Demet Demir (d. 1961, Yalova), Türkiye'de LGBT hareketinin en önemli temsilcilerinden transseksüel lider. Türkiye'de ilk kez LGBT bireylerine tüzüğünde yer veren Özgürlük ve Dayanışma Partisi'nden 1999 yılında yerel seçimlere katılan ilk LGBT bireyidir. 2007 genel seçimlerinde ise Isparta milletvekili adayı olmuştur.
Demet Demir | |
---|---|
Demet Demir bir LGBTİQ+ yürüyüşü sırasında konuşma yapıyor | |
Doğum | 04 Mart 1961 Yalova |
Meslek | Aktivist, Siyasetçi |
Etkin yıllar | 1979-günümüz |
Tanınma nedeni | LGBT hakları aktivizmi |
Siyasi parti | 1920 TKP |
Yaşam öyküsü
Bulgaristan göçmeni fakir bir ailenin çocuğu olarak Yalova'da doğmuştur. Anne ve babası beş yaşındayken boşanmıştır. Daha sonra annesi ve ablası ile İstanbul'a göç etmişlerdir. Gece ortaokulunda okuyan Demir, 1980 yılında 1 Mayıs kutlamaları sırasında gözaltına alınmış ve 1982 yılında siyasi görüşleri nedeniyle 8 ay cezaevinde kalmıştır. 1996 yılında ameliyat olmuştur ancak kadın kimliğini mahkemenin uzaması nedeniyle 1.5 sene sonra alabilmiştir. 1980 darbesinde İstanbul Ülker sokağını yer edinen travesti ve transseksüeller daha sonra Beyoğlu emniyet müdürlüğü yapan "Hortum Süleyman" lakaplı Süleyman Ulusoy tarafından sokaktan atılmak istenmiş ve işkenceye uğramıştır. Bu işkenceye uğrayanlardan biri de Demir'dir. Daha sonra Ulusoy'u dava etmiştir. Dava 2003 yılında sonuçlanarak Ulusoy 21 yıl hapis cezası almıştır. Ancak af yasası nedeniyle bu ceza ertelenmiştir. Af Örgütü tarafından tarihte cinsel yönelimi yüzünden hüküm giyip düşünce suçlusu sayılan ilk insan olarak bilinmektedir. 2000 yılında hayatı İngiltere'de bir tiyatroya konu edilmiştir. 1997’de ABD’den Felipa de Souza Ödülü'nü alan ilk transseksüel olmuştur.
Gençlik ve aktivizme başlangıç hayatından şu sözlerle bahsetti:
"Bizim jenerasyon çok zorlu bir jenerasyondu. O dönemde televizyon tek kanallıydı ve siyah beyazdı. İnternet yok, cep telefonu yok, doğru dürüst ev telefonu bile yaygın değildi. Ben dünyada tek başıma olduğumu düşünürdüm. Sonra Bülent Ersoy’u görünce a demek ki bir kişi daha varmış benim gibi dedim kendi kendime. Yani bizden önceki jenerasyon 'Bir ben bir Zeki Müren' dermiş. Bizim jenerasyon da 'Bir ben bir de Bülent Ersoy' derdi. 1979 yılında daha önceden sempati duyduğum sol hareketle tanıştım. Akşam ortaokulunda öğrenciydim o dönemde. Okulumuzda İlerici Gençler Derneği (İGD) diye bir oluşum vardı, ben de o oluşuma katıldım. O dönemlerde sol hareket daha ahlakçıydı eşcinsellik fazlasıyla tabuydu. 1987 yılında evden ayrıldım..."
LGBT ile ilgili çalışmaları
1980 Darbesi öncesi dönemden itibaren, transseksüel kimliğiyle LGBT hakları için çeşitli yürüyüş ve eylemlerde yer almıştır. LGBT hakları aktivizminin Türkiye'deki kurucularındandır. 1979'da okulunda faaliyet gösteren İlerici Gençler Derneği ile tanıştı ve böylelikle aktivizme başlamış oldu. Darbe sonrasında, Taksim-Cihangir bölgesinde bulunan diğer transseksüeller ile Ülker Sokak'ta yaşam mücadelesi vermişlerdir. 1985 yılına kadar Cihangir’de trans bireyler ilk gettolarını oluşturmaya başladılar. 1987 yılında, Türkiye'deki ilk 8 Mart kadın yürüyüşünü yaptılar. Hortum Süleyman lakabıyla bilinen, eski Beyoğlu Emniyet Müdürü Süleyman Ulusoy, 1990'dan itibaren ilçe genelinde yaşayan transseksüel bireylere karşı harekete geçmiş ve Demir gibi trans bireyleri Ülker Sokak'tan atmak için çalışmalara başlamıştır. Demet Demir, 1991 yılında Başkurt Sokak’taki evinden gözaltına alınmış ve iki ay cezaevinde yatmıştır. O sırada yoğun işkencelere maruz kaldığını belirtmiştir. Bu olaylar sonucunda, Cihangir'de yaşayan birçok transseksüel işkenceye uğramıştır. İşkence mağduru Demet Demir dahil 9 transseksüel 2000 yılında Hortum Süleyman hakkında suç duyurusunda bulundular. 2003 yılında sonuçlanan davayla Süleyman Ulusoy, 21 yıl hapis cezasına çarptırılmış; ancak aynı yıl çıkarılan af kanunu kapsamında cezası ertelenmiş ve cezanın infaz edilememiştir
1995 yılında Özgürlük ve Dayanışma Partisi'ne üye oldu. 1999 yılında, LGBT bireylerine tüzüğünde ve kadrolarında yer veren, Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP)'den yerel seçimlere katıldı ve 2007 yılında da Isparta milletvekili adayı oldu.
Siyasi olarak LGBT hareketine bakışı
2007 yılında İstanbul LGBTT derneğinin kurucuları arasında yer aldı. 2010'lu yılların başında Lambdaistanbul'un da kurucuları arasında olan Demet Demir, Lambdaistanbul ve İstanbul LGBTT'den atıldı.
Demet Demir, Türkiye'deki LGBT hakları aktivizminin, Stonewall ayaklanmaları veya Avrupa ile ilişkili olamadığını ve kendi özelinde geliştiğini savunur. Türkiye'deki LGBT örgütlerinin Avrupa ülkeleri ve Avrupa Birliği tarafından fonlandıklarını iddia etmiştir. Örgütlerin, aldıkları bu fon ile LGBT haklarının gelişimi için herhangi bir çalışma yapmadıklarını ve kendi üyelerinin kişisel menfaatleri için kullandıklarını iddia etmiştir. Bu konudan dolayı batı dünyasının LGBT hakları aktivizminden ayrılması gerektiğini savunur ve EBT (Eşcinsel, Biseksüel ve Transseksüel) kısaltmasını ilk kullanan kişidir.
Bu konuda Demet Demir şu ifadeleri kullandı:
"Bizim zamanımızda maaşlı aktivizm diye bir şey, Avrupa’ya gidip gelme yoktu. Bu durum 2000’li yıllarda başladı. Biz Pürtelaş Sokak’ta yaptığımız isyanları Stonewall isyanından etkilenmiş de yapmış değildik. O zamanlar yurtdışı nedir bilmezdik. 30 yıldır ben hala Ülker Sokak’ta yaşıyorum. Herkes kaçtı gitti ama ben kaçmadım. Şimdilerde LGBTİ derneklerinde çalışan bizim jenerasyondan olan bazı trans kadınlar beni negatif yönde eleştiriyorlar." "Köroğlu’nun güzel bir lafı vardır, 'Tüfek icat oldu mertlik bozuldu' diye; LGBTİ derneklerinde de fon icat oldu aktivizm bozuldu. Kaos GL ile başlayan bu yurt dışından fon alma işlemi, Lambdaistanbul ile devam etti. Ben ve arkadaşlarım Lambdaistanbul’da fon alma işine itiraz ettiğimiz için kovulmuştuk. Bizi dernekten attılar. 2013 yılında Ankara Kaos GL Derneği iki yıllık Gökkuşağı Projesi kapsamında İsveç’ten 2 milyon İsveç Kronu fon almış. Ben hayatımı feda ettim bu davaya bu harekete. LGBTİ mücadelesi şirketleşmiştir artık. Dedikoduları üretenler parayı alanlardır. Liberal eşcinsel örgütleriyle bir bağım yok. Onur Yürüyüşü festivale döndü."
Lambdaistanbul ile ilişiği kesilen Demet Demir, Sosyalist EBT Hareketi olarak aktivizme devam etti.
İlerleyen yıllarda, Mustafa Suphi'nin Türkiye Komünist Partisi'nin geleneğinden gelen insanların ve aynı geleneğe sahip 1980 darbesi öncesinde faaliyet gösteren İlerici Gençler Derneği üyelerinin birleşimiyle, 2012'de Türkiye Komünist Partisi 1920 ismiyle kurulan Toplumcu Kurtuluş Partisi'ne (TKP 1920) katıldı.
Bağımsız olarak yürüttüğü, Sosyalist EBT Hareketi'yle çalışmalarına 2016 yılına kadar devam etti. 18 Mart 2017 tarihinde Tüm İlerici Gençler Derneği'ndeki LGBT bireyler ile İlerici EBT örgütünü kurdu.
Kaynakça
- ^ Drucker,Peter (2000). . archive.4edu.info/. 16 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2013.
- ^ . lgbtyasam. 2013. 16 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2013.
- ^ "ÖDP'den aday portreleri". İstanbul. Hurriyet. 11 Şubat 1999.[]
- ^ . Bülent Tegün. İstanbul -LGBTT Sivil Toplum Girişimi. Turquie Europeenne. 2 Mart 2009. 8 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2013.
- ^ . 8 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2013.
- ^ . 8 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2013.
- ^ [1][]
- ^ "kurtulusumuz lcin bize bir yasa gerek". Human Rights Watch. 9 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mart 2024.
- ^ . arsiv.ntv.com.tr. 9 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2024.
- ^ . 28 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2013.
- ^ [2][]
- ^ a b c d e f . T24. 21 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022.
- ^ Portalı, Kaos GL-LGBTİ+ Haber. "Trans Aktivist Demet Demir Kadir Has Üniversitesi'nde Konuşacak". Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022.
- ^ . Hürriyet. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022.
- ^ . Hürriyet. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022.
- ^ web.archive.org. 16 Eylül 2013. 16 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022.
- ^ a b . web.archive.org. 8 Kasım 2012. 8 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022.
- ^ habercisi, YARIN | Güzel günlerin. "Onur Yürüyüşünü, Sosyalist LGBTİ'lerle değerlendirdik". yarinhaber.net. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022.[]
- ^ Kadın, Yazar: İlerici (6 Temmuz 2012). . ilericikadinlar.org. 13 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022.
- ^ "Mücadeleye devam zaferimizin teminatıdır". 1920 TKP (Toplumcu Kurtuluş Partisi). Erişim tarihi: 22 Nisan 2022.
Dış bağlantılar
- Demet Demir Speech13 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- A Gender Variance Who's Who11 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- türkiye tarihinde eşcinselliğin izinde escinsel-lik hareketinin tarihinden satır başları[]
- Demet Demir4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Demet Demir d 1961 Yalova Turkiye de LGBT hareketinin en onemli temsilcilerinden transseksuel lider Turkiye de ilk kez LGBT bireylerine tuzugunde yer veren Ozgurluk ve Dayanisma Partisi nden 1999 yilinda yerel secimlere katilan ilk LGBT bireyidir 2007 genel secimlerinde ise Isparta milletvekili adayi olmustur Demet DemirDemet Demir bir LGBTIQ yuruyusu sirasinda konusma yapiyorDogum04 Mart 1961 63 yasinda YalovaMeslekAktivist SiyasetciEtkin yillar1979 gunumuzTaninma nedeniLGBT haklari aktivizmiSiyasi parti1920 TKPYasam oykusuBulgaristan gocmeni fakir bir ailenin cocugu olarak Yalova da dogmustur Anne ve babasi bes yasindayken bosanmistir Daha sonra annesi ve ablasi ile Istanbul a goc etmislerdir Gece ortaokulunda okuyan Demir 1980 yilinda 1 Mayis kutlamalari sirasinda gozaltina alinmis ve 1982 yilinda siyasi gorusleri nedeniyle 8 ay cezaevinde kalmistir 1996 yilinda ameliyat olmustur ancak kadin kimligini mahkemenin uzamasi nedeniyle 1 5 sene sonra alabilmistir 1980 darbesinde Istanbul Ulker sokagini yer edinen travesti ve transseksueller daha sonra Beyoglu emniyet mudurlugu yapan Hortum Suleyman lakapli Suleyman Ulusoy tarafindan sokaktan atilmak istenmis ve iskenceye ugramistir Bu iskenceye ugrayanlardan biri de Demir dir Daha sonra Ulusoy u dava etmistir Dava 2003 yilinda sonuclanarak Ulusoy 21 yil hapis cezasi almistir Ancak af yasasi nedeniyle bu ceza ertelenmistir Af Orgutu tarafindan tarihte cinsel yonelimi yuzunden hukum giyip dusunce suclusu sayilan ilk insan olarak bilinmektedir 2000 yilinda hayati Ingiltere de bir tiyatroya konu edilmistir 1997 de ABD den Felipa de Souza Odulu nu alan ilk transseksuel olmustur Genclik ve aktivizme baslangic hayatindan su sozlerle bahsetti Bizim jenerasyon cok zorlu bir jenerasyondu O donemde televizyon tek kanalliydi ve siyah beyazdi Internet yok cep telefonu yok dogru durust ev telefonu bile yaygin degildi Ben dunyada tek basima oldugumu dusunurdum Sonra Bulent Ersoy u gorunce a demek ki bir kisi daha varmis benim gibi dedim kendi kendime Yani bizden onceki jenerasyon Bir ben bir Zeki Muren dermis Bizim jenerasyon da Bir ben bir de Bulent Ersoy derdi 1979 yilinda daha onceden sempati duydugum sol hareketle tanistim Aksam ortaokulunda ogrenciydim o donemde Okulumuzda Ilerici Gencler Dernegi IGD diye bir olusum vardi ben de o olusuma katildim O donemlerde sol hareket daha ahlakciydi escinsellik fazlasiyla tabuydu 1987 yilinda evden ayrildim LGBT ile ilgili calismalari1980 Darbesi oncesi donemden itibaren transseksuel kimligiyle LGBT haklari icin cesitli yuruyus ve eylemlerde yer almistir LGBT haklari aktivizminin Turkiye deki kurucularindandir 1979 da okulunda faaliyet gosteren Ilerici Gencler Dernegi ile tanisti ve boylelikle aktivizme baslamis oldu Darbe sonrasinda Taksim Cihangir bolgesinde bulunan diger transseksueller ile Ulker Sokak ta yasam mucadelesi vermislerdir 1985 yilina kadar Cihangir de trans bireyler ilk gettolarini olusturmaya basladilar 1987 yilinda Turkiye deki ilk 8 Mart kadin yuruyusunu yaptilar Hortum Suleyman lakabiyla bilinen eski Beyoglu Emniyet Muduru Suleyman Ulusoy 1990 dan itibaren ilce genelinde yasayan transseksuel bireylere karsi harekete gecmis ve Demir gibi trans bireyleri Ulker Sokak tan atmak icin calismalara baslamistir Demet Demir 1991 yilinda Baskurt Sokak taki evinden gozaltina alinmis ve iki ay cezaevinde yatmistir O sirada yogun iskencelere maruz kaldigini belirtmistir Bu olaylar sonucunda Cihangir de yasayan bircok transseksuel iskenceye ugramistir Iskence magduru Demet Demir dahil 9 transseksuel 2000 yilinda Hortum Suleyman hakkinda suc duyurusunda bulundular 2003 yilinda sonuclanan davayla Suleyman Ulusoy 21 yil hapis cezasina carptirilmis ancak ayni yil cikarilan af kanunu kapsaminda cezasi ertelenmis ve cezanin infaz edilememistir 1995 yilinda Ozgurluk ve Dayanisma Partisi ne uye oldu 1999 yilinda LGBT bireylerine tuzugunde ve kadrolarinda yer veren Ozgurluk ve Dayanisma Partisi ODP den yerel secimlere katildi ve 2007 yilinda da Isparta milletvekili adayi oldu Siyasi olarak LGBT hareketine bakisi2007 yilinda Istanbul LGBTT derneginin kuruculari arasinda yer aldi 2010 lu yillarin basinda Lambdaistanbul un da kuruculari arasinda olan Demet Demir Lambdaistanbul ve Istanbul LGBTT den atildi Demet Demir Turkiye deki LGBT haklari aktivizminin Stonewall ayaklanmalari veya Avrupa ile iliskili olamadigini ve kendi ozelinde gelistigini savunur Turkiye deki LGBT orgutlerinin Avrupa ulkeleri ve Avrupa Birligi tarafindan fonlandiklarini iddia etmistir Orgutlerin aldiklari bu fon ile LGBT haklarinin gelisimi icin herhangi bir calisma yapmadiklarini ve kendi uyelerinin kisisel menfaatleri icin kullandiklarini iddia etmistir Bu konudan dolayi bati dunyasinin LGBT haklari aktivizminden ayrilmasi gerektigini savunur ve EBT Escinsel Biseksuel ve Transseksuel kisaltmasini ilk kullanan kisidir Bu konuda Demet Demir su ifadeleri kullandi Bizim zamanimizda maasli aktivizm diye bir sey Avrupa ya gidip gelme yoktu Bu durum 2000 li yillarda basladi Biz Purtelas Sokak ta yaptigimiz isyanlari Stonewall isyanindan etkilenmis de yapmis degildik O zamanlar yurtdisi nedir bilmezdik 30 yildir ben hala Ulker Sokak ta yasiyorum Herkes kacti gitti ama ben kacmadim Simdilerde LGBTI derneklerinde calisan bizim jenerasyondan olan bazi trans kadinlar beni negatif yonde elestiriyorlar Koroglu nun guzel bir lafi vardir Tufek icat oldu mertlik bozuldu diye LGBTI derneklerinde de fon icat oldu aktivizm bozuldu Kaos GL ile baslayan bu yurt disindan fon alma islemi Lambdaistanbul ile devam etti Ben ve arkadaslarim Lambdaistanbul da fon alma isine itiraz ettigimiz icin kovulmustuk Bizi dernekten attilar 2013 yilinda Ankara Kaos GL Dernegi iki yillik Gokkusagi Projesi kapsaminda Isvec ten 2 milyon Isvec Kronu fon almis Ben hayatimi feda ettim bu davaya bu harekete LGBTI mucadelesi sirketlesmistir artik Dedikodulari uretenler parayi alanlardir Liberal escinsel orgutleriyle bir bagim yok Onur Yuruyusu festivale dondu Lambdaistanbul ile ilisigi kesilen Demet Demir Sosyalist EBT Hareketi olarak aktivizme devam etti Ilerleyen yillarda Mustafa Suphi nin Turkiye Komunist Partisi nin geleneginden gelen insanlarin ve ayni gelenege sahip 1980 darbesi oncesinde faaliyet gosteren Ilerici Gencler Dernegi uyelerinin birlesimiyle 2012 de Turkiye Komunist Partisi 1920 ismiyle kurulan Toplumcu Kurtulus Partisi ne TKP 1920 katildi Bagimsiz olarak yuruttugu Sosyalist EBT Hareketi yle calismalarina 2016 yilina kadar devam etti 18 Mart 2017 tarihinde Tum Ilerici Gencler Dernegi ndeki LGBT bireyler ile Ilerici EBT orgutunu kurdu Kaynakca Drucker Peter 2000 archive 4edu info 16 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2013 lgbtyasam 2013 16 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2013 ODP den aday portreleri Istanbul Hurriyet 11 Subat 1999 olu kirik baglanti Bulent Tegun Istanbul LGBTT Sivil Toplum Girisimi Turquie Europeenne 2 Mart 2009 8 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2013 8 Subat 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2013 8 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2013 1 olu kirik baglanti kurtulusumuz lcin bize bir yasa gerek Human Rights Watch 9 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Mart 2024 arsiv ntv com tr 9 Mart 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Mart 2024 28 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2013 2 olu kirik baglanti a b c d e f T24 21 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2022 Portali Kaos GL LGBTI Haber Trans Aktivist Demet Demir Kadir Has Universitesi nde Konusacak Kaos GL LGBTI Haber Portali Erisim tarihi 22 Nisan 2022 Hurriyet 12 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2022 Hurriyet 12 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2022 web archive org 16 Eylul 2013 16 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2022 a b web archive org 8 Kasim 2012 8 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2022 habercisi YARIN Guzel gunlerin Onur Yuruyusunu Sosyalist LGBTI lerle degerlendirdik yarinhaber net Erisim tarihi 22 Nisan 2022 olu kirik baglanti Kadin Yazar Ilerici 6 Temmuz 2012 ilericikadinlar org 13 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2022 Mucadeleye devam zaferimizin teminatidir 1920 TKP Toplumcu Kurtulus Partisi Erisim tarihi 22 Nisan 2022 Dis baglantilarDemet Demir Speech13 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde A Gender Variance Who s Who11 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde turkiye tarihinde escinselligin izinde escinsel lik hareketinin tarihinden satir baslari olu kirik baglanti Demet Demir4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde