Zaho (Asurca: ܙܵܟܼܘ Zağo, Arapça: زاخو Zakhu, Kürtçe: Zaxo; زاخۆ), Irak'ın kuzey bölgesinde yer alan Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne bağlı bir şehirdir.
Zaho Zaxo زاخۆ | |
---|---|
Zaho Zaho'nun Irak'taki konumu | |
Ülke | Irak |
Özerk bölge | Kürdistan Bölgesel Yönetimi |
İl | Duhok ili |
Nüfus | |
• Toplam | 350,000 |
Zaho şehrin nüfusu yaklaşık 350,000'dir. Nüfusun çoğunluğunu Kürtler oluşturmaktadır. Zaho, Türkiye sınırına en yakın Irak şehiri'dir. Habur Sınır Kapısı ve Musul yolunun üstünde ve bütün ticaret trafiği Zaho'dan geçmektedir. Habur Çayı şehri ikiye ayırır. Bölgenin konumu çok stratejik olup bir tarafı Suriye bir tarafı Türkiye ile çevrilidir. Zaho ticaret ve ekonomi şehri olmasına karşın gelişememiştir.
2010 Temmuz ayında Zaho Üniversitesi açıldı. Üniversite, Kürt Bölgesinin sahip olduğu 11 kamu üniversitelerinden biridir.
2007 yılında, Irak savaşının bir sonucu olarak Zaho bölgesinde 10.000 kişinin yerinden olmuş olduğunu bildirildi.
1991 yılında Zaho, Saddam Hüseyin tarafından katledilen Iraklı Kürtleri korumak için yapılan Huzur Harekatı'nda, İngiliz ve Amerikalılar tarafından kurulan güvenli bölge merkezi oldu. Şehrin sakinlerinin çoğu dağlara kaçmış, Amerikan kuvvetleri bölgeye geldiğinde Zaho'yu bir hayalet şehir olarak nitelendirdiler. Amerikan ordusu, 1996 yılında Zaho askeri üssünü kapattı. 2008 yılında Türk ordusunun 1990'lı yıllarda Irak hükûmeti ile yapılan bir anlaşma çerçevesinde, Zaho ilçesindeki dört üssü koruduğu bildirildi.
Etimoloji
Asurcada (Neo-Aramice) zafer anlamına gelen "ܙܵܟܼܘܼܬܼܵܐ " (Zağuta) sözcüğünden türemiştir.
İklim
Zaho'un kuzey bölümlerinde karasal iklimin soğuk ve kar yağışlı kışları, güneyinde ise sıcak ve kurak yazları görülebilir. Zaho'un kuzeyi dağlık olduğu için Karasal iklim hakimdir, güneyi ise genellikle düzlüklerden oluştuğu için sıcak iklim hakimdir.
Bitki örtüsü
Zaho'nun iklim şartları, topoğrafik ve dağlık yapısı nedeniyle, ilde bitki örtüsü olarak bozkır ve orman bulunur. Şehrin kuzeyindeki dağlık bölgede kavak, Söğüt ve Meşe ağaçları bulunur.
Ekonomi
Zaho'nun ekonomisini tarım, turizm, alışveriş ve petrol ihracatı oluşturmaktadır.
Kültür
Zaho, İslam dini ve geleneksel Kürt kültürü etrafında biçimlenmiştir. Buna karşın, Zaho şehri çeşitlilikler içinde yüksek bir kozmopolit toplum ve canlı bir kültüre sahiptir. İslam etkisi Kürt ve Arap kültürünün mimari, müzik, giyim, mutfak ve yaşam tarzında görülebilmektedir.
Zaho mutfağı
Kürt ve Arap mutfağı oldukça tutulmakta olup kentin her yerinde döner lokantalarından Zaho otellerinin lüks lokantalarına kadar her yerde bulunabilmektedir. Hızlı yiyecekler, Arap, Kürt ve Batı mutfakları da oldukça popüler olup geniş miktarda bulunabilmektedir. Kürt mutfağı Araplarla binlerce yıllık etkileşimle günümüze gelmiş gayet zengin ve farklı bir mutfaktır. Mutfağın temel malzemeleri kuzu eti, yöresel baharatlar, pirinç ve bulgurdur. Bu nedenle Kürt mutfağı ağır yemeklerden oluşur. Mutfağın temel bileşenleri Kebaplar, lahmacunlar, etli yemekler ve hamurlu tatlılar olup dünyanın her yerinde tanınmakta ve tercih edilmektedir. Fast-Food tarzı Batı kültürünün de arttığı bu devirlerde, fast-food'la yarışabilir hızlı hazırlanabilen bir mutfaktır.
Giyim ve kurallar
Zaho'da insanların birçoğu yöresel Kürt kıyafeti ve Arap elbisesi olan kandura giyerler. Bu giyim biçimleri, Zaho'nun çok sıcak ve nemli veya çok soğuk olan iklimine göre değişmektedir.
Spor
Zakho Football Club (Zaho FC) 1987 yılında kurulan, Kürt Bölgesel Yönetimi'nde bir spor kulübüdür. Spor kulübü, sadece en iyi 16 Irak futbol kulübünün oynadığı Irak Premier Lig'de oynamaktadır. Zakho FC'nin 23000 koltuk kapasitesi olan kendi stadyumu bulunmaktadır.
Zakho Basketbol Kulübü (Zaho SC), Kürt Bölgesel Yönetimi'nin Zaho merkezli bir takımıdır. 2011 yılında Zaho SC, Erbil'de Duhok SC takımını yenerek Kürdistan Basketbol Süper Kupasını kazandı.
Kültür
Delal Köprüsü
Delal Köprüsü, Zaho'nun en ünlü yerlerinden biri ve aynı zamanda şehrin simgelerinden biridir.
Eğitim
Üniversiteler
Zaho Üniversitesi, Zaho şehrinde bulunan Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin üniversitelerinden biridir
Görüntüler
-
- Saransh şelalesi
- Kentin girişinde Zaho kapısı
- Delal Köprüsü'nden Zaho kentinin Görünümü ve Habur Nehri.
-
- Zaho
Kaynakça
Wikimedia Commons'ta Zaho ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ "GOVERNORATE ASSESSMENT REPORT: DAHUK GOVERNORATE" (PDF). UNHCR. Eylül 2007. 9 Ekim 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Eylül 2009.
- ^ Cavanaugh, John P. (1992). "Operation Provide Comfort: a model for future operations" (PDF). School of advanced military studies, Fort Leavenworth, Kansas. 28 Eylül 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Eylül 2009.
- ^ . iStockAnalyst. 1 Ağustos 2008. 7 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2009.
- ^ "Zakho wins Kurdistan basketball Super Cup 7 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .," Kurdish Globe, retrieved 2014-01-30
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Zaho Asurca ܙ ܟ ܘ Zago Arapca زاخو Zakhu Kurtce Zaxo زاخۆ Irak in kuzey bolgesinde yer alan Kurdistan Bolgesel Yonetimi ne bagli bir sehirdir Zaho Zaxo زاخۆZahoZaho nun Irak taki konumuUlkeIrakOzerk bolgeKurdistan Bolgesel YonetimiIlDuhok iliNufus Toplam350 000 Zaho sehrin nufusu yaklasik 350 000 dir Nufusun cogunlugunu Kurtler olusturmaktadir Zaho Turkiye sinirina en yakin Irak sehiri dir Habur Sinir Kapisi ve Musul yolunun ustunde ve butun ticaret trafigi Zaho dan gecmektedir Habur Cayi sehri ikiye ayirir Bolgenin konumu cok stratejik olup bir tarafi Suriye bir tarafi Turkiye ile cevrilidir Zaho ticaret ve ekonomi sehri olmasina karsin gelisememistir 2010 Temmuz ayinda Zaho Universitesi acildi Universite Kurt Bolgesinin sahip oldugu 11 kamu universitelerinden biridir 2007 yilinda Irak savasinin bir sonucu olarak Zaho bolgesinde 10 000 kisinin yerinden olmus oldugunu bildirildi 1991 yilinda Zaho Saddam Huseyin tarafindan katledilen Irakli Kurtleri korumak icin yapilan Huzur Harekati nda Ingiliz ve Amerikalilar tarafindan kurulan guvenli bolge merkezi oldu Sehrin sakinlerinin cogu daglara kacmis Amerikan kuvvetleri bolgeye geldiginde Zaho yu bir hayalet sehir olarak nitelendirdiler Amerikan ordusu 1996 yilinda Zaho askeri ussunu kapatti 2008 yilinda Turk ordusunun 1990 li yillarda Irak hukumeti ile yapilan bir anlasma cercevesinde Zaho ilcesindeki dort ussu korudugu bildirildi EtimolojiAsurcada Neo Aramice zafer anlamina gelen ܙ ܟ ܘ ܬ ܐ Zaguta sozcugunden turemistir IklimZaho un kuzey bolumlerinde karasal iklimin soguk ve kar yagisli kislari guneyinde ise sicak ve kurak yazlari gorulebilir Zaho un kuzeyi daglik oldugu icin Karasal iklim hakimdir guneyi ise genellikle duzluklerden olustugu icin sicak iklim hakimdir Bitki ortusu Zaho nun iklim sartlari topografik ve daglik yapisi nedeniyle ilde bitki ortusu olarak bozkir ve orman bulunur Sehrin kuzeyindeki daglik bolgede kavak Sogut ve Mese agaclari bulunur EkonomiZaho nun ekonomisini tarim turizm alisveris ve petrol ihracati olusturmaktadir KulturZaho Islam dini ve geleneksel Kurt kulturu etrafinda bicimlenmistir Buna karsin Zaho sehri cesitlilikler icinde yuksek bir kozmopolit toplum ve canli bir kulture sahiptir Islam etkisi Kurt ve Arap kulturunun mimari muzik giyim mutfak ve yasam tarzinda gorulebilmektedir Zaho mutfagi Kurt ve Arap mutfagi oldukca tutulmakta olup kentin her yerinde doner lokantalarindan Zaho otellerinin luks lokantalarina kadar her yerde bulunabilmektedir Hizli yiyecekler Arap Kurt ve Bati mutfaklari da oldukca populer olup genis miktarda bulunabilmektedir Kurt mutfagi Araplarla binlerce yillik etkilesimle gunumuze gelmis gayet zengin ve farkli bir mutfaktir Mutfagin temel malzemeleri kuzu eti yoresel baharatlar pirinc ve bulgurdur Bu nedenle Kurt mutfagi agir yemeklerden olusur Mutfagin temel bilesenleri Kebaplar lahmacunlar etli yemekler ve hamurlu tatlilar olup dunyanin her yerinde taninmakta ve tercih edilmektedir Fast Food tarzi Bati kulturunun de arttigi bu devirlerde fast food la yarisabilir hizli hazirlanabilen bir mutfaktir Giyim ve kurallar Zaho da insanlarin bircogu yoresel Kurt kiyafeti ve Arap elbisesi olan kandura giyerler Bu giyim bicimleri Zaho nun cok sicak ve nemli veya cok soguk olan iklimine gore degismektedir SporZakho Football Club Zaho FC 1987 yilinda kurulan Kurt Bolgesel Yonetimi nde bir spor kulubudur Spor kulubu sadece en iyi 16 Irak futbol kulubunun oynadigi Irak Premier Lig de oynamaktadir Zakho FC nin 23000 koltuk kapasitesi olan kendi stadyumu bulunmaktadir Zakho Basketbol Kulubu Zaho SC Kurt Bolgesel Yonetimi nin Zaho merkezli bir takimidir 2011 yilinda Zaho SC Erbil de Duhok SC takimini yenerek Kurdistan Basketbol Super Kupasini kazandi KulturDelal Koprusu Delal Koprusu Zaho nun en unlu yerlerinden biri ve ayni zamanda sehrin simgelerinden biridir EgitimUniversiteler Zaho Universitesi Zaho sehrinde bulunan Kurdistan Bolgesel Yonetimi nin universitelerinden biridirGoruntulerDelal Koprusu Saransh selalesi Kentin girisinde Zaho kapisi Delal Koprusu nden Zaho kentinin Gorunumu ve Habur Nehri Delal Koprusu ZahoKaynakcaWikimedia Commons ta Zaho ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir GOVERNORATE ASSESSMENT REPORT DAHUK GOVERNORATE PDF UNHCR Eylul 2007 9 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Eylul 2009 Cavanaugh John P 1992 Operation Provide Comfort a model for future operations PDF School of advanced military studies Fort Leavenworth Kansas 28 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Eylul 2009 iStockAnalyst 1 Agustos 2008 7 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Eylul 2009 Zakho wins Kurdistan basketball Super Cup 7 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kurdish Globe retrieved 2014 01 30