Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Narodnik (Rusça: народничество, narodniçestvo diye okunur, "Halkın Dostları"), "halk" anlamına gelen narod (народ) sözcüğünden türemiştir. Narodnik Rus İmparatorluğu'nda 19. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan sosyal-devrimci bir hareketti. Bu hareketin başlıca temsilcileri Aleksandr İvanoviç Herzen, Nikolay Gavriloviç Çernışevski ve Piyotr Lavroviç Lavrov'du. Kısa tanımı ile narodnik Çarlık Rusya'daki devrimci küçük-burjuva topluluğudur. Devrimi itici sınıfın değil, devrimcilerin (narodniklerin) gerçekleştirebileceğini savunmuşlardır.
Rusya'da Narodnikler
Narodonikler Rus devrimci hareketinde 19. yüzyılın altmışlı ve yetmişli yıllarında görülen bir küçük burjuva eğilimin taraftarlarıdırlar. Narodnikler otokrasinin yıkılmasını ve toprağın köylüye verilmesi gerektiğini savundular. Kapitalizmin Rusya'da geçici bir şey olduğuna, gelişme olasılığı bulunmadığına inanıyorlardı. Bu nedenle de Rusya'da devrimci güç olarak proletaryayı değil, köylüyü görüyorlardı. Narodnikler , sosyalizmin embriyosu olarak kabul etmekteydiler. Seksenlerde ve doksanlarda narodnikler, çarlıkla uzlaşma siyasetini benimsediler, kulak sınıfının çıkarlarına sözcülük ettiler, marksizme karşı sert bir savaş verdiler.
Hareketin ön planında kendi çevrelerini terk ederek sıradan işçiler gibi yaşayan devrimci aydınlar duruyordu. Halkı toplumsal sorunlar hakkında aydınlatmaya çalışıyorlardı. Rusya'nın bir köylü hareketi aracılığıyla sosyalist bir topluma dönüşmesinin propagandasını yapıyorlardı. Teorik olarak ana noktaları Rusya'nın köy komünleriydi (Mir). Kapitalizm aşamasının yaşanmasına gerek olmadan bu köy komünleri aracılığıyla sosyalist bir toplum kurulabileceğini düşünüyorlardı. Hatta Bakunin, ve Lavrov gibi isimler kapitalizmin hiçbir ilerici yanının olmadığını ileri sürüyorlardı.
Hareketin pratik yelpazesi burjuva-demokratik aydınlanma düşüncesinden, iyilikseverliğe ve sosyal devrimci terörizme kadar bir genişlik taşıyordu.
Tarihçe
1874 yılının başlarında Narodnikler öncülüğünde kendiliğinden ve örgütlenmemiş bir ayaklanma patlak verdi, ama kısa sürede bastırıldı.
1879 yılında 'de yapılan kongre sırasında harekette bölünme yaşandı. Hareketin terörizm yanlısı bölümü Narodnaya Volya (Halkın İradesi) adlı gizli örgüte dönüştü ve 1881 yılında Çar II. Aleksandr'ın öldürüldüğü suikastı düzenledi.
Ilımlı kanatta bulunan Vera Zasuliç, Georgi Plehanov, Pavel Akselrod gibi isimlerse Marksizme yöneldiler. Vera İvanova Zasuliç gibi Narodnik aydınlar Karl Marx'la iletişim kurmaya çalışmışlardı. Marksistler Rusya'nın sorunlarının sadece Marksizm'le ve o zamanlar hala sosyal demokrasi olarak adlandırılan sosyalizmle çözüleceğini düşünüyorlardı. Lenin'de 1894 yılında yazdığı (Halkın Dostları Kimlerdir ve Sosyal-Demokratlara Karşı Nasıl Savaşırlar?) isimli broşürde Narodnikleri ağır biçimde eleştirdi.
Narodnik ideoloji Lev Tolstoy gibi birçok yazar ve aydın ve daha sonraları da Sosyalist Devrimci Parti üzerinde etkili oldu. Bu parti özellikle 1917 Ekim Devrimi öncesinde köylülük içinde geniş bir etkiye sahipti. Partinin "sağ kanadı" Şubat Devrimi'nden sonra Kerenski'nin geçici hükûmetine katılmıştı. Partinin sol kanadıysa 1918 Haziran'ına kadar Bolşeviklerle birlikte hareket etti. Temmuz 1918'de Brest Litovsk Antlaşması'na itiraz eden SR'lar Bolşeviklere karşı bir ayaklanmaya giriştiler. Yaz boyu Lenin de aralarında olmak üzere Bolşevik önderlere yönelik suikastlar düzenlediler. Ayaklanma bastırıldı ve 5. Sovyetler Kongresi'nde ayaklanmayı destekleyen SR'lar Sovyetlerden çıkartılmalarına karar verildi. Bunun üzerine yeni bir ayaklanma hazırlığında olan Sosyalist Devrimci Parti kapatıldı. Sol kanat üyelerden bir kısmı Bolşeviklere katıldı.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Vladimir Lenin. The Heritage We Renounce, 1897 31 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . at Marxists Internet Archive
Kaynakça
- ^ Viladimir İliç Lenin, Marksizmin Bir Karikatürü ve Emperyalist Ekonomizm, Evrensel Yayınları, 2014, Çeviren: Tonguç Ok, s. 15
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Narodnik Rusca narodnichestvo narodnicestvo diye okunur Halkin Dostlari halk anlamina gelen narod narod sozcugunden turemistir Narodnik Rus Imparatorlugu nda 19 yuzyilin ikinci yarisinda ortaya cikan sosyal devrimci bir hareketti Bu hareketin baslica temsilcileri Aleksandr Ivanovic Herzen Nikolay Gavrilovic Cernisevski ve Piyotr Lavrovic Lavrov du Kisa tanimi ile narodnik Carlik Rusya daki devrimci kucuk burjuva toplulugudur Devrimi itici sinifin degil devrimcilerin narodniklerin gerceklestirebilecegini savunmuslardir Rusya da NarodniklerNarodonikler Rus devrimci hareketinde 19 yuzyilin altmisli ve yetmisli yillarinda gorulen bir kucuk burjuva egilimin taraftarlaridirlar Narodnikler otokrasinin yikilmasini ve topragin koyluye verilmesi gerektigini savundular Kapitalizmin Rusya da gecici bir sey olduguna gelisme olasiligi bulunmadigina inaniyorlardi Bu nedenle de Rusya da devrimci guc olarak proletaryayi degil koyluyu goruyorlardi Narodnikler sosyalizmin embriyosu olarak kabul etmekteydiler Seksenlerde ve doksanlarda narodnikler carlikla uzlasma siyasetini benimsediler kulak sinifinin cikarlarina sozculuk ettiler marksizme karsi sert bir savas verdiler Hareketin on planinda kendi cevrelerini terk ederek siradan isciler gibi yasayan devrimci aydinlar duruyordu Halki toplumsal sorunlar hakkinda aydinlatmaya calisiyorlardi Rusya nin bir koylu hareketi araciligiyla sosyalist bir topluma donusmesinin propagandasini yapiyorlardi Teorik olarak ana noktalari Rusya nin koy komunleriydi Mir Kapitalizm asamasinin yasanmasina gerek olmadan bu koy komunleri araciligiyla sosyalist bir toplum kurulabilecegini dusunuyorlardi Hatta Bakunin ve Lavrov gibi isimler kapitalizmin hicbir ilerici yaninin olmadigini ileri suruyorlardi Hareketin pratik yelpazesi burjuva demokratik aydinlanma dusuncesinden iyilikseverlige ve sosyal devrimci terorizme kadar bir genislik tasiyordu Tarihce1874 yilinin baslarinda Narodnikler onculugunde kendiliginden ve orgutlenmemis bir ayaklanma patlak verdi ama kisa surede bastirildi 1879 yilinda de yapilan kongre sirasinda harekette bolunme yasandi Hareketin terorizm yanlisi bolumu Narodnaya Volya Halkin Iradesi adli gizli orgute donustu ve 1881 yilinda Car II Aleksandr in olduruldugu suikasti duzenledi Ilimli kanatta bulunan Vera Zasulic Georgi Plehanov Pavel Akselrod gibi isimlerse Marksizme yoneldiler Vera Ivanova Zasulic gibi Narodnik aydinlar Karl Marx la iletisim kurmaya calismislardi Marksistler Rusya nin sorunlarinin sadece Marksizm le ve o zamanlar hala sosyal demokrasi olarak adlandirilan sosyalizmle cozulecegini dusunuyorlardi Lenin de 1894 yilinda yazdigi Halkin Dostlari Kimlerdir ve Sosyal Demokratlara Karsi Nasil Savasirlar isimli brosurde Narodnikleri agir bicimde elestirdi Narodnik ideoloji Lev Tolstoy gibi bircok yazar ve aydin ve daha sonralari da Sosyalist Devrimci Parti uzerinde etkili oldu Bu parti ozellikle 1917 Ekim Devrimi oncesinde koyluluk icinde genis bir etkiye sahipti Partinin sag kanadi Subat Devrimi nden sonra Kerenski nin gecici hukumetine katilmisti Partinin sol kanadiysa 1918 Haziran ina kadar Bolseviklerle birlikte hareket etti Temmuz 1918 de Brest Litovsk Antlasmasi na itiraz eden SR lar Bolseviklere karsi bir ayaklanmaya giristiler Yaz boyu Lenin de aralarinda olmak uzere Bolsevik onderlere yonelik suikastlar duzenlediler Ayaklanma bastirildi ve 5 Sovyetler Kongresi nde ayaklanmayi destekleyen SR lar Sovyetlerden cikartilmalarina karar verildi Bunun uzerine yeni bir ayaklanma hazirliginda olan Sosyalist Devrimci Parti kapatildi Sol kanat uyelerden bir kismi Bolseviklere katildi Ayrica bakinizDavid Riazanov Mikhail BakuninDis baglantilarVladimir Lenin The Heritage We Renounce 1897 31 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde at Marxists Internet ArchiveKaynakca Viladimir Ilic Lenin Marksizmin Bir Karikaturu ve Emperyalist Ekonomizm Evrensel Yayinlari 2014 Ceviren Tonguc Ok s 15