İkinci Kuzey Savaşı (1655–60, ayrıca İlk veya Küçük Kuzey Savaşı); İsveç ve düşmanları Polonya-Litvanya Birliği (1655-60), Rusya (1656–58), Brandenburg-Prusya (1657–1660), Habsburg Monarşisi (1657–60) ve Danimarka-Norveç ülkeleri arasında yapılan savaştır. Ayrıca Birleşik Hollanda Cumhuriyeti de sık sık İsveç karşıtı müdahalelerde bulunmuştur.
II. Kuzey Savaşı | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Kuzey Savaşları | |||||||
Mart kuşatması'nda X. Karl Gustav. | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
İsveç Brandenburg-Prusya Transilvanya Ukrayna Kazakları (1657) Litvanya Büyük Dükalığı Eflak Boğdan | Danimarka-Norveç Habsburg Monarşisi Polonya-Litvanya Birliği Rus Çarlığı (1656–58) Kırım Hanlığı Brandenburg-Prusya Hollanda Cumhuriyeti | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
X. Karl Gustav Frederick William | II. Jan Kazimierz Waza I. Aleksey | ||||||
Kayıplar | |||||||
70,000 İsveçli öldü. (paralı askerler dahil değil) |
Savaşın gelişimi ve bitişi (1655-1661)
1655'te İsveç Kralı X. Karl Gustav Polonya-Litvanya Birliği'nin batı vilayetlerine saldırdı ve buraları işgal etti. Ülkenin doğu illerinin birçoğu zaten Rusya tarafından işgal edilmişti. Bunun sayesinde İsveç orduları hızlı bir ilerlemeye geçti. Kısa sürede Polonya-Litvanya Birliği ordusu dağıldı ve ülke İsveç himayesine girdi. Polonya Kralı II. Jan Kazimierz Waza ise kaçarak Habsburglara sığındı. Frederick William ve başlangıçta; Prusya Krallığı'na ait toprak varlığını destekledi. Ancak, (1656) İsveç'in ele geçirdiği tımarları geri vermesini kapsıyordu. Polonya- Litvanya askeri liderleri Protestan varlığı altında ezilen Roma Katolikleri'nin dini duygularından yararlanıyordu. John II Casimir Vasa 1656'da buna zemin hazırlamıştı. Rusya İsveç gerilemesinden yararlandı ve 1656'da İsveç'e savaş ilan etti.
Varılan uyarınca Charles X Gustav tarafından Frederick William'e sağlanacak askeri yardım karşılığında Transilvanyalı ile Polonya-Litvanya Birliği'nin kuzeydoğusunda ittifak kurulacaktı. Bunun üzerine John II Vasa ve Habsburg kumandanı Leopold I Polonya-Litvanya'nın kuzeybatısına savaş açtı. İsveç'in başka cephelerde mücadele etmesinden fırsat bulan Danimarka; döneminde İsveç anavatanına saldırdı. Brandenburg İsveç'le yaptığı ittifaktan ayrıldı; Wehlau ve Bromberg Antlaşmalarıyla Polonya Krallığı tarafından Prusya Düklüğü'nün tam egemenlik hakları tanındı. Polonya-Litvanya'nın tutuk tavrı üzerine İsveç üzerindeki savaşın ekseni Danimarka ve kumandan Frederick III üzerine çevrildi. 1657-58 kışında Frederic'in ordusu batıya hareket etti ve soğuk Kuzey kıyıları boyunca ilerledi. Onun ordusu Danimarka Adaları'nda hazırlıksız yakalanmıştı ve Frederick savaştan çekildi. Roskilde Antlaşması ile birlikte, Danimarka; Kuzey İsveç'teki tüm topraklarını terk etti. İsveç karşıtı diğer kuvvetler olan Transilvanya Ordusu ve Polonya güçleri de istedikleri başarıyı gösteremeyip Pomeranya'da İsveç birlikleri tarafından bozguna uğratıldı.
1658'de Charles X Gustav Polonya-Litvanya'daki İsveç kalelerine geri dönüp, bu kaleleri nüfuzunda tutmaya karar verdi. Charles yeniden Danimarka'ya saldırma düşüncesindeydi. Bu arada, Pomeranya ve Jutland'da İsveç karşıtı ittifakların etkisi sürüyordu ve Danimarka saldırıları kapıya dayanmıştı. 1659 boyunca, İsveç; Danimarka'daki kalelerinde ve kuzey Baltık kıyılarında büyük hezimetler yaşadı. İsveç karşıtı müttefiklerin kazandığı bu zaferlerden sonra barış görüşmeleri başladı. Charles Şubat 1660'ta öldü, halefinin tahta oturması için Polonya-Litvanya, Habsburg ve Brandenburg ile aynı yılın nisan ayında; Oliva Antlaşması imzalandı. Bunun yanında 1660 Mayıs'ında Danimarka ile konusunda mutabakata varıldı. İsveç böylece Roskilde'deki kazançlarını korumayı başardı, Prusya Düklüğü de egemen bir devlet haline geldi; devletlerin statikosu büyük oranda savaştan önceki duruma döndü. Zaten 1658'de Rusya ile İsveç Ateşkes imzalamıştı; 1661'deki ile savaşa tamamen son verildi.
Ayrıca bakınız
Yayınlar
- Anisimov, Evgeniĭ Viktorovich (1993). John Alexander (Ed.). The reforms of Peter the Great: progress through coercion in Russia. The New Russian history. New York: Sharpe. ISBN .
- Buchholz, Werner (1999). Pommern (Almanca). Siedler. ISBN .
- Frost, Robert I (2004). After the Deluge. Poland-Lithuania and the Second Northern War, 1655-1660. Cambridge Studies in Early Modern History. Cambridge University Press. ISBN .
- Hrushevsky, Mykhailo (2003). "Between Moscow and Sweden". Illustrated History of Ukraine (Rusça). Donetsk: BAO. ISBN .
- Frost, Robert I (2000). The Northern Wars. War, State and Society in Northeastern Europe 1558-1721. Longman. ISBN .
- Moote, Alanson Lloyd (1970). The seventeenth century; Europe in ferment. Heath.
- Kozicki, Richard; Wróbel, Piotr (1996). Historical dictionary of Poland, 966-1945. Greenwood Publishing Group. ISBN .
- Lockhart, Paul Douglas (2007). Denmark, 1513-1660. The rise and decline of a Renaissance monarchy. Oxford University Press. ISBN .
- Oakley, Steward (1992). War and peace in the Baltic, 1560-1790. War in Context. Abingdon - New York: Routledge. ISBN .
- Press, Volker (1991). Kriege und Krisen. Deutschland 1600-1715. Neue deutsche Geschichte (Almanca). 5. Munich: Beck. ISBN .
Kaynakça
- ^ Hrushevsky (2003), s. 327
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ikinci Kuzey Savasi 1655 60 ayrica Ilk veya Kucuk Kuzey Savasi Isvec ve dusmanlari Polonya Litvanya Birligi 1655 60 Rusya 1656 58 Brandenburg Prusya 1657 1660 Habsburg Monarsisi 1657 60 ve Danimarka Norvec ulkeleri arasinda yapilan savastir Ayrica Birlesik Hollanda Cumhuriyeti de sik sik Isvec karsiti mudahalelerde bulunmustur II Kuzey SavasiKuzey SavaslariMart kusatmasi nda X Karl Gustav Tarih1655 1660BolgeDanimarka Isvec Lehistan Litvanya Birligi Halland Blekinge Bohuslan ve de Isveclilerle egemen bir devlet haline geldi Isvec varligi nda tanindi SonucRoskilde Antlasmasi ve Isvec ve Danimarka arasinda Oliva Antlasmasi Isvec ve Habsburg Brandenburg Polonya Litvanya ve Isvec ve Rusya TaraflarIsvec Brandenburg Prusya Transilvanya Ukrayna Kazaklari 1657 Litvanya Buyuk Dukaligi Eflak BogdanDanimarka Norvec Habsburg Monarsisi Polonya Litvanya Birligi Rus Carligi 1656 58 Kirim Hanligi Brandenburg Prusya Hollanda CumhuriyetiKomutanlar ve liderlerX Karl Gustav Frederick WilliamII Jan Kazimierz Waza I AlekseyKayiplar70 000 Isvecli oldu parali askerler dahil degil Savasin gelisimi ve bitisi 1655 1661 1655 te Isvec Krali X Karl Gustav Polonya Litvanya Birligi nin bati vilayetlerine saldirdi ve buralari isgal etti Ulkenin dogu illerinin bircogu zaten Rusya tarafindan isgal edilmisti Bunun sayesinde Isvec ordulari hizli bir ilerlemeye gecti Kisa surede Polonya Litvanya Birligi ordusu dagildi ve ulke Isvec himayesine girdi Polonya Krali II Jan Kazimierz Waza ise kacarak Habsburglara sigindi Frederick William ve baslangicta Prusya Kralligi na ait toprak varligini destekledi Ancak 1656 Isvec in ele gecirdigi timarlari geri vermesini kapsiyordu Polonya Litvanya askeri liderleri Protestan varligi altinda ezilen Roma Katolikleri nin dini duygularindan yararlaniyordu John II Casimir Vasa 1656 da buna zemin hazirlamisti Rusya Isvec gerilemesinden yararlandi ve 1656 da Isvec e savas ilan etti Isvec Krali X Karl Gustav Isvec Varilan uyarinca Charles X Gustav tarafindan Frederick William e saglanacak askeri yardim karsiliginda Transilvanyali ile Polonya Litvanya Birligi nin kuzeydogusunda ittifak kurulacakti Bunun uzerine John II Vasa ve Habsburg kumandani Leopold I Polonya Litvanya nin kuzeybatisina savas acti Isvec in baska cephelerde mucadele etmesinden firsat bulan Danimarka doneminde Isvec anavatanina saldirdi Brandenburg Isvec le yaptigi ittifaktan ayrildi Wehlau ve Bromberg Antlasmalariyla Polonya Kralligi tarafindan Prusya Duklugu nun tam egemenlik haklari tanindi Polonya Litvanya nin tutuk tavri uzerine Isvec uzerindeki savasin ekseni Danimarka ve kumandan Frederick III uzerine cevrildi 1657 58 kisinda Frederic in ordusu batiya hareket etti ve soguk Kuzey kiyilari boyunca ilerledi Onun ordusu Danimarka Adalari nda hazirliksiz yakalanmisti ve Frederick savastan cekildi Roskilde Antlasmasi ile birlikte Danimarka Kuzey Isvec teki tum topraklarini terk etti Isvec karsiti diger kuvvetler olan Transilvanya Ordusu ve Polonya gucleri de istedikleri basariyi gosteremeyip Pomeranya da Isvec birlikleri tarafindan bozguna ugratildi 1658 de Charles X Gustav Polonya Litvanya daki Isvec kalelerine geri donup bu kaleleri nufuzunda tutmaya karar verdi Charles yeniden Danimarka ya saldirma dusuncesindeydi Bu arada Pomeranya ve Jutland da Isvec karsiti ittifaklarin etkisi suruyordu ve Danimarka saldirilari kapiya dayanmisti 1659 boyunca Isvec Danimarka daki kalelerinde ve kuzey Baltik kiyilarinda buyuk hezimetler yasadi Isvec karsiti muttefiklerin kazandigi bu zaferlerden sonra baris gorusmeleri basladi Charles Subat 1660 ta oldu halefinin tahta oturmasi icin Polonya Litvanya Habsburg ve Brandenburg ile ayni yilin nisan ayinda Oliva Antlasmasi imzalandi Bunun yaninda 1660 Mayis inda Danimarka ile konusunda mutabakata varildi Isvec boylece Roskilde deki kazanclarini korumayi basardi Prusya Duklugu de egemen bir devlet haline geldi devletlerin statikosu buyuk oranda savastan onceki duruma dondu Zaten 1658 de Rusya ile Isvec Ateskes imzalamisti 1661 deki ile savasa tamamen son verildi Ayrica bakinizBuyuk Kuzey SavasiYayinlarAnisimov Evgeniĭ Viktorovich 1993 John Alexander Ed The reforms of Peter the Great progress through coercion in Russia The New Russian history New York Sharpe ISBN 1563240483 Buchholz Werner 1999 Pommern Almanca Siedler ISBN 3886807800 Frost Robert I 2004 After the Deluge Poland Lithuania and the Second Northern War 1655 1660 Cambridge Studies in Early Modern History Cambridge University Press ISBN 0521544025 Hrushevsky Mykhailo 2003 Between Moscow and Sweden Illustrated History of Ukraine Rusca Donetsk BAO ISBN 966 548 571 7 Frost Robert I 2000 The Northern Wars War State and Society in Northeastern Europe 1558 1721 Longman ISBN 978 0 582 06429 4 Moote Alanson Lloyd 1970 The seventeenth century Europe in ferment Heath Kozicki Richard Wrobel Piotr 1996 Historical dictionary of Poland 966 1945 Greenwood Publishing Group ISBN 0313260079 Lockhart Paul Douglas 2007 Denmark 1513 1660 The rise and decline of a Renaissance monarchy Oxford University Press ISBN 0199271216 Oakley Steward 1992 War and peace in the Baltic 1560 1790 War in Context Abingdon New York Routledge ISBN 0415024722 Press Volker 1991 Kriege und Krisen Deutschland 1600 1715 Neue deutsche Geschichte Almanca 5 Munich Beck ISBN 3406308171 Kaynakca Hrushevsky 2003 s 327