Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde diliyle yazılmıştır. (Aralık 2020) () |
Bu madde, uygun değildir. (Aralık 2020) |
Bu maddenin konusunda kuşkular bulunmaktadır. (Aralık 2020) () |
Kırım Haber Ajansı (Kısaca QHA), Kırım Tatar halkının millî haber ajansıdır. QHA, başta Kırım ve Ukrayna’daki Kırım Tatarları ile dünyadaki Kırım Tatar diasporalarıyla ilgili olayları yerel ve yabancı basın kuruluşlarına haberlerini Ukraynaca, Rusça, Türkçe ve İngilizce servis etmektedir. Kırım Tatarlarından Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu'nun talimatıyla iş adamı İsmet Yüksel ve Kırım Tatar Millî Meclisi üyesi Dr. Gayana Yüksel tarafından kurulmuştur. Ajans, yayın hayatına 1944 Kırım Tatar Sürgününün 62. yıl dönümü olan 18 Mayıs 2006 tarihinde Akmescit'te başlamıştır. Kırım'ın 2014 yılında Rusya tarafından işgal edilmesinin ardından burada faaliyetleri engellenmesi ile karşılaşan ajans, Haziran 2015'te merkezini Kiev'e taşıyarak ve 2016'da Ankara'da irtibat bürosunu açarak tekrar yapılandı.
| Kırım Haber Ajansı | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | QHA |
| Kuruluş | 14 Mart 2006 (18 yıl, 104 gün önce.) |
| Kuruluş yeri | Akmescit, Kırım, Ukrayna |
| Tür | Haber Ajansı |
| Merkez | Kiev, Ukrayna |
| Konum | |
| Konumlar | |
| Resmî diller | Ukraince, Türkçe, İngilizce, Rusça |
Tarihçe
Kırım Tatarları, Sovyetler Birliği döneminde yaşanan 1944 Kırım Tatar Sürgünü ve soykırımının ardından 1980'li yılların sonu ve 1990'lı yılların başında vatanlarına geri döndüler. Kırım'da yeni yaşam başlarken basın ve medya organları da kuruldu. Ancak bu basın kuruluşları tarafından vatandaki Kırım Tatarları hakkında başta Türkiye olmak üzere dünyanın birçok yerine göç etmiş ve yerleşmiş Kırım Tatar diasporalarına bilgi ve haber servisi yapılamıyordu. Medya üzerine doktora tezi bulunan Gayana Yüksel ve eşi iş adamı İsmet Yüksel uluslararası yayın yapan bir ajans kurmayı planladı. O dönemin Kırım Tatar Milli Meclisi Başkanı Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu da bu fikri kabul etti ve ajansın kurulması talimatını verdi.
Lisans alma süreci
Ukrayna’ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyetinde yerleşik resmi bir ajans kimliğine sahip olmak için Ukrayna devletinin şart koştuğu belli lisans şartlar bulunuyordu. Bu lisans şartlarından biri, kuruculardan birinin medya alanında akademik unvana sahip olmasıydı. Kırım Tatarları arasında bu alandaki unvana sahip olan iki kişi bulunuyordu ve bu iki kişiden biri Gayana Yüksel’di. Gerekli diğer şartların yerine getirilmesinin ardından QHA için resmi başvuru yapıldı. Başvuru süreci bir yıldan fazla sürdü.
Bu süre içerisinde İsmet Yüksel ve Gayana Yüksel, lisans olmadan çalışmalara başladılar ve qha.com.ua alan adını faaliyete geçirdiler. İlk yayınlar Türkçe ve Rusça dillerinden yapıldı.
Ajansın yayın hayatına başlaması
Ukrayna Devlet Televizyon ve Radyo Komitesi tarafından 14 Mart 2006 tarih ve 124 numaralı Devlet Tescil Belgesi ile QHA, Ukrayna’da kayıt altına alındı. Bu sıralarda çalışacak gazeteciler aranmaya başlandı. Medya alanında profesyonel eleman bulunamadığı için QHA’da çalıştırılmak üzere işe alınan 4 kişi, Türkiye’nin devlet haber ajansı Anadolu Ajansı'nda 3 haftalık eğitim için Ankara’ya gönderildi.
QHA’nın ilk ofisi Akmescit’te Puşkina Sokağındaki 3 numaralı binanın bodrum katındaki 2 odalı daire oldu. Genel Müdür ve Yazı İşleri Müdürü Gayana Yüksel ve Genel Koordinatör İsmet Yüksel ile birlikte ofiste toplam 9 kişi çalışıyordu.
18 Mayıs 2006 tarihinde faaliyete resmen başladığını duyuran QHA’nın ilk haberi 1944 Kırım Tatar Sürgününün 62. yıl dönümünde Akmescit’te gerçekleştirilen matem mitingiydi. Bu tarihte ayrıca, ajansın yayın yaptığı Türkçe ve Rusça dillerine İngilizce de eklendi.
Abonelik sistemine geçilmesi
QHA, kurulduktan sonra bir yıl boyunca kamuya açık hizmet verirken, masrafları karşılayabilmek için 2007 yılında abonelik sistemine geçti. Kurumsal ve kişisel olmak üzere iki ayrı abonelik türü oluşturuldu. Tüm abonelere günlük olarak e-bülten gönderiliyordu. Bu uygulama 2008 yılından, Kırım’ın Rusya tarafından işgaline kadar devam etti.
Ayrıca 2007'den itibaren görüntü arşivi oluşturulmaya başlandı ve ilerleyen zamanda TRT, BBC, Al Jazeera gibi Türkiye ve Avrupa televizyon kanallarına görüntü servisi yapılmaya başlandı.
TKA’ya üyeliği
2008 yılında QHA, Türkçe Konuşan Ülkeler Haber Ajansları Birliğine (TKA) üye olundu ve devleti olmayan bir Türk topluluğu olarak, 2007 yılında TKA’nın Ankara’da gerçekleşen 6’ncı toplantısına gözlemci pozisyonunda katıldı. Daha sonra Kırım Tatarlarının ajansı olarak, 29 Nisan -3 Mayıs 2008 tarihinde Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de 7’ncisi düzenlenen toplantıya katılarak, burada üyelik anlaşması imzalandı. Bu anlaşma halen devam etmektedir. (TKA üyeleri: Anadolu Ajansı-
Türkiye, -Azerbaycan, -Kazakistan, Khabar-Kırgızistan, TAK-
Kuzey Kıbrıs, -Tataristan, -Başkurdistan)
QHA tekrar kamuya açıldı
QHA, 2009 yılında bağış kabul etmeye başladı. 2006 yılında QHA’nın kuruluşundan itibaren Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği ve Genel Başkanı Ahmed İhsan Kırımlı'nın da desteği bulunuyordu. Aynı şekilde ABD Kırım Tatar diasporasından bağışlar alındı. Bağışların yapılmasıyla haberler tekrar kamuya açıldı. Ancak abonelere özel fotoğraflar ve videoların servisine devam edildi.
İlk TV yapımı: Yeşil Ada Kırım
2010 yılında ilk televizyon programına imza atıldı. Genel koordinasyonunu İsmet Yüksel’in, yönetmenliğini Esma Kasar’ın ve Almanya koordinasyonunu Ahmet Özay’ın yaptığı “Yeşil Ada Kırım” televizyon programı, merkezi Almanya’nın Duisburg kentinde bulunan Kanal Avrupa televizyon kanalında Abdullah Yücesan, Kırım Derneği Genel Merkezi ve Kırım Derneği İstanbul Şubesi Başkanı Celal İçten’in şahsi sponsorluğunda yayımlandı. QHA logosuyla yayınlanan program, Kırım Tatar dilinde uydu kanallarındaki ilk tv programı olma özelliğine sahip oldu. Yaklaşık 6 ay süren programların stüdyo çekimleri Yüksel ailesinin evinin salonunda gerçekleşti.
Kırım Tatar Gazetecilik bölümü kuruldu
QHA’nın kuruluş yıllarında gazeteci bulmakta zorlanıyordu. Kırım Tatar gazetecilerin sayısının yetersiz olması nedeniyle 2010 yılında üniversitede Kırım Tatar gazetecilik bölümü kurulması için Gayana Yüksel tarafından fikir önerildi. Bunun için Kırım Devlet Mühendislik ve Pedegoji Üniversitesi Rektörü Fevzi Yakubov ile görüşüldü ve 2012 yılında dekanlığını Ranetta Gafarova’nın yürüttüğü Kırım Tatar ve Türk Dili ve Edebiyatı Fakültesinde Kırım Tatar Gazetecilik Bölümü kuruldu. Bölüm Başkanlığına Dr. Gayana Yüksel getirilirken, bölüm için finansmanın sağlanmasına İsmet Yüksel aracılık etti. Kırım Tatar Gazetecilik Bölümü bugün halen varlığını sürdürmektedir.
QHA haberleri TRT’de
2010 yılında TRT'nin farklı kanallarında, Kırım Devlet Televizyonunda ve diğer uluslararası haber ajanslarında QHA haberleri kullanılmaya başlandı. QHA Genel Koordinatörü İsmet Yüksel aynı zamanda TRT’nin Kırım muhabiri görevini üstlendi ve bu yolla TRT'ye günde en az bir haber gönderildi.
TRT Avaz’da 82 bölümlük “Kırım’dan Yansılar” programı
TRT Avaz için dış yapım olarak çekilen “Kırım’dan Yansılar” programının Aralık 2011'de yapımına başlandı. Toplam 82 program çekildi. Son programda programın adı “Kırım’ın İşgali” oldu. İşgal olmasaydı programın sürdürülmesi planlanıyordu. Bu belgesel türündeki program, Kırım tarihinde televizyonda yayınlanan ilk ve son Kırım Tatarca belgesel niteliğindeki program olma özelliğine sahiptir. Haftada bir kere tekrar olmak üzere iki kere yayınlanıyordu. Yayın Koordinatörlüğünü İsmet Yüksel’in, Yapımcılığını Gayana Yüksel’in, Yönetmenliğini Esma Kasar’ın yaptığı programın bölüm sonlarında “QHA tarafından TRT için hazırlanmıştır” ifadesi yer alıyordu. Bu programda Kırım'ın her şehri ve köyü kamerayla kayıt altına alınmıştır.
2010 yılında “8 ülke 8 yönetmen & Sinan” belgesel filminin Kırım çekimleri QHA tarafından yapıldı. Kırım Tatarı yönetmen Ahtem Seitablayev bu projede ödül aldı.
2012 yılında Al Jazeera World televizyon kanalıyla yönetmenliğini Ahmet Seven’in yaptığı “Crimean Tatars: Coming Back” 1 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . belgeseli ortak projesine imza atıldı. Belgeselin yapımı, danışmanlığı ve ekipmanı QHA tarafından sağlandı.
Kırım’ın işgali süreci
25 Şubat 2014 tarihinde başlayan Rusya’nın Kırım’ı geçici işgal etme süreciyle QHA zor günler yaşamaya başladı. İşgalci Rus makamlarınca İsmet ve Gayana Yüksel hakkında davalar açıldı ve 2014 yılının Nisan ve Mayıs aylarında iki kez Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) tarafından sorgulandılar. Gayana Yüksel, 2010 yılında yayınlanan bir haberden dolayı ihtar cezasına çarptırıldı ve haberi kaldırması istendi. 2015 Nisan ayında ise işgalciler, Ukrayna devletinden aldığı lisansın artık geçersiz olduğu bildirildi ve geçici işgal makamlarından yeni yayın lisansı alma zorunluluğu getirildi. Faaliyetine devam etmek isteyen QHA, bunun üzerine işgalci makamlara başvuru yaptı, ancak bu başvurular kabul edilmedi.
9 Mayıs 2016 tarihinde işgalci Rus makamları tarafından QHA’nın internet sayfasına erişim engeli konuldu. Bu yasağın ardından haberlerin yayımlanması için Türkiye’deki Kırım Tatar Diasporasının desteğiyle geçici editörler haberleri qha.com.ua sayfasına girmeye başladı. Gayana Yüksel zorunlu bir karar alarak, 24 Mayıs 2015'te Kırım’dan ayrılıp, Kiev’e gitti ve QHA’nın Kırım’daki resmi faaliyetlerini geçici olarak durdurdu. Rus işgalciler tarafından, kurucular İsmet Yüksel ve Dr. Gayana Yüksel'i radikal olarak ilan dildi ve Kırım'daki faaliyetleri yasaklayarak, yarımadaya giriş yasağı koyuldu.
Rusya’nın Kırım’ı geçici işgali süresince QHA’nın yayınları uluslararası örgütlerin takdirini kazandı. 24 Ekim 2014 tarihinde Paris’te 28’ncisi gerçekleşen World Quality Commitment ödüllerinde altın kategoride QHA'ya başarılı çalışma ödülü verildi. 2 Kasım 2014 tarihinde Türkçe Konuşan Ülkeler Uluslararası Gazeteciler Derneği ve Bartın Gazeteciler Cemiyeti tarafından düzenlenen Gaspıralı Ödüllerinde QHA, Türk Dünyası Haber Ajansı ödülüne layık görüldü.
QHA’nın yeni merkezi Kıyiv
2015 Haziran ayı QHA, Ukrayna’nın başkenti Kıyiv’de tekrar yapılanmaya başladı. Bu dönemde yayın yapılan dillere Ukraince de eklendi. Böylece Kırımla ilgili Rus propagandalarına karşı 4 dilde yayın hedeflendi. Ukrayna toplumunun Kırım ve Kırım Tatarları hakkında doğru bilgilendirmeye çalışılarak, Ukrainler ile bağlar kurulmasına katkıda bulundu. Kyiv’de Kırım Tatar personel eksikliği Ukrain çalışanlarla giderildi. Ayrıca Türkiye'de ilk kez bir daimi muhabir işe alındı.
QHA Ankara İrtibat Ofisi
QHA, 2016 Ağustos ayında Ankara’da irtibat ofisi kurma kararı alarak, M. Bahadırhan Dinçaslan’a QHA Türkçe Yayın Yönetmeni görevi verildi. Tamamlanan hazırlıkların ardından 2016 Ekim ayında irtibat ofisi kuruldu. Türkiye’de çalışan sayısı 5’e çıkarıldı. Buna eş zamanlı olarak Romanya'da bir muhabir işe alındı ve Rumence servisi de hizmete girdi, ancak 2017 yılında bu dildeki yayınlar durduruldu.
Ukrayna Cumhurbaşkanlığının takdirnamesi
6 Haziran 2016 Gazeteciler Günü'nde Ukrayna Cumhurbaşkanlığı tarafından her yıl düzenlenen ödül töreninde QHA’ya “İlkeli medya davranışı, Kırım’ın Ukrayna’ya iadesi için yapılan Enformasyon çalışmaları, Ukrayna ve uluslararası toplumda Kırım Ukrayna’nın bir toprağı imajının oluşturulmasına sağladığı katkılardan” dolayı takdirname verildi. Takdirname, Ukrayna Cumhurbaşkanının eşi Marina Poroşenko tarafından QHA genel müdürü Gayana Yüksel’e teslim edildi.
Radyo Hayat
2017 yılında QHA bünyesinde kurulan Radyo Hayat yayın hayatına Kıyiv’de başladı. Yaklaşık 20 kişinin istihdam edildiği radyonun ofisiyle birlikte QHA’nın Kıyiv’deki ofis sayısı ikiye çıktı. Ukrayna’nın Herson Bölgesinde 103.5 FM frekansından ve internet üzerinden dinlenilen Radyo Hayat, yayın hayatı 2019 yılında sonlandırıldı.
Yayın politikası ve ilkeler
15 Şubat 2018 tarihinde QHA Türkçe Yayın Yönetmenliğine ve Türkiye Temsilciliğine gazeteci getirildi. Bu dönemde QHA Türkçe için 10 personel çalışıyordu. Türkçe yayınlar için QHA’nın yayın politikası ve ilkeleri İsmet Yüksel, Gayana Yüksel ve Aydın Taş tarafından hazırlanarak yazıya döküldü ve daha sonra Kırım Tatarlarının Milli Lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu ile KTMM Başkanı Refat Çubarov’a sunuldu. QHA Türkçe, yayınlarını halen bu yayın politikası ve ilkeleri çerçevesinde sürdürüyor.
28 Şubat 2018 tarihinde Türk dünyasından verdiği haberlerden dolayı QHA’ya EkoAvrasya tarafından Avrasya Hizmet Ödülü layık görüldü.
2018 Nisan ayında QHA Türkçe, internet üzerinden canlı yayınlara başlayarak, programlara konuk almaya başladı. 2018 Ekim ayı itibarıyla canlı yayınlar her Cuma günü saat 19.44’te “Kırım Saati” haber programı adı altında devam etti. Programa yine konuk veya konuklar davet edilirken, öncesinde Kırım, Kırım Tatarları ve Türk dünyasındaki gelişmelerden oluşan haftalık haber bültenleri veriliyordu. “Kırım Saati” haber programı 15’nci yayından sonra personel ve teknik ekipman eksikliği nedeniyle Mart 2019 tarihinde geçici olarak askıya alındı.
Devir
2018 yılının Mayıs ayının sonunda QHA’nın kurucuları İsmet Yüksel ve Gayana Yüksel, “milli yayın organlarının Kırım Tatar Milli Meclisinin kontrolüne” devri iradesi oluştuğunu belirterek, kurulacak bir medya anonim şirketi veya bir vakıf bünyesinde tüm Kırım Tatar medyasının yeniden yapılandırılması amacıyla ajansı devrettiklerini açıkladılar. Kırım Tatar Milli Kurultay Delegesi Rüstem Umerov da kendilerine QHA’nın devri için teklif geldiğini ve bu bayrak değişimi İsmet Yüksel, Gayana Yüksel, Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu ve Refat Çubarov ile birlikte müzakere ederek, şahsi imkanlarıyla devraldıklarını açıkladı.
Bu kapsamda Kırım Haber Ajansı Haziran 2018’de Ruslan Asanov’ın yedieminliğine devredildi. KTMM tarafından QHA’ya bir genel müdür ve idari müdür atandı. Bu sırada QHA merkez ofisi, Ankara ofisi ve Radyo Hayat’da 70 civarında çalışan bulunurken, kısa sürede bu sayı 30’a düşürüldü.
Türkçe qha.com.tr adresine geçti
2018 Eylül ayında Rusça, Ukraince ve İngilizce yayınlardan sorumlu yazı işleri müdürü olarak Rüstem Halilov atandı. Aynı yılın Kasım ayında ajans Rusça, Ukraince ve İngilizce yayınlarda kendini QHA Media olarak tekrar markalaştırıp, özel haber odaklı çalışmaya başladı. Türkçe sayfası ise Aydın Taş'ın yayın yönetmenliğinde faaliyetini ajans olarak sürdürmeye devam etti ve 2019 Mart ayında QHA Türkçe, qha.com.ua alan adından ayrılıp, qha.com.tr alan adına geçti.
2018 Ekim ayında QHA, Kırım Stratejik Araştırmalar Enstitüsü ve Kureş Kültür ve Spor Merkezi ile birlikte için “Kırım ve Ukrayna’nın Güneyi-Medeniyetler Alanı” ortak kültür projesini gerçekleştirdi. Proje kapsamında Ukraince ve Türkçe alt yazılı 12 video görsel ve 10 radyo yayını yapıldı.
2019 Temmuz ayında QHA'nın Genel Müdürlüğüne gazeteci getirildi. Ahmet Özay’dan Ocak 2029’de boşalan bu göreve Fevzi Hamzayev tayin edildi ve halen bu görevde bulunmaktadır.
QHA Gazetecilik Akademisi
Kırım Haber Ajansının kendi çalışanlarını eğitmek amacıyla Ankara'da Genel Yayın Yönetmeni Aydın Taş tarafından irtibat bürosu tarafından oluşturulmuştur. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Gazetecilik bölümüyle ortak çalışma görüşmelerine başlansa da 2020 yılı başlarında dünyanın koronavirüs pandemisi etkisi altına girmesinden dolayı projenin büyümesi ertelenmiştir.
Günümüzde QHA
Günümüzde QHA’nın Kıyiv merkez bürosunda ve Ankara irtibat ofisinde 30’dan fazla personeli bulunmaktadır. Türkçe, Rusça, Ukraince ve İngilizce haber yayınları devam etmektedir.
Kaynakça
- ^ "Qırım Haber Ajansı (QHA)". Vatan Kırım Dergisi. 28 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Oca 2018.
- ^ "Ukrayna Parlementosu 'Kırım Tatar sürgününü soykırım olarak tanıyın' tasarısını kabul etti". Anadolu Ajansı. 2 Haziran 2020. Erişim tarihi: 10 Aralık 2020.
- ^ "QHA kurucusu Gayana Yüksel: Dünyaya Kırım Tatar halkını anlatmayı görevim ve misyonum biliyorum". Kırım Haber Ajansı. 6 Ağustos 2020. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2020.
- ^ "TKA Genel Kurul Toplantısı". Anadolu Ajansı. 10 Mayıs 2007. Erişim tarihi: 7 Aralık 2020.
- ^ . US Department of State. 25 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2020.
- ^ "Poroşenko, Ukraynalı medya kuruluşlarını tebrik etti". QHA. 6 Haziran 2016. Erişim tarihi: 17 Aralık 2020.[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde reklam diliyle yazilmistir Reklam icerigini ve uygunsuz dis baglantilari kaldirip tarafsiz bakis acisiyla yazilmis ansiklopedik icerik ekleyerek maddeyi gelistirmeye yardimci olun Aralik 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Aralik 2020 Bu maddenin tarafsizligi konusunda kuskular bulunmaktadir Sablonu kaldirmadan once lutfen gerekli sartlarin olustugundan emin olun Aralik 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Kirim Haber Ajansi Kisaca QHA Kirim Tatar halkinin milli haber ajansidir QHA basta Kirim ve Ukrayna daki Kirim Tatarlari ile dunyadaki Kirim Tatar diasporalariyla ilgili olaylari yerel ve yabanci basin kuruluslarina haberlerini Ukraynaca Rusca Turkce ve Ingilizce servis etmektedir Kirim Tatarlarindan Mustafa Abdulcemil Kirimoglu nun talimatiyla is adami Ismet Yuksel ve Kirim Tatar Milli Meclisi uyesi Dr Gayana Yuksel tarafindan kurulmustur Ajans yayin hayatina 1944 Kirim Tatar Surgununun 62 yil donumu olan 18 Mayis 2006 tarihinde Akmescit te baslamistir Kirim in 2014 yilinda Rusya tarafindan isgal edilmesinin ardindan burada faaliyetleri engellenmesi ile karsilasan ajans Haziran 2015 te merkezini Kiev e tasiyarak ve 2016 da Ankara da irtibat burosunu acarak tekrar yapilandi Kirim Haber AjansiKisaltmaQHAKurulus14 Mart 2006 18 yil 104 gun once Kurulus yeriAkmescit Kirim UkraynaTurHaber AjansiMerkezKiev UkraynaKonum UkraynaKonumlarAnkaraResmi dillerUkraince Turkce Ingilizce RuscaTarihceKirim Tatarlari Sovyetler Birligi doneminde yasanan 1944 Kirim Tatar Surgunu ve soykiriminin ardindan 1980 li yillarin sonu ve 1990 li yillarin basinda vatanlarina geri donduler Kirim da yeni yasam baslarken basin ve medya organlari da kuruldu Ancak bu basin kuruluslari tarafindan vatandaki Kirim Tatarlari hakkinda basta Turkiye olmak uzere dunyanin bircok yerine goc etmis ve yerlesmis Kirim Tatar diasporalarina bilgi ve haber servisi yapilamiyordu Medya uzerine doktora tezi bulunan Gayana Yuksel ve esi is adami Ismet Yuksel uluslararasi yayin yapan bir ajans kurmayi planladi O donemin Kirim Tatar Milli Meclisi Baskani Mustafa Abdulcemil Kirimoglu da bu fikri kabul etti ve ajansin kurulmasi talimatini verdi Lisans alma sureci Ukrayna ya bagli Kirim Ozerk Cumhuriyetinde yerlesik resmi bir ajans kimligine sahip olmak icin Ukrayna devletinin sart kostugu belli lisans sartlar bulunuyordu Bu lisans sartlarindan biri kuruculardan birinin medya alaninda akademik unvana sahip olmasiydi Kirim Tatarlari arasinda bu alandaki unvana sahip olan iki kisi bulunuyordu ve bu iki kisiden biri Gayana Yuksel di Gerekli diger sartlarin yerine getirilmesinin ardindan QHA icin resmi basvuru yapildi Basvuru sureci bir yildan fazla surdu Bu sure icerisinde Ismet Yuksel ve Gayana Yuksel lisans olmadan calismalara basladilar ve qha com ua alan adini faaliyete gecirdiler Ilk yayinlar Turkce ve Rusca dillerinden yapildi Ajansin yayin hayatina baslamasi Ukrayna Devlet Televizyon ve Radyo Komitesi tarafindan 14 Mart 2006 tarih ve 124 numarali Devlet Tescil Belgesi ile QHA Ukrayna da kayit altina alindi Bu siralarda calisacak gazeteciler aranmaya baslandi Medya alaninda profesyonel eleman bulunamadigi icin QHA da calistirilmak uzere ise alinan 4 kisi Turkiye nin devlet haber ajansi Anadolu Ajansi nda 3 haftalik egitim icin Ankara ya gonderildi QHA nin ilk ofisi Akmescit te Puskina Sokagindaki 3 numarali binanin bodrum katindaki 2 odali daire oldu Genel Mudur ve Yazi Isleri Muduru Gayana Yuksel ve Genel Koordinator Ismet Yuksel ile birlikte ofiste toplam 9 kisi calisiyordu 18 Mayis 2006 tarihinde faaliyete resmen basladigini duyuran QHA nin ilk haberi 1944 Kirim Tatar Surgununun 62 yil donumunde Akmescit te gerceklestirilen matem mitingiydi Bu tarihte ayrica ajansin yayin yaptigi Turkce ve Rusca dillerine Ingilizce de eklendi Abonelik sistemine gecilmesi QHA kurulduktan sonra bir yil boyunca kamuya acik hizmet verirken masraflari karsilayabilmek icin 2007 yilinda abonelik sistemine gecti Kurumsal ve kisisel olmak uzere iki ayri abonelik turu olusturuldu Tum abonelere gunluk olarak e bulten gonderiliyordu Bu uygulama 2008 yilindan Kirim in Rusya tarafindan isgaline kadar devam etti Kirim Haber Ajansinin kurulus logosu 2006 Ayrica 2007 den itibaren goruntu arsivi olusturulmaya baslandi ve ilerleyen zamanda TRT BBC Al Jazeera gibi Turkiye ve Avrupa televizyon kanallarina goruntu servisi yapilmaya baslandi TKA ya uyeligi 2008 yilinda QHA Turkce Konusan Ulkeler Haber Ajanslari Birligine TKA uye olundu ve devleti olmayan bir Turk toplulugu olarak 2007 yilinda TKA nin Ankara da gerceklesen 6 nci toplantisina gozlemci pozisyonunda katildi Daha sonra Kirim Tatarlarinin ajansi olarak 29 Nisan 3 Mayis 2008 tarihinde Azerbaycan in baskenti Baku de 7 ncisi duzenlenen toplantiya katilarak burada uyelik anlasmasi imzalandi Bu anlasma halen devam etmektedir TKA uyeleri Anadolu Ajansi Turkiye Azerbaycan Kazakistan Khabar Kirgizistan TAK Kuzey Kibris Tataristan Baskurdistan QHA tekrar kamuya acildi QHA 2009 yilinda bagis kabul etmeye basladi 2006 yilinda QHA nin kurulusundan itibaren Kirim Turkleri Kultur ve Yardimlasma Dernegi ve Genel Baskani Ahmed Ihsan Kirimli nin da destegi bulunuyordu Ayni sekilde ABD Kirim Tatar diasporasindan bagislar alindi Bagislarin yapilmasiyla haberler tekrar kamuya acildi Ancak abonelere ozel fotograflar ve videolarin servisine devam edildi Ilk TV yapimi Yesil Ada Kirim 2010 yilinda ilk televizyon programina imza atildi Genel koordinasyonunu Ismet Yuksel in yonetmenligini Esma Kasar in ve Almanya koordinasyonunu Ahmet Ozay in yaptigi Yesil Ada Kirim televizyon programi merkezi Almanya nin Duisburg kentinde bulunan Kanal Avrupa televizyon kanalinda Abdullah Yucesan Kirim Dernegi Genel Merkezi ve Kirim Dernegi Istanbul Subesi Baskani Celal Icten in sahsi sponsorlugunda yayimlandi QHA logosuyla yayinlanan program Kirim Tatar dilinde uydu kanallarindaki ilk tv programi olma ozelligine sahip oldu Yaklasik 6 ay suren programlarin studyo cekimleri Yuksel ailesinin evinin salonunda gerceklesti Kirim Tatar Gazetecilik bolumu kuruldu QHA nin kurulus yillarinda gazeteci bulmakta zorlaniyordu Kirim Tatar gazetecilerin sayisinin yetersiz olmasi nedeniyle 2010 yilinda universitede Kirim Tatar gazetecilik bolumu kurulmasi icin Gayana Yuksel tarafindan fikir onerildi Bunun icin Kirim Devlet Muhendislik ve Pedegoji Universitesi Rektoru Fevzi Yakubov ile gorusuldu ve 2012 yilinda dekanligini Ranetta Gafarova nin yuruttugu Kirim Tatar ve Turk Dili ve Edebiyati Fakultesinde Kirim Tatar Gazetecilik Bolumu kuruldu Bolum Baskanligina Dr Gayana Yuksel getirilirken bolum icin finansmanin saglanmasina Ismet Yuksel aracilik etti Kirim Tatar Gazetecilik Bolumu bugun halen varligini surdurmektedir QHA haberleri TRT de 2010 yilinda TRT nin farkli kanallarinda Kirim Devlet Televizyonunda ve diger uluslararasi haber ajanslarinda QHA haberleri kullanilmaya baslandi QHA Genel Koordinatoru Ismet Yuksel ayni zamanda TRT nin Kirim muhabiri gorevini ustlendi ve bu yolla TRT ye gunde en az bir haber gonderildi TRT Avaz da 82 bolumluk Kirim dan Yansilar programi TRT Avaz icin dis yapim olarak cekilen Kirim dan Yansilar programinin Aralik 2011 de yapimina baslandi Toplam 82 program cekildi Son programda programin adi Kirim in Isgali oldu Isgal olmasaydi programin surdurulmesi planlaniyordu Bu belgesel turundeki program Kirim tarihinde televizyonda yayinlanan ilk ve son Kirim Tatarca belgesel niteligindeki program olma ozelligine sahiptir Haftada bir kere tekrar olmak uzere iki kere yayinlaniyordu Yayin Koordinatorlugunu Ismet Yuksel in Yapimciligini Gayana Yuksel in Yonetmenligini Esma Kasar in yaptigi programin bolum sonlarinda QHA tarafindan TRT icin hazirlanmistir ifadesi yer aliyordu Bu programda Kirim in her sehri ve koyu kamerayla kayit altina alinmistir 2010 yilinda 8 ulke 8 yonetmen amp Sinan belgesel filminin Kirim cekimleri QHA tarafindan yapildi Kirim Tatari yonetmen Ahtem Seitablayev bu projede odul aldi 2012 yilinda Al Jazeera World televizyon kanaliyla yonetmenligini Ahmet Seven in yaptigi Crimean Tatars Coming Back 1 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde belgeseli ortak projesine imza atildi Belgeselin yapimi danismanligi ve ekipmani QHA tarafindan saglandi Kirim in isgali sureci 25 Subat 2014 tarihinde baslayan Rusya nin Kirim i gecici isgal etme sureciyle QHA zor gunler yasamaya basladi Isgalci Rus makamlarinca Ismet ve Gayana Yuksel hakkinda davalar acildi ve 2014 yilinin Nisan ve Mayis aylarinda iki kez Rusya Federal Guvenlik Servisi FSB tarafindan sorgulandilar Gayana Yuksel 2010 yilinda yayinlanan bir haberden dolayi ihtar cezasina carptirildi ve haberi kaldirmasi istendi 2015 Nisan ayinda ise isgalciler Ukrayna devletinden aldigi lisansin artik gecersiz oldugu bildirildi ve gecici isgal makamlarindan yeni yayin lisansi alma zorunlulugu getirildi Faaliyetine devam etmek isteyen QHA bunun uzerine isgalci makamlara basvuru yapti ancak bu basvurular kabul edilmedi 9 Mayis 2016 tarihinde isgalci Rus makamlari tarafindan QHA nin internet sayfasina erisim engeli konuldu Bu yasagin ardindan haberlerin yayimlanmasi icin Turkiye deki Kirim Tatar Diasporasinin destegiyle gecici editorler haberleri qha com ua sayfasina girmeye basladi Gayana Yuksel zorunlu bir karar alarak 24 Mayis 2015 te Kirim dan ayrilip Kiev e gitti ve QHA nin Kirim daki resmi faaliyetlerini gecici olarak durdurdu Rus isgalciler tarafindan kurucular Ismet Yuksel ve Dr Gayana Yuksel i radikal olarak ilan dildi ve Kirim daki faaliyetleri yasaklayarak yarimadaya giris yasagi koyuldu Rusya nin Kirim i gecici isgali suresince QHA nin yayinlari uluslararasi orgutlerin takdirini kazandi 24 Ekim 2014 tarihinde Paris te 28 ncisi gerceklesen World Quality Commitment odullerinde altin kategoride QHA ya basarili calisma odulu verildi 2 Kasim 2014 tarihinde Turkce Konusan Ulkeler Uluslararasi Gazeteciler Dernegi ve Bartin Gazeteciler Cemiyeti tarafindan duzenlenen Gaspirali Odullerinde QHA Turk Dunyasi Haber Ajansi odulune layik goruldu QHA nin yeni merkezi Kiyiv 2015 Haziran ayi QHA Ukrayna nin baskenti Kiyiv de tekrar yapilanmaya basladi Bu donemde yayin yapilan dillere Ukraince de eklendi Boylece Kirimla ilgili Rus propagandalarina karsi 4 dilde yayin hedeflendi Ukrayna toplumunun Kirim ve Kirim Tatarlari hakkinda dogru bilgilendirmeye calisilarak Ukrainler ile baglar kurulmasina katkida bulundu Kyiv de Kirim Tatar personel eksikligi Ukrain calisanlarla giderildi Ayrica Turkiye de ilk kez bir daimi muhabir ise alindi QHA Ankara Irtibat Ofisi QHA 2016 Agustos ayinda Ankara da irtibat ofisi kurma karari alarak M Bahadirhan Dincaslan a QHA Turkce Yayin Yonetmeni gorevi verildi Tamamlanan hazirliklarin ardindan 2016 Ekim ayinda irtibat ofisi kuruldu Turkiye de calisan sayisi 5 e cikarildi Buna es zamanli olarak Romanya da bir muhabir ise alindi ve Rumence servisi de hizmete girdi ancak 2017 yilinda bu dildeki yayinlar durduruldu Ukrayna Cumhurbaskanliginin takdirnamesi 6 Haziran 2016 Gazeteciler Gunu nde Ukrayna Cumhurbaskanligi tarafindan her yil duzenlenen odul toreninde QHA ya Ilkeli medya davranisi Kirim in Ukrayna ya iadesi icin yapilan Enformasyon calismalari Ukrayna ve uluslararasi toplumda Kirim Ukrayna nin bir topragi imajinin olusturulmasina sagladigi katkilardan dolayi takdirname verildi Takdirname Ukrayna Cumhurbaskaninin esi Marina Porosenko tarafindan QHA genel muduru Gayana Yuksel e teslim edildi Radyo Hayat 2017 yilinda QHA bunyesinde kurulan Radyo Hayat yayin hayatina Kiyiv de basladi Yaklasik 20 kisinin istihdam edildigi radyonun ofisiyle birlikte QHA nin Kiyiv deki ofis sayisi ikiye cikti Ukrayna nin Herson Bolgesinde 103 5 FM frekansindan ve internet uzerinden dinlenilen Radyo Hayat yayin hayati 2019 yilinda sonlandirildi Yayin politikasi ve ilkeler 15 Subat 2018 tarihinde QHA Turkce Yayin Yonetmenligine ve Turkiye Temsilciligine gazeteci getirildi Bu donemde QHA Turkce icin 10 personel calisiyordu Turkce yayinlar icin QHA nin yayin politikasi ve ilkeleri Ismet Yuksel Gayana Yuksel ve Aydin Tas tarafindan hazirlanarak yaziya dokuldu ve daha sonra Kirim Tatarlarinin Milli Lideri Mustafa Abdulcemil Kirimoglu ile KTMM Baskani Refat Cubarov a sunuldu QHA Turkce yayinlarini halen bu yayin politikasi ve ilkeleri cercevesinde surduruyor 28 Subat 2018 tarihinde Turk dunyasindan verdigi haberlerden dolayi QHA ya EkoAvrasya tarafindan Avrasya Hizmet Odulu layik goruldu 2018 Nisan ayinda QHA Turkce internet uzerinden canli yayinlara baslayarak programlara konuk almaya basladi 2018 Ekim ayi itibariyla canli yayinlar her Cuma gunu saat 19 44 te Kirim Saati haber programi adi altinda devam etti Programa yine konuk veya konuklar davet edilirken oncesinde Kirim Kirim Tatarlari ve Turk dunyasindaki gelismelerden olusan haftalik haber bultenleri veriliyordu Kirim Saati haber programi 15 nci yayindan sonra personel ve teknik ekipman eksikligi nedeniyle Mart 2019 tarihinde gecici olarak askiya alindi Devir 2018 yilinin Mayis ayinin sonunda QHA nin kuruculari Ismet Yuksel ve Gayana Yuksel milli yayin organlarinin Kirim Tatar Milli Meclisinin kontrolune devri iradesi olustugunu belirterek kurulacak bir medya anonim sirketi veya bir vakif bunyesinde tum Kirim Tatar medyasinin yeniden yapilandirilmasi amaciyla ajansi devrettiklerini acikladilar Kirim Tatar Milli Kurultay Delegesi Rustem Umerov da kendilerine QHA nin devri icin teklif geldigini ve bu bayrak degisimi Ismet Yuksel Gayana Yuksel Mustafa Abdulcemil Kirimoglu ve Refat Cubarov ile birlikte muzakere ederek sahsi imkanlariyla devraldiklarini acikladi Bu kapsamda Kirim Haber Ajansi Haziran 2018 de Ruslan Asanov in yedieminligine devredildi KTMM tarafindan QHA ya bir genel mudur ve idari mudur atandi Bu sirada QHA merkez ofisi Ankara ofisi ve Radyo Hayat da 70 civarinda calisan bulunurken kisa surede bu sayi 30 a dusuruldu Turkce qha com tr adresine gecti 2018 Eylul ayinda Rusca Ukraince ve Ingilizce yayinlardan sorumlu yazi isleri muduru olarak Rustem Halilov atandi Ayni yilin Kasim ayinda ajans Rusca Ukraince ve Ingilizce yayinlarda kendini QHA Media olarak tekrar markalastirip ozel haber odakli calismaya basladi Turkce sayfasi ise Aydin Tas in yayin yonetmenliginde faaliyetini ajans olarak surdurmeye devam etti ve 2019 Mart ayinda QHA Turkce qha com ua alan adindan ayrilip qha com tr alan adina gecti 2018 Ekim ayinda QHA Kirim Stratejik Arastirmalar Enstitusu ve Kures Kultur ve Spor Merkezi ile birlikte icin Kirim ve Ukrayna nin Guneyi Medeniyetler Alani ortak kultur projesini gerceklestirdi Proje kapsaminda Ukraince ve Turkce alt yazili 12 video gorsel ve 10 radyo yayini yapildi 2019 Temmuz ayinda QHA nin Genel Mudurlugune gazeteci getirildi Ahmet Ozay dan Ocak 2029 de bosalan bu goreve Fevzi Hamzayev tayin edildi ve halen bu gorevde bulunmaktadir QHA Gazetecilik AkademisiKirim Haber Ajansinin kendi calisanlarini egitmek amaciyla Ankara da Genel Yayin Yonetmeni Aydin Tas tarafindan irtibat burosu tarafindan olusturulmustur Ankara Haci Bayram Veli Universitesi Gazetecilik bolumuyle ortak calisma gorusmelerine baslansa da 2020 yili baslarinda dunyanin koronavirus pandemisi etkisi altina girmesinden dolayi projenin buyumesi ertelenmistir Gunumuzde QHAGunumuzde QHA nin Kiyiv merkez burosunda ve Ankara irtibat ofisinde 30 dan fazla personeli bulunmaktadir Turkce Rusca Ukraince ve Ingilizce haber yayinlari devam etmektedir Kaynakca Qirim Haber Ajansi QHA Vatan Kirim Dergisi 28 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Oca 2018 Ukrayna Parlementosu Kirim Tatar surgununu soykirim olarak taniyin tasarisini kabul etti Anadolu Ajansi 2 Haziran 2020 Erisim tarihi 10 Aralik 2020 QHA kurucusu Gayana Yuksel Dunyaya Kirim Tatar halkini anlatmayi gorevim ve misyonum biliyorum Kirim Haber Ajansi 6 Agustos 2020 29 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2020 TKA Genel Kurul Toplantisi Anadolu Ajansi 10 Mayis 2007 Erisim tarihi 7 Aralik 2020 US Department of State 25 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Aralik 2020 Porosenko Ukraynali medya kuruluslarini tebrik etti QHA 6 Haziran 2016 Erisim tarihi 17 Aralik 2020 olu kirik baglanti