Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Süleyman Çelebi ya da diğer adı ile Emîr Süleyman (1377 - 17 Şubat 1411), Osmanlı şehzadesi. 1396-1402 yılları arasında Timur tarafından Sarıhan Valisi olarak atanmıştır. Fetret Devri'nde 1402-1411 yılları arasında Edirne'de Sultanlığını ilan edip padişahlık yapmıştır.
| Süleyman Çelebi | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Emir | |||||
 | |||||
| Osmanlı padişahı (iddia, Fetret Devri) | |||||
| Hüküm süresi | y. 1402 - 17 Şubat 1411 | ||||
| Önce gelen | I. Bayezid | ||||
| Sonra gelen | Musa Çelebi (fiili) I. Mehmed (resmî) | ||||
| Doğum | 1377 | ||||
| Ölüm | 17 Şubat 1411 (33-34 yaşında) Çerkezköy | ||||
| Defin | Sultan Murad Hüdavendigar Külliyesi, Osmangazi, Bursa | ||||
| |||||
| Babası | I. Bayezid | ||||
| İmza |  | ||||
Osmanlı devletinin var olduğu zamanlarda hazırlanan Osmanlı ve yabancı tarihlerde istinasız olarak Osmanlı padişahları listelerine alınmamaktadır. Fakat modern dönemde tektũk tarihçi, Rumeli'de ve bir kısa dönem Bursa'da bağımsız olarak hüküm sürmesi nedeniyle onu 5. Osmanlı Padişahı olarak kabul etmekte ve Birinci Rumeli Sultanı olarak bilinmesini gereğini iddia etmektedirler.
1377 yılında I. Bayezid'in oğlu olarak dünyaya geldi. Fetret Devri karmaşasında Edirne'ye giderek hükümdarlığını ilân etti. 9 yıl boyunca adına hutbe okuttu, para bastırdı. Kendisine biat etmeyen kardeşleri Musa Çelebi ve Mehmet Çelebi ile sürdürdüğü taht mücadelesinde Musa Çelebi'ye yenildi. 1411 yılında Edirne'den kaçarken çapulcu köylüler tarafından öldürüldü. Orhan Çelebi ve Muhammed Şah isminde iki oğlu ile Paşa Melike Hanım adında bir kızı vardı.
Ankara Savaşından önceki yaşamı
Süleyman Çelebi'nin annesi ve çocukluğu hakkında belge bulunmamaktadır. Fakat "Çelebi" lakabı okuyup yazar ve iyi eğitim görmüş kişilere verildiği için iyi bir Osmanlı-İslam eğitiminden geçtiği çok olasıdır.
Niğbolu zafernamesine göre, Süleyman Çelebi (25 Eylül 1396) Niğbolu Muharebesi'nda sağ cenahta Çandarlı Ali Paşa ile birlikte Rumeli tımarlı sipahilerine komuta etmiştir. Bu muharebede sağ koldaki Rumeli tımarlı sipahileri önce Macar güçleri ile çarpışma yapmışlar ve sonradan da sağ kol ve sol kolla birlikte ilerleyip ana Haçlı ordusunu kıskaca almışlardır.
Timur'a karşı Yıldırım Beyazid'in yaptığı Ankara Muharebesi'nde de Süleyman Çelebi önemli komuta rolü oynamış ve Osmanlı ordusunun sol kanadı komutanı olarak görev yapmıştır. Bu muharebe'de Timur kuvvetlerinin üstünlüğü ortaya çıkmış; Osmanlı ordularının sağ kolu ve Süleyman Çelebi'nin komutasındaki sol kol çekilmek zorunda kalmış ve ortada bulunan Yıldırım Beyazid komutasında yeniçeriler ve diğer kapıkulu birliklerinin Timur tarafından kıskaca alınmalarına sonuç olmuştur.
Rumeli'de hükümdarlık
1402'de Ankara Muharebesi'nde yenilgiden sonra Süleyman Çelebi Yıldırım Beyazid'in veziriazamı olan Çandarlı Ali Paşa ile birlikte önce Bursa'ya gidip sonra Rumeli'ye geçmek amacı ile kaçmaya başladılar. Bursa'ya kadar Timur birliklerinin yakın kovalaması altında kaldılar.
Bursa'ya kaçma nedeni farklı olarak tarihlere geçmiştir. Bazı kaynaklara göre Süleyman Çelebi Osmanlı Devleti hazinesini almak için önce Bursa'ya gelmiş ve Timur güçleri şehre varmadan bu hazine ile şehirden kaçmaya imkân bulmuştur. Diğer kaynaklar ise hazineyi alamadığı üzerinde anlaşmakta ama bunun nedeni değişik olarak verilmektedir: ya devlet hazinesini almaya vakit olmadan Timur güçleri Bursa'ya gelip hazineyi kendi ellerine geçirmişlerdir ya da devlet hazinesi ordu ile birlikte Ankara Muharebesi'nde Timur eline geçmiştir. En son yorum ise hazinenin devletin ikinci başkenti Edirne'de bulunup Bursa'da bulunmadığıdır ve Süleyman Çelebi Edirne'ye geldiğinde hazineye el koymuştur.
Timur birlikleri Bursa'ya Süleyman Çelebi oradan ayrıldıktan hemen sonra girip şehri yakıp yıkıp talan ettiler. Süleyman Çelebi Ağustos 1402'de Gelibolu'ya geldi. Venedik ve Geneviz gemileri onu ve askerlerini Rumeli yakasına taşıdılar. Yabancıların bu fena inancı Timur'un çok kızgısına neden oldu ve belki de Timur'un başlarında Tatar ordularının ta İzmir'e gidip Anadolu da önemli bir Hristiyan kalesi ve deniz üssü olan İzmir'i kuşatıp bütün Hristiyan savunucularının öldürülüp kesik başlarından piramitler yapılmasına bir neden oldu.
Süleyman Çelebi Rumeli'deki Osmanlı bölgelerine hakim olmak için Bizans desteğini almak üzere o zaman Avrupa'da bulunan Bizans İmparatoru II. Manuil yerine taht naipliği yapan VII. İoannis ile müzakerelere girişti. 1402 yıl sonunda müzakereler sona erdi 1403 başında şahsen Emir Süleyman ile Bizans taht naibi, Venedik, Cenova, Rodos San Jean Şövalyeleri, Sırp Despotu Stefan Lazareviç ve Latin Naksos Dükü arasında bir barış anlaşması imzalandı. Bu anlaşma şartları şöyle idi:
- Bizans Osmanlılara vasal olmaktan çıkacak ve yıllık tazminat ödemeyi dururacak ve buna karşılık Süleyman Çelebi hükümdarlığı Bizans'ın üst egemenliğini kabul edecekti.
- Süleyman Çelebi iyi niyetini göstermek için Bizans'a Ege kıyılarında Selanik ve civarını, Athos yarımadasını, bazı Ege adalarını ve Karadeniz kıyılarında Boğaz'a girişten ta Nişabur'a kadar (hatta Varna'ya) araziyi geri verecekti.
- Osmanlı ülkelerinde İtalyan denizci şehirlerine (Venedik ve Cenova) daha fazla ticari imtiyazlar sağlanacaktı.
- Osmanlılar elinde bulunan bütün Bizans ve diğer imzalayıcı ülke esirlerini geri teslim edilecekti.
- Osmanlı gemileri Çanakkale ve İstanbul boğazlarına Bizans'tan izin almadan girmeyeceklerdi.
- Buna karşılık anlaşmayı imzalayan bütün ülkeler Süleyman Çelebi'nin başkenti Edirne'de bulunan Osmanlı Devleti'nin hükümdarı olarak kabul edeceklerdi.
Bu haberi Avrupa'da Venedik'te alan II. Manuil hemen İstanbul'a geri döndü ve kendi imzasını atarak bu anlaşmayı kabul etti.
1402'de Edirne'de tahta geçen ve Rumeli'de adına hutbeler okutan Süleyman Çelebi başveziri Çandarlı Ali Paşa aracılığı ile sivil ve asker kadroların desteğini kazanmış ve 1403 başındaki barış anlaşmasından sonra da komşu ülkeler tarafından resmen meşru Osmanlı Devleti hükümdarı olduğu kabul olmuştu.
Süleyman Çelebi, babası gibi, yerinde duramayan asker kişi değildi. Barışcıl ve zevkini eğlencesini seven bir kişi idi. Edirne'de sarayda içki alemleri ile iyi vakit geçirmeye kendini terk etti. Bu sırada Sırp despotluğunda Stefan Lazareviç ile Jorg Brankoviç arasında çıkan mücadeleden faydalanarak Sırbistan üzerindeki gücünü artırdı. Fakat Anadolu'yu alıp eski Osmanlı Devletini yenileme idealinden hiç vazgeçmedi.
Bu nedenle 1403'te kendine sığınan kardeşi İsa Çelebi'ye büyük bir ordu vererek onu Anadolu'ya Çelebi Mehmet üzerine gönderdi. Ama ne o ordu ile ne de sonradan Anadolu beylerinden topladığı ordularla İsa Çelebi Çelebi Mehmet'e karşı bir askerî başarı sağlayabildi. 1406'da İsa Çelebi, Çelebi Mehmet tarafından öldürtülüp bertaraf edildi.
Bursa'yı ele geçirme ve Anadolu ve Rumeli'de hükümdarlık
Süleyman Çelebi tekrar Anadolu'yu ele geçirip, Osmanlı devletini birleştirmeye karar verip harekete geçti. Rumeli'deki Osmanlı kuvvetlerini toplayıp Bizans yardımı ile Anadolu yakasına geçti. Çelebi Mehmet Bursa'da bulunmadığı için bu haberi alamadı. Süleyman Çelebi hemen hücuma geçerek Bursa'yı ele geçirdi. Çelebi Mehmet, Süleyman Çelebi'nin gücüne karşı koyamayacağını anladı ve Amasya'ya çekildi. Süleyman Çelebi onu takip ederek Anadolu'ya yürüdü; Başvezir Çandarlı Ali Paşa'nın entrikası ile Ankara'yı aldı ve kardeşinin geride bıraktığı arazileri talan etti. Sonra Bursa'ya dönerek yine bir dönem barışçıl zevk ve alem hayatına bu sefer hem Rumeli ve hem Anadolu'nun hükümdarı olarak devam etti. Çelebi Mehmet bu tutumunu fırsat bilerek tekrar Bursa üzerine yürüdü. Süleyman Çelebi ve Çelebi Mehmet orduları Yenişehir ovasında karşı karşıya geldiler. Fakat Süleyman Çelebi'nin başveziri Çandarlı Ali Paşa Çelebi Mehmet ordusunun danışmanları ile önceden gizli konuşmalara başladı ve onları Çelebi Mehmet'ten ayrılmaya inandırdı. Böylece savaşa girmeden ordusunun dağılması üzerine Çelebi Mehmed bu sefer ordusuz tekrar Amasya'ya kaçmaya mecbur oldu.
Süleyman Çelebi yine Bursa'da rahat hayata devama başladı. 1406'da tekrar biraz askerî canlılık gösterdi. Timur'un Karamanoğullarına vermiş olduğu Sivrihisar kalesini zaptetti ve akıncıları Karaman ülkesine hücum ettiler. Aydınoğlu Cüneyd Bey ve Menteşeoğlu İlyas Bey Süleyman Çelebi'nin üst-egemenliğini tanımaya mecbur oldular.
1406'da da I. Murad dönemi sonundan beri 20 yıldır başvezirlik yapmış olan ve Süleyman Çelebi'nin bu başarısının mimarı olan Çandarlı Ali Paşa öldü. Bu deneyimli devlet adamının ölümünden sonra Süleyman Çelebi gücünün çöküşü başladı. Buna başlıca bir neden Rumeli'de bulunan gazi akıncı ve göçmen Türkmen güçlerinin Süleyman Çelebi'nin Bursa'da yerleşip Anadolu'ya önem vermesini ve Rumeli'ye önem vermediğine gösterge sayarak Süleyman Çelebi'ye verdikleri desteği kesmeleri oldu.
Çandarlı Ali Paşa öldükten sonra Süleyman Çelebi'nin vezirinin kim olduğu kesin değildir. Bazı tarihçiler sonraki vezirin Şeyh Ramazan Paşa olasılığını kabul etmektedirler. Vezirlerin kazaskerlikten geldikleri ve Çandarlı Ali Paşa'nın da vezir olmadan kazasker olduğu gerçeklerine dayanarak Süleyman Çelebi'ye kazaskerlik yapmış olan Şeyh Ramazan Paşa'nın vezir olduğunu iddia edilmektedir. Bu iddia Şerafeddin Yezdî'nin zafernamesinde verilen bilgiler ile de desteklendiği iddia edilmektedir. Bu zafernamede Timur'un Ege bölgesi ve İzmir'e gelmiş olduğu sıralarda iki defa Süleyman Çelebi'nin Timur'a elçi olarak Şeyh Ramazan Paşa'nın gönderildiği yazılmaktadır. Yine bu eserde Şeyh Ramazan Paşa'nın kadılıktan vezir olduğu bildirilmektedir. Böylece Süleyman Çelebi'nin Çandarlı Ali Paşa'dan sonraki vezirinin Şeyh Ramazan Paşa olması çok muhtemel görülmektedir. Şeyh Ramazan Paşa'nın Kırşehir doğumlu olduğu ve baba isminin Bayezid olduğu da bilinmektedir. Fakat görev tarihi ve ölüm tarihi hakkında şu anda elde hiç belge bulunmamaktadır.
Diğer taraftan 1409'da Çelebi Mehmet yeni bir strateji ortaya çıkardı. Kardeşi Musa Çelebi ile anlaşarak onu Eflak üzerinden Rumeli'ye gönderdi. İki kardeş Musa Çelebi'nin Rumeli'yi eline geçirip Edirne'de hükûmet edeceğini ummakta idi. Hatta, bu Süleyman Çelebi'yi Rumeli'de sadece biraz oyalasa bile, Çelebi Mehmed Anadolu'yu ve Bursa'yı ele geçirebilecekti.
Süleyman Çelebi Ayasuluk'ta iken kardeşi Musa Çelebi'nin Eflak'a gidip orada bir ordu toplama haberini aldı. Yanına İzmiroğlu Cüneyd Bey'i katıp Bizans desteğini sağlayıp hemen hızla Rumeli'ye geçti ve Edirne'ye vardı. Musa Çelebi'nin hücumlarına karşı durabilmek için, olabilecek anlaşmazlıklar, Trakya'nın emniyeti Boğazlardan rahat geçişi sağlamak amacıyla o sonbahar Süleyman Çelebi Bizans İmparatoru ile görüşmek üzere İstanbul'a gitti. Görüşmelerde Bizans İmparatoru II. Manuel'e sevgili baba olarak hitap ettiği bildirilmiştir. Süleyman Çelebi Musa'nın yeni ordusuyla hücumlarına Bizans desteği olmadan karşı koyamayacağını açıkladı. Bizanslılar için Yıldırım'ın İstanbul kuşatmalarını hatıraları hala yeniydi ve Musa Çelebi'nin Bizans'a karşı çok daha sert bir politika güdeceği de bilinmekteydi. İki taraf bir karşılıklı destek anlaşmasına vardılar. Süleyman Çelebi Bizans'a iyi niyetini açıkça ifade için genç erkek kardeşi Kasım'ı ve kız kardeşi Fatima'yı Bizans'a rehin olarak verdi ve Mora Despotu Teodor'un gayri-meşru kızı ve İmparator'un yeğeni olan Bizanslı aristokrat bir genç kız da Süleyman Çelebi'ye eş olarak verildi. Hemen ardından Süleyman Çelebi Karamanoğulları ile barış anlaşması yaptı.
Çelebi Mehmet'in yeni stratejisinin birinci aşaması başarılı olmuştu. Süleyman Çelebi Rumeli'ye geçer geçmez Çelebi Mehmet Bursa'ya girdi ve Anadolu idaresini eline aldı. 1410'da Musa Çelebi Eflak Voyvodası'nın kızı ile evlendi. Rumeli sınır boylarında yerleşmiş Türkmenlerden ve Eflak, Bulgar ve Sırbistan'dan asker desteği alarak yeni bir ordu yarattı. Bulgaristan'a indi ve oradaki Boyarların da desteğini sağladı. Bunu Anadolu'da haber alan Emir Süleyman hemen Bizans desteği için Konstantinopolis'e ve oradan da Edirne'ye geçti. Musa Çelebi yeni topladığı ordusu ile 1410'da Balkanlardan güneye indi. Bizans'tan aldığı askerî desteklerle güçlenen Süleyman Çelebi ordusu ile savaşa girişti. 11 Şubat 1410'da Musa Çelebi Süleyman Çelebi'nin üzerine gönderdiği bir orduyu Yanbolu'da yendi. Fakat Süleyman Çelebi şahsen ordusunun başına geçtikten sonra 15 Haziran 1410'da Hasköy Hisarı önünde yapılan savaşta Musa Çelebi yenildi. Musa Çelebi Eflak'a geri kaçmak zorunda kalıp Çirmen ve Yanbolu civarlarında çete savaşları başlattı ve Süleyman Çelebi'ye bağlı mevkilere baskınlar yapmaya başladı.
Süleyman Çelebi pek o kadar savaşçı bir kişi değildi; sonbahar ve kış geldiğinde Musa Çelebi askerî gücü ile uğraşırken, Süleyman Çelebi yine barışçıl zevk ve eğlenceye başladı. Etrafındakiler vaktini içki ve eğlenceye vermesinden ve özellikle Hristiyanlara karşı çok iyi davranmasından hoşnut değillerdi. Önemli önemsiz birçok taraftarı Süleyman Çelebi'nin yanından ayrıldı.
Ölümü
Musa Çelebi 17 Şubat 1411'de çok soğuk bir kış günü Edirne'ye bir baskın yaptı. Zaten sayıları azalmış ve Süleyman Çelebi'nin tutumu ve siyaseti dolayısı ile demoralize olmuş olan taraftarları bu baskına karşı koyamadı. Necdet Sakaoğlu'na göre bu sırada Süleyman Çelebi yine bir alemde, sarhoş olarak bir hamamda idi. Bu baskının haberini kendisine getirenleri sinirli bir tavırla; hakaret ederek, hatta saçlarını ve sakallarını tıraş ettirerek yanından kovmaktaydı. Gazi Evrenos Bey'na "Ey Hacı İslam, nedir bu pür âlâm? Musa kimdir ki benim üstüme leşger çekip dava-yi saltanat eyleye?" dediği söylenir.
Fakat sonunda durumunun vahametini anladı ve çok az sayıda adamıyla ile gece karanlığında Bizans'tan destek bulmak üzere İstanbul'a doğru kaçmaya koyuldu. Fakat Döğenciler köyüne geldiği zaman kılavuzu ona ihanet etti. Onun hüviyetini köylülere açıklayarak eğer onu öldürürlerse Musa Çelebi'den bahşiş alacaklarını açıkladı. Köylüler de sırf maddi bir ödül almak amacıyla Emir Süleyman'ı öldürdükleri ve kesilmiş başını Edirne'ye gönderdikleri bildirilir. Oysa orta Asya'dan gelme eski Türk geleneklerine göre sultanların ve onların soyundan gelenlerin kesinlikle kanları akıtılmazdı. Bu kurala uymayanların soyu kurutulur ve tümü imha edilirdi. Bu nedenle köy Musa Çelebi tarafından imha ettirilmiştir.
Süleyman Çelebi naaşı da Bursa'ya götürülüp babasının türbesi yanına defnedilmiştir.
Böylece 1411'de tekrar Osmanlı Devleti Çelebi Mehmet Anadolu'da ve Musa Çelebi Avrupa'da hükümdar olarak ikiye bölünmüş oldu.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Cüneyt Ölçer, (1968), Yıldırım Bayezid'ın oǧullarına ait akçe ve mangırlar, sf. 40
- ^ . 1 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2020.
- ^ a b c . 2 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2006.
- ^ Nicolle, David, Nicopolis 1396, the last Crusade, Osprey Military, say.49
- ^ a b c d Sakaoğlu, Necdet (1999), Bu Mülkün Sultanları, İstanbul: Oğlak Yayınları
- ^ a b c d Norwich, John Julius (1999), Byzantium: the Decline and Fall, Penguin: Londra say.169-170
Dış bağlantılar
- İnalcık, Halil (2008), Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. .
- Norwich, John Julius (1999) Byzantium: the Decline and Fall, Penguin: Londra (İngilizce) .
- Sakaoğlu, Necdet (1999), Bu Mülkün Sultanları, İstanbul: Oğlak Yayınları. say. 63-68 .
- Öztuna, Yılmaz (1996, 2005 3.baskı) Devletler ve Hânedânlar, Ankara:Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları; C.II, say. 113-116 .
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2003). Büyük Osmanlı Tarihi Cilt I. Anadolu Selçukluları ve Anadolu Beylikleri Hakkında Bir Mukaddime İle Osmanlı Devleti'nin Kuruluşundan İstanbul'un Fethine Kadar. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları. s. 325-345. .
- Kastritsis, Dimitris (2007), The Sons of Bayezid: Empire Building and Representation in the Ottoman. Civil War of 1402-1413, Brill, (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Suleyman Celebi ya da diger adi ile Emir Suleyman 1377 17 Subat 1411 Osmanli sehzadesi 1396 1402 yillari arasinda Timur tarafindan Sarihan Valisi olarak atanmistir Fetret Devri nde 1402 1411 yillari arasinda Edirne de Sultanligini ilan edip padisahlik yapmistir Suleyman CelebiEmirOsmanli padisahi iddia Fetret Devri Hukum suresiy 1402 17 Subat 1411Once gelenI BayezidSonra gelenMusa Celebi fiili I Mehmed resmi Dogum1377Olum17 Subat 1411 33 34 yasinda CerkezkoyDefinSultan Murad Hudavendigar Kulliyesi Osmangazi BursaTam adiEmir Suleyman bin BayezidBabasiI BayezidImza Osmanli devletinin var oldugu zamanlarda hazirlanan Osmanli ve yabanci tarihlerde istinasiz olarak Osmanli padisahlari listelerine alinmamaktadir Fakat modern donemde tektũk tarihci Rumeli de ve bir kisa donem Bursa da bagimsiz olarak hukum surmesi nedeniyle onu 5 Osmanli Padisahi olarak kabul etmekte ve Birinci Rumeli Sultani olarak bilinmesini geregini iddia etmektedirler 1377 yilinda I Bayezid in oglu olarak dunyaya geldi Fetret Devri karmasasinda Edirne ye giderek hukumdarligini ilan etti 9 yil boyunca adina hutbe okuttu para bastirdi Kendisine biat etmeyen kardesleri Musa Celebi ve Mehmet Celebi ile surdurdugu taht mucadelesinde Musa Celebi ye yenildi 1411 yilinda Edirne den kacarken capulcu koyluler tarafindan olduruldu Orhan Celebi ve Muhammed Sah isminde iki oglu ile Pasa Melike Hanim adinda bir kizi vardi Ankara Savasindan onceki yasamiSuleyman Celebi nin annesi ve cocuklugu hakkinda belge bulunmamaktadir Fakat Celebi lakabi okuyup yazar ve iyi egitim gormus kisilere verildigi icin iyi bir Osmanli Islam egitiminden gectigi cok olasidir Nigbolu zafernamesine gore Suleyman Celebi 25 Eylul 1396 Nigbolu Muharebesi nda sag cenahta Candarli Ali Pasa ile birlikte Rumeli timarli sipahilerine komuta etmistir Bu muharebede sag koldaki Rumeli timarli sipahileri once Macar gucleri ile carpisma yapmislar ve sonradan da sag kol ve sol kolla birlikte ilerleyip ana Hacli ordusunu kiskaca almislardir Timur a karsi Yildirim Beyazid in yaptigi Ankara Muharebesi nde de Suleyman Celebi onemli komuta rolu oynamis ve Osmanli ordusunun sol kanadi komutani olarak gorev yapmistir Bu muharebe de Timur kuvvetlerinin ustunlugu ortaya cikmis Osmanli ordularinin sag kolu ve Suleyman Celebi nin komutasindaki sol kol cekilmek zorunda kalmis ve ortada bulunan Yildirim Beyazid komutasinda yeniceriler ve diger kapikulu birliklerinin Timur tarafindan kiskaca alinmalarina sonuc olmustur Rumeli de hukumdarlik1402 de Ankara Muharebesi nde yenilgiden sonra Suleyman Celebi Yildirim Beyazid in veziriazami olan Candarli Ali Pasa ile birlikte once Bursa ya gidip sonra Rumeli ye gecmek amaci ile kacmaya basladilar Bursa ya kadar Timur birliklerinin yakin kovalamasi altinda kaldilar Bursa ya kacma nedeni farkli olarak tarihlere gecmistir Bazi kaynaklara gore Suleyman Celebi Osmanli Devleti hazinesini almak icin once Bursa ya gelmis ve Timur gucleri sehre varmadan bu hazine ile sehirden kacmaya imkan bulmustur Diger kaynaklar ise hazineyi alamadigi uzerinde anlasmakta ama bunun nedeni degisik olarak verilmektedir ya devlet hazinesini almaya vakit olmadan Timur gucleri Bursa ya gelip hazineyi kendi ellerine gecirmislerdir ya da devlet hazinesi ordu ile birlikte Ankara Muharebesi nde Timur eline gecmistir En son yorum ise hazinenin devletin ikinci baskenti Edirne de bulunup Bursa da bulunmadigidir ve Suleyman Celebi Edirne ye geldiginde hazineye el koymustur Timur birlikleri Bursa ya Suleyman Celebi oradan ayrildiktan hemen sonra girip sehri yakip yikip talan ettiler Suleyman Celebi Agustos 1402 de Gelibolu ya geldi Venedik ve Geneviz gemileri onu ve askerlerini Rumeli yakasina tasidilar Yabancilarin bu fena inanci Timur un cok kizgisina neden oldu ve belki de Timur un baslarinda Tatar ordularinin ta Izmir e gidip Anadolu da onemli bir Hristiyan kalesi ve deniz ussu olan Izmir i kusatip butun Hristiyan savunucularinin oldurulup kesik baslarindan piramitler yapilmasina bir neden oldu Suleyman Celebi Rumeli deki Osmanli bolgelerine hakim olmak icin Bizans destegini almak uzere o zaman Avrupa da bulunan Bizans Imparatoru II Manuil yerine taht naipligi yapan VII Ioannis ile muzakerelere giristi 1402 yil sonunda muzakereler sona erdi 1403 basinda sahsen Emir Suleyman ile Bizans taht naibi Venedik Cenova Rodos San Jean Sovalyeleri Sirp Despotu Stefan Lazarevic ve Latin Naksos Duku arasinda bir baris anlasmasi imzalandi Bu anlasma sartlari soyle idi Bizans Osmanlilara vasal olmaktan cikacak ve yillik tazminat odemeyi dururacak ve buna karsilik Suleyman Celebi hukumdarligi Bizans in ust egemenligini kabul edecekti Suleyman Celebi iyi niyetini gostermek icin Bizans a Ege kiyilarinda Selanik ve civarini Athos yarimadasini bazi Ege adalarini ve Karadeniz kiyilarinda Bogaz a giristen ta Nisabur a kadar hatta Varna ya araziyi geri verecekti Osmanli ulkelerinde Italyan denizci sehirlerine Venedik ve Cenova daha fazla ticari imtiyazlar saglanacakti Osmanlilar elinde bulunan butun Bizans ve diger imzalayici ulke esirlerini geri teslim edilecekti Osmanli gemileri Canakkale ve Istanbul bogazlarina Bizans tan izin almadan girmeyeceklerdi Buna karsilik anlasmayi imzalayan butun ulkeler Suleyman Celebi nin baskenti Edirne de bulunan Osmanli Devleti nin hukumdari olarak kabul edeceklerdi Bu haberi Avrupa da Venedik te alan II Manuil hemen Istanbul a geri dondu ve kendi imzasini atarak bu anlasmayi kabul etti 1402 de Edirne de tahta gecen ve Rumeli de adina hutbeler okutan Suleyman Celebi basveziri Candarli Ali Pasa araciligi ile sivil ve asker kadrolarin destegini kazanmis ve 1403 basindaki baris anlasmasindan sonra da komsu ulkeler tarafindan resmen mesru Osmanli Devleti hukumdari oldugu kabul olmustu Suleyman Celebi babasi gibi yerinde duramayan asker kisi degildi Bariscil ve zevkini eglencesini seven bir kisi idi Edirne de sarayda icki alemleri ile iyi vakit gecirmeye kendini terk etti Bu sirada Sirp despotlugunda Stefan Lazarevic ile Jorg Brankovic arasinda cikan mucadeleden faydalanarak Sirbistan uzerindeki gucunu artirdi Fakat Anadolu yu alip eski Osmanli Devletini yenileme idealinden hic vazgecmedi Bu nedenle 1403 te kendine siginan kardesi Isa Celebi ye buyuk bir ordu vererek onu Anadolu ya Celebi Mehmet uzerine gonderdi Ama ne o ordu ile ne de sonradan Anadolu beylerinden topladigi ordularla Isa Celebi Celebi Mehmet e karsi bir askeri basari saglayabildi 1406 da Isa Celebi Celebi Mehmet tarafindan oldurtulup bertaraf edildi Bursa yi ele gecirme ve Anadolu ve Rumeli de hukumdarlikSuleyman Celebi tekrar Anadolu yu ele gecirip Osmanli devletini birlestirmeye karar verip harekete gecti Rumeli deki Osmanli kuvvetlerini toplayip Bizans yardimi ile Anadolu yakasina gecti Celebi Mehmet Bursa da bulunmadigi icin bu haberi alamadi Suleyman Celebi hemen hucuma gecerek Bursa yi ele gecirdi Celebi Mehmet Suleyman Celebi nin gucune karsi koyamayacagini anladi ve Amasya ya cekildi Suleyman Celebi onu takip ederek Anadolu ya yurudu Basvezir Candarli Ali Pasa nin entrikasi ile Ankara yi aldi ve kardesinin geride biraktigi arazileri talan etti Sonra Bursa ya donerek yine bir donem bariscil zevk ve alem hayatina bu sefer hem Rumeli ve hem Anadolu nun hukumdari olarak devam etti Celebi Mehmet bu tutumunu firsat bilerek tekrar Bursa uzerine yurudu Suleyman Celebi ve Celebi Mehmet ordulari Yenisehir ovasinda karsi karsiya geldiler Fakat Suleyman Celebi nin basveziri Candarli Ali Pasa Celebi Mehmet ordusunun danismanlari ile onceden gizli konusmalara basladi ve onlari Celebi Mehmet ten ayrilmaya inandirdi Boylece savasa girmeden ordusunun dagilmasi uzerine Celebi Mehmed bu sefer ordusuz tekrar Amasya ya kacmaya mecbur oldu Suleyman Celebi yine Bursa da rahat hayata devama basladi 1406 da tekrar biraz askeri canlilik gosterdi Timur un Karamanogullarina vermis oldugu Sivrihisar kalesini zaptetti ve akincilari Karaman ulkesine hucum ettiler Aydinoglu Cuneyd Bey ve Menteseoglu Ilyas Bey Suleyman Celebi nin ust egemenligini tanimaya mecbur oldular 1406 da da I Murad donemi sonundan beri 20 yildir basvezirlik yapmis olan ve Suleyman Celebi nin bu basarisinin mimari olan Candarli Ali Pasa oldu Bu deneyimli devlet adaminin olumunden sonra Suleyman Celebi gucunun cokusu basladi Buna baslica bir neden Rumeli de bulunan gazi akinci ve gocmen Turkmen guclerinin Suleyman Celebi nin Bursa da yerlesip Anadolu ya onem vermesini ve Rumeli ye onem vermedigine gosterge sayarak Suleyman Celebi ye verdikleri destegi kesmeleri oldu Candarli Ali Pasa oldukten sonra Suleyman Celebi nin vezirinin kim oldugu kesin degildir Bazi tarihciler sonraki vezirin Seyh Ramazan Pasa olasiligini kabul etmektedirler Vezirlerin kazaskerlikten geldikleri ve Candarli Ali Pasa nin da vezir olmadan kazasker oldugu gerceklerine dayanarak Suleyman Celebi ye kazaskerlik yapmis olan Seyh Ramazan Pasa nin vezir oldugunu iddia edilmektedir Bu iddia Serafeddin Yezdi nin zafernamesinde verilen bilgiler ile de desteklendigi iddia edilmektedir Bu zafernamede Timur un Ege bolgesi ve Izmir e gelmis oldugu siralarda iki defa Suleyman Celebi nin Timur a elci olarak Seyh Ramazan Pasa nin gonderildigi yazilmaktadir Yine bu eserde Seyh Ramazan Pasa nin kadiliktan vezir oldugu bildirilmektedir Boylece Suleyman Celebi nin Candarli Ali Pasa dan sonraki vezirinin Seyh Ramazan Pasa olmasi cok muhtemel gorulmektedir Seyh Ramazan Pasa nin Kirsehir dogumlu oldugu ve baba isminin Bayezid oldugu da bilinmektedir Fakat gorev tarihi ve olum tarihi hakkinda su anda elde hic belge bulunmamaktadir Diger taraftan 1409 da Celebi Mehmet yeni bir strateji ortaya cikardi Kardesi Musa Celebi ile anlasarak onu Eflak uzerinden Rumeli ye gonderdi Iki kardes Musa Celebi nin Rumeli yi eline gecirip Edirne de hukumet edecegini ummakta idi Hatta bu Suleyman Celebi yi Rumeli de sadece biraz oyalasa bile Celebi Mehmed Anadolu yu ve Bursa yi ele gecirebilecekti Suleyman Celebi Ayasuluk ta iken kardesi Musa Celebi nin Eflak a gidip orada bir ordu toplama haberini aldi Yanina Izmiroglu Cuneyd Bey i katip Bizans destegini saglayip hemen hizla Rumeli ye gecti ve Edirne ye vardi Musa Celebi nin hucumlarina karsi durabilmek icin olabilecek anlasmazliklar Trakya nin emniyeti Bogazlardan rahat gecisi saglamak amaciyla o sonbahar Suleyman Celebi Bizans Imparatoru ile gorusmek uzere Istanbul a gitti Gorusmelerde Bizans Imparatoru II Manuel e sevgili baba olarak hitap ettigi bildirilmistir Suleyman Celebi Musa nin yeni ordusuyla hucumlarina Bizans destegi olmadan karsi koyamayacagini acikladi Bizanslilar icin Yildirim in Istanbul kusatmalarini hatiralari hala yeniydi ve Musa Celebi nin Bizans a karsi cok daha sert bir politika gudecegi de bilinmekteydi Iki taraf bir karsilikli destek anlasmasina vardilar Suleyman Celebi Bizans a iyi niyetini acikca ifade icin genc erkek kardesi Kasim i ve kiz kardesi Fatima yi Bizans a rehin olarak verdi ve Mora Despotu Teodor un gayri mesru kizi ve Imparator un yegeni olan Bizansli aristokrat bir genc kiz da Suleyman Celebi ye es olarak verildi Hemen ardindan Suleyman Celebi Karamanogullari ile baris anlasmasi yapti Celebi Mehmet in yeni stratejisinin birinci asamasi basarili olmustu Suleyman Celebi Rumeli ye gecer gecmez Celebi Mehmet Bursa ya girdi ve Anadolu idaresini eline aldi 1410 da Musa Celebi Eflak Voyvodasi nin kizi ile evlendi Rumeli sinir boylarinda yerlesmis Turkmenlerden ve Eflak Bulgar ve Sirbistan dan asker destegi alarak yeni bir ordu yaratti Bulgaristan a indi ve oradaki Boyarlarin da destegini sagladi Bunu Anadolu da haber alan Emir Suleyman hemen Bizans destegi icin Konstantinopolis e ve oradan da Edirne ye gecti Musa Celebi yeni topladigi ordusu ile 1410 da Balkanlardan guneye indi Bizans tan aldigi askeri desteklerle guclenen Suleyman Celebi ordusu ile savasa giristi 11 Subat 1410 da Musa Celebi Suleyman Celebi nin uzerine gonderdigi bir orduyu Yanbolu da yendi Fakat Suleyman Celebi sahsen ordusunun basina gectikten sonra 15 Haziran 1410 da Haskoy Hisari onunde yapilan savasta Musa Celebi yenildi Musa Celebi Eflak a geri kacmak zorunda kalip Cirmen ve Yanbolu civarlarinda cete savaslari baslatti ve Suleyman Celebi ye bagli mevkilere baskinlar yapmaya basladi Suleyman Celebi pek o kadar savasci bir kisi degildi sonbahar ve kis geldiginde Musa Celebi askeri gucu ile ugrasirken Suleyman Celebi yine bariscil zevk ve eglenceye basladi Etrafindakiler vaktini icki ve eglenceye vermesinden ve ozellikle Hristiyanlara karsi cok iyi davranmasindan hosnut degillerdi Onemli onemsiz bircok taraftari Suleyman Celebi nin yanindan ayrildi OlumuMusa Celebi 17 Subat 1411 de cok soguk bir kis gunu Edirne ye bir baskin yapti Zaten sayilari azalmis ve Suleyman Celebi nin tutumu ve siyaseti dolayisi ile demoralize olmus olan taraftarlari bu baskina karsi koyamadi Necdet Sakaoglu na gore bu sirada Suleyman Celebi yine bir alemde sarhos olarak bir hamamda idi Bu baskinin haberini kendisine getirenleri sinirli bir tavirla hakaret ederek hatta saclarini ve sakallarini tiras ettirerek yanindan kovmaktaydi Gazi Evrenos Bey na Ey Haci Islam nedir bu pur alam Musa kimdir ki benim ustume lesger cekip dava yi saltanat eyleye dedigi soylenir Fakat sonunda durumunun vahametini anladi ve cok az sayida adamiyla ile gece karanliginda Bizans tan destek bulmak uzere Istanbul a dogru kacmaya koyuldu Fakat Dogenciler koyune geldigi zaman kilavuzu ona ihanet etti Onun huviyetini koylulere aciklayarak eger onu oldururlerse Musa Celebi den bahsis alacaklarini acikladi Koyluler de sirf maddi bir odul almak amaciyla Emir Suleyman i oldurdukleri ve kesilmis basini Edirne ye gonderdikleri bildirilir Oysa orta Asya dan gelme eski Turk geleneklerine gore sultanlarin ve onlarin soyundan gelenlerin kesinlikle kanlari akitilmazdi Bu kurala uymayanlarin soyu kurutulur ve tumu imha edilirdi Bu nedenle koy Musa Celebi tarafindan imha ettirilmistir Suleyman Celebi naasi da Bursa ya goturulup babasinin turbesi yanina defnedilmistir Boylece 1411 de tekrar Osmanli Devleti Celebi Mehmet Anadolu da ve Musa Celebi Avrupa da hukumdar olarak ikiye bolunmus oldu Ayrica bakinizIsa Celebi Musa Celebi Mehmet Celebi Fetret DevriKaynakca Cuneyt Olcer 1968 Yildirim Bayezid in oǧullarina ait akce ve mangirlar sf 40 1 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Mayis 2020 a b c 2 Mayis 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mayis 2006 Nicolle David Nicopolis 1396 the last Crusade Osprey Military say 49 a b c d Sakaoglu Necdet 1999 Bu Mulkun Sultanlari Istanbul Oglak Yayinlari a b c d Norwich John Julius 1999 Byzantium the Decline and Fall Penguin Londra say 169 170Dis baglantilarInalcik Halil 2008 Osmanli Imparatorlugu Klasik Cag 1300 1600 Istanbul Yapi Kredi Yayinlari ISBN 975 08 0588 7 Norwich John Julius 1999 Byzantium the Decline and Fall Penguin Londra Ingilizce ISBN 0 14 011449 1 Sakaoglu Necdet 1999 Bu Mulkun Sultanlari Istanbul Oglak Yayinlari say 63 68 ISBN 875 329 299 6 Oztuna Yilmaz 1996 2005 3 baski Devletler ve Hanedanlar Ankara Kultur ve Turizm Bakanligi Yayinlari C II say 113 116 ISBN 975 1704 715 Uzuncarsili Ismail Hakki 2003 Buyuk Osmanli Tarihi Cilt I Anadolu Selcuklulari ve Anadolu Beylikleri Hakkinda Bir Mukaddime Ile Osmanli Devleti nin Kurulusundan Istanbul un Fethine Kadar Ankara Ataturk Kultur Dil ve Tarih Yuksek Kurumu Turk Tarih Kurumu Yayinlari s 325 345 ISBN 975 16 0011 1 Kastritsis Dimitris 2007 The Sons of Bayezid Empire Building and Representation in the Ottoman Civil War of 1402 1413 Brill ISBN 978 90 04 15836 8 Ingilizce