Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Genetikte uçbirleştirme (İngilizce splicing) transkripsiyon sonrasında RNA'daki bazı bölümlerin (intron'ların) çıkartılıp kalan kısımlarının (eksonların) birleştirilmesidir. Ökaryotlarda uçbirleştirme sonucunda prekürsör mesajcı RNA (pre-mRNA) ergin mesajcı RNA'ya dönüşür, bu da protein sentezinde kullanılır. Uçbirleştirme bir dizi biyokimyasal tepkimeden oluşur, bunlar adı verilen bir (İngilizce small nuclear ribonucleo-proteins, küçük çekirdeksel ribonükleoproteinler) kompleksi tarafından katalizlenir.
RNA'dan parçaların çıkarılıp kalan kısımların uçlarının birleştirilmesi süreci 1977'de Philip Sharp ve Richard J. Roberts tarafından bağımsız olarak keşfedildi. Sharp ve Roberts bu keşiflerinden dolayı 1993'te Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünü kazandılar.
Etimoloji
RNA'dan parçaların çıkarılıp kalan kısımların birleştirilmesi sürecini tarif etmek için kullanılan İngilizce sözcük, splicing ("splaysing" okunur; Almanca splissen 'den türeme), orijinal anlamıyla bir denizcilik terimi olup, kopmuş bir halatı tamir etmek amacıyla iki ucunu birleştirme işlemi (halat dikişi) için kullanılır. Bu denizcilik terimi, zaman içinde kalas, demiryolu rayı gibi başka cisimlerin uçlarının birleştirilmesi için ve 20 y.y.'da sinemacılıkta kopan filmin tamiri ve elektrik kablo birleştirmesi için kullanılmıştır (bkz. uç birleştirme (anlam ayrımı)). RNA'da ekson ve intronların keşfi üzerine bu terime ekson uçlarının birleştirilmesi kavramı da yüklenmiştir. Bu biyolojik olguya Fransızca ve Almancada bulunmuş karşılıklar, épissage ve spleißen de aynı sekilde, genel kapsamlı "uç birleştirme" anlamını taşımaktadır. Splicing için Türkçede karşılık henüz yerleşmediği için, buradaki metinde, aynı anlam yükleme süreci uygulanarak "uçbirleştirme" terimi kullanılmıştır.
Uçbirleştirme yolları
Doğada RNA uç birleştirmesi birkaç yolla gerçekleşir. Uç birleştirmenin tipi çıkartılacak intronun yapısı ve bu tepkime için gereken katalizöre bağlıdır. Hangi yol kullanılırsa kullanılsın, çıkartılan intron kullanılmadan yıkıma uğrar.
Splisozomal intronlar
Splisozomal intronlar genelde ökaryotların protein kodlayıcı genlerinde bulunurlar. Uç birleşme için intronun içinde bir 3' birleştirme ucu, bir 5' birleştirme ucu, bir de bir dal noktası gereklidir. Uç birleştirme tarafından katalizlenir, bu, beş ribonükleoproteinden (snRNP'den; "snörp" diye okunur) oluşan bir RNA-protein kompleksidir. snRNP'lerdeki RNA'lar belli intron dizileri ile etkileşirler ve uçbirleşmenini katalizinde rol oynayabilirler. İki farklı tip splisozom bilinmektedir, esas (majör) ve ikincil (minör) splisozomlar farklı snRNP'lar içerir.
- Majör splisozomlar
- Majör splisozom, 5' uç birleşme konumunda GU ve 3' uç birleşme konumunda AG dizisi olan intronların uç birleştirmesinde rol oynar. Onu oluşturan snRNP'ler , , , , and olarak adlandırılır. Bu tip uçbirleştirmeye "standart uçbirleştirme" (İng. canonical splicing) veya "kement yolu" (İng. lariat pathway) adı verilir, uçbirleştirmelerin %99'undan çoğunu kapsar. Buna karşın, intron uçlarındaki diziler GU-AG kuralına uymazsa bunun "standart dışı" uçbirleştirme (İng. noncanonical splicing) olduğu söylenir (bkz. aşağıda "minör splisozomlar").* Minör splisozomlar
- Minör splisozom majör splisozoma çok benzer, ancak uçbirleşme dizileri farklı olan ender intronları çıkartır. Hem minör hem majör splisozomda U5 snRNP bulunmasına karşın, minör splisozomda U1, U2, U4 ve U6 snRNP'ye benzer işlevleri olan U11, U12, U4atac ve U6atac adlı farklı snRNP'ler bulunur.* Trans-uçbirleştirme
- aynı RNA transkriptinin içinde yer almayan iki eksonun birleştirilmesidir. Splisozom aracılığıyla iki farklı prekürsör RNA'daki eksonlar birbirleriyle birleşirler. Trans-uçbirleştirme protozoalrda ( ve ), sineklerde (Drosophila) ve solucan Caenorhabditis elegans 'ta görülmüştür.
Öz-uçbirleştirme
Öz-uçbirleştirme (İngilizce self-splicing) veya otokatalitik uçbirleştirme, ribozim oluşturabilen ender intronlarda meydana gelir, bunlarda splisozomun katalizörlük işlevi yalnızca RNA tarafından sağlanır. İki cins öz-uçbirleştiren intron vardır, bunlar ve diye adlandırılır. Grup I ve II intronların kullandığı mekanizma bir protein varlığını gerektirmese de uçbirleştirmenin yanlışsız olabilmesi için ATP gereklidir. Bu ATP'nin üretilmesi için çeşitli metabolizma enzimleri gereklidir. Grup I intronlu uçbirleştirmede iki tepkimesi vardır: 1) GDP, GTP veya gibi bir kofaktörde yer alan bir guanin nükleozitin 3' OH grubu, 5' uçbirleşme konumundaki fosfata bağlanır. 2) İntronun 5' ucundaki 3' OH grubu bir nükleofil olur, ikinci bir transesterifikasyon ile iki ekson birleşir. İntron, lineer bir parça olarak salınır. Grup II intronlu uçbirleştirmenin mekanizması ise şöyledir: 1) İntrondaki belli bir adenozinin '2 OH grubu, 5' uçbirleştirme konumuna saldırır, böylece "kement" (lariat) oluşturur. 2) Eksonun 5' ucundaki nukleotidin 3' OH grubu, 3' uçbirletirme konumumu ile ikinci bir transesterifikasyonu tetikler, böylece iki ekson birleşir, intron ise kement biçimli bir parça olarak salınır.
tRNA uçbirleştirmesi
tRNA uçbirleştirmesi veya tRNA-benzeri uçbirleştirme, genelde tRNA'da meydana gelen ender bir uçbirleştirme biçimidir.
Uçbirleştirme tepkimesinin mekanizması splisozomal ve öz-uçbirleştirme yollarından farklıdır. RNA, ribonükleaz tarafından kesilir, eksonlar ligazlar tarafından birleştirilir. Bu tip uçbirleştirmenin katalizlenmesi için herhangi bir RNA unsur gerekli değildir.
Evrim
Uçbirleştirme canlılardaki tüm alem veya üst alemlerde görülür, ancak bu gruplar içinde uçbirleştirmenin yaygınlığı ve tipi çok fark gösterebilir. Ökaryotlar pek çok protein kodlayıcı mesajcı RNA ve bazı kodlamayıcı RNA'yı uçbirleştirir. Buna karşın prokaryotlar, ender olarak ve başlıca kodlamayıcı RNA'yı uçbirleştirir. Bu iki grup organizma arasındaki önemli bir diğer fark, prokaryotlarda splisozom yolunun bulunmamasıdır.
| Ökaryotlar | Prokaryotlar | |
|---|---|---|
| Splisozomal | + | - |
| Öz-uçbirleştirme | + | + |
| tRNA | + | + |
Grup II intronların yapısı spisozomun içinde bulunan snRNP'lerin yapısına çok benzediği için splisozomların Grup II intronlardan evrimleşmiş olabileceğini düşünülmektedir.
Biyokimyasal mekanizma
Splisozomal uçbirleştirme ve öz-uçbirleştirme de iki aşamalı bir biyokimyasal süreçtir. Her aşama, RNA nükleotidleri arasında oluşan tepkimelerinden oluşur. tRNA uçbirleştirmesi farklıdır, transesterfikasyon ile meydana gelmez.
Splisozomal ve öz-uçbirleştirme transterifikasyon tepkimeleri biribirini izleyen iki reaksiyondan oluşur. Önce, splisozomun bir araya gelmesi sonucu konumu belirlenen spesifik bir "dal noktası" nükleotidinin 2' OH grubu, intronun 5' uçbirleştirme konumundaki ilk nükleotid üzerine bir nükleofilik saldırı yaparak "kement ara ürünü"nü oluşturur. İkinci aşamada, serbest kalmış 5' eksonun 3' OH grubu, intronun 3' uçbirleştirme konumundaki son nükleotide bir nükleofilik saldırı yapar, böylece iki ekson birleşir, kementli intron da salınır.
Splisozomal uçbirleştirmede snRNP'ler bu reaksiyonların gerçekleşmesini mümkün kılar. Bu süreç sırasında çeşitli snRNP'ler belli bir sıra içinde bir araya gelirler veya ayrışırlar:
- U1 intronun 5' ucuna bağlanır.
- U2 dallanma noktasına bağlanır.
- U4/U6 ikilisi U1 ve U2'ye yanaşarak intronun 5' ucu ile dallanma noktası arasında bir köprü kurarlar.
- U5 de komplekse katılır ve birleştirirlecek eksonların uçlarını bitiştirir.
- U4 ve U1 kompleksden ayrılırlar.
- Dallanma noktasındaki adenozinin 2'-OH grubu, intronun 5' ucunu keser.
- İntronun yukarı tarafındaki eksonun 3' ucundaki nükleotidin 3'-OH grubu, intronun öbür ucunu keser.
- Eksonların uçları birleşir ve intronun "kement" şekilli kalıntısı salınır.
SnRNP'ların RNA'ya bağlanması tümleyici nükleotit dizileri arasında baz ciftleşmleriyle gerşkleşir. Örneğin, snRNA U1, intronun 5' tarafındaki ekson-intron ekleminde bulunan konsensus dizisini tümleyici bir diziye sahiptir, bunun sayesinde RNA'nın orasına bağlanabilir. Ayrıca farklı snRNA'ların birbirlerine bağlanmalarını sağlayan RNA-RNA birleşme yerleri de mevcuttur.
Alternatif uçbirleştirme
Çoğu genin uçbirleştirmesinde, bir ekson birden fazla sayıda eksondan biri ile birleşebilir. Mesajcı RNA'nın ekson bileşiminin bu şekilde değişmesi sonucunda bir dizi farklı protein oluşur. Bu olguya denir.
Uçbirleştirmenin deneysel manipülasyonu
Uçbirleştirme tepkimesindeki aşamalar deneysel olarak değişirilebilir. Bu amaçla, snRNP bağlanma konumlarını, kementi kapatan dal noktası nükleotidi veya uçbirleştirme düzenleyici eleman bağlanma konumlarını bloke edecek ters-anlamlı (İng. anti-sense) oligonükleotit veya oligonükleotit türevleri kullanılabilir.
Uçbirleştirme hataları
İntron ve eksonlarda mutasyonlar uçbirleştirmeyi engelleyebilir ve sonuç olarak kodlanan proteinin sentezini durdurabilirler.
Olabilecek mutasyonlar:
- Uçbirleştirme konumunda bir mutasyon, o yerin işlevini kaybetmesine neden olur. Bunun sonucunda ekson kaybı, intron içlemesi veya erken stop kodonu oluşumu meydana gelebilir.
- Bazı mutasyonlar uçbirleştirmede spesifisite kaybına yol açar. Uçbirleştirme konumunda değişime neden olarak proteinde amino asit katılma veya eksilmeleri veya daha muhtemel olarak, okuma çerçevesi (İng. reading frame) kaybı meydana gelir.
- Transpozisyon sonucu DNA kaybı veya eklenmesi meydana gelebilir, bu da normalden daha uzun veya daha kısa eksonlara yol açabilir.
Proteinlerde uçbirleştirme
Proteinlerde de uçbirleştirme olabilir. Bunun biyokimyasal mekanizması RNA uçbirleştirmesinden tamamen farklıdır. Proteinin olarak adlandırılan belli bir bölümü, çıkartılır; olarak adlandırılan proteinin kalan kısımları birleşir. Protein uçbirleştirmesi ekmek mayasında gözlemlenmiştir.
Notlar
- ^ Spliced segments at the 5' terminus of adenovirus 2 late mRNA. Berget SM, Moore C, Sharp PA. Proc Natl Acad Sci U S A. 74(8):3171-5 1977
- ^ An amazing sequence arrangement at the 5' ends of adenovirus 2 messenger RNA. Chow LT, Gelinas RE, Broker TR, Roberts RJ. Cell. 12:1-8.1977
- ^ "Dictionary.com "splicing" tanımı". 21 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mart 2008.
- ^ Ng B, Yang F, Huston DP ve diğerleri. (Aralık 2004). "Increased noncanonical splicing of autoantigen transcripts provides the structural basis for expression of untolerized epitopes". J. Allergy Clin. Immunol. 114 (6). ss. 1463-70. doi:10.1016/j.jaci.2004.09.006. (PMID) 15577853.
- ^ Patel AA, Steitz JA (2003). "Splicing double: insights from the second spliceosome". Nat. Rev. Mol. Cell Biol. 4 (12). ss. 960-70. doi:10.1038/nrm1259. (PMID) 14685174.
- ^ P. A. Sharp, 1991, Science 254:663
- ^ Draper BW, Morcos PA, Kimmel CB (2001). "Inhibition of zebrafish fgf8 pre-mRNA splicing with morpholino oligos: a quantifiable method for gene knockdown". Genesis. 30 (3). ss. 154-6. doi:10.1002/gene.1053. (PMID) 11477696.
Sazani P, Kang SH, Maier MA ve diğerleri. (Ekim 2001). "Nuclear antisense effects of neutral, anionic and cationic oligonucleotide analogs". Nucleic Acids Res. 29 (19). ss. 3965-74. (PMID) 11574678. - ^ Morcos, PA (2007). "Achieving targeted and quantifiable alteration of mRNA splicing with Morpholino oligos". Biochem Biophys Res Commun. 358 (2). ss. 521-7. doi:10.1016/j.bbrc.2007.04.172. (PMID) 17493584.
- ^ Bruno IG, Jin W, Cote GJ (15 Ekim 2004). "Correction of aberrant FGFR1 alternative RNA splicing through targeting of intronic regulatory elements". Hum. Mol. Genet. 13 (20). ss. 2409-20. doi:10.1093/hmg/ddh272. (PMID) 15333583. 26 Ekim 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Şubat 2008.(Epub August 27, 2004)
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Omurgalı hayvanların pre-mRNA'larının 5' ve 3' uçbirleştirme konumlarındaki konsensus dizileri [1]
- Grup I, Grup II öz-uçbirleştirme ve splisozomlu özbirleştirmelerinin biyokimyasal mekanizma şemaları [2]
- Splizomu döngüsü. [3]
- Grup II intronlar ve splsozomdaki snRNA'ların benzerliği [4]
- Majör, minör ve trans-uçbirleştirme mekanzimaları [5]
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Genetikte ucbirlestirme Ingilizce splicing transkripsiyon sonrasinda RNA daki bazi bolumlerin intron larin cikartilip kalan kisimlarinin eksonlarin birlestirilmesidir Okaryotlarda ucbirlestirme sonucunda prekursor mesajci RNA pre mRNA ergin mesajci RNA ya donusur bu da protein sentezinde kullanilir Ucbirlestirme bir dizi biyokimyasal tepkimeden olusur bunlar adi verilen bir Ingilizce small nuclear ribonucleo proteins kucuk cekirdeksel ribonukleoproteinler kompleksi tarafindan katalizlenir pre mRNA da bulunan intron ve eksonlar Ergin mRNA ucbirlestirme sonucu olusur RNA dan parcalarin cikarilip kalan kisimlarin uclarinin birlestirilmesi sureci 1977 de Philip Sharp ve Richard J Roberts tarafindan bagimsiz olarak kesfedildi Sharp ve Roberts bu kesiflerinden dolayi 1993 te Nobel Fizyoloji veya Tip Odulunu kazandilar EtimolojiRNA dan parcalarin cikarilip kalan kisimlarin birlestirilmesi surecini tarif etmek icin kullanilan Ingilizce sozcuk splicing splaysing okunur Almanca splissen den tureme orijinal anlamiyla bir denizcilik terimi olup kopmus bir halati tamir etmek amaciyla iki ucunu birlestirme islemi halat dikisi icin kullanilir Bu denizcilik terimi zaman icinde kalas demiryolu rayi gibi baska cisimlerin uclarinin birlestirilmesi icin ve 20 y y da sinemacilikta kopan filmin tamiri ve elektrik kablo birlestirmesi icin kullanilmistir bkz uc birlestirme anlam ayrimi RNA da ekson ve intronlarin kesfi uzerine bu terime ekson uclarinin birlestirilmesi kavrami da yuklenmistir Bu biyolojik olguya Fransizca ve Almancada bulunmus karsiliklar epissage ve spleissen de ayni sekilde genel kapsamli uc birlestirme anlamini tasimaktadir Splicing icin Turkcede karsilik henuz yerlesmedigi icin buradaki metinde ayni anlam yukleme sureci uygulanarak ucbirlestirme terimi kullanilmistir Ucbirlestirme yollariDogada RNA uc birlestirmesi birkac yolla gerceklesir Uc birlestirmenin tipi cikartilacak intronun yapisi ve bu tepkime icin gereken katalizore baglidir Hangi yol kullanilirsa kullanilsin cikartilan intron kullanilmadan yikima ugrar Splisozomal intronlar Splisozomal intronlar genelde okaryotlarin protein kodlayici genlerinde bulunurlar Uc birlesme icin intronun icinde bir 3 birlestirme ucu bir 5 birlestirme ucu bir de bir dal noktasi gereklidir Uc birlestirme tarafindan katalizlenir bu bes ribonukleoproteinden snRNP den snorp diye okunur olusan bir RNA protein kompleksidir snRNP lerdeki RNA lar belli intron dizileri ile etkilesirler ve ucbirlesmenini katalizinde rol oynayabilirler Iki farkli tip splisozom bilinmektedir esas major ve ikincil minor splisozomlar farkli snRNP lar icerir Major splisozomlar Major splisozom 5 uc birlesme konumunda GU ve 3 uc birlesme konumunda AG dizisi olan intronlarin uc birlestirmesinde rol oynar Onu olusturan snRNP ler and olarak adlandirilir Bu tip ucbirlestirmeye standart ucbirlestirme Ing canonical splicing veya kement yolu Ing lariat pathway adi verilir ucbirlestirmelerin 99 undan cogunu kapsar Buna karsin intron uclarindaki diziler GU AG kuralina uymazsa bunun standart disi ucbirlestirme Ing noncanonical splicing oldugu soylenir bkz asagida minor splisozomlar Minor splisozomlar Minor splisozom major splisozoma cok benzer ancak ucbirlesme dizileri farkli olan ender intronlari cikartir Hem minor hem major splisozomda U5 snRNP bulunmasina karsin minor splisozomda U1 U2 U4 ve U6 snRNP ye benzer islevleri olan U11 U12 U4atac ve U6atac adli farkli snRNP ler bulunur Trans ucbirlestirme ayni RNA transkriptinin icinde yer almayan iki eksonun birlestirilmesidir Splisozom araciligiyla iki farkli prekursor RNA daki eksonlar birbirleriyle birlesirler Trans ucbirlestirme protozoalrda ve sineklerde Drosophila ve solucan Caenorhabditis elegans ta gorulmustur Oz ucbirlestirme Oz ucbirlestirme Ingilizce self splicing veya otokatalitik ucbirlestirme ribozim olusturabilen ender intronlarda meydana gelir bunlarda splisozomun katalizorluk islevi yalnizca RNA tarafindan saglanir Iki cins oz ucbirlestiren intron vardir bunlar ve diye adlandirilir Grup I ve II intronlarin kullandigi mekanizma bir protein varligini gerektirmese de ucbirlestirmenin yanlissiz olabilmesi icin ATP gereklidir Bu ATP nin uretilmesi icin cesitli metabolizma enzimleri gereklidir Grup I intronlu ucbirlestirmede iki tepkimesi vardir 1 GDP GTP veya gibi bir kofaktorde yer alan bir guanin nukleozitin 3 OH grubu 5 ucbirlesme konumundaki fosfata baglanir 2 Intronun 5 ucundaki 3 OH grubu bir nukleofil olur ikinci bir transesterifikasyon ile iki ekson birlesir Intron lineer bir parca olarak salinir Grup II intronlu ucbirlestirmenin mekanizmasi ise soyledir 1 Introndaki belli bir adenozinin 2 OH grubu 5 ucbirlestirme konumuna saldirir boylece kement lariat olusturur 2 Eksonun 5 ucundaki nukleotidin 3 OH grubu 3 ucbirletirme konumumu ile ikinci bir transesterifikasyonu tetikler boylece iki ekson birlesir intron ise kement bicimli bir parca olarak salinir tRNA ucbirlestirmesi tRNA ucbirlestirmesi veya tRNA benzeri ucbirlestirme genelde tRNA da meydana gelen ender bir ucbirlestirme bicimidir Ucbirlestirme tepkimesinin mekanizmasi splisozomal ve oz ucbirlestirme yollarindan farklidir RNA ribonukleaz tarafindan kesilir eksonlar ligazlar tarafindan birlestirilir Bu tip ucbirlestirmenin katalizlenmesi icin herhangi bir RNA unsur gerekli degildir EvrimUcbirlestirme canlilardaki tum alem veya ust alemlerde gorulur ancak bu gruplar icinde ucbirlestirmenin yayginligi ve tipi cok fark gosterebilir Okaryotlar pek cok protein kodlayici mesajci RNA ve bazi kodlamayici RNA yi ucbirlestirir Buna karsin prokaryotlar ender olarak ve baslica kodlamayici RNA yi ucbirlestirir Bu iki grup organizma arasindaki onemli bir diger fark prokaryotlarda splisozom yolunun bulunmamasidir Ucbirlestirmenin Cesitliligi Okaryotlar ProkaryotlarSplisozomal Oz ucbirlestirme tRNA Grup II intronlarin yapisi spisozomun icinde bulunan snRNP lerin yapisina cok benzedigi icin splisozomlarin Grup II intronlardan evrimlesmis olabilecegini dusunulmektedir Biyokimyasal mekanizmaUcbirlestirmede rol oynayana dizilerUcbirlestirmenin biyokimyasal mekanizmasi Splisozomal ucbirlestirme ve oz ucbirlestirme de iki asamali bir biyokimyasal surectir Her asama RNA nukleotidleri arasinda olusan tepkimelerinden olusur tRNA ucbirlestirmesi farklidir transesterfikasyon ile meydana gelmez Splisozomal ve oz ucbirlestirme transterifikasyon tepkimeleri biribirini izleyen iki reaksiyondan olusur Once splisozomun bir araya gelmesi sonucu konumu belirlenen spesifik bir dal noktasi nukleotidinin 2 OH grubu intronun 5 ucbirlestirme konumundaki ilk nukleotid uzerine bir nukleofilik saldiri yaparak kement ara urunu nu olusturur Ikinci asamada serbest kalmis 5 eksonun 3 OH grubu intronun 3 ucbirlestirme konumundaki son nukleotide bir nukleofilik saldiri yapar boylece iki ekson birlesir kementli intron da salinir Splisozom tarafindan ekson ucbirlestirmesi Eksonlar mavi cubuklar intron ise siyah bir cizgi olarak gosterilmistir Splisozomal ucbirlestirmede snRNP ler bu reaksiyonlarin gerceklesmesini mumkun kilar Bu surec sirasinda cesitli snRNP ler belli bir sira icinde bir araya gelirler veya ayrisirlar U1 intronun 5 ucuna baglanir U2 dallanma noktasina baglanir U4 U6 ikilisi U1 ve U2 ye yanasarak intronun 5 ucu ile dallanma noktasi arasinda bir kopru kurarlar U5 de komplekse katilir ve birlestirirlecek eksonlarin uclarini bitistirir U4 ve U1 kompleksden ayrilirlar Dallanma noktasindaki adenozinin 2 OH grubu intronun 5 ucunu keser Intronun yukari tarafindaki eksonun 3 ucundaki nukleotidin 3 OH grubu intronun obur ucunu keser Eksonlarin uclari birlesir ve intronun kement sekilli kalintisi salinir SnRNP larin RNA ya baglanmasi tumleyici nukleotit dizileri arasinda baz ciftlesmleriyle gersklesir Ornegin snRNA U1 intronun 5 tarafindaki ekson intron ekleminde bulunan konsensus dizisini tumleyici bir diziye sahiptir bunun sayesinde RNA nin orasina baglanabilir Ayrica farkli snRNA larin birbirlerine baglanmalarini saglayan RNA RNA birlesme yerleri de mevcuttur Alternatif ucbirlestirmeAlternatif ucbirlestirme Cogu genin ucbirlestirmesinde bir ekson birden fazla sayida eksondan biri ile birlesebilir Mesajci RNA nin ekson bilesiminin bu sekilde degismesi sonucunda bir dizi farkli protein olusur Bu olguya denir Ucbirlestirmenin deneysel manipulasyonuUcbirlestirme tepkimesindeki asamalar deneysel olarak degisirilebilir Bu amacla snRNP baglanma konumlarini kementi kapatan dal noktasi nukleotidi veya ucbirlestirme duzenleyici eleman baglanma konumlarini bloke edecek ters anlamli Ing anti sense oligonukleotit veya oligonukleotit turevleri kullanilabilir Ucbirlestirme hatalariIntron ve eksonlarda mutasyonlar ucbirlestirmeyi engelleyebilir ve sonuc olarak kodlanan proteinin sentezini durdurabilirler Olabilecek mutasyonlar Ucbirlestirme konumunda bir mutasyon o yerin islevini kaybetmesine neden olur Bunun sonucunda ekson kaybi intron iclemesi veya erken stop kodonu olusumu meydana gelebilir Bazi mutasyonlar ucbirlestirmede spesifisite kaybina yol acar Ucbirlestirme konumunda degisime neden olarak proteinde amino asit katilma veya eksilmeleri veya daha muhtemel olarak okuma cercevesi Ing reading frame kaybi meydana gelir Transpozisyon sonucu DNA kaybi veya eklenmesi meydana gelebilir bu da normalden daha uzun veya daha kisa eksonlara yol acabilir Proteinlerde ucbirlestirmeProteinlerde de ucbirlestirme olabilir Bunun biyokimyasal mekanizmasi RNA ucbirlestirmesinden tamamen farklidir Proteinin olarak adlandirilan belli bir bolumu cikartilir olarak adlandirilan proteinin kalan kisimlari birlesir Protein ucbirlestirmesi ekmek mayasinda gozlemlenmistir Notlar Spliced segments at the 5 terminus of adenovirus 2 late mRNA Berget SM Moore C Sharp PA Proc Natl Acad Sci U S A 74 8 3171 5 1977 An amazing sequence arrangement at the 5 ends of adenovirus 2 messenger RNA Chow LT Gelinas RE Broker TR Roberts RJ Cell 12 1 8 1977 Dictionary com splicing tanimi 21 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mart 2008 Ng B Yang F Huston DP ve digerleri Aralik 2004 Increased noncanonical splicing of autoantigen transcripts provides the structural basis for expression of untolerized epitopes J Allergy Clin Immunol 114 6 ss 1463 70 doi 10 1016 j jaci 2004 09 006 PMID 15577853 KB1 bakim Digerlerinin yanlis kullanimi link Patel AA Steitz JA 2003 Splicing double insights from the second spliceosome Nat Rev Mol Cell Biol 4 12 ss 960 70 doi 10 1038 nrm1259 PMID 14685174 P A Sharp 1991 Science 254 663 Draper BW Morcos PA Kimmel CB 2001 Inhibition of zebrafish fgf8 pre mRNA splicing with morpholino oligos a quantifiable method for gene knockdown Genesis 30 3 ss 154 6 doi 10 1002 gene 1053 PMID 11477696 Sazani P Kang SH Maier MA ve digerleri Ekim 2001 Nuclear antisense effects of neutral anionic and cationic oligonucleotide analogs Nucleic Acids Res 29 19 ss 3965 74 PMID 11574678 KB1 bakim Digerlerinin yanlis kullanimi link Morcos PA 2007 Achieving targeted and quantifiable alteration of mRNA splicing with Morpholino oligos Biochem Biophys Res Commun 358 2 ss 521 7 doi 10 1016 j bbrc 2007 04 172 PMID 17493584 Bruno IG Jin W Cote GJ 15 Ekim 2004 Correction of aberrant FGFR1 alternative RNA splicing through targeting of intronic regulatory elements Hum Mol Genet 13 20 ss 2409 20 doi 10 1093 hmg ddh272 PMID 15333583 26 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Subat 2008 Epub August 27 2004 KaynakcaLodish Harvey 1999 Molecular Cell Biology New York W H Freeman amp Co ISBN 0 7167 3706 X Hartl Daniel L 2005 Genetics Analysis of Genes and Genomes Jones amp Bartlett Publishers ISBN 0763715115 Dis baglantilarOmurgali hayvanlarin pre mRNA larinin 5 ve 3 ucbirlestirme konumlarindaki konsensus dizileri 1 Grup I Grup II oz ucbirlestirme ve splisozomlu ozbirlestirmelerinin biyokimyasal mekanizma semalari 2 Splizomu dongusu 3 Grup II intronlar ve splsozomdaki snRNA larin benzerligi 4 Major minor ve trans ucbirlestirme mekanzimalari 5 Ayrica bakinizcDNA Ekson Intron