Türk Kurtuluş Savaşı boyunca Anadolu’nun çeşitli yerlerinde birçok ayaklanmalar çıkmıştır. Bu ayaklanmaların bir bölümü, Anadolu topraklarının bir bölümü üzerinde yeni bir devlet kurmayı amaçlayan, diğer bölümü ise, saltanat ve hilâfete geleneksel ve dinsel bakımdan bağlı olanlarca çıkarılmış isyan hareketleridir. Hıyanet, kin ve taassubun yarattığı isyanların amacı; millî hareketi boğmaktır. Atatürk, öncelikle iç isyanların bastırılmasına, ülkede iç güvenliğin sağlanmasına son derece önem vermiştir. Bir yandan vatana ihanet yasası çıkarılırken, öbür yandan da iç isyanları bastırmada kullanılmak üzere kurulmuştur. Ayaklanmalar Millî Mücadele’nin neticelenmesini geciktirmiştir.
Ayaklanmalar | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Türk Kurtuluş Savaşı | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Düzenli Ordu kurulmadan önce Düzenli Ordu kurulduktan sonra | Başlıca: Pontus Rum çeteleri Düzenli Ordu kurulduktan sonra Kuvâ-yi Seyyâre | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
İsmet Paşa Düzenli Ordu kurulmadan önce Çerkez Ethem Demirci Mehmet Efe | Ahmet Anzavur (ölü) Düzenli Ordu kurulduktan sonra Çerkez Ethem Demirci Mehmet Efe | ||||||
Güçler | |||||||
Ethem İsyanı: 15.392 Anzavur İsyanı: 2.000 Hart Olayı: 700 Yozgat İsyanı: 3.470 Pontus İsyanı: 10.000-20.000 Koçgiri İsyanı: 3.161 | Anzavur, Ethem ve Kuvâ-yi İnzibâtiye: 17.000 Diğer isyanlar: 15.000 Ermeni Alayı: 6.000 Rum Çeteleri: 25.000 Toplam: +60.000 | ||||||
Kayıplar | |||||||
Rum Çeteleri: 11.188 Ermeni Alayı Anzavur: 4.508 |
İstanbul Hükûmeti
Manyas-Susurluk-Gönen-Ulubat dolaylarında Anzavur’un çıkardığı ayaklanmayı önce millî kuvvetler, sonra da Çerkez Ethem bastırmıştır. İstanbul yönüne geçişi sağlayan Geyve ve çevresinde iyi donatılmış Kuvâ-yi Milliye’ye karşı İngilizlerin desteği ile kurulan Kuvâ-yi İnzibâtiye (Hilâfet ordusu) millî kuvvetler tarafından dağıtılmıştır.
İstanbul Hükûmeti ve işgal güçleri
İşgalciler kendi etki alanlarındaki millî uyanışı ezmek için her çareye başvurmuşlardır. Ajanları aracılığıyla İstanbul Hükûmeti ile işbirliği yapıp din sömürücülüğü yoluyla halkı ayaklandırmışlardır.
Düzce Ayaklanmaları
I. ve II. Düzce ayaklanmaları Kuvâ-yi Milliye karşıtı ayaklanmalardır ve Kuvâ-yi Milliye kuvvetlerince bastırılmıştır.
- Bolu, Hendek ve Adapazarı Ayaklanmaları
Boğazlar'ı elde tutmak amacıyla çıkartılan ayaklanmalardır ve Kuvâ-yi Milliye kuvvetlerince bastırılmıştır.
- Yozgat Ayaklanması
Bu ayaklanmayı bastırmakta millî kuvvetler yetersiz kaldığı için, Kuvâ-yi Seyyâre bastırmıştır.
- Afyon Ayaklanması
Kışkırtmalar sonucunda Çopur Musa'nın çıkarttığı bu ayaklanma Kuvâ-yi Milliye tarafından bastırıldı.
- Konya Ayaklanması
Din duygusu kullanılarak kışkırtmalarla çıkmıştır. Millî kuvvetlerce bastırılmıştır.
- Milli Aşireti Ayaklanması
Güneydoğu Anadolu’da Fransız, İngiliz ve Ermeni faaliyetlerinin artması, bölgede yaşayan Kürt aşiretlerini de kışkırtmaları sonucunda Milli aşireti de ayaklanmıştır. Aşiret liderlerinden Mahmut, İsmail, Halil ve diğer şahıslar Fransız ve İngilizlerle temasa geçerek Siirt’ten Tunceli’ye kadar olan bölgeyi idareleri altına almak için harekete geçtiler. Millî aşiretinin ayaklanmasının bastırılması için 13. Kolordu görevlendirildi. 18 Haziran 1920’de asilerle çarpışma başladı. Viranşehir bölgesine kadar saldıran asilere nasihat heyetleri gönderilmiş ise de olumlu bir netice alınamadı. Fransız işgali altındaki bölgeden aldıkları “üç bin atlı ve develi ile bin kadar piyadeden ibaret bir kuvvetle” 25 Ağustos 1920’de Viranşehir asiler tarafından işgal edildi. Atatürk Nutuk’ta konuyu şöyle açıklar. “Asiler, aman dilemek maksadıyla geldiklerini söyleyerek o bölgedeki komutanlarımızı kandırarak tedbir almakta ihmale sevk ettiler. Bu sırada, o civarda dağınık halde bulunan müfrezelerimize hücum ederek Viranşehir’i işgal ettiler. Haberleşme ve bağlantımıza engel olmak üzere de, o bölgedeki bütün telgraf hatlarını kestiler.” Viranşehir’i işgal eden asiler devlete bağlı olan Karakeçili Aşireti mensuplarını öldürdükleri gibi, askerlerin, subayların mallarını da yağma ettiler.
Asilerin temizlenmesi için 13. Kolordu’dan Beşinci Tümen görevlendirildi. Devlete bağlı vatansever aşiretlerin de desteği ile isyancılar yenilerek güneye çöl tarafından (Suriye’ye) kaçtılar.
Azınlıklar
Fransızların desteğiyle 10 Temmuz 1920’de Adana’ya giren Ermeni İntikam Alayı’nın ayrıca doğu illeri sınırında bulunan diğer Ermenilerin ayaklanma kışkırtma ve savaş açma şeklindeki baskılarıdır. Yunan desteğini alamayan Doğu Karadeniz Rumlarının Pontus devletini kurma amacıyla çıkarttığı ayaklanmalardır. Aralık 1920’de başlayan ayaklanmalar kesin zaferin kazanılmasından sonra 1923’te tam olarak bastırıldı. Azınlıklara karşı Osmanlı Devleti bir an önce savaşı bitirmek istiyordu.
Düzenli ordunun kurulmasına tepki
Demirci Mehmet Efe Aralık 1920’de ayaklanmış, Refet Bey tarafından bastırılmıştır. Çerkez Ethem Ayaklanması; I. İnönü Muharebesi sırasında bastırılmıştır. Kuvâ-yi Milliye döneminde oldukça başarılı hizmetler veren Çerkez Ethem bu yenilgi sonunda, silahlarını TBMM kuvvetlerine bıraktıktan sonra Yunan ordusuna teslim olmuş ve TBMM tarafından vatan haini ilan edilmiştir.
Çerkez Ethem TBMM Reisliğine Meclis’i de aşağılayan ve Mustafa Kemal’in Bilecik’ten dönerken Ankara'ya götürdüğü İstanbul Hükûmeti temsilcilerinin hemen serbest bırakılmasını isteyen bir telgraf çekti. Bunun üzerine Meclis Kuvâ-yi Seyyâre’ye karşı tavır aldı. Batı Cephesi komutanlığı Ethem ve Tevfik Beylerin vatana ihanet suçu işlediklerini öne sürerek teslim olmalarını istedi. Fakat mebus Reşit Bey'in de kendilerine katılmasıyla üç kardeş Uşak’ta Yunanlarla görüştüler. Düzenli ordu İsmet Bey ve Refet Bey’in komutasında 1921 yılının ocak ayında Kuvâ-yi Seyyâre’nin tuttuğu Gediz-Kütahya üstüne yürüdü. Çerkez Ethem'in yanındaki kuvvet iyice küçülmüştü. 1. Süvari Grubu komutanı Binbaşı Derviş Bey takip ediyordu. Derviş Bey Ethem’in arkadaşı olduğu için, Yunanlara sığınmadan önce tüm silahlarını ve cephanesini TBMM kuvvetlerine bırakmasını sağladı.
Ayaklanmaların listesi
Kurtuluş Savaşı sırasında yaşanan iç ayaklanmaların kronolojik sıralaması aşağıdaki gibidir:
- Ali Batı Olayı (11 Mayıs 1919 – 18 Ağustos 1919)
- Ali Galip olayı (20 Ağustos 1919 – 15 Eylül 1919)
- Birinci Bozkır Ayaklanması (29 Eylül 1919 – 4 Ekim 1919)
- İkinci Bozkır Ayaklanması (20 Ekim 1919 – 4 Kasım 1919)
- Birinci Ahmet Anzavur ayaklanması (25 Ekim 1919 – 30 Kasım 1919)
- Birinci Düzce Ayaklanması (13 Nisan 1920 – 31 Mayıs 1920)
- İkinci Düzce Ayaklanması (19 Temmuz 1920 – 23 Eylül 1920)
- Şeyh Eşref Ayaklanması (Hart Olayı) (26 Ekim 1919 – 24 Aralık 1919)
- Kızılkuyu Olayı (28 Ekim 1919 - 29 Ekim 1919)
- Apa Çarpışması (28 Ekim 1919)
- Dinek Çarpışması (1 Kasım 1919)
- Demirkapı Çarpışması (15 Kasım 1919)
- İkinci Ahmet Anzavur Ayaklanması (16 Şubat 1920 – 19 Nisan 1920)
- Kuvâ-yi İnzibâtiye (18 Nisan 1920 - 25 Haziran 1920)
- Üçüncü Ahmet Anzavur Ayaklanması (10 Mayıs 1920 – 22 Mayıs 1920)
- Birinci Yozgat Ayaklanması/Birinci Çapanoğlu Ayaklanması (15 Mayıs 1920 – 27 Ağustos 1920)
- İkinci Yozgat Ayaklanması/İkinci Çapanoğlu Ayaklanması (5 Eylül 1920 – 30 Aralık 1920)
- Zile Ayaklanması (25 Mayıs 1920 – 21 Haziran 1920)
- Aynacıoğulları Ayaklanması (1918 - 21 Kasım 1923)
- Milli Aşireti Ayaklanması (1 Haziran 1920 – 8 Eylül 1920)
- Cemil Çeto Olayı (20 Mayıs 1920 – 7 Haziran 1920)
- İnegöl Olayı (20 Temmuz 1920 – 20 Ağustos 1920)
- Çopur Musa Ayaklanması (Afyon'da) (21 Haziran 1920)
- Kula Olayı (27 Haziran 1920 – 28 Haziran 1920)
- Konya Ayaklanması (2 Ekim 1920 – 22 Kasım 1920)
- Demirci Mehmet Efe Ayaklanması (1 Aralık 1920 – 30 Aralık 1920)
- Çerkez Ethem Ayaklanması (27 Aralık 1920 – 23 Ocak 1921)
- Koçgiri/Koçkiri İsyanı (6 Mart 1921 – 17 Haziran 1921)
- İntikam Alayı Ayaklanması (Temmuz 1920)
- Pontus Ayaklanması (Aralık 1920 - 6 Şubat 1923)
Kaynakça
- ^ Türk İstiklal Harbi, VI. Cilt, İstiklal Harbinde Ayaklanmalar, T. C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Resmî Yayınları, Ankara 1974, sayfa 236-237
- ^ a b c d e "Dr. Yunus Kobal: Milli Mücadelede İç Ayaklanmalar, Hacettepe Üniversitesi". 20 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2011.
- ^ a b [1] 13 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . kurtulussavasi.org, Savaşlar ve Antlaşmalar: TBMM'ne karşı ayaklanmalar
- ^ Hüseyin Rahmi Apak, Türk İstiklâl Harbi – İç ayaklanmalar: 1919-1921, 1964, C.VI, Genelkurmay Basımevi, sayfa 163-165
- ^ Millî Mücadelede Develi 19 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Metin Ayışığı, T.C. Balıkesir Üniversitesi
- ^ Turgut Özakman, Vahidettin, Mustafa Kemal ve Milli Mücadele, Bilgi Yayınevi, , sayfa 449
- ^ . 12 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2011.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turk Kurtulus Savasi boyunca Anadolu nun cesitli yerlerinde bircok ayaklanmalar cikmistir Bu ayaklanmalarin bir bolumu Anadolu topraklarinin bir bolumu uzerinde yeni bir devlet kurmayi amaclayan diger bolumu ise saltanat ve hilafete geleneksel ve dinsel bakimdan bagli olanlarca cikarilmis isyan hareketleridir Hiyanet kin ve taassubun yarattigi isyanlarin amaci milli hareketi bogmaktir Ataturk oncelikle ic isyanlarin bastirilmasina ulkede ic guvenligin saglanmasina son derece onem vermistir Bir yandan vatana ihanet yasasi cikarilirken obur yandan da ic isyanlari bastirmada kullanilmak uzere kurulmustur Ayaklanmalar Milli Mucadele nin neticelenmesini geciktirmistir AyaklanmalarTurk Kurtulus SavasiTarih11 Mayis 1919 Subat 1923BolgeAnadoluSonucAnadolu Hareketi nin kesin zaferi Tum ic isyanlar bastirildiTaraflarAnadolu Hareketi Duzenli Ordu kurulmadan once Ankara Hukumeti Kuva yi Milliye Kuva yi Seyyare Duzenli Ordu kurulduktan sonra Ankara Hukumeti Kuva yi NizamiyeBaslica Istanbul Hukumeti Kuva yi Inzibatiye Pontus Rum ceteleri Ermeni Intikam Alayi Milli asireti Kocgiri asireti Duzenli Ordu kurulduktan sonra Kuva yi SeyyareKomutanlar ve liderlerIsmet Pasa Refet Pasa Ali Fuat Pasa Duzenli Ordu kurulmadan once Cerkez Ethem Demirci Mehmet EfeAhmet Anzavur olu Copur Musa Delibas Mehmet Duzenli Ordu kurulduktan sonra Cerkez Ethem Demirci Mehmet EfeGuclerEthem Isyani 15 392 Anzavur Isyani 2 000 Hart Olayi 700 Yozgat Isyani 3 470 Pontus Isyani 10 000 20 000 Kocgiri Isyani 3 161Anzavur Ethem ve Kuva yi Inzibatiye 17 000 Diger isyanlar 15 000 Ermeni Alayi 6 000 Rum Ceteleri 25 000 Toplam 60 000KayiplarRum Ceteleri 11 188 Ermeni Alayi Anzavur 4 508Istanbul HukumetiManyas Susurluk Gonen Ulubat dolaylarinda Anzavur un cikardigi ayaklanmayi once milli kuvvetler sonra da Cerkez Ethem bastirmistir Istanbul yonune gecisi saglayan Geyve ve cevresinde iyi donatilmis Kuva yi Milliye ye karsi Ingilizlerin destegi ile kurulan Kuva yi Inzibatiye Hilafet ordusu milli kuvvetler tarafindan dagitilmistir Istanbul Hukumeti ve isgal gucleriIsgalciler kendi etki alanlarindaki milli uyanisi ezmek icin her careye basvurmuslardir Ajanlari araciligiyla Istanbul Hukumeti ile isbirligi yapip din somuruculugu yoluyla halki ayaklandirmislardir Duzce Ayaklanmalari I ve II Duzce ayaklanmalari Kuva yi Milliye karsiti ayaklanmalardir ve Kuva yi Milliye kuvvetlerince bastirilmistir Bolu Hendek ve Adapazari Ayaklanmalari Bogazlar i elde tutmak amaciyla cikartilan ayaklanmalardir ve Kuva yi Milliye kuvvetlerince bastirilmistir Yozgat Ayaklanmasi Bu ayaklanmayi bastirmakta milli kuvvetler yetersiz kaldigi icin Kuva yi Seyyare bastirmistir Afyon Ayaklanmasi Kiskirtmalar sonucunda Copur Musa nin cikarttigi bu ayaklanma Kuva yi Milliye tarafindan bastirildi Konya Ayaklanmasi Din duygusu kullanilarak kiskirtmalarla cikmistir Milli kuvvetlerce bastirilmistir Milli Asireti Ayaklanmasi Guneydogu Anadolu da Fransiz Ingiliz ve Ermeni faaliyetlerinin artmasi bolgede yasayan Kurt asiretlerini de kiskirtmalari sonucunda Milli asireti de ayaklanmistir Asiret liderlerinden Mahmut Ismail Halil ve diger sahislar Fransiz ve Ingilizlerle temasa gecerek Siirt ten Tunceli ye kadar olan bolgeyi idareleri altina almak icin harekete gectiler Milli asiretinin ayaklanmasinin bastirilmasi icin 13 Kolordu gorevlendirildi 18 Haziran 1920 de asilerle carpisma basladi Viransehir bolgesine kadar saldiran asilere nasihat heyetleri gonderilmis ise de olumlu bir netice alinamadi Fransiz isgali altindaki bolgeden aldiklari uc bin atli ve develi ile bin kadar piyadeden ibaret bir kuvvetle 25 Agustos 1920 de Viransehir asiler tarafindan isgal edildi Ataturk Nutuk ta konuyu soyle aciklar Asiler aman dilemek maksadiyla geldiklerini soyleyerek o bolgedeki komutanlarimizi kandirarak tedbir almakta ihmale sevk ettiler Bu sirada o civarda daginik halde bulunan mufrezelerimize hucum ederek Viransehir i isgal ettiler Haberlesme ve baglantimiza engel olmak uzere de o bolgedeki butun telgraf hatlarini kestiler Viransehir i isgal eden asiler devlete bagli olan Karakecili Asireti mensuplarini oldurdukleri gibi askerlerin subaylarin mallarini da yagma ettiler Asilerin temizlenmesi icin 13 Kolordu dan Besinci Tumen gorevlendirildi Devlete bagli vatansever asiretlerin de destegi ile isyancilar yenilerek guneye col tarafindan Suriye ye kactilar AzinliklarFransizlarin destegiyle 10 Temmuz 1920 de Adana ya giren Ermeni Intikam Alayi nin ayrica dogu illeri sinirinda bulunan diger Ermenilerin ayaklanma kiskirtma ve savas acma seklindeki baskilaridir Yunan destegini alamayan Dogu Karadeniz Rumlarinin Pontus devletini kurma amaciyla cikarttigi ayaklanmalardir Aralik 1920 de baslayan ayaklanmalar kesin zaferin kazanilmasindan sonra 1923 te tam olarak bastirildi Azinliklara karsi Osmanli Devleti bir an once savasi bitirmek istiyordu Duzenli ordunun kurulmasina tepkiYunan ordusunun Anadolu seferi sirasinda Yunan subaylar ile Cerkez suvariler Demirci Mehmet Efe Aralik 1920 de ayaklanmis Refet Bey tarafindan bastirilmistir Cerkez Ethem Ayaklanmasi I Inonu Muharebesi sirasinda bastirilmistir Kuva yi Milliye doneminde oldukca basarili hizmetler veren Cerkez Ethem bu yenilgi sonunda silahlarini TBMM kuvvetlerine biraktiktan sonra Yunan ordusuna teslim olmus ve TBMM tarafindan vatan haini ilan edilmistir Cerkez Ethem TBMM Reisligine Meclis i de asagilayan ve Mustafa Kemal in Bilecik ten donerken Ankara ya goturdugu Istanbul Hukumeti temsilcilerinin hemen serbest birakilmasini isteyen bir telgraf cekti Bunun uzerine Meclis Kuva yi Seyyare ye karsi tavir aldi Bati Cephesi komutanligi Ethem ve Tevfik Beylerin vatana ihanet sucu islediklerini one surerek teslim olmalarini istedi Fakat mebus Resit Bey in de kendilerine katilmasiyla uc kardes Usak ta Yunanlarla gorustuler Duzenli ordu Ismet Bey ve Refet Bey in komutasinda 1921 yilinin ocak ayinda Kuva yi Seyyare nin tuttugu Gediz Kutahya ustune yurudu Cerkez Ethem in yanindaki kuvvet iyice kuculmustu 1 Suvari Grubu komutani Binbasi Dervis Bey takip ediyordu Dervis Bey Ethem in arkadasi oldugu icin Yunanlara siginmadan once tum silahlarini ve cephanesini TBMM kuvvetlerine birakmasini sagladi Ayaklanmalarin listesiKurtulus Savasi sirasinda yasanan ic ayaklanmalarin kronolojik siralamasi asagidaki gibidir Ali Bati Olayi 11 Mayis 1919 18 Agustos 1919 Ali Galip olayi 20 Agustos 1919 15 Eylul 1919 Birinci Bozkir Ayaklanmasi 29 Eylul 1919 4 Ekim 1919 Ikinci Bozkir Ayaklanmasi 20 Ekim 1919 4 Kasim 1919 Birinci Ahmet Anzavur ayaklanmasi 25 Ekim 1919 30 Kasim 1919 Birinci Duzce Ayaklanmasi 13 Nisan 1920 31 Mayis 1920 Ikinci Duzce Ayaklanmasi 19 Temmuz 1920 23 Eylul 1920 Seyh Esref Ayaklanmasi Hart Olayi 26 Ekim 1919 24 Aralik 1919 Kizilkuyu Olayi 28 Ekim 1919 29 Ekim 1919 Apa Carpismasi 28 Ekim 1919 Dinek Carpismasi 1 Kasim 1919 Demirkapi Carpismasi 15 Kasim 1919 Ikinci Ahmet Anzavur Ayaklanmasi 16 Subat 1920 19 Nisan 1920 Kuva yi Inzibatiye 18 Nisan 1920 25 Haziran 1920 Ucuncu Ahmet Anzavur Ayaklanmasi 10 Mayis 1920 22 Mayis 1920 Birinci Yozgat Ayaklanmasi Birinci Capanoglu Ayaklanmasi 15 Mayis 1920 27 Agustos 1920 Ikinci Yozgat Ayaklanmasi Ikinci Capanoglu Ayaklanmasi 5 Eylul 1920 30 Aralik 1920 Zile Ayaklanmasi 25 Mayis 1920 21 Haziran 1920 Aynaciogullari Ayaklanmasi 1918 21 Kasim 1923 Milli Asireti Ayaklanmasi 1 Haziran 1920 8 Eylul 1920 Cemil Ceto Olayi 20 Mayis 1920 7 Haziran 1920 Inegol Olayi 20 Temmuz 1920 20 Agustos 1920 Copur Musa Ayaklanmasi Afyon da 21 Haziran 1920 Kula Olayi 27 Haziran 1920 28 Haziran 1920 Konya Ayaklanmasi 2 Ekim 1920 22 Kasim 1920 Demirci Mehmet Efe Ayaklanmasi 1 Aralik 1920 30 Aralik 1920 Cerkez Ethem Ayaklanmasi 27 Aralik 1920 23 Ocak 1921 Kocgiri Kockiri Isyani 6 Mart 1921 17 Haziran 1921 Intikam Alayi Ayaklanmasi Temmuz 1920 Pontus Ayaklanmasi Aralik 1920 6 Subat 1923 Kaynakca Turk Istiklal Harbi VI Cilt Istiklal Harbinde Ayaklanmalar T C Genelkurmay Harp Tarihi Baskanligi Resmi Yayinlari Ankara 1974 sayfa 236 237 a b c d e Dr Yunus Kobal Milli Mucadelede Ic Ayaklanmalar Hacettepe Universitesi 20 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Agustos 2011 a b 1 13 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde kurtulussavasi org Savaslar ve Antlasmalar TBMM ne karsi ayaklanmalar Huseyin Rahmi Apak Turk Istiklal Harbi Ic ayaklanmalar 1919 1921 1964 C VI Genelkurmay Basimevi sayfa 163 165 Milli Mucadelede Develi 19 Aralik 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Metin Ayisigi T C Balikesir Universitesi Turgut Ozakman Vahidettin Mustafa Kemal ve Milli Mucadele Bilgi Yayinevi ISBN 9754946698 sayfa 449 12 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Agustos 2011