Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kar, beyaz, parlak, çoğunlukla altıgen şekilli, buz kristallerinden oluşan bir yağış çeşididir. Buz kristalleri 0 °C altında su buharının yoğunlaşması ile oluşur.
Çok sayıda kar kristal çeşidi olmasına rağmen hepsi altı köşelidir. Kar tanelerinin kristal yapıları birbirinin tıpa tıp aynısı değildir. Mikroskopla büyütülen kar taneleri üzerinde yapılan araştırmalarda, kristal yapıları birbirinin aynı olan iki kar tanesine rastlanmamıştır. Kar kristalleri üzerinde ilk araştırmaları yapan Amerikalı Wilson Bentley, gördüğü muhteşem sanat karşısında adeta büyülenmiş ve elli yıl boyunca sürekli kar kristali fotoğrafı çekmiştir. Elde ettiği 6.000 fotoğraf içinde kristal yapıları birbirinin aynı olan iki kar tanesine rastlayamamıştır. Daha sonraları diğer bilim adamlarının sürdürdüğü çalışmalar neticesinde şimdiye kadar kar tanecikleri arasında aynı büyüklükte, aynı şekilde ve aynı sayıda su molekülü ihtiva eden iki kristal bile bulunamamıştır.
Kar kristallerinin şekillerinin çok fazla çeşitlilik göstermesi, popüler olan "birbirine benzer iki tane yok" ifadesine yol açmıştır. İstatistik olarak mümkün olmasına rağmen, yere inerken kristalin maruz kaldığı sıcaklık ve nem çok fazla değişkenlik gösterdiği için aynı şekilde iki kristal oldukça ender oluşur. 1885 yılından itibaren mikroskopla fotoğraflama yöntemi ile ikiz kar kristali arama girişimleri sonucunda bugün binlerce kar kristalinin farklı varyasyonlarını bilmekteyiz. Aynı koşullarda oluşan kar kristallerinin birbirlerine benzer olmaları, oluşum ortamları birbirine ne kadar çok benzerse, o kadar olasıdır. Birbirinin aynısı iki kar kristali 1988 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin Wisconsin eyaletinde tespit edilmiştir.
Çapları 2–4 mm, ağırlıkları ise yaklaşık 0,005 gram olan kar tanecikleri havanın gösterdiği direnç sebebiyle süzülerek (limit hızla) yere inerler. Bu inme sırasında tanecikler birbirlerini ittiklerinden yapışmazlar. Özelliklerini koruyarak yere inerler. Bunlar güneş ışığını tamamen yansıttıkları için beyaz olarak görülürler. Kar yağışı genellikle hava sıcaklığı -4 °C ilâ -20 °C arasındayken olur. Bu yağış, sıcaklık sıfırın altında birkaç derece olduğunda ağır, nemli, ebatları bir santimetreye ulaşan parçalar halinde gerçekleşir. “Lapa lapa kar yağması” tabiri bu durum için kullanılır. Atmosfer ile toprağın sıcaklıkları eşit olursa yüzeye ulaşan kar hemen erimez. Toprak sıcaklığı atmosfer sıcaklığının üzerinde ise, yere düşen kar kısa sürede erir.
Dünya üzerinde bir bölgede, kar yağışı olma ihtimali, o bölgenin ekvatordan uzaklık ve deniz seviyesinden yüksekliği ile doğru orantılıdır. Buna rağmen ılıman bölgelerin kara iklimi görülen kısımlarında, ekvatordan uzaklık ve denizden yükseklik şartları yeterli durumda olmasa bile, kar yağışı görülür. Yapılan araştırmalarda bütün yağışların altı veya sekizde birinin kar olarak gerçekleştiği anlaşılmıştır. Karın, tarım toprağını koruması ve nemli tutmasında önemi büyüktür. Kar, yeryüzü ve yeraltı su rezervlerinin ana kaynağıdır.
Kar, -8 °C’de, bitkilerin üzerinde ince bir hava tabakası bırakarak, bu bölgeyi 0 °C olacak şekilde örter. Kış boyunca toprak ve bitkileri donmaktan koruyan kar, ilkbaharda sıcaklığın artmasıyla eriyerek nehirlere ulaşır. Ayrıca kışın yağan ve dörtte üçü üst kısımlarda kalan kar, yaz kuraklığına karşı da toprağı ve bitkileri korumuş olur. Karda bulunan amonyak, kar erimesiyle birlikte toprakta kalır. Bu amonyak, azot bakterileri tarafından kalsiyum nitrat gibi azot tuzlarına çevrilerek bitkilerin azot ihtiyacını karşılar.
Yağış
Kar, büyük hava sisteminin parçası bulutların içinde gelişir. Bulutlardaki kar kristali gelişiminin fiziği, nem içeriği ve sıcaklıkları içeren karmaşık birçok değişkenden kaynaklanır. Düşen ve düşmüş kristallerin ortaya çıkan şekilleri birçok temel şekil ve bunların bileşimleri halinde sınıflandırılabilir. Nadiren çok soğuk bir sıcaklık tersine çevirme varken açık gökyüzü altında bazı plaka benzeri, dendritik ve yıldız şekilli kar taneleri oluşabilir.
Kar tanelerinin kristalizasyonu
Genellikle çapları 2-4 mm, ağırlıkları ise yaklaşık 0,005 gram'dır. Kar tanesi, oluşmaya başladığı zamanki sıcaklığa ve neme göre şekil alır. Nadiren yaklaşık -2 °C derecede kar taneleri simetrik üçgen şeklinde oluşur. Kar tanelerinin çoğu çıplak gözle düzensiz görünür, ama resimlerde şekillerin çekiciliği nedeniyle mükemmele yakın görülebilir. İnce ve düz şekilli kristaller hava 0 °C ila -3 °C arasında oluşur. -3 °C ila -8 °C arasında kristaller iğne, içi boş sütunlar veya prizmalar (uzun ince kalem şekli) şeklinde oluşur. -8 °C. ila -22 °C arasında tabak şekline döner ve bazen dallı ve dendritik özellikler taşır. Sıvı ile buz arasındaki buhar basıncının maksimum farkı yaklaşık -15 °C derecede görülür ve bu ısıda kristaller sıvı damlacıklarını tüketerek hızla büyürler. -22 °C derece altında kristaller sütun şekline girer ancak çok daha karmaşık büyüme modellerine de sahiptir. Sütunlar, düzlemler, yan-düzlemler, kurşun-rozetler gibi şekiller oluşur. Eğer bir kristal yaklaşık −5 °C derecede sütun şeklinde bir büyüme eğiliminde ise, bu sütunlar daha sıcak bir havaya rastladığında sütunun sonunda bir tabak-plaka veya dendritik şekiller oluşur ve bu kristallere "şapkalı sütun" denir.
Dünyada kar yağışı
Dünyada kutup bölgeleri ve ılıman iklimin iç kısımları kar yağışının yoğun olduğu bölgelerdir. Kar yağış sınırı, kuzey yarımkürede 30° enlemini, Güney yarımkürede 25-30° enlemleri aralığını takip eder. Dağlık alanlarda yükselti nedeniyle kar yağışı artar. Kar yağış sınırının en yüksek olduğu alan subtropikal çöl alanlarıdır.
Kar yağış çeşitleri
Kar tanelerinin şekli ve niteliğine göre değişik isimlendirmeler yapılır:
- Lapa lapa: Durgun havada, çok soğuk olmayan ortamda birleşen kar tanelerinin çapı 1 cm'ye yaklaşır. İri taneler halinde gerçekleşen yağışa kuşbaşı kar veya lapa lapa adı verilir.
- Sulusepken: Atmosferin üst kısımlarında fazla soğuk olmayan havada oluşan kar taneleri, yere yakın alanlarda artan sıcaklıktan dolayı erirler. Erime ile yağmur veya karla karışık yağmur oluşur. Bu yağışa sulu kar veya sulu sepken adı da verilir.
- Graupel (Bulgur): Normal kar tanelerinden daha küçük, yuvarlak, sert taneciklerdir. Çevresi ince bir buz tabakası ile kaplı olan taneler yere hızlı düşer ve zıplar.
- Kuru kar: Aşırı soğuk ve nem oranının düşük olduğu havalarda, çapı 1 mm'den küçük kar kristalleri oluşur. Yerde ince bir kar tabakası oluşturan kar hemen erimediğinden çevreyi ıslatmaz.
- Tipi: Kar yağışının, 56 km/s'tan hızlı rüzgarlarla birlikte oluştuğu durumdur. Görüş mesafesi düşer, yürüyüş güçleşir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Günal, Prof. Dr. Nurten. (PDF). Acta Turcica Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi. acarindex.com. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2015.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Classificationongroundisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ EMİROĞLU, Yrd. Doç. Selim. (PDF). turkishstudies.net. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2015.
- ^ . havadelisi.com. 10 Aralık 2013. 15 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kar beyaz parlak cogunlukla altigen sekilli buz kristallerinden olusan bir yagis cesididir Buz kristalleri 0 C altinda su buharinin yogunlasmasi ile olusur Bulgaristan daki Sipka Gecidi nde cekilen kis manzarasiKar yagisinin goruldugu yerler Her yil deniz seviyesinden 1 000 metrelik rakimin altinda kar yagar Her yil deniz seviyesinden 1 000 metre yukseklikte kar yagar ancak deniz seviyesinden 1 000 metrelik rakimin altinda kar yagabilir Sadece deniz seviyesinden 1 000 metre yukseklikte kar yagar Kar yagisi gorulmez Isvicre deki Bernina Hatti uzerinde calisan bir kar temizleme makinesiDagcilar Aiguille du Midi nin en ust istasyonundan ayrilirken Cok sayida kar kristal cesidi olmasina ragmen hepsi alti koselidir Kar tanelerinin kristal yapilari birbirinin tipa tip aynisi degildir Mikroskopla buyutulen kar taneleri uzerinde yapilan arastirmalarda kristal yapilari birbirinin ayni olan iki kar tanesine rastlanmamistir Kar kristalleri uzerinde ilk arastirmalari yapan Amerikali Wilson Bentley gordugu muhtesem sanat karsisinda adeta buyulenmis ve elli yil boyunca surekli kar kristali fotografi cekmistir Elde ettigi 6 000 fotograf icinde kristal yapilari birbirinin ayni olan iki kar tanesine rastlayamamistir Daha sonralari diger bilim adamlarinin surdurdugu calismalar neticesinde simdiye kadar kar tanecikleri arasinda ayni buyuklukte ayni sekilde ve ayni sayida su molekulu ihtiva eden iki kristal bile bulunamamistir Kar kristallerinin sekillerinin cok fazla cesitlilik gostermesi populer olan birbirine benzer iki tane yok ifadesine yol acmistir Istatistik olarak mumkun olmasina ragmen yere inerken kristalin maruz kaldigi sicaklik ve nem cok fazla degiskenlik gosterdigi icin ayni sekilde iki kristal oldukca ender olusur 1885 yilindan itibaren mikroskopla fotograflama yontemi ile ikiz kar kristali arama girisimleri sonucunda bugun binlerce kar kristalinin farkli varyasyonlarini bilmekteyiz Ayni kosullarda olusan kar kristallerinin birbirlerine benzer olmalari olusum ortamlari birbirine ne kadar cok benzerse o kadar olasidir Birbirinin aynisi iki kar kristali 1988 yilinda Amerika Birlesik Devletleri nin Wisconsin eyaletinde tespit edilmistir Caplari 2 4 mm agirliklari ise yaklasik 0 005 gram olan kar tanecikleri havanin gosterdigi direnc sebebiyle suzulerek limit hizla yere inerler Bu inme sirasinda tanecikler birbirlerini ittiklerinden yapismazlar Ozelliklerini koruyarak yere inerler Bunlar gunes isigini tamamen yansittiklari icin beyaz olarak gorulurler Kar yagisi genellikle hava sicakligi 4 C ila 20 C arasindayken olur Bu yagis sicaklik sifirin altinda birkac derece oldugunda agir nemli ebatlari bir santimetreye ulasan parcalar halinde gerceklesir Lapa lapa kar yagmasi tabiri bu durum icin kullanilir Atmosfer ile topragin sicakliklari esit olursa yuzeye ulasan kar hemen erimez Toprak sicakligi atmosfer sicakliginin uzerinde ise yere dusen kar kisa surede erir Dunya uzerinde bir bolgede kar yagisi olma ihtimali o bolgenin ekvatordan uzaklik ve deniz seviyesinden yuksekligi ile dogru orantilidir Buna ragmen iliman bolgelerin kara iklimi gorulen kisimlarinda ekvatordan uzaklik ve denizden yukseklik sartlari yeterli durumda olmasa bile kar yagisi gorulur Yapilan arastirmalarda butun yagislarin alti veya sekizde birinin kar olarak gerceklestigi anlasilmistir Karin tarim topragini korumasi ve nemli tutmasinda onemi buyuktur Kar yeryuzu ve yeralti su rezervlerinin ana kaynagidir Kar 8 C de bitkilerin uzerinde ince bir hava tabakasi birakarak bu bolgeyi 0 C olacak sekilde orter Kis boyunca toprak ve bitkileri donmaktan koruyan kar ilkbaharda sicakligin artmasiyla eriyerek nehirlere ulasir Ayrica kisin yagan ve dortte ucu ust kisimlarda kalan kar yaz kurakligina karsi da topragi ve bitkileri korumus olur Karda bulunan amonyak kar erimesiyle birlikte toprakta kalir Bu amonyak azot bakterileri tarafindan kalsiyum nitrat gibi azot tuzlarina cevrilerek bitkilerin azot ihtiyacini karsilar YagisDunyada kar yagisi miktarlari Deniz seviyesinin uzerinde referansta kar metre yillik 500 un altinda yillik 500 un altinda ancak tum bolgesinde degil yilda bir 500 un uzerinde ara sira altinda yillik 500 un uzerinde yillik 2 nin uzerinde Herhangi bir yukseklik yok Kar buyuk hava sisteminin parcasi bulutlarin icinde gelisir Bulutlardaki kar kristali gelisiminin fizigi nem icerigi ve sicakliklari iceren karmasik bircok degiskenden kaynaklanir Dusen ve dusmus kristallerin ortaya cikan sekilleri bircok temel sekil ve bunlarin bilesimleri halinde siniflandirilabilir Nadiren cok soguk bir sicaklik tersine cevirme varken acik gokyuzu altinda bazi plaka benzeri dendritik ve yildiz sekilli kar taneleri olusabilir Kar tanelerinin kristalizasyonuGenellikle caplari 2 4 mm agirliklari ise yaklasik 0 005 gram dir Kar tanesi olusmaya basladigi zamanki sicakliga ve neme gore sekil alir Nadiren yaklasik 2 C derecede kar taneleri simetrik ucgen seklinde olusur Kar tanelerinin cogu ciplak gozle duzensiz gorunur ama resimlerde sekillerin cekiciligi nedeniyle mukemmele yakin gorulebilir Ince ve duz sekilli kristaller hava 0 C ila 3 C arasinda olusur 3 C ila 8 C arasinda kristaller igne ici bos sutunlar veya prizmalar uzun ince kalem sekli seklinde olusur 8 C ila 22 C arasinda tabak sekline doner ve bazen dalli ve dendritik ozellikler tasir Sivi ile buz arasindaki buhar basincinin maksimum farki yaklasik 15 C derecede gorulur ve bu isida kristaller sivi damlaciklarini tuketerek hizla buyurler 22 C derece altinda kristaller sutun sekline girer ancak cok daha karmasik buyume modellerine de sahiptir Sutunlar duzlemler yan duzlemler kursun rozetler gibi sekiller olusur Eger bir kristal yaklasik 5 C derecede sutun seklinde bir buyume egiliminde ise bu sutunlar daha sicak bir havaya rastladiginda sutunun sonunda bir tabak plaka veya dendritik sekiller olusur ve bu kristallere sapkali sutun denir Dunyada kar yagisiDunyada kutup bolgeleri ve iliman iklimin ic kisimlari kar yagisinin yogun oldugu bolgelerdir Kar yagis siniri kuzey yarimkurede 30 enlemini Guney yarimkurede 25 30 enlemleri araligini takip eder Daglik alanlarda yukselti nedeniyle kar yagisi artar Kar yagis sinirinin en yuksek oldugu alan subtropikal col alanlaridir Kar yagis cesitleriKar tanelerinin sekli ve niteligine gore degisik isimlendirmeler yapilir Lapa lapa Durgun havada cok soguk olmayan ortamda birlesen kar tanelerinin capi 1 cm ye yaklasir Iri taneler halinde gerceklesen yagisa kusbasi kar veya lapa lapa adi verilir Sulusepken Atmosferin ust kisimlarinda fazla soguk olmayan havada olusan kar taneleri yere yakin alanlarda artan sicakliktan dolayi erirler Erime ile yagmur veya karla karisik yagmur olusur Bu yagisa sulu kar veya sulu sepken adi da verilir Graupel Bulgur Normal kar tanelerinden daha kucuk yuvarlak sert taneciklerdir Cevresi ince bir buz tabakasi ile kapli olan taneler yere hizli duser ve ziplar Kuru kar Asiri soguk ve nem oraninin dusuk oldugu havalarda capi 1 mm den kucuk kar kristalleri olusur Yerde ince bir kar tabakasi olusturan kar hemen erimediginden cevreyi islatmaz Tipi Kar yagisinin 56 km s tan hizli ruzgarlarla birlikte olustugu durumdur Gorus mesafesi duser yuruyus guclesir Ayrica bakinizKar ayakkabisiKaynakca a b Gunal Prof Dr Nurten PDF Acta Turcica Cevrimici Tematik Turkoloji Dergisi acarindex com 22 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 12 Aralik 2015 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Classificationonground isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme EMIROGLU Yrd Doc Selim PDF turkishstudies net 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2015 havadelisi com 10 Aralik 2013 15 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2015