Simon Jose Antonio de la Santisima Trinidad Bolivar Palacios Ponte y Blanco 24 Temmuz 1783 1783 07 24 Caracas Ispanyol Imparatorlugu gunumuzde Venezuela Olum 17 Aralik 1830 47 yasinda Santa Marta Buyuk Kolombiya gunumuzde Kolombiya Evlilik ler Maria Teresa Rodriguez del Toro y Alaysa o 22 Ocak 1803 Meslegi AskerDini Roma KatoligiImzasiHayati1783 yilinda aristokrat bir ailenin cocugu olarak dogdu ancak cocuk yasta ailesini kaybetti Ailesinden kalan mirasla devam ettigi askeri egitimini Ispanya da tamamladi 1810 yilinda Venezuela ya dondu ve somurge yanlisi gucler ile Caracas ta savasti ve Venezuela nin bagimsizligini ilan etti Sonra Birlesik Krallik a gidip tarafsizlik sozu aldi dondu ve Caracas i Napolyon un kardesi Joseph in komutasindaki Ispanyol ordusunun elinden aldi Ispanyollar tarafindan yakalanip Kolombiya ya surgun edildi Burada 1814 yilinda Kolombiya ordusunun basina gecip baskent Bogota yi ele gecirdi Imkansizliklar nedeniyle Kolombiya da agir yenilgiler aldi ve Jamaika ya gitmek zorunda kaldi Haiti de yeni gucler topladi ve Venezuela ya tekrar saldirdi sehrini ele gecirdi ve tek basina yonetmeye basladi Uzun yillar boyunca bu bolgeden Ispanyollara karsi mucadele etti ve 1821 yilinda icinde Venezuela Ekvador Kolombiya Panama ve Peru nun bulundugu o zamanlar Buyuk Kolombiya olarak adlandirilan bolgeyi Ispanyol somurgesinden kurtardi ve ilk devlet baskani oldu Kurdugu bu bolgede Peru nun kuzeyi Bolivya olarak ayrildi Bolivya nin anayasasi bizzat kendisi tarafindan yazilmasina ve yuzyilin en onemli siyasal belgelerinden biri olmasina ragmen hic uygulanamadi Generaller arasindaki kisisel catismalar ic savasa donustu ve 1827 yilindan itibaren Buyuk Kolombiya bolunmeye basladi Hayalinin bolunup yok olmasina dayanamadi 17 Aralik 1830 tarihinde verem hastaligindan oldu Gelenegi ve populer kulture etkileriGabriel Garcia Marquez in Labirentindeki General Ispanyolca El general en su laberinto isimli eseri Simon Bolivar in hayatinin son donemini konu almaktadir Turkiye nin baskenti Ankara nin Cankaya ilcesinde bulunan bir bulvara ismi verildi Sid Meier s Civilization VI adli oyuna gelen eklenti paketi ile Maya amp Gran Colombia Pack Buyuk Kolombiya nin lideri olarak gosterilmistir 2013 yapimi Libertador filminde kendisinin hayati konu alindi ve kendisini canlandirdi Ayrica bakinizDis baglantilarLibros de Simon Bolivar2 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde KaynakcaWikimedia Commons ta Simon Bolivar ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Arismendi Posada 1983 s 9 Encyclopedia Britannica Ingilizce 17 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2020 Berman Paul 5 Nisan 2013 Founding Father Published 2013 The New York Times Ingilizce ISSN 0362 4331 26 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2020 Google Maps uzerinde cadde 16 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde 16 Ocak 2020 tarihinde erisilmistir