Johann Josef (Joseph) Wenzel (Anton Franz Karl) Graf Wenzel Anton Franz Karl Graf Radetzky von Radetz (Çekçe: Jan Josef Václav hrabě Radecký z Radče, İngilizce: John Joseph Wenceslaus, Count Radetzky of Radetz) (doğum: 2 Kasım 1766 - ölüm: 5 Ocak 1858), Çek asilzade ve Avusturyalı general. Johann Strauss I'ın sayesinde adı ölümsüzleşmiştir. 91 yaşında ölene kadar, 70 yılı aşkın süre boyunca orduda hizmet vermiştir. 'nın önemli muharebelerinden (24-25 Temmuz 1848) ve (23 Mart 1849) gibi muharebelerde Avusturya İmparatorluğu ordularıyla kazandığı zaferler sayesinde ün kazanmıştır.
Josef Wenzel Radetzky von Radetz | |
---|---|
Josef Graf Radetzky von Radetz | |
Doğum | 02 Kasım 1766 Sedlčany, Bohemya, Bohemya Krallığı |
Ölüm | 5 Ocak 1858 (91 yaşında) Milano, İtalya Krallığı |
Bağlılığı | Habsburg Monarşisi Avusturya |
Hizmet yılları | 1785-1858 |
Rütbesi | Mareşal |
Çatışma/savaşları | Osmanlı-Avusturya Fransız Devrim Savaşları |
Ödülleri | |
İmza | |
Hayatı
Soylu bir ailenin çocuğu olarak 1766 yılında Bohemya'nın Sedlčany yakınlarındaki Třebnice (Almanca: Trebnitz) Şatosu'nda (zámek) dünyaya geldi. Küçük yaşında yetim kalan Radetzky, büyükbabasının ölümüne kadar onun tarafından yetiştirildi; daha sonra ise Viyana'daki Theresa Akademisi'ne gönderildi.Okuldaki ilk yılı olan 1785'te okulun dağıtılması sonrası harp okulunda öğrenciliğe başladı; böylece Habsburg ordusunda askeri kariyeri başlamış oldu.
1798 yılında Kontes Francisca von Strassoldo Grafenberg ile evlendi. Evliliklerinden 3 kız, 5 erkek çocukları oldu.
Josef Wenzel Radetzky von Radetz'in tanınırlığında askeri başarılarının payı kadar ünlü besteci Johann Strauss I'un da payı vardır. Johann Strauss I'ın kendisine ithafen yazdığı eseri sayesinde adı ölümsüzleşmiş, adına ithaf edilmiş beste bulunan askeri liderlerin arasına girmiştir.
Askeri kariyeri
İlerleyen yıllarda subaylığa yükselen Radetzky, 1787 yılında üsteğmen rütbesine erişti. Osmanlı İmparatorluğu'na karşı yapılan savaşlarda Kont von Lacy'nin hizmetinde bulunan Radetzky, 1792-1795 yılları arasında Habsburg Monarşisi'nin 'daki son yıllarına tanıklık etti.
Radetzky, 1775 yılında Ren Nehri kıyısındaki savaşlara katıldı. Daha sonraki yıllarda Johann Beaulieu'nun yanında Napolyon Bonapart'a karşı İtalya'daki mücadelede bulundu. Bu mücadele sırasında Kont von Lacy'nin oluşturduğu ve diğer Avusturyalı generallerin kopyalayarak uyguladığı "Kordon taktiği"ni eleştirdi.[] Cesaretli karakteri hemen göze çarpmaktaydı. 1794'teki 'nda emrindeki bir grup süvariyle Fransız hattının arkasına sarkarak keşif görevini yürüttü. Charleroi ve Valeggio sul Mincio bölgeleri hakkında yaptığı keşiflerin ardından ancak birkaç süvari ile geri dönebildi. Bu görevinin ardından binbaşı rütbesine yükseltildi. Dagobert Wurmser'ın Mantua Kuşatması 'nda (1796–1797) yer aldı. 1799 yılında Trebbia ve Novi bölgelerinde yarbay ve albay rütbeleriyle yeteneklerini ve cesaretini sergiledi. 'nda Michael von Melas'ın subaylarından biri olarak Franz Xaver von Zach'ın getirdiği "bilimsel" taktik hakkında değişiklik önerileri getirdi. Burada savaşırken vücuduna beş kurşun isabet etti. Bu savaşın ardından ""na layık görüldü.
1805 yılında Ulm'a ilerleyen kuvvetlerin başındayken tümgeneral rütbesine yükseltildiğinin ve İtalya'daki 'ın komutasına atandığının haberini aldı. Caldiero seferindeki başarısızlığı kısa süreli barış izledi. 1809 yılında 5. kolorduya bağlı emrindeki tugayla Eckmühl Savaşı'nda görev aldı.'ndaki 4. tugayla sağladığı başarılarla feld-mareşal teğmenliğine (lieutenant field marshal) yükseldi. 1810 yılında 5. hafif süvari alayını alarak Maria Theresa Nişanı Komutanlığı'nı oluşturdu. 1809-1812 yıllarında Avusturya İmparatorluğu'nun Genelkurmay Başkanlığı görevini yürüttü. Aklındaki ordunun yeniden organize edilmesi ve taktik anlayışın düzenlenmesine ilişkin reformları hazinenin maddi imkanlar dolayısıyla karşı koymasıyla istediği şekilde ve hızda ilerletemedi.[] Bu aksaklıklar ve sorunlar yüzünden görevinden istifa etti. 1813 yılında ise Schwarzenberg Prensi Karl Philipp'in Kurmay Başkanlığı görevini üstlendi. Langenau Baronu Friedrich Karl Gustav onu olmazsa olmaz bir yardımcı olarak tanımlamıştır.[]Napolyon Savaşları'nda müttefik generaller ve hükümdarlar üzerinde önemli etkileri oldu. []Özellikle Leigzig seferinin tasarlanmasında önemli değişiklikleriyle belirleyici olmuştur. Brienne and Arcis sur Aube savaşlarında taktiksel olarak başarılar elde etmiştir. Müttefik kuvvetlerle birlikte 1814 Mart'ında Paris'e girenler arasındadır. Müttefik hükümarlarla birlikte Viyana Kongresi'ne katılmıştır. Burada, kongrenin öncülüğünü yapan ve adıyla anılan Metternich sistemi'nin kurucusu Avusturya İmparatorluğu Şansölyesi Klemens von Metternich ile Rus Çarı I. Aleksandr arasında arabuluculuk görevini yapmıştır.
İtalya Seferi
Viyana Kongresi sonrası oluşan barış ortamında daha arka planda kalmayı tercih etti. Genelkurmay başkanlığı yaptığı dönemde hedeflediği reformlar için çabalarına kaldığı yerden devam etti ancak savaş yorgunu generallerin hiç karışmamayı tercih ettikleri konulardaki çabaları sonuçsuz kaldı.[] Öte yandan bu gayretleri rakiplerinin ve düşmanlarının sayısını arttırdı. Gelişmeler o kadar ki daha 20 yıllık feld-mareşal olarak 1829 yılında emekli olacaklar listesine dahil edilmesine kadar vardı.[] İmparator'un emekli etmek istememesi sonucu süvari generalliğine ve bir kalenin yöneticiliğine atandı. Hem Fransız Restorasyon Dönemi'nin hem de Avrupa'daki Restorasyon Dönemi'nin ayaklanmalarla sarsılmasıyla birlikte tekrar aktif görevlere verilmeye başlandı. Johann Maria Philipp Frimont'un yanında isyan eden Papalık Devleti'ne karşı mücadelede rol aldı ve 1834'te İtalya'daki Avusturya İmparatorluğu ordusunun komutanlığına atandı.
1836 yılında mareşalliğe yükseldi, artık 70'li yaşlardaydı. Bu rütbesine ve yaşına rağmen modernleşmeye ilişkin tavsiyelerine yine kulak verilmemiş, sadece yönetim alanında değil askeri alanda da istediklerini yapmasına karşı zorluklar çıkarılmıştır. 1848'de Sardinya Krallığı'na ve Piyemonte ve Sardinya Kralı Charles Albert'e karşı özellikle Milano'da çok zor durumlarla karşı karşıya kalmış, dört tarafından kuşatılmayla karşı karşıya kalmıştır. Fakat destek kuvvetlerin gelmesiyle durum Radetzky açısından iyiye gitmeye başlamıştır. 23 Mart 1849 tarihindeki ise nihai zaferi sağlamıştır. Ayrıca isyan eden Venedik'in (Mayıs 1948 - Ağustos 1949 - ), bir yılı aşan kuşatmanın ardından yeniden ele geçirilmesinde Avusturya ordularına komutanlık etmiştir. Bu başarısıyla Altın Koyun Postu Nişanı (Order of the Golden Fleece) alarak şövalyeliğe yükselmiştir.
Daha önceki karışıklık dönemlerinde Albrecht von Wallenstein ve Arthur Wellesley'in yaptığı ya da yararlandığı gibi davranmamış ve 1848 Devrimleri'nde emrindeki ordusunun kraliyete bağlı olarak kalmasını sağlamıştır. Bir vatansever general olarak birleşmiş bir Almanya tahayyülü olsa da İmparator'un ordusundaki komutanlık göreviyle hayallerini sınırlamıştır. İtalya'daki başarılarının ve sadakatinin ödülü olarak Habsburg Hanedanı'nın kanını taşımamasına rağnen 1848-1857 yılları arasında 'nda ve Venedik bölgesinden (Kuzeydoğu İtalya) sorumlu genel vali olarak görev yapmıştır. İtalyanlar dahi İtalyan milliyetçileriyle mücadele edip kazanan bu komutanı "adil bir yönetici, borcuna sadık bir centilmen" olarak tarif etmişlerdir. Bir anektoda göre gençlerden oluşturduğu gönüllü ordusunun başındaki General Cesare Launier'ı ele geçirdiklerinde onunla tokalaşarak bir grup genci bu derece iyi yetiştirip cesaretle savaşmalarını sağladığı için tebrik etmiştir; çünkü Radetzky ve askerleri, karşılarında iyi eğitimli bir Sardinya ordusunun olduğunu sanmışlardır.[]
Siyasi olarak ise işçi sınıfı ile Avusturya İmparatorluğu'nu yöneten Habsburg hanedanı'nı uzlaştırmaya çalışmıştır. Yaklaşan Sanayi Devrimi'ni ve onun güçlendireceği işçi sınıfının önemini anlayan Radetzky, üst ve orta sınıflardan oluşan İtalyan vatanseverlerinin partisi ile işçi (alt) sınıf arasındaki sınıf gerginliğini kullanmayı, böylece İtalya'daki bağımsızlık ayaklanmalarını engellemeyi hedeflemiştir. Ayaklanana ya da isyana kalkışan askerleri ve asileri acımasızca cezalandırmıştır. Örneğin isyana destek veren Macar askerler vurulmamış, hepsi asılmıştır. Öte yandan silahsız biçimde muhalefet yürüten Giuseppe Verdi, Alessandro Manzoni ve gibi vatansever önderlere karşı çok daha ılımlı bir politika yürütmüştür, oysa aynı devirde diğer yöneticiler bu fikirlere sahip önderleri sürgüne göndermekteydi. 1859 yılında İtalya'nın birleşmesi'nden bir yıl önce ölerek hem izlediği ılımlı politikanın sonuçsuz kaldığını hem de İtalya'nın Avusturya kontrolü altında kalmasını sağlamanın tek yolunun askeri yöntemler ve baskı olduğu gerçeğini görmemiş oldu.
Ölümü
Milano'da geçirdiği bir kazanın ardından 5 Ocak 1858 tarihinde, kötüleşen sağlık durumunun da etkisiyle ölmüştür. 19 Ocak 1858 tarihinde Aşağı Avusturya'daki Heldenberg'de defnedilmiştir. İmparator ise onun Viyana'daki İmparatorluk mezarlığına (Capuchin crypt) defnedilmesini arzulamıştır. Radetzky, mirasını daha önce borçlarını ödemesini sağlayan Joseph Gottfried Pargfrieder'a bırakmıştır. Gedenkstätte Heldenberg (Anıtsal Kahramanlar Dağı) olarak anılan Heldenberg açık hava mezarlığı asker heykelleriyle doludur. Radetzky de anıtsal bir mezarlığın altında yatmaktadır.
Notlar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Johann Josef Joseph Wenzel Anton Franz Karl Graf Wenzel Anton Franz Karl Graf Radetzky von Radetz Cekce Jan Josef Vaclav hrabe Radecky z Radce Ingilizce John Joseph Wenceslaus Count Radetzky of Radetz dogum 2 Kasim 1766 olum 5 Ocak 1858 Cek asilzade ve Avusturyali general Johann Strauss I in sayesinde adi olumsuzlesmistir 91 yasinda olene kadar 70 yili askin sure boyunca orduda hizmet vermistir nin onemli muharebelerinden 24 25 Temmuz 1848 ve 23 Mart 1849 gibi muharebelerde Avusturya Imparatorlugu ordulariyla kazandigi zaferler sayesinde un kazanmistir Josef Wenzel Radetzky von RadetzJosef Graf Radetzky von RadetzDogum02 Kasim 1766 1766 11 02 Sedlcany Bohemya Bohemya KralligiOlum5 Ocak 1858 91 yasinda Milano Italya KralligiBagliligi Habsburg Monarsisi AvusturyaHizmet yillari1785 1858RutbesiMaresalCatisma savaslariOsmanli Avusturya Fransiz Devrim SavaslariOdulleriImzaHayatiRadetzky nin dogdugu Trebnice Satosu Soylu bir ailenin cocugu olarak 1766 yilinda Bohemya nin Sedlcany yakinlarindaki Trebnice Almanca Trebnitz Satosu nda zamek dunyaya geldi Kucuk yasinda yetim kalan Radetzky buyukbabasinin olumune kadar onun tarafindan yetistirildi daha sonra ise Viyana daki Theresa Akademisi ne gonderildi Okuldaki ilk yili olan 1785 te okulun dagitilmasi sonrasi harp okulunda ogrencilige basladi boylece Habsburg ordusunda askeri kariyeri baslamis oldu 1798 yilinda Kontes Francisca von Strassoldo Grafenberg ile evlendi Evliliklerinden 3 kiz 5 erkek cocuklari oldu Josef Wenzel Radetzky von Radetz in taninirliginda askeri basarilarinin payi kadar unlu besteci Johann Strauss I un da payi vardir Johann Strauss I in kendisine ithafen yazdigi eseri sayesinde adi olumsuzlesmis adina ithaf edilmis beste bulunan askeri liderlerin arasina girmistir Askeri kariyeriRadetzky von Radetz nin hanedan armasi Ilerleyen yillarda subayliga yukselen Radetzky 1787 yilinda ustegmen rutbesine eristi Osmanli Imparatorlugu na karsi yapilan savaslarda Kont von Lacy nin hizmetinde bulunan Radetzky 1792 1795 yillari arasinda Habsburg Monarsisi nin daki son yillarina taniklik etti Napolyon Savaslari 1919 yilinda ortadan kaldirilan Prag daki Radetzky Aniti Radetzky 1775 yilinda Ren Nehri kiyisindaki savaslara katildi Daha sonraki yillarda Johann Beaulieu nun yaninda Napolyon Bonapart a karsi Italya daki mucadelede bulundu Bu mucadele sirasinda Kont von Lacy nin olusturdugu ve diger Avusturyali generallerin kopyalayarak uyguladigi Kordon taktigi ni elestirdi kaynak belirtilmeli Cesaretli karakteri hemen goze carpmaktaydi 1794 teki nda emrindeki bir grup suvariyle Fransiz hattinin arkasina sarkarak kesif gorevini yuruttu Charleroi ve Valeggio sul Mincio bolgeleri hakkinda yaptigi kesiflerin ardindan ancak birkac suvari ile geri donebildi Bu gorevinin ardindan binbasi rutbesine yukseltildi Dagobert Wurmser in Mantua Kusatmasi nda 1796 1797 yer aldi 1799 yilinda Trebbia ve Novi bolgelerinde yarbay ve albay rutbeleriyle yeteneklerini ve cesaretini sergiledi nda Michael von Melas in subaylarindan biri olarak Franz Xaver von Zach in getirdigi bilimsel taktik hakkinda degisiklik onerileri getirdi Burada savasirken vucuduna bes kursun isabet etti Bu savasin ardindan na layik goruldu Viyana daki de Radetzky Aniti 1805 yilinda Ulm a ilerleyen kuvvetlerin basindayken tumgeneral rutbesine yukseltildiginin ve Italya daki in komutasina atandiginin haberini aldi Caldiero seferindeki basarisizligi kisa sureli baris izledi 1809 yilinda 5 kolorduya bagli emrindeki tugayla Eckmuhl Savasi nda gorev aldi ndaki 4 tugayla sagladigi basarilarla feld maresal tegmenligine lieutenant field marshal yukseldi 1810 yilinda 5 hafif suvari alayini alarak Maria Theresa Nisani Komutanligi ni olusturdu 1809 1812 yillarinda Avusturya Imparatorlugu nun Genelkurmay Baskanligi gorevini yuruttu Aklindaki ordunun yeniden organize edilmesi ve taktik anlayisin duzenlenmesine iliskin reformlari hazinenin maddi imkanlar dolayisiyla karsi koymasiyla istedigi sekilde ve hizda ilerletemedi kaynak belirtilmeli Bu aksakliklar ve sorunlar yuzunden gorevinden istifa etti 1813 yilinda ise Schwarzenberg Prensi Karl Philipp in Kurmay Baskanligi gorevini ustlendi Langenau Baronu Friedrich Karl Gustav onu olmazsa olmaz bir yardimci olarak tanimlamistir kaynak belirtilmeli Napolyon Savaslari nda muttefik generaller ve hukumdarlar uzerinde onemli etkileri oldu kaynak belirtilmeli Ozellikle Leigzig seferinin tasarlanmasinda onemli degisiklikleriyle belirleyici olmustur Brienne and Arcis sur Aube savaslarinda taktiksel olarak basarilar elde etmistir Muttefik kuvvetlerle birlikte 1814 Mart inda Paris e girenler arasindadir Muttefik hukumarlarla birlikte Viyana Kongresi ne katilmistir Burada kongrenin onculugunu yapan ve adiyla anilan Metternich sistemi nin kurucusu Avusturya Imparatorlugu Sansolyesi Klemens von Metternich ile Rus Cari I Aleksandr arasinda arabuluculuk gorevini yapmistir Italya Seferi Viyana Kongresi sonrasi olusan baris ortaminda daha arka planda kalmayi tercih etti Genelkurmay baskanligi yaptigi donemde hedefledigi reformlar icin cabalarina kaldigi yerden devam etti ancak savas yorgunu generallerin hic karismamayi tercih ettikleri konulardaki cabalari sonucsuz kaldi kaynak belirtilmeli Ote yandan bu gayretleri rakiplerinin ve dusmanlarinin sayisini arttirdi Gelismeler o kadar ki daha 20 yillik feld maresal olarak 1829 yilinda emekli olacaklar listesine dahil edilmesine kadar vardi kaynak belirtilmeli Imparator un emekli etmek istememesi sonucu suvari generalligine ve bir kalenin yoneticiligine atandi Hem Fransiz Restorasyon Donemi nin hem de Avrupa daki Restorasyon Donemi nin ayaklanmalarla sarsilmasiyla birlikte tekrar aktif gorevlere verilmeye baslandi Johann Maria Philipp Frimont un yaninda isyan eden Papalik Devleti ne karsi mucadelede rol aldi ve 1834 te Italya daki Avusturya Imparatorlugu ordusunun komutanligina atandi 1836 yilinda maresallige yukseldi artik 70 li yaslardaydi Bu rutbesine ve yasina ragmen modernlesmeye iliskin tavsiyelerine yine kulak verilmemis sadece yonetim alaninda degil askeri alanda da istediklerini yapmasina karsi zorluklar cikarilmistir 1848 de Sardinya Kralligi na ve Piyemonte ve Sardinya Krali Charles Albert e karsi ozellikle Milano da cok zor durumlarla karsi karsiya kalmis dort tarafindan kusatilmayla karsi karsiya kalmistir Fakat destek kuvvetlerin gelmesiyle durum Radetzky acisindan iyiye gitmeye baslamistir 23 Mart 1849 tarihindeki ise nihai zaferi saglamistir Ayrica isyan eden Venedik in Mayis 1948 Agustos 1949 bir yili asan kusatmanin ardindan yeniden ele gecirilmesinde Avusturya ordularina komutanlik etmistir Bu basarisiyla Altin Koyun Postu Nisani Order of the Golden Fleece alarak sovalyelige yukselmistir Daha onceki karisiklik donemlerinde Albrecht von Wallenstein ve Arthur Wellesley in yaptigi ya da yararlandigi gibi davranmamis ve 1848 Devrimleri nde emrindeki ordusunun kraliyete bagli olarak kalmasini saglamistir Bir vatansever general olarak birlesmis bir Almanya tahayyulu olsa da Imparator un ordusundaki komutanlik goreviyle hayallerini sinirlamistir Italya daki basarilarinin ve sadakatinin odulu olarak Habsburg Hanedani nin kanini tasimamasina ragnen 1848 1857 yillari arasinda nda ve Venedik bolgesinden Kuzeydogu Italya sorumlu genel vali olarak gorev yapmistir Italyanlar dahi Italyan milliyetcileriyle mucadele edip kazanan bu komutani adil bir yonetici borcuna sadik bir centilmen olarak tarif etmislerdir Bir anektoda gore genclerden olusturdugu gonullu ordusunun basindaki General Cesare Launier i ele gecirdiklerinde onunla tokalasarak bir grup genci bu derece iyi yetistirip cesaretle savasmalarini sagladigi icin tebrik etmistir cunku Radetzky ve askerleri karsilarinda iyi egitimli bir Sardinya ordusunun oldugunu sanmislardir kaynak belirtilmeli Siyasi olarak ise isci sinifi ile Avusturya Imparatorlugu nu yoneten Habsburg hanedani ni uzlastirmaya calismistir Yaklasan Sanayi Devrimi ni ve onun guclendirecegi isci sinifinin onemini anlayan Radetzky ust ve orta siniflardan olusan Italyan vatanseverlerinin partisi ile isci alt sinif arasindaki sinif gerginligini kullanmayi boylece Italya daki bagimsizlik ayaklanmalarini engellemeyi hedeflemistir Ayaklanana ya da isyana kalkisan askerleri ve asileri acimasizca cezalandirmistir Ornegin isyana destek veren Macar askerler vurulmamis hepsi asilmistir Ote yandan silahsiz bicimde muhalefet yuruten Giuseppe Verdi Alessandro Manzoni ve gibi vatansever onderlere karsi cok daha ilimli bir politika yurutmustur oysa ayni devirde diger yoneticiler bu fikirlere sahip onderleri surgune gondermekteydi 1859 yilinda Italya nin birlesmesi nden bir yil once olerek hem izledigi ilimli politikanin sonucsuz kaldigini hem de Italya nin Avusturya kontrolu altinda kalmasini saglamanin tek yolunun askeri yontemler ve baski oldugu gercegini gormemis oldu OlumuRadetzkys nin Heldenberg deki mezari1856 yilinda Maresal Radetzky Milano da gecirdigi bir kazanin ardindan 5 Ocak 1858 tarihinde kotulesen saglik durumunun da etkisiyle olmustur 19 Ocak 1858 tarihinde Asagi Avusturya daki Heldenberg de defnedilmistir Imparator ise onun Viyana daki Imparatorluk mezarligina Capuchin crypt defnedilmesini arzulamistir Radetzky mirasini daha once borclarini odemesini saglayan Joseph Gottfried Pargfrieder a birakmistir Gedenkstatte Heldenberg Anitsal Kahramanlar Dagi olarak anilan Heldenberg acik hava mezarligi asker heykelleriyle doludur Radetzky de anitsal bir mezarligin altinda yatmaktadir Notlar Josef Radetzky hakkinda ansiklopedik bilgi Ingilizce Bowden p 70 Bowden p 164 Radetzky nin Italya Seferi Ingilizce 3 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Aralik 2011