Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, İngilizce Vikipedi'de yer alan aynı konulu maddeden Türkçeye çeviri yapılarak genişletilebilir. Başlıca çeviri yönergeleri için [genişlet] düğmesine tıklayınız.
|
Osmanlı İmparatorluğu'nda kadının toplumdaki yeri geleneksel ve dinsel birçok nedenden dolayı kısıtlıdır. Bu tutum Tanzimat Dönemi'ne kadar devam etmiş olup Tanzimat döneminin getirdiği eşitlik anlayışı kadın ile erkek arasındaki eşitsizliklere de yansımıştır. Tanzimat döneminde kâğıt üzerinde eşitlik sağlansa bile uygulamada önceki tutum devam etmiştir. Osmanlı'da hukuk kurallarının İslami kaynaklarca belirlenmesi kadın hakları üzerinde de etkisini göstermiştir. Ayrıca Türklerin Orta Asya kökenli olmasından dolayı İslamiyet öncesi dönemlerdeki Türk kültürü, Osmanlı döneminde kadınların sahip oldukları hakların kısıtlı olmasına neden olmuştur. Teokratik ve monarşik rejimli Osmanlı İmparatorluğu'nda şeriat hükümlerinin etkili olması kadınları ev yaşamına itmiştir. Osmanlı'da miras konusunda da kadınların erkeklere oranla daha az miras payına sahip olduğu gözlenmiştir. Osmanlı Mahkemelerinde 2 kadın ancak bir erkeğe denk tutulmuş, dini eğitimde ise kız-erkek ayrımı yapılmayıp kız çocukları sıbyan mekteplerinde eğitim görmüşlerdir. Köydeki kadınlar ise erkekler gibi tarlalarda çalışarak evini yönetip, halı ve kilim dokumasına karşın asla erkekler ile eşit haklara sahip olmamışlardır.
Dönemler
16. yüzyıl
16. yüzyılda Eyüp'teki kaymakçı dükkânları kadınların erkeklerle buluşmalarına veya tanışmalarına olanak sağlayınca din hocaları bu durumu "kıyametin yaklaştığı" ve "dinin elden gittiği" şeklinde yorumlamıştı. Şikayet başvuruları üzerine 1573 yılında kadınların kaymakçı dükkânlarına girişleri yasaklandı. Dükkânına kadın müşteri alan dükkân sahibi ise cezaya çarptırılacaktı.
18. yüzyıl
Kadınlara karşı olumsuz yaklaşımıyla bilinen III. Osman, haremde kadınlarla karşılaşmak istemediğinde büyük kabaraları olan takunya veya ayakkabılar giyerdi. Kadınlar da onunla karşılaşmamak için kenara çekilirlerdi. Kadınların süslü şekilde sokağa çıkmalarını yasak eden III. Osman, onlara sade giyinmelerini emretmişti. III. Osman ayrıca kendi gezilerine ayırdığı haftanın üç gününde İstanbul'da kadınların sokağa çıkmasını yasaklamıştı. Diğer günlerde sokağa çıkan kadınların ise örtülü ve sade biçimde giyinmeleri zorunluydu. Buna uymayan şekilde sokağa çıkan kadınlar III. Osman'ın emri üzerine denize atılarak öldürülüyorlardı.
Tanzimat
Osmanlı'da kadınların sahip olduğu haklara ilk kez karşı çıkıp reformlar öneren Jön Türkler olmuştur. Jön Türkler kadın haklarını engelleyen Osmanlı gelenek ve görenekleri eleştirmiş kadınların toplumdaki öneminden bahsetmişlerdir. Tüm bu çabalar sonucunda kadının toplumdaki önemi anlaşılmış yeni reformlar yapılmıştır fakat bunlar sadece büyük şehirlerde sınırlı kalmıştır. 19. yüzyılın ikinci yarısında ebe mektepleri açılmıştır bunu orta dereceli okullar ile İstanbul’da İnas Sanâyi-i Nefîse Mektebi ve Dar-ül Malumat gibi kadınların eğitim gördükleri yerler takip etmiştir. Tüm bu gelişmeler sonunda ebelik ve öğretmenlik Osmanlı kadınlarının ilk meslekleri olmuştur. Ayrıca 1854 yılında Cariyelik ve kölelik kaldırılmış ve kadınların alınıp satılması yasaklanmıştır.
II. Meşrutiyet
II. Meşrutiyet döneminde kadın hakları biraz daha genişletilmiştir. İttihat ve Terakki Cemiyeti politikalarında kadına önceki devirlere göre daha fazla haklar tanımıştır. Bu dönemde kız çocukları için çeşitli okullar açılmıştır.1913'te ilköğretim kızlar için zorunlu hale getirilmiştir. II. Meşrutiyet döneminde kadınların çeşitli haklara sahip olması birçok kesimin eleştirilerinde hedef haline gelmiştir. Bu dönemde Kör Ali Vakası yaşanmış ve dönem padişahına Müslüman kadınların sıkı biçimde kapatılması gibi çeşitli teklifler götürülmüştür. Tüm bunlara rağmen Osmanlı kadını bu dönemde daha fazla haklara sahip olmuş, çeşitli mitinglere katılmış, kısıtlı da olsa kamussal alanda çalışmış ve daha modern kıyafetler giymeye başlamıştır. Meşrutiyet döneminde kadın haklarını savunan dernekler kurulmuş ve kadınların toplumda daha fazla haklara sahip olması için çaba gösterilmiştir.
I. Dünya Savaşı
I. Dünya Savaşı Osmanlı'da kadının toplumdaki yeri açısından çeşitli gelişmelere sebep olmuştur. Erkeklerin cephelerde savaşmasından dolayı boş kalan postane memurluğu gibi mevkilerde kadınlar çalışmaya başlamıştır. Bu dönemde kadınlar fabrikalara girerek gıda ve dokuma sanayisinde iş imkânı bulmuşlardır. Bu dönemde hukuksal alanda 1917 yılında çıkarılan aile yasasıyla şeri kanunlarda kadınlara yönelik düzenlemeler yapılmış; çok eşlilik kadının isteğine bırakılmış,evlenecek kadının 16 yaş üzerinde olması zorunlu hale getirilmiş, ayrıca da kadınlara boşanma hakkı verilerek evlilik din adamlarının elinden devlet kontrolüne geçmiştir. Daha sonra bu düzenlemeyi Hürriyet ve İtilaf Fırkası kaldırmıştır.
Kaynakça
- ^ Sibel Dulum. "Osmanlı Devletinde Kadının Eğitimi, Statüsü ve Çalışma Hayatı" (PDF). 21 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Kasım 2016.
- ^ Saadet Tekin. "Osmanlı'da Kadın ve Kadın Hapishaneleri" (PDF). 1 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Kasım 2016.
- ^ Şemsettin Kutlu, Bu Şehri İstanbul Ki, Milliyet Yayınları, s. 366.
- ^ İlhan Tekeli, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 3. cilt, Kültür Bakanlığı, s. 361
- ^ Reşad Ekrem Koçu, Tarihimizde Garip Vakalar, Varlık Yayınları, s. 83.
- ^ M. Çağatay Uluçay, Padişahların Kadınları ve Kızları, Ötüken Yayınları, s. 147.
- ^ Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Türkiye Ansiklopedisi 3, İletişim Yayınları, s. 858-859.
- ^ Erik Jan Zürcher, Modernleşen Türkiye'nin Tarihi, syf.151-152
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Ingilizce Vikipedi de yer alan ayni konulu maddeden Turkceye ceviri yapilarak genisletilebilir Baslica ceviri yonergeleri icin genislet dugmesine tiklayiniz Ingilizce maddenin makine ceviri surumunu goruntuleyin Google Ceviri gibi makine cevirileri yapacaginiz ceviriler icin iyi bir baslangic noktasidir ancak cevirmenler sadece makine tarafindan cevrilen metni kopyala yapistir yapmak yerine hatalari gerektigi gibi gozden gecirmeli ve cevirinin tutarli oldugunu onaylamalidir Guvenilmeyen ya da dusuk kaliteli gorunen icerikleri eklemeyiniz Mumkunse yabanci dil maddesinde verilen referanslar ile cevireceginiz metni dogrulayin Cevirinize eslik edecek bir sekilde dillerarasi baglanti ekleyerek degisiklik ozetinizde bir telif hakki atfi saglamalisiniz Degisiklik ozeti icin ornek bir atif Bu degisiklikteki icerik Ingilizce Vikipedi de yer alan en Women in the Ottoman Empire sayfasindan cevrilmistir atif icin sayfanin tarihine bakiniz Ayrica tartisma sayfasina Cevrilmis sayfa en Women in the Ottoman Empire sablonunu eklemelisiniz Daha fazla bilgi icin bkz Vikipedi Ceviri Osmanli Imparatorlugu nda kadinin toplumdaki yeri geleneksel ve dinsel bircok nedenden dolayi kisitlidir Bu tutum Tanzimat Donemi ne kadar devam etmis olup Tanzimat doneminin getirdigi esitlik anlayisi kadin ile erkek arasindaki esitsizliklere de yansimistir Tanzimat doneminde kagit uzerinde esitlik saglansa bile uygulamada onceki tutum devam etmistir Osmanli da hukuk kurallarinin Islami kaynaklarca belirlenmesi kadin haklari uzerinde de etkisini gostermistir Ayrica Turklerin Orta Asya kokenli olmasindan dolayi Islamiyet oncesi donemlerdeki Turk kulturu Osmanli doneminde kadinlarin sahip olduklari haklarin kisitli olmasina neden olmustur Teokratik ve monarsik rejimli Osmanli Imparatorlugu nda seriat hukumlerinin etkili olmasi kadinlari ev yasamina itmistir Osmanli da miras konusunda da kadinlarin erkeklere oranla daha az miras payina sahip oldugu gozlenmistir Osmanli Mahkemelerinde 2 kadin ancak bir erkege denk tutulmus dini egitimde ise kiz erkek ayrimi yapilmayip kiz cocuklari sibyan mekteplerinde egitim gormuslerdir Koydeki kadinlar ise erkekler gibi tarlalarda calisarak evini yonetip hali ve kilim dokumasina karsin asla erkekler ile esit haklara sahip olmamislardir Harem de Turk kahvesi icen bir kadin 18 yuzyilDonemler16 yuzyil 16 yuzyilda Eyup teki kaymakci dukkanlari kadinlarin erkeklerle bulusmalarina veya tanismalarina olanak saglayinca din hocalari bu durumu kiyametin yaklastigi ve dinin elden gittigi seklinde yorumlamisti Sikayet basvurulari uzerine 1573 yilinda kadinlarin kaymakci dukkanlarina girisleri yasaklandi Dukkanina kadin musteri alan dukkan sahibi ise cezaya carptirilacakti 18 yuzyil Kadinlara karsi olumsuz yaklasimiyla bilinen III Osman haremde kadinlarla karsilasmak istemediginde buyuk kabaralari olan takunya veya ayakkabilar giyerdi Kadinlar da onunla karsilasmamak icin kenara cekilirlerdi Kadinlarin suslu sekilde sokaga cikmalarini yasak eden III Osman onlara sade giyinmelerini emretmisti III Osman ayrica kendi gezilerine ayirdigi haftanin uc gununde Istanbul da kadinlarin sokaga cikmasini yasaklamisti Diger gunlerde sokaga cikan kadinlarin ise ortulu ve sade bicimde giyinmeleri zorunluydu Buna uymayan sekilde sokaga cikan kadinlar III Osman in emri uzerine denize atilarak olduruluyorlardi Tanzimat Osmanli da kadinlarin sahip oldugu haklara ilk kez karsi cikip reformlar oneren Jon Turkler olmustur Jon Turkler kadin haklarini engelleyen Osmanli gelenek ve gorenekleri elestirmis kadinlarin toplumdaki oneminden bahsetmislerdir Tum bu cabalar sonucunda kadinin toplumdaki onemi anlasilmis yeni reformlar yapilmistir fakat bunlar sadece buyuk sehirlerde sinirli kalmistir 19 yuzyilin ikinci yarisinda ebe mektepleri acilmistir bunu orta dereceli okullar ile Istanbul da Inas Sanayi i Nefise Mektebi ve Dar ul Malumat gibi kadinlarin egitim gordukleri yerler takip etmistir Tum bu gelismeler sonunda ebelik ve ogretmenlik Osmanli kadinlarinin ilk meslekleri olmustur Ayrica 1854 yilinda Cariyelik ve kolelik kaldirilmis ve kadinlarin alinip satilmasi yasaklanmistir II Mesrutiyet II Mesrutiyet doneminde kadin haklari biraz daha genisletilmistir Ittihat ve Terakki Cemiyeti politikalarinda kadina onceki devirlere gore daha fazla haklar tanimistir Bu donemde kiz cocuklari icin cesitli okullar acilmistir 1913 te ilkogretim kizlar icin zorunlu hale getirilmistir II Mesrutiyet doneminde kadinlarin cesitli haklara sahip olmasi bircok kesimin elestirilerinde hedef haline gelmistir Bu donemde Kor Ali Vakasi yasanmis ve donem padisahina Musluman kadinlarin siki bicimde kapatilmasi gibi cesitli teklifler goturulmustur Tum bunlara ragmen Osmanli kadini bu donemde daha fazla haklara sahip olmus cesitli mitinglere katilmis kisitli da olsa kamussal alanda calismis ve daha modern kiyafetler giymeye baslamistir Mesrutiyet doneminde kadin haklarini savunan dernekler kurulmus ve kadinlarin toplumda daha fazla haklara sahip olmasi icin caba gosterilmistir I Dunya Savasi I Dunya Savasi Osmanli da kadinin toplumdaki yeri acisindan cesitli gelismelere sebep olmustur Erkeklerin cephelerde savasmasindan dolayi bos kalan postane memurlugu gibi mevkilerde kadinlar calismaya baslamistir Bu donemde kadinlar fabrikalara girerek gida ve dokuma sanayisinde is imkani bulmuslardir Bu donemde hukuksal alanda 1917 yilinda cikarilan aile yasasiyla seri kanunlarda kadinlara yonelik duzenlemeler yapilmis cok eslilik kadinin istegine birakilmis evlenecek kadinin 16 yas uzerinde olmasi zorunlu hale getirilmis ayrica da kadinlara bosanma hakki verilerek evlilik din adamlarinin elinden devlet kontrolune gecmistir Daha sonra bu duzenlemeyi Hurriyet ve Itilaf Firkasi kaldirmistir Kaynakca Sibel Dulum Osmanli Devletinde Kadinin Egitimi Statusu ve Calisma Hayati PDF 21 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Kasim 2016 Saadet Tekin Osmanli da Kadin ve Kadin Hapishaneleri PDF 1 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Kasim 2016 Semsettin Kutlu Bu Sehri Istanbul Ki Milliyet Yayinlari s 366 Ilhan Tekeli Dunden Bugune Istanbul Ansiklopedisi 3 cilt Kultur Bakanligi s 361 Resad Ekrem Kocu Tarihimizde Garip Vakalar Varlik Yayinlari s 83 M Cagatay Ulucay Padisahlarin Kadinlari ve Kizlari Otuken Yayinlari s 147 Tanzimat tan Cumhuriyet e Turkiye Ansiklopedisi 3 Iletisim Yayinlari s 858 859 Erik Jan Zurcher Modernlesen Turkiye nin Tarihi syf 151 152