Alemşah Halime Begüm (Azerbaycan Türkçesi: Aləmşah Bəyim Farsça: عالمشاه حلیمه بیگم, d. 1460, Diyarbakır - ö. 1522/23, Erdebil), Safevi Devleti'nin kurucusu Şah İsmail'in annesi.
Alemşah Halime Begüm عالمشاه حلیمه بیگم | |
---|---|
Doğum | 1460 Diyarbakır, Akkoyunlu Devleti |
Ölüm | 1522/23 Erdebil, Safevi Devleti |
Defin | Şeyh Safi Türbesi |
Eş(ler)i | Şeyh Haydar |
Çocuk(lar)ı | Sultan Ali İbrahim I. İsmail |
Hanedan | Akkoyunlu |
Babası | Uzun Hasan |
Annesi | Despina Hatun |
Dini | İslam |
Hayatı
Babası Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan, annesi Trabzon İmparatoru IV. İoannis'in kızı olan Despina Hatun’dur. Safevi Tarikatı şeyhi olan halasının oğlu Şeyh Haydar ile evlendi. Sultan Ali, İbrahim ve İsmail adında üç oğluyla üç kızı oldu.
Kocası Şeyh Haydar'ın Şirvanşahlarla yaptığı savaşta ölmesinden sonra Akkoyunlu hükümdarı, kardeşi Sultan Yakup, oğullarıyla beraber Alemşah Begüm'ü hapsetmiştir. Sultan Yakup'tan sonra Akkoyunlu Devleti'nde taht kavgası çıktı. Rüstem Bey Safevî Tarikatı'nın müridlerinden faydalanmak için halası Alemşah Begüm'ü üç oğluyla beraber hapisten çıkardı ve onları Tebriz'e getirdi. Safevî Tarikatı'nın müritlerinin yardımıyla tahtı ele geçiren Rüstem Bey Alemşah Begüm'ü ve oğullarını Erdebil'e gönderdi. Bir süre sonra Safevi Tarikatı'nı devleti için tehlikeli gören Rüstem Bey Alemşah Begüm'ün oğullarını Tebriz'e getirmeye karar verdi. Öldürüleceklerini anlayan şeyhzadeler kaçtılar. Akkoyunlu askerlerinin yakalaması sonucunda yapılan savaşta Sultan Ali öldürüldü ve İbrahim ile İsmail müritleri tarafından Erdebil'e kaçırılarak saklandılar. Oğlu Sultan Ali'nin cesedini görünce mensubu olduğu Akkoyunlulara beddualar ve lanetler etti.
Kırk gün şeyhzadeler Erdebil’de saklandıktan sonra Alemşah Begüm'le Kızılbaş müridler istişare yaparak oğullarının Şii bir hanedan tarafından idare edilen Gilan'ın Lahican şehrine götürülmelerine karar verdiler. Oğlu İsmail'e kurulan tuzağı haber vererek oğlunu ölümden kurtarmıştır. Oğlu şah olduktan sonraki hayatı hakkında pek fazla bilgi yoktur.
Ölümü
Reha Çamuroğlu gibi bazı yazarlar tarafından 1501 yılında Sünni olduğu için oğlu Şah İsmail tarafından öldürüldüğü iddia edilmiştir ancak oğlunun öldürmediği, Erdebil'de Şeyh Safi Türbesi'nin avlusunda bulunan mezarının kitabesinde 1522/23 (H. 929) yılında öldüğü yazar.
Kaynakça
- ^ Namiq Musalı, Şah İsmail Hatai'nin Annesi Alemşah Begüm: Efsaneler ve Gerçekler, Alevilik-Bektaşilik Araştırmaları Dergisi, 2016/13, Sayfa:41
- ^ Reha Çamuroğlu, İsmail, İstanbul 1999, Om Yayınevi, 2. Baskı, Sayfa: 181-187.
- ^ Şah İsmail annesini öldürdü mü?, Prof. Dr. Tufan Gündüz
- ^ Namiq Musalı, Şah İsmail Hatai'nin Annesi Alemşah Begüm: Efsaneler ve Gerçekler, Alevilik-Bektaşilik Araştırmaları Dergisi, 2016/13, Sayfa:52
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alemsah Halime Begum Azerbaycan Turkcesi Alemsah Beyim Farsca عالمشاه حلیمه بیگم d 1460 Diyarbakir o 1522 23 Erdebil Safevi Devleti nin kurucusu Sah Ismail in annesi Alemsah Halime Begum عالمشاه حلیمه بیگمDogum1460 Diyarbakir Akkoyunlu DevletiOlum1522 23 Erdebil Safevi DevletiDefinSeyh Safi TurbesiEs ler iSeyh HaydarCocuk lar iSultan Ali Ibrahim I IsmailHanedanAkkoyunluBabasiUzun HasanAnnesiDespina HatunDiniIslamHayatiBabasi Akkoyunlu hukumdari Uzun Hasan annesi Trabzon Imparatoru IV Ioannis in kizi olan Despina Hatun dur Safevi Tarikati seyhi olan halasinin oglu Seyh Haydar ile evlendi Sultan Ali Ibrahim ve Ismail adinda uc ogluyla uc kizi oldu Kocasi Seyh Haydar in Sirvansahlarla yaptigi savasta olmesinden sonra Akkoyunlu hukumdari kardesi Sultan Yakup ogullariyla beraber Alemsah Begum u hapsetmistir Sultan Yakup tan sonra Akkoyunlu Devleti nde taht kavgasi cikti Rustem Bey Safevi Tarikati nin muridlerinden faydalanmak icin halasi Alemsah Begum u uc ogluyla beraber hapisten cikardi ve onlari Tebriz e getirdi Safevi Tarikati nin muritlerinin yardimiyla tahti ele geciren Rustem Bey Alemsah Begum u ve ogullarini Erdebil e gonderdi Bir sure sonra Safevi Tarikati ni devleti icin tehlikeli goren Rustem Bey Alemsah Begum un ogullarini Tebriz e getirmeye karar verdi Olduruleceklerini anlayan seyhzadeler kactilar Akkoyunlu askerlerinin yakalamasi sonucunda yapilan savasta Sultan Ali olduruldu ve Ibrahim ile Ismail muritleri tarafindan Erdebil e kacirilarak saklandilar Oglu Sultan Ali nin cesedini gorunce mensubu oldugu Akkoyunlulara beddualar ve lanetler etti Kirk gun seyhzadeler Erdebil de saklandiktan sonra Alemsah Begum le Kizilbas muridler istisare yaparak ogullarinin Sii bir hanedan tarafindan idare edilen Gilan in Lahican sehrine goturulmelerine karar verdiler Oglu Ismail e kurulan tuzagi haber vererek oglunu olumden kurtarmistir Oglu sah olduktan sonraki hayati hakkinda pek fazla bilgi yoktur OlumuReha Camuroglu gibi bazi yazarlar tarafindan 1501 yilinda Sunni oldugu icin oglu Sah Ismail tarafindan olduruldugu iddia edilmistir ancak oglunun oldurmedigi Erdebil de Seyh Safi Turbesi nin avlusunda bulunan mezarinin kitabesinde 1522 23 H 929 yilinda oldugu yazar Kaynakca Namiq Musali Sah Ismail Hatai nin Annesi Alemsah Begum Efsaneler ve Gercekler Alevilik Bektasilik Arastirmalari Dergisi 2016 13 Sayfa 41 Reha Camuroglu Ismail Istanbul 1999 Om Yayinevi 2 Baski Sayfa 181 187 Sah Ismail annesini oldurdu mu Prof Dr Tufan Gunduz Namiq Musali Sah Ismail Hatai nin Annesi Alemsah Begum Efsaneler ve Gercekler Alevilik Bektasilik Arastirmalari Dergisi 2016 13 Sayfa 52