Ahmet Anzavur Ayaklanması (ya da Anzavur İsyanı),Türk Kurtuluş Savaşı’na karşı Anadolu’da düzenlenen ayaklanmalardan biridir. İstanbul Hükümeti’nce desteklenmiş olan Anzavur Ayaklanması'nın adı, ayaklanmaya önderlik eden Anzavur Ahmet'ten gelir. Ahmet Anzavur’un önderliğinde çeşitli aralıklarla gelişen ayaklanmalar, esasen Anadolu’daki direnişi kırmaya yönelen iç isyanlar arasında en önemlisi sayılabilir. Çünkü Batı Cephesi'nin oluşturulması ve Yunanistan işgalinin durdurulmasının gecikmesine sebep olmuştur.
Ahmet Anzavur Ayaklanması | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
İç Cephe-Ayaklanmalar | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Kuva-i Seyyare | Kuva-i İnzibatiye | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Çerkez Ethem Yarbay Rahmi Bey | Ahmet Anzavur | ||||||
Güçler | |||||||
1. Ayaklanma: ~400 2. Ayaklanma: 2000 piyade ve atlı, 4 top, 40 Makineli tüfek ve Demirci Efe: 600 atlı | 1. Ayaklanma: ~450 2. Ayaklanma: ~7500 isyancı, 1 Birleşik Krallık harp gemisi | ||||||
Kayıplar | |||||||
1. Ayaklanma: 8 ölü, 17 yaralı 2. Ayaklanma: 11 ölü, 34 yaralı | 1. Ayaklanma: 20 ölü, 40 yaralı 2. Ayaklanma: Yüksek |
Ayaklanmanın Nedenleri
Birinci Anzavur isyanının nedenleri arasında Birleşik Krallık'ın tahriklerini rolü önde gelir. Birleşik Krallık Mondros Mütarekesi'nden sonra hakim vaziyete geldiği Boğazlar ve Marmara Denizi'ndeki mevcut durumunu korumak ve devam ettirmek, Kuvâ-yi Milliye'yi buralara yaklaştırmamak, burada bir tampon bölge meydana getirmek istiyordu. Ayaklanmaların başlıca sebepleri:
- Boğazlardaki üstünlüğü korumak isteyen ve Anadolu ile Trakya’daki Kuvâ-yi Milliyecilerin birleşmesine karşı olan Birleşik Krallık'ın kışkırtmaları.
- Birleşik Krallık'ın güdümündeki Damad Ferid Paşa’nın yeniden sadrazam olmak ve Kuvâ-yi Milliyecilerden intikam almak istemesi.
- Birleşik Krallık'ın ayaklanmanın işgalci Yunanistan Krallığı'na karşı direnen millî kuvvetleri zayıf düşüreceğini umması.
- Bazı Kuvâ-yi Milliyecilerin yaptığı bir kısım hatalar.
1. Anzavur Ayaklanması
Sivas Kongresi sonrasında İstanbul Hükûmeti, Kuvâ-yi Milliyecilerin dine ve halifeye karşı oldukları propagandasıyla halkı kışkırtıyordu. Eski bir jandarma subayı olan Anzavur Ahmed’i de Kuzey Ege ve Marmara bölgelerindeki direnişi kırmakla görevlendirdi. Anzavur Ahmed Eylül 1919'da Biga, Gönen ve Manyas'ta Kuvâ-yi Milliye karşıtı çalışmalara başladı. 1 Ekim 1919'da başlayan ayaklanmayla, 12 Kasım 1919'da silahlı adamlarıyla Susurluk'a girdi. Ama Kirmastı (Mustafa Kemal Paşa) yakınlarında Çerkes Ethem kuvvetlerine yenildi.
2. Anzavur Ayaklanması
Anzavur Ahmed, Şubat 1920'de ikinci kez ayaklandı. Gâvur İmam adlı bir başka ayaklanmacının denetimindeki Biga'yı üs edindi. Ardından Gönen, Manyas, Ulubat, Susurluk, Bandırma ve Karacabey’i ele geçirdi. Çerkes Ethem ve Danişmentli İsmail Efe komutasındaki Kuva-i Seyyare güçleri, zorlu bir savaşın ardından 16 Nisan 1920'de Anzavur Ahmed’in kuvvetlerini dağıttılar. Bunun üzerine 19 Nisan’da Karabiga’ya kaçan Anzavur oradan da bir Britanya gemisiyle İstanbul’a dönmüştür. Böylece, Batı Cephesi'nin oluşturulmasını ve Yunan işgalinin durdurulmasını geciktiren Anzavur Ayaklanması Nisan ayı sonunda kesin olarak bastırılmış oldu.
3. Anzavur Ayaklanması
Süleyman Şefik Paşa kendisine sonradan katılan Anzavur Ahmet ile anlaşmazlığa düşünce İstanbul’a dönmüş ve Kuvayı İnzibatiye’nin başına Yarbay Senai geçmiştir. Kuvayı İnzibatiye’nin bu dönemdeki amacı Geyve boğazını alarak Eskişehir istikametinin yolunu açmaktır. Bu amaçla top ve makineli tüfeklerle pekiştirilmiş 2.000 kişilik bir kuvvetle Geyve boğazına taarruza karar verilmiştir. Anzavur Ahmet’in komutası altında 15-16-17 Mayıs’ta saldırılar gerçekleştirilmiş, her defasında geri püskürtülen Anzavur Adapazarı’ndan ayrılarak İstanbul’a dönmüştür. 23 Mayıs’ta yeniden temas edilen Kuvayı İnzibatiye birlikleri ağır bir yenilgiye uğratılmış, 3 subay, 40 kadar er esir edilmiş, 4 topla 4 makineli tüfek ve çok sayıda malzeme ele geçirilmiş, Sapanca ve Adapazarı kurtarılmıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k l m n [1] 10 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Atatürk Araştırma Merkezi, Yrd. Doç. Dr. Orhan Hülagü: Anzavur İsyanı, Sayı 40, Cilt: XIV, Mart 1998
- ^ a b c d e f [2] 20 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Dr. Yunus Kobal: Milli Mücadelede İç Ayaklanmalar, Hacettepe Üniversitesi
- ^ Atatürk, Mustafa Kemal; Yavuz, Yılmaz (1950). Nutuk. Akis Kitap.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ahmet Anzavur Ayaklanmasi ya da Anzavur Isyani Turk Kurtulus Savasi na karsi Anadolu da duzenlenen ayaklanmalardan biridir Istanbul Hukumeti nce desteklenmis olan Anzavur Ayaklanmasi nin adi ayaklanmaya onderlik eden Anzavur Ahmet ten gelir Ahmet Anzavur un onderliginde cesitli araliklarla gelisen ayaklanmalar esasen Anadolu daki direnisi kirmaya yonelen ic isyanlar arasinda en onemlisi sayilabilir Cunku Bati Cephesi nin olusturulmasi ve Yunanistan isgalinin durdurulmasinin gecikmesine sebep olmustur Ahmet Anzavur AyaklanmasiIc Cephe AyaklanmalarTarihBirincisi 1 Ekim 1919 25 Kasim 1919 Ikincisi 16 Subat 1920 16 Nisan 1920 Ucuncusu 10 Mayis 1920 22 Mayis 1920BolgeManyas Susurluk Gonen UlubatSonucAyaklanma bastirildi TaraflarKuva i SeyyareKuva i InzibatiyeKomutanlar ve liderlerCerkez Ethem Yarbay Rahmi BeyAhmet AnzavurGucler1 Ayaklanma 400 2 Ayaklanma 2000 piyade ve atli 4 top 40 Makineli tufek ve Demirci Efe 600 atli1 Ayaklanma 450 2 Ayaklanma 7500 isyanci 1 Birlesik Krallik harp gemisiKayiplar1 Ayaklanma 8 olu 17 yarali 2 Ayaklanma 11 olu 34 yarali1 Ayaklanma 20 olu 40 yarali 2 Ayaklanma YuksekAyaklanmanin NedenleriBirinci Anzavur isyaninin nedenleri arasinda Birlesik Krallik in tahriklerini rolu onde gelir Birlesik Krallik Mondros Mutarekesi nden sonra hakim vaziyete geldigi Bogazlar ve Marmara Denizi ndeki mevcut durumunu korumak ve devam ettirmek Kuva yi Milliye yi buralara yaklastirmamak burada bir tampon bolge meydana getirmek istiyordu Ayaklanmalarin baslica sebepleri Bogazlardaki ustunlugu korumak isteyen ve Anadolu ile Trakya daki Kuva yi Milliyecilerin birlesmesine karsi olan Birlesik Krallik in kiskirtmalari Birlesik Krallik in gudumundeki Damad Ferid Pasa nin yeniden sadrazam olmak ve Kuva yi Milliyecilerden intikam almak istemesi Birlesik Krallik in ayaklanmanin isgalci Yunanistan Kralligi na karsi direnen milli kuvvetleri zayif dusurecegini ummasi Bazi Kuva yi Milliyecilerin yaptigi bir kisim hatalar 1 Anzavur AyaklanmasiSivas Kongresi sonrasinda Istanbul Hukumeti Kuva yi Milliyecilerin dine ve halifeye karsi olduklari propagandasiyla halki kiskirtiyordu Eski bir jandarma subayi olan Anzavur Ahmed i de Kuzey Ege ve Marmara bolgelerindeki direnisi kirmakla gorevlendirdi Anzavur Ahmed Eylul 1919 da Biga Gonen ve Manyas ta Kuva yi Milliye karsiti calismalara basladi 1 Ekim 1919 da baslayan ayaklanmayla 12 Kasim 1919 da silahli adamlariyla Susurluk a girdi Ama Kirmasti Mustafa Kemal Pasa yakinlarinda Cerkes Ethem kuvvetlerine yenildi 2 Anzavur AyaklanmasiAnzavur Ahmed Subat 1920 de ikinci kez ayaklandi Gavur Imam adli bir baska ayaklanmacinin denetimindeki Biga yi us edindi Ardindan Gonen Manyas Ulubat Susurluk Bandirma ve Karacabey i ele gecirdi Cerkes Ethem ve Danismentli Ismail Efe komutasindaki Kuva i Seyyare gucleri zorlu bir savasin ardindan 16 Nisan 1920 de Anzavur Ahmed in kuvvetlerini dagittilar Bunun uzerine 19 Nisan da Karabiga ya kacan Anzavur oradan da bir Britanya gemisiyle Istanbul a donmustur Boylece Bati Cephesi nin olusturulmasini ve Yunan isgalinin durdurulmasini geciktiren Anzavur Ayaklanmasi Nisan ayi sonunda kesin olarak bastirilmis oldu 3 Anzavur AyaklanmasiSuleyman Sefik Pasa kendisine sonradan katilan Anzavur Ahmet ile anlasmazliga dusunce Istanbul a donmus ve Kuvayi Inzibatiye nin basina Yarbay Senai gecmistir Kuvayi Inzibatiye nin bu donemdeki amaci Geyve bogazini alarak Eskisehir istikametinin yolunu acmaktir Bu amacla top ve makineli tufeklerle pekistirilmis 2 000 kisilik bir kuvvetle Geyve bogazina taarruza karar verilmistir Anzavur Ahmet in komutasi altinda 15 16 17 Mayis ta saldirilar gerceklestirilmis her defasinda geri puskurtulen Anzavur Adapazari ndan ayrilarak Istanbul a donmustur 23 Mayis ta yeniden temas edilen Kuvayi Inzibatiye birlikleri agir bir yenilgiye ugratilmis 3 subay 40 kadar er esir edilmis 4 topla 4 makineli tufek ve cok sayida malzeme ele gecirilmis Sapanca ve Adapazari kurtarilmistir Ayrica bakinizHilafet OrdusuKaynakca a b c d e f g h i j k l m n 1 10 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ataturk Arastirma Merkezi Yrd Doc Dr Orhan Hulagu Anzavur Isyani Sayi 40 Cilt XIV Mart 1998 a b c d e f 2 20 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dr Yunus Kobal Milli Mucadelede Ic Ayaklanmalar Hacettepe Universitesi Ataturk Mustafa Kemal Yavuz Yilmaz 1950 Nutuk Akis Kitap