Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin konusunda kuşkular bulunmaktadır. (Nisan 2022) () |
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Nisan 2022) () |
Çerkez Ethem Ayaklanması, Kuvâ-yi Milliye komutanı Çerkez Ethem tarafından Ankara'da kurulan düzenli orduya karşı gerçekleştirilen ayaklanmadır. I. İnönü Muharebesi sırasında bastırılmıştır. Kuva-yi Seyyare döneminde oldukça başarılı hizmetler veren Çerkez Ethem bu yenilgi sonunda Yunan ordusuna teslim olmuş ve TBMM tarafından vatan haini ilan edilmiştir.
| Çerkes Ethem Ayaklanması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İç Cephe-Ayaklanmalar | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Ankara Hükûmeti |  Kuva-yi Seyyare | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| İsmet Bey Refet Paşa | Çerkes Ethem | ||||||
| Güçler | |||||||
| 796 subay ve 14.596 er 63 ağır Makineli tüfek 32 top 4.111 hayvan | 4.650 isyancı 2 otomatik tüfek 6 ağır Makineli tüfek 4 top | ||||||
Ayaklanma nedenleri
- Ankara Valisi'ni yetki dışı yargılama girişimi. Çerkez Ethem, Yozgat Ayaklanması'nı bastırdıktan sonra, ayaklanmaya, dönemin Ankara Valisi Yahya Galip Kargı'nın uygulamalarının neden olduğunu öne sürdü. Yahya Galip Kargı'yı bu suçtan yargılamak üzere 26 Haziran 1920'de Yozgat'a çağırdı. Bu emir, TBMM Başkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından reddedildi.
- İstiklal Mahkemeleri hakkındaki karara karşı çıkış. TBMM, 18 Eylül 1920 tarih ve 42 sayılı kararı ile kaçak erat ve casusların yargılanmasıyla görevli olmak üzere İstiklal Mahkemeleri kurulmasına karar vermişti. Çerkez Ethem ve kardeşleri ise kaçak erat ve casusların, birliklerin önünde asılarak idam edilmesi şeklindeki uygulamaya devam edeceklerini bildirmişler, mahkemeyi tanımamışlardır.
- Asker toplamada İçişleri Bakanlığı'na engel olunması. Yozgat Ayaklanması'nın bastırılması ardından Çerkez Ethem, 1920 yılının Haziran ayı sonrasında Yozgat dolaylarında asker toplamaya başlamıştı. Gerçekte asker toplama yetkisi TBMM tarafından İçişleri Bakanlığı'na verilmişti. Dönemin İçişleri Bakanı Albay Refet Bele'nin bu keyfi işleme karşı çıkması üzerine Çerkez Ethem, İçişleri Bakanı'na hakaretamiz bir telgraf çekmişti. Çerkez Ethem, Batı Cephesi'nde de asker toplamaya devam etmiştir. Eskişehir'in Karacaşehir köyünde kurulan müfrezeyi Kütahya'ya kaydırarak Cephe Komutanlığı'nın denetimine bırakmamıştır.
- Batı Cephesi Komutanlığı'nın iki kısma ayrılmasına karşı çıkılması. Çerkez Ethem ve kardeşleri, TBMM Hükûmeti'nin 9 Kasım 1920 tarihinde Batı Cephesi Komutanlığı'nın iki kısma ayrılması kararına karşı çıkmışlardır. Çerkez Ethem, Güney Cephesi Komutanı Albay Refet Bey'e güvenmediğini söylüyor, tüm Batı Cephesi'nin eskisi gibi Albay İsmet Bey komutasında kalmasını istiyordu. Öte yandan kardeşi Yüzbaşı Tevfik Bey, İsmet Bey'e bağlı olmasına karşın bir süredir rapor vermiyordu. Çerkez Ethem, Hükûmet'in kararına karşın kendi isteklerinin uygulanması konusunda ısrarcı olmuştur.
- Düzenli ordunun kurulmasına gösterilen direnç. Çerkez Ethem ve taraftarları, TBMM Hükûmeti'nin, düzenli ordu kurulması ve Millî Kuvvetler'in bu orduya katılması yönündeki kararına karşı çıkmaktaydılar.Çerkez Ethem'in kardeşi Saruhan Milletvekili Reşit Bey, "ordu teşkilinin bütün dünyada iflas etmiş olduğunu, vatanı ancak Millî Kuvvetler'in kurtarabileceği" yönünde konuşmalar yapmaktaydı. Eskişehir'de yayımlanan Kuva-yi Seyyare yanlısı Yeni Dünya gazetesi de bu yönde yazılar yayımlamaktaydı. Oysa Millî Kuvvetler ile, Batı Anadolu'daki Yunan askeri varlığına, olsa olsa büyük darbeler vurulabilirdi. Yunan askeri varlığını vatan topraklarından tümüyle atmak ise ancak düzenli bir ordunun, güçlü bir strateji ile vereceği savaşımla sağlanabilirdi.
- Başkomutanlık Yetkisi'nin TBMM'ye verilmesine karşı çıkma. TBMM Hükûmeti'nin düzenli bir ordu kurulması yönündeki kararı, aynı zamanda bu ordunun tüm sevk ve idare yetkisini de TBMM'ye vermekteydi. Çerkez Ethem taraftarları, düzenli orduya karşı çıkarken aynı zamanda ve yanı sıra TBMM'nin bu Başkomutanlık konumuna da karşı çıkmaktaydılar.
- Çerkez Ethem kuvvetlerine 1. Kuva-yi Seyyare adının verilmesine karşı çıkma. Düzenli ordunun kurulması çalışmaları sırasında, Çerkez Ethem'e bağlı kuvvetlerini, diğer benzer teşkillerden ayırt edilebilmesi için onlara 1. Kuva-yi Seyyare adının verilmesi karara bağlanmıştı. Çerkez Ethem bu karara karşı çıkmış, kendi kuvvetlerine Umumi (genel) Kuva-yi Seyyare adını vermiş, kendisini de Umumi Kuva-yi Seyyare Komutanı ilan etmiştir. Böylece bağımsız bir komutanlık konumunda ısrar etmekteydi.
- Yüzbaşı Tevfik Bey ile Cephe Komutanlığı arasındaki çekişmeler. Batı Cephesi Komutanlığı, Yunan işgalinden kurtarılmış olan ilçelerde halkın güvenliği için, 23 Kasım 1920 tarihinde bir sahra jandarma bölüğü kurulmasını kararlaştırılmıştı.1. Kuva-yi Seyyare komutan vekili Yüzbaşı Tevfik Bey, bu birliğin kendisini denetlemek için kurulmuş olduğu kanısındadır. Simav ve Havalisi Komutanlığı adıyla Binbaşı İbrahim Bey emrindeki bu kuvvete, Yüzbaşı Tevfik Bey tarafından, geri dönmesi emredilmiştir. İdam edilme tehditleri karşısında bu birlik geri çekilmiştir. Bu tarihten itibaren Yüzbaşı Tevfik, Cephe Komutanlığı'na rapor vermemeye başlamıştır. Zaten Yüzbaşı Tevfik Bey, 27 Kasım tarihinde Mustafa Kemal'e yazdığı bir telgrafta "Batı Cephesi'ni tanımayacağını" bildirmektedir.
Bütün bu olaylar Çerkez Ethem ve iki kardeşinin kendilerini, TBMM Hükûmeti ve onun düzenli ordusu dışında bağımsız bir siyasi - askeri otorite olarak gördükleri ve bunu korumaya kararlı olduklarını göstermekteydi. Bu durum, TBMM Hükûmetinin ülke genelindeki otoritesinde bir gedik oluşturmaktaydı. Öte yandan düzenli ordunun askere alma kaynağını da zayıflatmaktaydı.
Ayaklanmanın başlaması
Çerkez Ethem'in kendi bölgesinde TBMM Hükûmeti'nin siyasi otoritesini tanımaması ve kendi otoritesine göre hareket etmesi yüzünden 1920 yılının son aylarında ayaklanma şeklini almaya başlamıştır. Çerkez Ethem, Demirci Mehmet Efe, Yörük Ali Efe ve 'yi de kendi yanına çekmek için çalışmalara başlamıştır. Şifreli telgraflar, mektuplar ve özel ulaklarla Kuvâ-yi Milliye'nin bu komutanlarını etkilemeye çalışmaktadır. Ethem'in Yörük Ali Efe'ye 12 Aralık 1920 tarihinde gönderdiği şifreli telgrafta TBMM Hükûmeti'ni birkaç kişinin aleti olmakla suçlamakta, Demirci Mehmet Efe'yi yok etmeye kararlı olduğunu belirtmektedir. "Harcadığımız emeklerin boşa gitmemesi için birbirimize sarılmalıyız" demektedir.
İsmet Bey'in Çerkez Ethem ve kardeşi Tevfik Beyler'e Aralık 1920'de çekmiş olduğu uyarı telgrafı üzerine Çerkez Ethem şu cevabı vermiştir:
Masum millet ve asker kardeşleri! Ankara hükûmeti rezilesine 29 Kânunievvel 336 tarihli keşide ettiğim selameti memlekete taalluk eden telgrafın matbuatla ilân edilmesini isteyiniz. Ey Askerler! Şerre alet olmayınız, uhrevî ve dünyevî mes'uliyetten korkunuz. Ey millet; siz de maziyden intibah alarak her dürlü felâketi ve ihtilası vatanı, menfeatı harisanelerine kurban etmek isteyen erazile karşı hakkınızı müdafeada tereddüt göstermeyiniz ki muaveneti ilahiyeye mazhar olasınız. Ben sizi müdafaai memleket için davet ve icbar ettim, şerre, ihtirasatı şahsiyeye alet olmak için değil. Ey zabit arkadaşlar! Emir kulu olmaktan sarfınazar edilniz; Allah'ın kulu olunuz, aksi halde geliyorum ha son peşimanlık fâide vermez." Umum Kuvâ-yi Milliye Kumandanı Ethem
Çerkez Ethem, 2 Ocak 1921 tarihinde İstanbul Hükûmeti'ne çektiği telgrafta, TBMM Reisliğine Mustafa Kemal'in Bilecik'ten dönerken Ankara'ya götürdüğü İstanbul Hükûmeti'nin temsilcilerinin hemen serbest bırakılmasını isteyen bir telgraf çektiğini bildirmektedir. Bu telgrafta ayrıca, TBMM Hükûmeti'nin ordularının kendisine taarruz konumunda olduklarını, kendi kuvvetlerinin taarruz edecek kuvvette olduklarını, bu durumu Yunan makamlarına da bildirdiğini yazmaktadır.
Ayaklanmanın bastırılması
Meclis de Kuva-yı Seyyare'ye karşı çıktı. Batı Cephesi komutanlığı, Ethem ve Tevfik Beylerin vatana ihanet suçu işlediklerini öne sürerek teslim olmalarını istedi. Fakat mebus Reşit Bey'in de kendilerine katılmasıyla üç kardeş Uşak'ta Yunanlarla görüştüler. Düzenli ordu İsmet Bey ve Refet Bey'in komutasında 1921 yılı ocak ayında Kuva-yi Seyyare'nin tuttuğu Gediz-Kütahya üstüne yürüdü. Çerkez Ethem'in yanındaki kuvvet iyice küçülmüştü. 1. Süvari Grubu komutanı Binbaşı Derviş Bey takip ediyordu. Derviş Bey, Ethem'in arkadaşı olduğu için, Yunanlara sığınmadan önce tüm silah ve cephanelerini TBMM kuvvetlerine bırakmasını sağladı.
Dipnotlar
- ^ a b Türk İstiklal Harbi, VI. Cilt, İstiklal Harbinde Ayaklanmalar, T. C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Resmî Yayınları, Ankara, 1974, ss. 236-237.
- ^ …Harp Tarihi Dairesi. Arşiv No:4/4478, Dosya No:11…
- ^ Uzunçarşılı, İ.H. Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, s. 204.
- ^ …Cumhurbaşkanlığı Arşivi. Karton: 7, No: 3512.
Kaynakça
- Türk İstiklal Harbi - II. Cilt - Batı Cephesi - III. Kısım. - T.C. Genelkurmay Başkanlığı Harp Dairesi Başkanlığı Resmi Yayını.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin tarafsizligi konusunda kuskular bulunmaktadir Konuya dair fikir alisverisi tartisma sayfasinda bulunabilir Sablonu kaldirmadan once lutfen gerekli sartlarin olustugundan emin olun Nisan 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Cerkez Ethem Ayaklanmasi haber gazete kitap akademik JSTOR Nisan 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Cerkez Ethem Ayaklanmasi Kuva yi Milliye komutani Cerkez Ethem tarafindan Ankara da kurulan duzenli orduya karsi gerceklestirilen ayaklanmadir I Inonu Muharebesi sirasinda bastirilmistir Kuva yi Seyyare doneminde oldukca basarili hizmetler veren Cerkez Ethem bu yenilgi sonunda Yunan ordusuna teslim olmus ve TBMM tarafindan vatan haini ilan edilmistir Cerkes Ethem AyaklanmasiIc Cephe AyaklanmalarTarih27 Aralik 1920 23 Ocak 1921 3 hafta ve 6 gun BolgeBilecikSonucCerkez Ethem kuvvetleri dagitildi TaraflarAnkara HukumetiKuva yi SeyyareKomutanlar ve liderlerIsmet Bey Refet PasaCerkes EthemGucler796 subay ve 14 596 er 63 agir Makineli tufek 32 top 4 111 hayvan4 650 isyanci 2 otomatik tufek 6 agir Makineli tufek 4 topAyaklanma nedenleriAnkara Valisi ni yetki disi yargilama girisimi Cerkez Ethem Yozgat Ayaklanmasi ni bastirdiktan sonra ayaklanmaya donemin Ankara Valisi Yahya Galip Kargi nin uygulamalarinin neden oldugunu one surdu Yahya Galip Kargi yi bu suctan yargilamak uzere 26 Haziran 1920 de Yozgat a cagirdi Bu emir TBMM Baskani Mustafa Kemal Ataturk tarafindan reddedildi Istiklal Mahkemeleri hakkindaki karara karsi cikis TBMM 18 Eylul 1920 tarih ve 42 sayili karari ile kacak erat ve casuslarin yargilanmasiyla gorevli olmak uzere Istiklal Mahkemeleri kurulmasina karar vermisti Cerkez Ethem ve kardesleri ise kacak erat ve casuslarin birliklerin onunde asilarak idam edilmesi seklindeki uygulamaya devam edeceklerini bildirmisler mahkemeyi tanimamislardir Asker toplamada Icisleri Bakanligi na engel olunmasi Yozgat Ayaklanmasi nin bastirilmasi ardindan Cerkez Ethem 1920 yilinin Haziran ayi sonrasinda Yozgat dolaylarinda asker toplamaya baslamisti Gercekte asker toplama yetkisi TBMM tarafindan Icisleri Bakanligi na verilmisti Donemin Icisleri Bakani Albay Refet Bele nin bu keyfi isleme karsi cikmasi uzerine Cerkez Ethem Icisleri Bakani na hakaretamiz bir telgraf cekmisti Cerkez Ethem Bati Cephesi nde de asker toplamaya devam etmistir Eskisehir in Karacasehir koyunde kurulan mufrezeyi Kutahya ya kaydirarak Cephe Komutanligi nin denetimine birakmamistir Bati Cephesi Komutanligi nin iki kisma ayrilmasina karsi cikilmasi Cerkez Ethem ve kardesleri TBMM Hukumeti nin 9 Kasim 1920 tarihinde Bati Cephesi Komutanligi nin iki kisma ayrilmasi kararina karsi cikmislardir Cerkez Ethem Guney Cephesi Komutani Albay Refet Bey e guvenmedigini soyluyor tum Bati Cephesi nin eskisi gibi Albay Ismet Bey komutasinda kalmasini istiyordu Ote yandan kardesi Yuzbasi Tevfik Bey Ismet Bey e bagli olmasina karsin bir suredir rapor vermiyordu Cerkez Ethem Hukumet in kararina karsin kendi isteklerinin uygulanmasi konusunda israrci olmustur Duzenli ordunun kurulmasina gosterilen direnc Cerkez Ethem ve taraftarlari TBMM Hukumeti nin duzenli ordu kurulmasi ve Milli Kuvvetler in bu orduya katilmasi yonundeki kararina karsi cikmaktaydilar Cerkez Ethem in kardesi Saruhan Milletvekili Resit Bey ordu teskilinin butun dunyada iflas etmis oldugunu vatani ancak Milli Kuvvetler in kurtarabilecegi yonunde konusmalar yapmaktaydi Eskisehir de yayimlanan Kuva yi Seyyare yanlisi Yeni Dunya gazetesi de bu yonde yazilar yayimlamaktaydi Oysa Milli Kuvvetler ile Bati Anadolu daki Yunan askeri varligina olsa olsa buyuk darbeler vurulabilirdi Yunan askeri varligini vatan topraklarindan tumuyle atmak ise ancak duzenli bir ordunun guclu bir strateji ile verecegi savasimla saglanabilirdi Baskomutanlik Yetkisi nin TBMM ye verilmesine karsi cikma TBMM Hukumeti nin duzenli bir ordu kurulmasi yonundeki karari ayni zamanda bu ordunun tum sevk ve idare yetkisini de TBMM ye vermekteydi Cerkez Ethem taraftarlari duzenli orduya karsi cikarken ayni zamanda ve yani sira TBMM nin bu Baskomutanlik konumuna da karsi cikmaktaydilar Cerkez Ethem kuvvetlerine 1 Kuva yi Seyyare adinin verilmesine karsi cikma Duzenli ordunun kurulmasi calismalari sirasinda Cerkez Ethem e bagli kuvvetlerini diger benzer teskillerden ayirt edilebilmesi icin onlara 1 Kuva yi Seyyare adinin verilmesi karara baglanmisti Cerkez Ethem bu karara karsi cikmis kendi kuvvetlerine Umumi genel Kuva yi Seyyare adini vermis kendisini de Umumi Kuva yi Seyyare Komutani ilan etmistir Boylece bagimsiz bir komutanlik konumunda israr etmekteydi Yuzbasi Tevfik Bey ile Cephe Komutanligi arasindaki cekismeler Bati Cephesi Komutanligi Yunan isgalinden kurtarilmis olan ilcelerde halkin guvenligi icin 23 Kasim 1920 tarihinde bir sahra jandarma bolugu kurulmasini kararlastirilmisti 1 Kuva yi Seyyare komutan vekili Yuzbasi Tevfik Bey bu birligin kendisini denetlemek icin kurulmus oldugu kanisindadir Simav ve Havalisi Komutanligi adiyla Binbasi Ibrahim Bey emrindeki bu kuvvete Yuzbasi Tevfik Bey tarafindan geri donmesi emredilmistir Idam edilme tehditleri karsisinda bu birlik geri cekilmistir Bu tarihten itibaren Yuzbasi Tevfik Cephe Komutanligi na rapor vermemeye baslamistir Zaten Yuzbasi Tevfik Bey 27 Kasim tarihinde Mustafa Kemal e yazdigi bir telgrafta Bati Cephesi ni tanimayacagini bildirmektedir Butun bu olaylar Cerkez Ethem ve iki kardesinin kendilerini TBMM Hukumeti ve onun duzenli ordusu disinda bagimsiz bir siyasi askeri otorite olarak gordukleri ve bunu korumaya kararli olduklarini gostermekteydi Bu durum TBMM Hukumetinin ulke genelindeki otoritesinde bir gedik olusturmaktaydi Ote yandan duzenli ordunun askere alma kaynagini da zayiflatmaktaydi Ayaklanmanin baslamasiCerkez Ethem in kendi bolgesinde TBMM Hukumeti nin siyasi otoritesini tanimamasi ve kendi otoritesine gore hareket etmesi yuzunden 1920 yilinin son aylarinda ayaklanma seklini almaya baslamistir Cerkez Ethem Demirci Mehmet Efe Yoruk Ali Efe ve yi de kendi yanina cekmek icin calismalara baslamistir Sifreli telgraflar mektuplar ve ozel ulaklarla Kuva yi Milliye nin bu komutanlarini etkilemeye calismaktadir Ethem in Yoruk Ali Efe ye 12 Aralik 1920 tarihinde gonderdigi sifreli telgrafta TBMM Hukumeti ni birkac kisinin aleti olmakla suclamakta Demirci Mehmet Efe yi yok etmeye kararli oldugunu belirtmektedir Harcadigimiz emeklerin bosa gitmemesi icin birbirimize sarilmaliyiz demektedir Ismet Bey in Cerkez Ethem ve kardesi Tevfik Beyler e Aralik 1920 de cekmis oldugu uyari telgrafi uzerine Cerkez Ethem su cevabi vermistir Masum millet ve asker kardesleri Ankara hukumeti rezilesine 29 Kanunievvel 336 tarihli keside ettigim selameti memlekete taalluk eden telgrafin matbuatla ilan edilmesini isteyiniz Ey Askerler Serre alet olmayiniz uhrevi ve dunyevi mes uliyetten korkunuz Ey millet siz de maziyden intibah alarak her durlu felaketi ve ihtilasi vatani menfeati harisanelerine kurban etmek isteyen erazile karsi hakkinizi mudafeada tereddut gostermeyiniz ki muaveneti ilahiyeye mazhar olasiniz Ben sizi mudafaai memleket icin davet ve icbar ettim serre ihtirasati sahsiyeye alet olmak icin degil Ey zabit arkadaslar Emir kulu olmaktan sarfinazar edilniz Allah in kulu olunuz aksi halde geliyorum ha son pesimanlik faide vermez Umum Kuva yi Milliye Kumandani Ethem Cerkez Ethem 2 Ocak 1921 tarihinde Istanbul Hukumeti ne cektigi telgrafta TBMM Reisligine Mustafa Kemal in Bilecik ten donerken Ankara ya goturdugu Istanbul Hukumeti nin temsilcilerinin hemen serbest birakilmasini isteyen bir telgraf cektigini bildirmektedir Bu telgrafta ayrica TBMM Hukumeti nin ordularinin kendisine taarruz konumunda olduklarini kendi kuvvetlerinin taarruz edecek kuvvette olduklarini bu durumu Yunan makamlarina da bildirdigini yazmaktadir Ayaklanmanin bastirilmasiMeclis de Kuva yi Seyyare ye karsi cikti Bati Cephesi komutanligi Ethem ve Tevfik Beylerin vatana ihanet sucu islediklerini one surerek teslim olmalarini istedi Fakat mebus Resit Bey in de kendilerine katilmasiyla uc kardes Usak ta Yunanlarla gorustuler Duzenli ordu Ismet Bey ve Refet Bey in komutasinda 1921 yili ocak ayinda Kuva yi Seyyare nin tuttugu Gediz Kutahya ustune yurudu Cerkez Ethem in yanindaki kuvvet iyice kuculmustu 1 Suvari Grubu komutani Binbasi Dervis Bey takip ediyordu Dervis Bey Ethem in arkadasi oldugu icin Yunanlara siginmadan once tum silah ve cephanelerini TBMM kuvvetlerine birakmasini sagladi Dipnotlar a b Turk Istiklal Harbi VI Cilt Istiklal Harbinde Ayaklanmalar T C Genelkurmay Harp Tarihi Baskanligi Resmi Yayinlari Ankara 1974 ss 236 237 Harp Tarihi Dairesi Arsiv No 4 4478 Dosya No 11 Uzuncarsili I H Kutahya Sehri Istanbul Devlet Matbaasi 1932 s 204 Cumhurbaskanligi Arsivi Karton 7 No 3512 KaynakcaTurk Istiklal Harbi II Cilt Bati Cephesi III Kisim T C Genelkurmay Baskanligi Harp Dairesi Baskanligi Resmi Yayini