Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Anadolu'nun Moğollar tarafından istilası, Kösedağ Muharebesi ile sonuçlanan 1241-1243 seferinden başlayarak çeşitli zamanlarda meydana geldi. Selçukluların 1243'te teslim olmasından sonra, 1335'te İlhanlılar'ın düşüşüne kadar Anadolu üzerindeki gerçek güç Moğolların elindeydi. Selçuklu Sultanı birkaç kez isyan çıkardığı için 1255'te Moğollar Orta ve Doğu Anadolu'yu kasıp kavurdu. İlhanlılar garnizonu Ankara yakınlarında konuşlanmıştı. Bir Moğol valisinin ve Hülâgû'nün bir oğlunun mezarları da dahil olmak üzere Moğol kültürel mirasının kalıntıları Türkiye'de hala görülebilmektedir.
| Anadolu'nun Moğollar tarafından istilası | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Moğol istilaları | |||||||
 Anadolu'nun Moğol istilaları 1231-1232, 1242-1243 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Anadolu beylikleri |  İlhanlılar | ||||||
14. yüzyılın sonunda, Anadolu'daki Selçuklu hanedanının çöküşü nedeniyle Anadolu'nun çoğu çeşitli Anadolu beylikleri tarafından kontrol ediliyordu. Türkmen beylikleri, Selçuklu sultanlarının yıkılmasıyla Moğolların kontrolüne geçmiştir. Beylikler, İlhanlılar'ın hakimiyetinde kaldıkları süre boyunca kendi liderlerinin adına sikke basmamışlardır. 1320'lerde "Ertuğrul oğlu Osman tarafından basılmıştır" ifadesi taşıyan madeni parayı kendi adına basan Osmanlı hükümdarı Osman Gazi, ilk Türk hükümdarıydı Madeni para basmak, İslami pratikte sadece hükümdar olmak için tanınan bir imtiyaz olduğundan, Osmanlı'nın Moğol Hanlarından bağımsızlaştığı düşünülebilir.
Erken ilişkiler
12. yüzyılda Bizans İmparatorluğu, Batı ve Kuzey Anadolu'da kontrolü yeniden ele aldı. 1204'te Konstantinopolis'in Latin Haçlılar tarafından yağmalanmasından sonra, iki ardıl Bizans devleti kuruldu: İznik İmparatorluğu ve Epir Despotluğu . Üçüncüsü , Trabzon İmparatorluğu, Konstantinopolis'in Trabzon Kralı I. Aleksios tarafından yağmalanmasından birkaç hafta önce kuruldu. Bu üç halef devletten Trabzon ve İznik, Moğol İmparatorluğu'nun yanında yer aldı. Anadolu'nun kontrolü daha sonra Yunan devletleri ile Anadolu Selçuklu Devleti arasında bölündü ve Bizans toprakları kademeli olarak azaldı.
Moğol İmparatorluğu 1230'da İran'ı fethetti; Cormagon Noyan askeri vali oldu. O zamanlar Selçuklu Türkleri ile herhangi bir düşmanlık yoktu. II. Gıyâseddin Keyhüsrev ve halefi I. Alâeddin Keykubad, Büyük Han Ögeday'a en azından simgesel bir haraç ödeyerek vasallık yemini ettiler. Ögeday 1241'de öldü ve Keykubad, Moğollara direnecek kadar güçlü olduğuna inanarak vassallığını reddetme fırsatını değerlendirdi. Chormaqan'ın halefi Baycu Noyan, şahsen Moğolistan'a gidin, rehineler verin ve bir Moğol Baskak'ı kabul edin talepleri ile vasallığı yenilemeye çağırdı. Sultan reddedince Baycu savaş ilan etti. Selçuklular, Moğol İmparatorluğu'nun vasalı olan Gürcistan Krallığı'nı işgal ettiler.
Erzurum'un Düşüşü
Keyhüsrev'in isyanı üzerine 1241'de Baycu'nun ordusu Erzurum'a saldırdı. Baycu saldırmadan önce boyun eğmeyi talep etti. Şehrin sakinleri, onun gönderdiği Moğol elçisine hakaret ettiler. Şehir, Moğol diplomasisine direnmeye ve meydan okumaya karar verdiği için Moğollar onu kuşattı. İki ay içinde Moğollar Karin'i aldı ve sakinlerini cezalandırdı. Anadolu'daki Selçuklu gücünün farkında olan Baycu, daha fazla ilerlemeden Mungan ovasına döndü.
Erzurum'da sefer
Baiju, 1243'te Avag ve komutasındaki Gürcü ve Ermeni savaşçılardan oluşan bir birlik ile Erzurum'a ilerledi. Vali Yakut teslim olmayınca Erzurum şehrini kuşattılar. Baycu, on iki mancınık gücüyle Erzurum'a saldırdı. Erzurum'a yapılan saldırı raporları kendisine bildirildiğinde, II. Gıyâseddin Keyhüsrev silahlı kuvvetlerini Konya'ya çağırdı. Baycu'ya ordusunun birçok şehrinden yalnızca birini aldığına meydan okuyarak bir savaş mesajı göndererek meydan okumayı kabul etti.
Kösedağ Muharebesi
Selçuklu Sultanı, çevresindeki bütün milletlerle ittifak yaptı. Kilikya Ermeni Krallığı Kralı ona bir birlik gönderme sözü verdi; ancak Moğollarla mücadelesine gerçekten katıldıkları kesin değildir. Keyhüsrev, Trabzon İmparatorluğu ve Halep'teki Eyyûbî Sultanı'ndan askeri destek almış ve sefere Frank paralı askerleri katılmıştır. Çok az güvenilir bilgi nedeniyle, karşıt birlikleri ölçmek zordur. Ancak Selçuklu kuvveti Moğollardan daha büyüktü.
Kayhusrev, Konya'dan Köse Dağı'na kadar yaklaşık 200 mil (320 km) ilerledi. Haziran 1243'te bölgeye giren Moğol ordusu, Selçuklular ve müttefiklerinin ilerleyişini bekliyordu. Savaşın erken aşamasında üstün bir taraf yoktur. Sultanın kuvvetleri daha büyük kayıplar verdi ve o gece geri çekilmeye karar verdi. Onu takip eden Baycu, yolda Arzenjan (Erzincan), Divriği ve Sivas'ı teslim aldı.
Moğollar Sivas yakınlarında kamp kurdular. Moğollar Kayseri'ye girince onlara karşı koymayı seçti. Kısa bir direnişin ardından işgalcilerin eline geçti. Köse Dağ'daki felaketi duyan Kilikya Ermeni Krallığı'ndan I. Hethum, 1243'te Moğollarla hızla barıştı ve kardeşi Sparapet Sempad'ı 1247'de Moğol İmparatoru Güyük ile ittifak görüşmesi yapması için Karakurum'daki Moğol sarayına gönderdi.
Sivas Barışı
Keyhüsrev, veziri başkanlığındaki bir heyeti Baycu'ya gönderdi ve daha fazla direnişin yalnızca büyük bir felakete yol açacağını anladı. Baycu, yeniden teslime dayalı şartlar teklif etti ve Sultan, her yıl belirsiz miktarda altın, ipek, deve ve koyun olarak bir haraç vergisi ödemeyi üstlendi. Ancak askerî güç tarafından alınan Türk krallığı Moğolların işgali altında kaldı. Anadolu Selçuklu Sultanlığı'nın neredeyse yarısı işgal edilmiş bir ülke oldu. Trabzon İmparatorluğu, Köse Dağ savaşına katıldıkları için olası bir ceza seferinden korkarak Moğol Kağanı'na tabi oldu.
İznik İmparatorluğu'nda III. İoannis yaklaşan Moğol tehdidine hazırlandı. Ancak III. İoannis, Kağanlar Güyük ve Möngke'ye elçiler göndermişti ama zaman kazanmak için oynuyordu. Moğol İmparatorluğu, elçi gönderdikleri Latin İmparatorluğu'nun elinden Konstantinopolis'i geri alma planına herhangi bir zarar vermedi. III. İoannis'in halefleri, yeniden kurulmuş Bizans İmparatorluğu'nun Paleologos imparatorları, Moğollarla ittifak yaparak prenseslerini Moğol hanlarına verdi.
Kaynakça
- ^ H. M. Balyuzi Muḥammad and the course of Islám, p. 342
- ^ John Freely Storm on Horseback: The Seljuk Warriors of Turkey, p. 83
- ^ "A coalition of the willing, the friends of freedom?". Hürriyet Daily News. 27 Ocak 2003. 30 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ocak 2015.
- ^ Mehmet Fuat Köprülü, Gary Leiser The origins of the Ottoman empire, p. 33
- ^ Peter Partner God of battles: holy wars of Christianity and Islam, p. 122
- ^ Osman's Dream: The History of the Ottoman Empire, p. 13
- ^ Artuk-Osmanli Beyliginin Kurucusu, 27f
- ^ Pamuk A Monetary history, pp. 30–31
- ^ D. S. Benson, The Mongol Campaigns in Asia, p. 177
- ^ C. P. Atwood, Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire, p. 555
- ^ Claude Cahen, Pre-Ottoman Turkey: a general survey of the material and spiritual culture and history, trans. J. Jones-Williams, (New York: Taplinger, 1968) p. 137.
- ^ Shepherd, William R. Historical Atlas, 1911.
- ^ Peter Jackson, The Mongols and the West, p. 103
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Anadolu nun Mogollar tarafindan istilasi Kosedag Muharebesi ile sonuclanan 1241 1243 seferinden baslayarak cesitli zamanlarda meydana geldi Selcuklularin 1243 te teslim olmasindan sonra 1335 te Ilhanlilar in dususune kadar Anadolu uzerindeki gercek guc Mogollarin elindeydi Selcuklu Sultani birkac kez isyan cikardigi icin 1255 te Mogollar Orta ve Dogu Anadolu yu kasip kavurdu Ilhanlilar garnizonu Ankara yakinlarinda konuslanmisti Bir Mogol valisinin ve Hulagu nun bir oglunun mezarlari da dahil olmak uzere Mogol kulturel mirasinin kalintilari Turkiye de hala gorulebilmektedir Anadolu nun Mogollar tarafindan istilasiMogol istilalariAnadolu nun Mogol istilalari 1231 1232 1242 1243Tarih1241 1335BolgeAnadolu Dogu AnadoluSonucMogol zaferi Anadolu Selcuklu Sultanligi Mogollarin vasal devleti olduTaraflarAnadolu Selcuklu Devleti Anadolu beylikleriMogol Imparatorlugu Ilhanlilar 14 yuzyilin sonunda Anadolu daki Selcuklu hanedaninin cokusu nedeniyle Anadolu nun cogu cesitli Anadolu beylikleri tarafindan kontrol ediliyordu Turkmen beylikleri Selcuklu sultanlarinin yikilmasiyla Mogollarin kontrolune gecmistir Beylikler Ilhanlilar in hakimiyetinde kaldiklari sure boyunca kendi liderlerinin adina sikke basmamislardir 1320 lerde Ertugrul oglu Osman tarafindan basilmistir ifadesi tasiyan madeni parayi kendi adina basan Osmanli hukumdari Osman Gazi ilk Turk hukumdariydi Madeni para basmak Islami pratikte sadece hukumdar olmak icin taninan bir imtiyaz oldugundan Osmanli nin Mogol Hanlarindan bagimsizlastigi dusunulebilir Erken iliskilerMogol istilalari oncesi Bizans Imparatorlugu nun Latin Imparatorlugu Iznik Imparatorlugu ve Epir Despotlugu olarak ikiye ayrildigini gosteren harita 12 yuzyilda Bizans Imparatorlugu Bati ve Kuzey Anadolu da kontrolu yeniden ele aldi 1204 te Konstantinopolis in Latin Haclilar tarafindan yagmalanmasindan sonra iki ardil Bizans devleti kuruldu Iznik Imparatorlugu ve Epir Despotlugu Ucuncusu Trabzon Imparatorlugu Konstantinopolis in Trabzon Krali I Aleksios tarafindan yagmalanmasindan birkac hafta once kuruldu Bu uc halef devletten Trabzon ve Iznik Mogol Imparatorlugu nun yaninda yer aldi Anadolu nun kontrolu daha sonra Yunan devletleri ile Anadolu Selcuklu Devleti arasinda bolundu ve Bizans topraklari kademeli olarak azaldi Mogol Imparatorlugu 1230 da Iran i fethetti Cormagon Noyan askeri vali oldu O zamanlar Selcuklu Turkleri ile herhangi bir dusmanlik yoktu II Giyaseddin Keyhusrev ve halefi I Alaeddin Keykubad Buyuk Han Ogeday a en azindan simgesel bir harac odeyerek vasallik yemini ettiler Ogeday 1241 de oldu ve Keykubad Mogollara direnecek kadar guclu olduguna inanarak vassalligini reddetme firsatini degerlendirdi Chormaqan in halefi Baycu Noyan sahsen Mogolistan a gidin rehineler verin ve bir Mogol Baskak i kabul edin talepleri ile vasalligi yenilemeye cagirdi Sultan reddedince Baycu savas ilan etti Selcuklular Mogol Imparatorlugu nun vasali olan Gurcistan Kralligi ni isgal ettiler Erzurum un DususuKeyhusrev in isyani uzerine 1241 de Baycu nun ordusu Erzurum a saldirdi Baycu saldirmadan once boyun egmeyi talep etti Sehrin sakinleri onun gonderdigi Mogol elcisine hakaret ettiler Sehir Mogol diplomasisine direnmeye ve meydan okumaya karar verdigi icin Mogollar onu kusatti Iki ay icinde Mogollar Karin i aldi ve sakinlerini cezalandirdi Anadolu daki Selcuklu gucunun farkinda olan Baycu daha fazla ilerlemeden Mungan ovasina dondu Erzurum da seferBaiju 1243 te Avag ve komutasindaki Gurcu ve Ermeni savascilardan olusan bir birlik ile Erzurum a ilerledi Vali Yakut teslim olmayinca Erzurum sehrini kusattilar Baycu on iki mancinik gucuyle Erzurum a saldirdi Erzurum a yapilan saldiri raporlari kendisine bildirildiginde II Giyaseddin Keyhusrev silahli kuvvetlerini Konya ya cagirdi Baycu ya ordusunun bircok sehrinden yalnizca birini aldigina meydan okuyarak bir savas mesaji gondererek meydan okumayi kabul etti Kosedag MuharebesiMogol ordusu 1243 te Kosedag Muharebesi nde Selcuklulari kovalar Selcuklu Sultani cevresindeki butun milletlerle ittifak yapti Kilikya Ermeni Kralligi Krali ona bir birlik gonderme sozu verdi ancak Mogollarla mucadelesine gercekten katildiklari kesin degildir Keyhusrev Trabzon Imparatorlugu ve Halep teki Eyyubi Sultani ndan askeri destek almis ve sefere Frank parali askerleri katilmistir Cok az guvenilir bilgi nedeniyle karsit birlikleri olcmek zordur Ancak Selcuklu kuvveti Mogollardan daha buyuktu Kayhusrev Konya dan Kose Dagi na kadar yaklasik 200 mil 320 km ilerledi Haziran 1243 te bolgeye giren Mogol ordusu Selcuklular ve muttefiklerinin ilerleyisini bekliyordu Savasin erken asamasinda ustun bir taraf yoktur Sultanin kuvvetleri daha buyuk kayiplar verdi ve o gece geri cekilmeye karar verdi Onu takip eden Baycu yolda Arzenjan Erzincan Divrigi ve Sivas i teslim aldi Mogollar Sivas yakinlarinda kamp kurdular Mogollar Kayseri ye girince onlara karsi koymayi secti Kisa bir direnisin ardindan isgalcilerin eline gecti Kose Dag daki felaketi duyan Kilikya Ermeni Kralligi ndan I Hethum 1243 te Mogollarla hizla baristi ve kardesi Sparapet Sempad i 1247 de Mogol Imparatoru Guyuk ile ittifak gorusmesi yapmasi icin Karakurum daki Mogol sarayina gonderdi Sivas Barisi1265 yilinda Mogol Imparatorlugu nun Anadolu ya hakim olmasi Keyhusrev veziri baskanligindaki bir heyeti Baycu ya gonderdi ve daha fazla direnisin yalnizca buyuk bir felakete yol acacagini anladi Baycu yeniden teslime dayali sartlar teklif etti ve Sultan her yil belirsiz miktarda altin ipek deve ve koyun olarak bir harac vergisi odemeyi ustlendi Ancak askeri guc tarafindan alinan Turk kralligi Mogollarin isgali altinda kaldi Anadolu Selcuklu Sultanligi nin neredeyse yarisi isgal edilmis bir ulke oldu Trabzon Imparatorlugu Kose Dag savasina katildiklari icin olasi bir ceza seferinden korkarak Mogol Kagani na tabi oldu Iznik Imparatorlugu nda III Ioannis yaklasan Mogol tehdidine hazirlandi Ancak III Ioannis Kaganlar Guyuk ve Mongke ye elciler gondermisti ama zaman kazanmak icin oynuyordu Mogol Imparatorlugu elci gonderdikleri Latin Imparatorlugu nun elinden Konstantinopolis i geri alma planina herhangi bir zarar vermedi III Ioannis in halefleri yeniden kurulmus Bizans Imparatorlugu nun Paleologos imparatorlari Mogollarla ittifak yaparak prenseslerini Mogol hanlarina verdi Kaynakca H M Balyuzi Muḥammad and the course of Islam p 342 John Freely Storm on Horseback The Seljuk Warriors of Turkey p 83 A coalition of the willing the friends of freedom Hurriyet Daily News 27 Ocak 2003 30 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ocak 2015 Mehmet Fuat Koprulu Gary Leiser The origins of the Ottoman empire p 33 Peter Partner God of battles holy wars of Christianity and Islam p 122 Osman s Dream The History of the Ottoman Empire p 13 Artuk Osmanli Beyliginin Kurucusu 27f Pamuk A Monetary history pp 30 31 D S Benson The Mongol Campaigns in Asia p 177 C P Atwood Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire p 555 Claude Cahen Pre Ottoman Turkey a general survey of the material and spiritual culture and history trans J Jones Williams New York Taplinger 1968 p 137 Shepherd William R Historical Atlas 1911 Peter Jackson The Mongols and the West p 103