Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hayvanların evrimi, yaşamın doğuşundan bu yana gerçekleşen evrimsel sürecin, ilk hayvanların ortaya çıkışından (665 milyon yıl önce) bu zamana kadar olan gelişimi.
Köken
Endosimbiyoz teorisi
Bitkiler ve hayvanlar, kökenlerini, bir hücrenin diğerini yuttuğu, ancak bir nedenden dolayı sindiremediği bir süreç olan endosimbiyoz'a borçludur. Bunun kanıtı, hücrelerinin çalışma biçiminde yatmaktadır. Hem bitkiler hem de hayvanlar, enerji taşıyan molekül ATP'yi üretmek için aerobik solunum kullanarak hücrelerinde enerjiyi serbest bırakmaya yarayan mitokondri adı verilen yapılara güvenir. Mitokondrinin serbest yaşayan aerobik bakterilerden evrimleştiğine dair önemli kanıtlar vardır: Mitokondriler bakteri hücrelerinin boyutundadır; ikili fisyon yoluyla hücreden bağımsız olarak bölünürler; tek bir dairesel DNA molekülü şeklinde kendi genomlarına sahiptirler; onların ribozomları, ökaryot hücresinin sitoplazmasında bulunan ribozomlardan ziyade bakterilerinkilere benzer; ve kloroplastlar gibi, başka bir hücre tarafından yutulmuş bakteri hücrelerinden türetilmişlerse bekleneceği gibi çift zarla çevrilidirler.
Çok hücreli yaşam
Tek hücreli organizmalar birçok kimyasalı işleyebilmelerine rağmen, karmaşık bedenler için gerekli özelleşmiş hücrelere sahip değillerdi. Hayvan bedenlerinde, her biri ayrı bir iş yapan organelleri içeren çeşitli hücreler –deri, kan ve kemik– vardır. Bakteriler ve arkeler, DNA'larını paketleyecek organelleri ve çekirdeği olmayan tek hücrelerdir. Bakteriler diğer bakterilerin içinde yaşamaya ve onlar için organel işlevi görmeye başladığında devrim niteliğinde bir şey oldu. Yiyecekleri enerjiye dönüştüren organeller olan mitokondri, bu karşılıklı yarar sağlayan ilişkilerden evrimleşmiştir. Ayrıca, ilk kez DNA çekirdeklerde paketlendi. Yeni karmaşık hücreler ("ökaryotik hücreler"), tüm hücreyi destekleyen özel roller oynayan özel parçalardan oluşuyordu. Muhtemelen bazı faydalar elde edilebileceği için hücreler de birlikte yaşamaya başladı. Hücre grupları daha verimli beslenebilir veya daha büyük olmaktan korunma sağlayabilir. Toplu olarak yaşayan hücreler, her bir hücrenin belirli bir işi yapmasıyla grubun ihtiyaçlarını karşılamaya başladı. Bazı hücreler grubu bir arada tutmak için bağlantılar yapmakla görevlendirilirken, diğer hücreler yiyecekleri parçalayabilecek sindirim enzimleri üretti.
İlk hayvanlar
Özelleşmiş, işbirliği yapan hücre kümeleri, sonunda, moleküler genetik çalışmalarının 800 milyon yıl önce evrimleştiğini öne sürdüğü ilk hayvanları oluşturdu. Süngerler en eski hayvanlar arasındaydı. Süngerlerden elde edilen kimyasal bileşikler 700 milyon yıl kadar eski kayalarda korunurken, moleküler kanıtlar süngerlerin daha da erken geliştiğine işaret ediyor. Okyanustaki oksijen seviyeleri günümüze kıyasla hala düşüktü, ancak süngerler düşük oksijen koşullarını tolere edebilir. Diğer hayvanlar gibi metabolizma için oksijene ihtiyaçları olsa da, çok aktif olmadıkları için fazla bir besine ihtiyaçları olmaz. Özel hücreler tarafından vücutlarına pompalanan sudan yiyecek parçacıklarını çıkararak hareketsiz dururken beslenirler. Bir süngerin basit vücut planı, sert iskelet parçaları tarafından desteklenen su dolu boşlukların etrafındaki hücre katmanlarından oluşur. Her zamankinden daha karmaşık ve çeşitli vücut planlarının evrimi, sonunda farklı hayvan gruplarına yol açacaktır. Bir hayvanın vücut planının oluşum talimatları onun genlerindedir. Bazı genler, bileşenleri doğru bir şekilde bir araya getirmek için belirli yer ve zamanlarda diğer birçok genin ifadesini kontrol ederek orkestra şefleri gibi davranır. En eski hayvanlarda bile karmaşık cisimler için talimatların bölümlerinin mevcut olduğuna dair kanıtlar var.
Kamçılı kolonisi teorisi
Kamçılı kolonisi teorisine göre hayvanlar, koloniler halinde yaşayan flagellatlardan (kamçılılar) evrimleşmiştir. Bu teori, flagellatlarda kolonyal eğilime ve flagella varlığına dayanmaktadır. Hayvanlar, koloni içindeki hücrelerin uzmanlaşmasıyla oluşur.
Destekleyen kanıtlar
- Kamçılı sperm hayvanlarda yaygındır.
- Kamçılılardaki koloniler halinde yaşamaya eğilim.
- Mitokondriyal christae şekli (Sarcomastigophora düz, Ciliophora tübüler).
- Moleküler genetik kanıtlar – kamçılılar ve metazoanlar arasındaki yakın ilişki.
- Choanoflagellatlar ve süngerlerin koanositleri arasındaki benzerlik
Ediyakaran
Ediyakaran faunası
Yaklaşık 580 milyon yıl önce (Ediyakaran Dönemi) süngerlere ek olarak başka organizmaların da türleştiği bir dönemdi. Vücutları yaprak, kurdele ve hatta yorgan şeklinde olan bu çeşitli deniz canlıları 80 milyon yıl boyunca süngerlerin yanında yaşadılar. Fosil kanıtları, dünyadaki tortul kayaçlarda bulunabilir. Ancak çoğu Ediyakara hayvanının vücut planları modern gruplara benzemiyordu. Ediayakaran'ın sonunda, oksijen seviyeleri yükseldi ve oksijene dayalı yaşamı sürdürmek için yeterli seviyelere yaklaştı. İlk süngerler aslında bakterileri yiyerek ve onları ayrışma sürecinden uzaklaştırarak oksijeni artırmaya yardımcı olmuş olabilir. Dickinsonia costata adlı bir organizmanın izleri, muhtemelen mikroplarla ziyafet çekerek, denizin dibinde hareket etmiş olabileceğini gösteriyor.
Ediyakaran yok oluşu
Bununla birlikte, yaklaşık 541 milyon yıl önce, Ediyakaran canlılarının çoğu ortadan kayboldu ve Douglas Erwin ile diğer bilim adamlarının hala anlamaya çalıştığı büyük bir çevresel değişikliğin sinyalini verdi. Gelişen hayvan vücut planları, beslenme ilişkileri ve çevre mühendisliği bir rol oynamış olabilir. Ediyakaran'ın sonlarına tarihlenen fosil kayıtlarında bulunan yuvalar, solucan benzeri hayvanların okyanus tabanını kazmaya başladığını ortaya koyuyor. Bu ilk çevre mühendisleri, diğer Ediyakaran hayvanları için koşulları bozarak tortuyu rahatsız etti ve belki de havalandırdı. Bazı hayvanlar için çevresel koşullar bozulurken, diğerleri için iyileştiler ve potansiyel olarak türlerde bir değişimi katalize ettiler.
Kambriyen patlaması
Kambriyen Dönemi (541-485 milyon yıl önce), yeni yaşam formlarının vahşi bir patlamasına tanık oldu. Yeni oyuk yaşam tarzlarıyla birlikte kabuklar ve dikenler gibi sert vücut parçaları evrimleşti. Sert vücut parçaları, hayvanların, yuva kazma gibi çevrelerini daha büyük bir şekilde tasarlamasına izin verdi. Ayrıca, avı kovalamak için yön hareketi için tanımlanmış kafaları ve kuyrukları olan daha aktif hayvanlara doğru bir kayma meydana geldi. Trilobitler gibi iyi zırhlı hayvanlar tarafından aktif beslenme, yumuşak Ediyakaran yaratıklarının üzerinde yaşadığı deniz tabanını daha da bozmuş olabilir.
Eşsiz beslenme tarzları, çevreyi bölümlere ayırarak, yaşamın daha fazla çeşitlendirilmesine yer açtı. Waptia okyanusun dibini tararken, priapulid solucanlar tortunun içine girdi, süngerlere yapıştı ve Anomalocaris yukarıda gezindi. Bu tuhaf görünümlü organizmaların çoğu, 5 gözlü Opabinia gibi evrimsel deneylerdi. Bununla birlikte, trilobitler gibi bazı gruplar, yüz milyonlarca yıl boyunca Dünya'ya yayıldı ve egemen oldu, ancak Permiyen Triyas yok oluşunda sonunda soyu tükendi. Stromatolit resifleri oluşturan bakteriler de azaldı ve Dünya'daki koşullar değişmeye devam ettikçe brakiyopod adı verilen organizmalar tarafından yapılan resifler ortaya çıktı. Günümüzün baskın resif yapıcıları olan sert mercanlar, bundan birkaç yüz milyon yıl sonra ortaya çıktı. Ancak, gelecek olan tüm değişikliklere rağmen, Kambriyen'in sonunda var olan hemen hemen tüm hayvan türleri veya şubelerine (yumuşakçalar, eklembacaklılar, annelidler vb.) ait ilk canlılar evrilmiştir.
Ayrıca bakınız
Konuyla ilgili yayınlar
Kaynakça
- ^ Maloof, Adam C.; Rose, Catherine V.; Beach, Robert; Samuels, Bradley M.; Calmet, Claire C.; Erwin, Douglas H.; Poirier, Gerald R.; Yao, Nan; Simons, Frederik J. (Eylül 2010). "Possible animal-body fossils in pre-Marinoan limestones from South Australia". Nature Geoscience (İngilizce). 3 (9): 653-659. doi:10.1038/ngeo934. ISSN 1752-0908. 2 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Temmuz 2021.
- ^ . sci.waikato.ac.nz (İngilizce). 19 Mart 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2021.
- ^ a b c d e . naturalhistory.si.edu. 1 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2021.
- ^ . science.umd.edu. 28 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2021.
- ^ Rehm, Jeremy (20 Eylül 2018). "World's first animal was a pancake-shaped prehistoric ocean dweller". Nature (İngilizce). doi:10.1038/d41586-018-06767-6. 23 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Temmuz 2021.
- ^ . Evrim Ağacı. 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hayvanlarin evrimi yasamin dogusundan bu yana gerceklesen evrimsel surecin ilk hayvanlarin ortaya cikisindan 665 milyon yil once bu zamana kadar olan gelisimi KokenEndosimbiyoz teorisi Endosimbiyoz Bitkiler ve hayvanlar kokenlerini bir hucrenin digerini yuttugu ancak bir nedenden dolayi sindiremedigi bir surec olan endosimbiyoz a borcludur Bunun kaniti hucrelerinin calisma biciminde yatmaktadir Hem bitkiler hem de hayvanlar enerji tasiyan molekul ATP yi uretmek icin aerobik solunum kullanarak hucrelerinde enerjiyi serbest birakmaya yarayan mitokondri adi verilen yapilara guvenir Mitokondrinin serbest yasayan aerobik bakterilerden evrimlestigine dair onemli kanitlar vardir Mitokondriler bakteri hucrelerinin boyutundadir ikili fisyon yoluyla hucreden bagimsiz olarak bolunurler tek bir dairesel DNA molekulu seklinde kendi genomlarina sahiptirler onlarin ribozomlari okaryot hucresinin sitoplazmasinda bulunan ribozomlardan ziyade bakterilerinkilere benzer ve kloroplastlar gibi baska bir hucre tarafindan yutulmus bakteri hucrelerinden turetilmislerse beklenecegi gibi cift zarla cevrilidirler Cok hucreli yasam Tek hucreli organizmalar bircok kimyasali isleyebilmelerine ragmen karmasik bedenler icin gerekli ozellesmis hucrelere sahip degillerdi Hayvan bedenlerinde her biri ayri bir is yapan organelleri iceren cesitli hucreler deri kan ve kemik vardir Bakteriler ve arkeler DNA larini paketleyecek organelleri ve cekirdegi olmayan tek hucrelerdir Bakteriler diger bakterilerin icinde yasamaya ve onlar icin organel islevi gormeye basladiginda devrim niteliginde bir sey oldu Yiyecekleri enerjiye donusturen organeller olan mitokondri bu karsilikli yarar saglayan iliskilerden evrimlesmistir Ayrica ilk kez DNA cekirdeklerde paketlendi Yeni karmasik hucreler okaryotik hucreler tum hucreyi destekleyen ozel roller oynayan ozel parcalardan olusuyordu Muhtemelen bazi faydalar elde edilebilecegi icin hucreler de birlikte yasamaya basladi Hucre gruplari daha verimli beslenebilir veya daha buyuk olmaktan korunma saglayabilir Toplu olarak yasayan hucreler her bir hucrenin belirli bir isi yapmasiyla grubun ihtiyaclarini karsilamaya basladi Bazi hucreler grubu bir arada tutmak icin baglantilar yapmakla gorevlendirilirken diger hucreler yiyecekleri parcalayabilecek sindirim enzimleri uretti Ilk hayvanlar En eski hayvanlar muhtemelen gunumuz sungerlerine benziyordu Ozellesmis isbirligi yapan hucre kumeleri sonunda molekuler genetik calismalarinin 800 milyon yil once evrimlestigini one surdugu ilk hayvanlari olusturdu Sungerler en eski hayvanlar arasindaydi Sungerlerden elde edilen kimyasal bilesikler 700 milyon yil kadar eski kayalarda korunurken molekuler kanitlar sungerlerin daha da erken gelistigine isaret ediyor Okyanustaki oksijen seviyeleri gunumuze kiyasla hala dusuktu ancak sungerler dusuk oksijen kosullarini tolere edebilir Diger hayvanlar gibi metabolizma icin oksijene ihtiyaclari olsa da cok aktif olmadiklari icin fazla bir besine ihtiyaclari olmaz Ozel hucreler tarafindan vucutlarina pompalanan sudan yiyecek parcaciklarini cikararak hareketsiz dururken beslenirler Bir sungerin basit vucut plani sert iskelet parcalari tarafindan desteklenen su dolu bosluklarin etrafindaki hucre katmanlarindan olusur Her zamankinden daha karmasik ve cesitli vucut planlarinin evrimi sonunda farkli hayvan gruplarina yol acacaktir Bir hayvanin vucut planinin olusum talimatlari onun genlerindedir Bazi genler bilesenleri dogru bir sekilde bir araya getirmek icin belirli yer ve zamanlarda diger bircok genin ifadesini kontrol ederek orkestra sefleri gibi davranir En eski hayvanlarda bile karmasik cisimler icin talimatlarin bolumlerinin mevcut olduguna dair kanitlar var Kamcili kolonisi teorisi Kamcili kolonisi hipotezi 1 Tek hucreli kamcili protista 2 Coklu kamcili kolonisi bir kume olusturur 3 Uzmanlasmamis kamcilar ici bos kure olusturur 4 Ozellesmis ureyebilir hucreler olusur 5 Hucreler dokular olusturmaya baslar Kamcili kolonisi teorisine gore hayvanlar koloniler halinde yasayan flagellatlardan kamcililar evrimlesmistir Bu teori flagellatlarda kolonyal egilime ve flagella varligina dayanmaktadir Hayvanlar koloni icindeki hucrelerin uzmanlasmasiyla olusur Destekleyen kanitlar Kamcili sperm hayvanlarda yaygindir Kamcililardaki koloniler halinde yasamaya egilim Mitokondriyal christae sekli Sarcomastigophora duz Ciliophora tubuler Molekuler genetik kanitlar kamcililar ve metazoanlar arasindaki yakin iliski Choanoflagellatlar ve sungerlerin koanositleri arasindaki benzerlikEdiyakaranEdiyakaran faunasi Ediyakaran faunasiDickinsonia olarak bilinen bu tuhaf ilkin deniz hayvani yaklasik 558 milyon yil once yasadi Yaklasik 580 milyon yil once Ediyakaran Donemi sungerlere ek olarak baska organizmalarin da turlestigi bir donemdi Vucutlari yaprak kurdele ve hatta yorgan seklinde olan bu cesitli deniz canlilari 80 milyon yil boyunca sungerlerin yaninda yasadilar Fosil kanitlari dunyadaki tortul kayaclarda bulunabilir Ancak cogu Ediyakara hayvaninin vucut planlari modern gruplara benzemiyordu Ediayakaran in sonunda oksijen seviyeleri yukseldi ve oksijene dayali yasami surdurmek icin yeterli seviyelere yaklasti Ilk sungerler aslinda bakterileri yiyerek ve onlari ayrisma surecinden uzaklastirarak oksijeni artirmaya yardimci olmus olabilir Dickinsonia costata adli bir organizmanin izleri muhtemelen mikroplarla ziyafet cekerek denizin dibinde hareket etmis olabilecegini gosteriyor Ediyakaran yok olusu Bununla birlikte yaklasik 541 milyon yil once Ediyakaran canlilarinin cogu ortadan kayboldu ve Douglas Erwin ile diger bilim adamlarinin hala anlamaya calistigi buyuk bir cevresel degisikligin sinyalini verdi Gelisen hayvan vucut planlari beslenme iliskileri ve cevre muhendisligi bir rol oynamis olabilir Ediyakaran in sonlarina tarihlenen fosil kayitlarinda bulunan yuvalar solucan benzeri hayvanlarin okyanus tabanini kazmaya basladigini ortaya koyuyor Bu ilk cevre muhendisleri diger Ediyakaran hayvanlari icin kosullari bozarak tortuyu rahatsiz etti ve belki de havalandirdi Bazi hayvanlar icin cevresel kosullar bozulurken digerleri icin iyilestiler ve potansiyel olarak turlerde bir degisimi katalize ettiler Kambriyen patlamasiAnomalocaris canadensis bir Kambriyen donem eklem bacaklisi Kambriyen Donemi 541 485 milyon yil once yeni yasam formlarinin vahsi bir patlamasina tanik oldu Yeni oyuk yasam tarzlariyla birlikte kabuklar ve dikenler gibi sert vucut parcalari evrimlesti Sert vucut parcalari hayvanlarin yuva kazma gibi cevrelerini daha buyuk bir sekilde tasarlamasina izin verdi Ayrica avi kovalamak icin yon hareketi icin tanimlanmis kafalari ve kuyruklari olan daha aktif hayvanlara dogru bir kayma meydana geldi Trilobitler gibi iyi zirhli hayvanlar tarafindan aktif beslenme yumusak Ediyakaran yaratiklarinin uzerinde yasadigi deniz tabanini daha da bozmus olabilir Essiz beslenme tarzlari cevreyi bolumlere ayirarak yasamin daha fazla cesitlendirilmesine yer acti Waptia okyanusun dibini tararken priapulid solucanlar tortunun icine girdi sungerlere yapisti ve Anomalocaris yukarida gezindi Bu tuhaf gorunumlu organizmalarin cogu 5 gozlu Opabinia gibi evrimsel deneylerdi Bununla birlikte trilobitler gibi bazi gruplar yuz milyonlarca yil boyunca Dunya ya yayildi ve egemen oldu ancak Permiyen Triyas yok olusunda sonunda soyu tukendi Stromatolit resifleri olusturan bakteriler de azaldi ve Dunya daki kosullar degismeye devam ettikce brakiyopod adi verilen organizmalar tarafindan yapilan resifler ortaya cikti Gunumuzun baskin resif yapicilari olan sert mercanlar bundan birkac yuz milyon yil sonra ortaya cikti Ancak gelecek olan tum degisikliklere ragmen Kambriyen in sonunda var olan hemen hemen tum hayvan turleri veya subelerine yumusakcalar eklembacaklilar annelidler vb ait ilk canlilar evrilmistir Ayrica bakinizYasamin evrimsel tarihi Bilinen en eski yasam formlari Kordalilarin evrimi Omurgalilarin evrimi Insanin evrimiKonuyla ilgili yayinlarMayr Ernst 2014 What evolution is from theory to fact Londra ISBN 978 1 78022 768 9 OCLC 870978830 Kaynakca Maloof Adam C Rose Catherine V Beach Robert Samuels Bradley M Calmet Claire C Erwin Douglas H Poirier Gerald R Yao Nan Simons Frederik J Eylul 2010 Possible animal body fossils in pre Marinoan limestones from South Australia Nature Geoscience Ingilizce 3 9 653 659 doi 10 1038 ngeo934 ISSN 1752 0908 2 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Temmuz 2021 sci waikato ac nz Ingilizce 19 Mart 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Temmuz 2021 a b c d e naturalhistory si edu 1 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Temmuz 2021 science umd edu 28 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Agustos 2021 Rehm Jeremy 20 Eylul 2018 World s first animal was a pancake shaped prehistoric ocean dweller Nature Ingilizce doi 10 1038 d41586 018 06767 6 23 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Temmuz 2021 Evrim Agaci 24 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Temmuz 2021