Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Eridanus ya da Irmak takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Eridanus, günümüzde, Nil de dahil olmak üzere pek çok ırmakla özdeşleştirilmektedir. Ancak pek çok kişi, Eridanus'un Kuzey İtalya'daki Po nehri olduğu üzerinde birleşiyor. En eski takımyıldızlardan biri olan Irmak, Avcı'nın ayağından güney gökküredeki Küçüksuyılanı takımyıldızı'na kadar uzanır. Bu haliyle, Suyılanı'ndan sonra gökyüzündeki en uzun takımyıldızdır. Irmak takımyıldızı'nın bir diğer özelliği ise: Gökyüzünde en büyük alanı kaplayan takımyıldızdır.
| Takımyıldız | |
 Eridanus takımyıldızının haritası | |
| Kısaltma | Eri |
|---|---|
| Tamlayan | Eridani |
| Sembolizm | Irmak |
| Bahar açısı | 3.25 |
| Yükselim | -29 |
| Alan | 1138 derece kare (6.) |
| Ana yıldızlar | 24 |
| Bayer/Flamsteed yıldızları | 87 |
| Gezegeni olduğu bilinen yıldızlar | 4 |
| Parlak yıldızlar (3,00m'den) | 4 |
| En parlak yıldız | Achernar (α Eri) (0.46m) |
| Yakın yıldızlar (10 pc içindeki) | 12 |
| En yakın yıldız | (10.5 Iy) |
| Messier nesneleri | yok |
| Göktaşı yağmurları | yok |
| Çevreleyen takımyıldızlar |
|
| En iyi Aralık ayı saat 21:00'de +32° ve −90° enlemleri arasında görülebilir. | |
Genel özellikler
Yıldızlar
Irmak takımyıldızı gökyüzünde pek fazla dikkat çekmez. Bunun nedeni, oldukça parlak olan Achernar (α Eri) dışında, parlak yıldızının olmayışıdır. Achernar'dan sonra en parlak yıldızı 3 kadir parlaklıktadır. Ayrıca gökyüzünün dokuzuncu parlak yıldızı 0,5 kadir parlaklıktaki Achernar, 60 derece güney enleminde yer aldığından, 30 derece kuzey enleminin kuzeyinde görülemez. Bu yıldız, Kuzey Yarıküre'deki çoğu ülkeden olduğu gibi, ülkemizden de görülemez.
Irmak'daki diğer iyi bilinen yıldız, Epsilon Eridani'dir.
Derin gökyüzü cisimleri
Irmak içerisinde, NGC 1234 ve NGC 1291 gökadaları; ayrıca, NGC 1535 gezegenimsi bulutsu sayılabilir.
Gözlem bilgileri
Irmak Takımyıldızı, en iyi kış mevsiminde görülebilir. Aralık ayında, geceyarısına doğru, gökyüzündeki en iyi konumunda olur. Takımyıldız, bu sırada, güney ufkundan yukarıya, Avcı'nın ayağına doğru uzanır.
Takımyıldız, derin gökyüzü cisimleri bakımından pek zengin değildir. Ancak, takımyıldızı, baştan sona bir dürbünle tararsak, pek çok çift yıldız bulabiliriz. Bunlardan birisi, Omikron Irmak'tır. Bu, bir bileşeni 4. kadir, ötekiyse 9. kadir parlaklıkta olan yıldızlardan oluşur. Bu çifti ilginç yapan, sönük bileşenin, Dünya'dan görülebilen en parlak beyaz cüce olmasıdır. Gözlemler, bu yıldızın, yaklaşık Güneş kütlesinde olduğunu göstermektedir. Ancak, bu yıldızın çapı sadece 27,000 km (Güneş'in çapı yaklaşık 1,400,000 km'dir).
Mitoloji
Dünyayı kuşattığı ileri sürülen ırmak tanrısı Okeanos’un kızı Klymene ile bilgelik ve doğruluk tanrısı Apollon’un Phaethon adında bir çocukları vardır. Phaethon, arkadaşlarına kendisinin tanrı Apollon’un oğlu olduğunu anlatır. Arkadaşları ona inanmaz ve yalan söylediğini düşünürler. Phaethon’un çok üzüldüğünü gören annesi Klymene, onu babası Apollon’a gönderir. Phaethon, babası Apollon’u görmeye gider. Oğlunun geldiğini gören Apollon bu duruma çok sevinir. Phaethon’a, arkadaşlarını ikna etmesi için yardım edeceğine dair söz verir. Phaethon bir süre düşünür ve arkadaşlarını inandırmak için babasından Güneş arabasını kullanmak için izin ister. Her gün Apollon’un idare ettiği güneşin şarına dört gürbüz at koşulurdu. Bunların adları “Eous, Pyrous, Ethon, Phlegon”dur. Yani “Al at, Ak at, Parlak at, Toprak at” dır. Güneş sabahleyin kırmızı olarak doğar, yavaş yavaş beyazlaşır, sonra öğle vakti parlak olur. Akşama doğru batacağı sırada toprağa dokunur ve toprak rengini alır. Güneş tanrısı sabahleyin şafağın pembe parmaklarıyla açtığı gök kapısından çıkar, akşam olunca yorgunluğunu dindirmek için batıda olan sarayına iner, orada geceler. Apollon bu teklif karşısında şaşırır ve oğlunu caydırmaya çalışır. Çünkü güneş arabasını kullanmak oldukça tehlikeli bir iştir. Ancak Phaethon fikrini değiştirmez ve babası sözünü tutmak zorunda kalır. Phaethon’u hem annesi hem de kız kardeşleri güneş arabasını kullanması konusunda yüreklendirirler. Phaethon, arabayı kullanmak için oldukça acemidir. Buna rağmen arabayla oldukça uzaklara ve yükseklere doğru yol almaya başlar. Doğu ufkunda öyle bir yere gelir ki, burası gök kubbenin en tepesidir. Arabasıyla gökyüzünün bir ucundan diğer ucuna büyük bir çizgi çizmeye başlar. Daha sonra bu çizgi gökyüzünde Samanyolu olarak anılmaya başlar. Bu sırada Dünya yüzeyi soğumaya başlar, çünkü araba çok uzaklara gitmiştir. Bunun üzerine arabanın atları hızla Dünya’ya doğru yol almaya başlar. Dünya üzerinde Afrika semalarından geçerken arkalarında bıraktıkları yerler kavrulur. Nehirler, göller ve tüm su kaynakları kurur. Büyük bir çöl oluşur. Asıl tehlike Phaethon’u ileride beklemektedir. Phaethon bir anda büyük akrebi (Scorpio) görür. Akrep güçlü kuyruğuyla arabada başı çeken atı sokar. Araba eskisinden daha hızlı bir şekilde gitmeye başlar. Tüm bu olanlardan sonra Phaethon babasını kendisini caydırmaya çalışma isteğinin haklılığını anlar. Baş tanrı Zeus bütün olan bitenin farkındadır. Çevreye daha fazla zarar gelmemesi için bir yıldırım yollayarak Phaeton’u öldürür ve vücudu dünyaya doğru düşmeye başlar. Arabanın atları ahırlarına geri dönerler. Phaethon’un vücudu Eridanus nehrine düşer ve dibe doğru batar.
Phaethon’un ölümüne çok üzülen kızkardeşleri tam dört ay boyunca durup dinlenmeden ağladılar. Onların bu hallerine acıyan tanrılar, bu kızkardeşlere daima inleyen ve sarsılan kavak ağaçlarına dönüştürdüler. Ağaca dönüşen kız kardeşler, Eridanus nehri boyunca dizilirler.
Phaethon’un başına gelenleri duyan arkadaşı Cygnus, onun cesedini bulabilmek için nehre girer. Cygnus, Phaethon’un çok yakın ve sadık bir arkadaşıdır. Phaeton’un cesedini bulmak için nehre art arda dalar ve nehirde boydan boya devamlı yüzmeye başlar. Bu hareketleri onu nehirde yiyecek arayan bir kuğuymuş gibi gösterir. Daha sonra Cygnus, arkadaşının acısıyla ölür. Tanrı Apollon, Cygnus’a acıyarak onu gökyüzüne Kuğu takımyıldızı olarak koyar.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Gayley, C. 1939. The Classic Myths. Xerox College Publishing, Massachusetts
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Eridanus (takımyıldız) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- The Deep Photographic Guide to the Constellations: Eridanus 7 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Epsilon Eridani 6 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- New 'Vulcan' Planet Tantalizes Astronomers19 Şubat 2001 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Starry Night Photography - Eridanus Constellation28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Star Tales – Eridanus 7 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Eridanus ya da Irmak takimyildizi modern 88 takimyildizdan biridir Eridanus gunumuzde Nil de dahil olmak uzere pek cok irmakla ozdeslestirilmektedir Ancak pek cok kisi Eridanus un Kuzey Italya daki Po nehri oldugu uzerinde birlesiyor En eski takimyildizlardan biri olan Irmak Avci nin ayagindan guney gokkuredeki Kucuksuyilani takimyildizi na kadar uzanir Bu haliyle Suyilani ndan sonra gokyuzundeki en uzun takimyildizdir Irmak takimyildizi nin bir diger ozelligi ise Gokyuzunde en buyuk alani kaplayan takimyildizdir EridanusTakimyildizEridanus takimyildizinin haritasiKisaltmaEriTamlayanEridaniSembolizmIrmakBahar acisi3 25Yukselim 29Alan1138 derece kare 6 Ana yildizlar24Bayer Flamsteed yildizlari87Gezegeni oldugu bilinen yildizlar4Parlak yildizlar 3 00m den 4En parlak yildizAchernar a Eri 0 46m Yakin yildizlar 10 pc icindeki 12En yakin yildiz 10 5 Iy Messier nesneleriyokGoktasi yagmurlariyokCevreleyen takimyildizlarBalina Ocak Anka Kucuksuyilani Tukan kose Saat Celikkalem Tavsan Avci BogaEn iyi Aralik ayi saat 21 00 de 32 ve 90 enlemleri arasinda gorulebilir Genel ozelliklerYildizlar Irmak takimyildizi gokyuzunde pek fazla dikkat cekmez Bunun nedeni oldukca parlak olan Achernar a Eri disinda parlak yildizinin olmayisidir Achernar dan sonra en parlak yildizi 3 kadir parlakliktadir Ayrica gokyuzunun dokuzuncu parlak yildizi 0 5 kadir parlakliktaki Achernar 60 derece guney enleminde yer aldigindan 30 derece kuzey enleminin kuzeyinde gorulemez Bu yildiz Kuzey Yarikure deki cogu ulkeden oldugu gibi ulkemizden de gorulemez yakin yildiz Epsilon Eridani yorungesindeki Jupiter kutleli gezegen Irmak daki diger iyi bilinen yildiz Epsilon Eridani dir Derin gokyuzu cisimleri Irmak icerisinde NGC 1234 ve NGC 1291 gokadalari ayrica NGC 1535 gezegenimsi bulutsu sayilabilir Gozlem bilgileriIrmak Takimyildizi en iyi kis mevsiminde gorulebilir Aralik ayinda geceyarisina dogru gokyuzundeki en iyi konumunda olur Takimyildiz bu sirada guney ufkundan yukariya Avci nin ayagina dogru uzanir Takimyildiz derin gokyuzu cisimleri bakimindan pek zengin degildir Ancak takimyildizi bastan sona bir durbunle tararsak pek cok cift yildiz bulabiliriz Bunlardan birisi Omikron Irmak tir Bu bir bileseni 4 kadir otekiyse 9 kadir parlaklikta olan yildizlardan olusur Bu cifti ilginc yapan sonuk bilesenin Dunya dan gorulebilen en parlak beyaz cuce olmasidir Gozlemler bu yildizin yaklasik Gunes kutlesinde oldugunu gostermektedir Ancak bu yildizin capi sadece 27 000 km Gunes in capi yaklasik 1 400 000 km dir MitolojiThe fall of Phaeton 17 yuzyil basi Dunyayi kusattigi ileri surulen irmak tanrisi Okeanos un kizi Klymene ile bilgelik ve dogruluk tanrisi Apollon un Phaethon adinda bir cocuklari vardir Phaethon arkadaslarina kendisinin tanri Apollon un oglu oldugunu anlatir Arkadaslari ona inanmaz ve yalan soyledigini dusunurler Phaethon un cok uzuldugunu goren annesi Klymene onu babasi Apollon a gonderir Phaethon babasi Apollon u gormeye gider Oglunun geldigini goren Apollon bu duruma cok sevinir Phaethon a arkadaslarini ikna etmesi icin yardim edecegine dair soz verir Phaethon bir sure dusunur ve arkadaslarini inandirmak icin babasindan Gunes arabasini kullanmak icin izin ister Her gun Apollon un idare ettigi gunesin sarina dort gurbuz at kosulurdu Bunlarin adlari Eous Pyrous Ethon Phlegon dur Yani Al at Ak at Parlak at Toprak at dir Gunes sabahleyin kirmizi olarak dogar yavas yavas beyazlasir sonra ogle vakti parlak olur Aksama dogru batacagi sirada topraga dokunur ve toprak rengini alir Gunes tanrisi sabahleyin safagin pembe parmaklariyla actigi gok kapisindan cikar aksam olunca yorgunlugunu dindirmek icin batida olan sarayina iner orada geceler Apollon bu teklif karsisinda sasirir ve oglunu caydirmaya calisir Cunku gunes arabasini kullanmak oldukca tehlikeli bir istir Ancak Phaethon fikrini degistirmez ve babasi sozunu tutmak zorunda kalir Phaethon u hem annesi hem de kiz kardesleri gunes arabasini kullanmasi konusunda yureklendirirler Phaethon arabayi kullanmak icin oldukca acemidir Buna ragmen arabayla oldukca uzaklara ve yukseklere dogru yol almaya baslar Dogu ufkunda oyle bir yere gelir ki burasi gok kubbenin en tepesidir Arabasiyla gokyuzunun bir ucundan diger ucuna buyuk bir cizgi cizmeye baslar Daha sonra bu cizgi gokyuzunde Samanyolu olarak anilmaya baslar Bu sirada Dunya yuzeyi sogumaya baslar cunku araba cok uzaklara gitmistir Bunun uzerine arabanin atlari hizla Dunya ya dogru yol almaya baslar Dunya uzerinde Afrika semalarindan gecerken arkalarinda biraktiklari yerler kavrulur Nehirler goller ve tum su kaynaklari kurur Buyuk bir col olusur Asil tehlike Phaethon u ileride beklemektedir Phaethon bir anda buyuk akrebi Scorpio gorur Akrep guclu kuyruguyla arabada basi ceken ati sokar Araba eskisinden daha hizli bir sekilde gitmeye baslar Tum bu olanlardan sonra Phaethon babasini kendisini caydirmaya calisma isteginin hakliligini anlar Bas tanri Zeus butun olan bitenin farkindadir Cevreye daha fazla zarar gelmemesi icin bir yildirim yollayarak Phaeton u oldurur ve vucudu dunyaya dogru dusmeye baslar Arabanin atlari ahirlarina geri donerler Phaethon un vucudu Eridanus nehrine duser ve dibe dogru batar Phaethon un olumune cok uzulen kizkardesleri tam dort ay boyunca durup dinlenmeden agladilar Onlarin bu hallerine aciyan tanrilar bu kizkardeslere daima inleyen ve sarsilan kavak agaclarina donusturduler Agaca donusen kiz kardesler Eridanus nehri boyunca dizilirler Phaethon un basina gelenleri duyan arkadasi Cygnus onun cesedini bulabilmek icin nehre girer Cygnus Phaethon un cok yakin ve sadik bir arkadasidir Phaeton un cesedini bulmak icin nehre art arda dalar ve nehirde boydan boya devamli yuzmeye baslar Bu hareketleri onu nehirde yiyecek arayan bir kuguymus gibi gosterir Daha sonra Cygnus arkadasinin acisiyla olur Tanri Apollon Cygnus a aciyarak onu gokyuzune Kugu takimyildizi olarak koyar Ayrica bakinizTakimyildizlar diziniKaynakca Gayley C 1939 The Classic Myths Xerox College Publishing Massachusetts Ridpath Ian 2007 Stars and Planets Guide Londra Collins ISBN 9780691135564 Star Names Their Lore and Legend Richard Hinckley Allen New York Dover various datesDis baglantilarWikimedia Commons ta Eridanus takimyildiz ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir The Deep Photographic Guide to the Constellations Eridanus 7 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Epsilon Eridani 6 Kasim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde New Vulcan Planet Tantalizes Astronomers19 Subat 2001 tarihinde Wayback Machine sitesinde Starry Night Photography Eridanus Constellation28 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Star Tales Eridanus 7 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde