Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Birkaç antlaşmayı da içine alan Vestfalya Barışı (Münster Antlaşması ve Osnabrück Antlaşması), Otuz Yıl Savaşları ve Seksen Yıl Savaşları'nın sonunda Ekim ve Mayıs 1648 tarihlerinde imzalanmıştır. Antlaşma 24 Ekim ve 15 Mayıs 1648'de Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu, diğer Alman prensleri, İspanya, Fransa, İsveç ve Hollanda Cumhuriyeti temsilcileri arasında imzalanmıştır. Fransa ve İspanya arasında 1659 yılında imzalanan Pyrenees Antlaşması'nı da bu antlaşmanın içine dahil edilebilir. Bu barış tarihçiler tarafından modern çağın başlangıcı olarak gösterilmektedir.
 Münster Antlaşması'nın imzalanması | |
| Tür | Barış Antlaşması |
|---|---|
| İmzalanma | 15 Mayıs 1648 |
| Yer | Vestfalya |
İki antlaşmanın metni de hemen hemen aynıdır ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nun iç meselelerinden bahsetmektedir. Barış bugün bile önemini yitirmemiştir, akademisyenler bugün var olan uluslararası sistemin Westphalia ile başladığını belirtmektedirler. Bu temel ve ortaya çıkan duruma revizyonist akademisyenler ve benzer düşüncedeki politikacılar tarafından karşı çıkılmaktadır. İmzalanan barışa revizyonistler kuşku ile bakmaktadır ve bunu söyleyenler ve politikacılar "Westphalia Sistemi"nin bir sonucu olan egemen ulus-devlet sistemine karşı çıkmaktadırlar.
Barışın Yapıldığı Bölge
Barış Alman Kuzey Ren-Vestfalya ve Aşağı Saksonya eyaletlerinin 50 km uzağında bulunan Münster ve Osnabrück şehirlerinde yapılmıştır. İsveç, Münster ve Osnabrück'i önermiştir, Fransa ise Hamburg ve Köln'ü. Her iki durumda da iki bölge gerekmektedir çünkü Protestan ve Katolik liderler birbirleriyle görüşmeyi reddetmektedir. Katolikler Münster'de, Protestanlar ise Osnabrück'te bulundular.
Sonuçları
Dahili Siyasi Sınırlar
III. Ferdinand, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu yasalarına karşı gelerek tüm yetkileri kendinde toplamıştır. Alman eyalet yöneticileri de kendi bölgelerinde dini inançları ile ilgili gerekli kararları kendileri verecektir. Protestan ve Katolikler daha önceki gibi tekrar eşit haklara sahip olacaktı ve Kalvinizm yasal olarak tanındı.
Verilen Kararlar
Westphalia barışının ana kararları:
- Bütün gruplar 1555 yılındaki Augsburg Barışı'nı tekrar tanıyacaklar. Her prens kendi bölgelerinde dini inançlar ile ilgili doğru kararlar verecek olup seçenekleri Katoliklik, Lutheryanizm ve Kalvinizm'dir.
- Hristiyanlar bulunduğu prensliklerde kabul görmeyen mezheplerin, kilise güvencesi altında kamusal alanlarda kendilerine ayrılan saatler içerisinde ve özel olarak ibadetlerini yapabilecekler.
Bölgesel düzenlemeler:
- Barış koşullarının çoğunluğu zamanın Fransa'sını uygulamadaki (de facto) lideri Kardinal Mazarin'e atfedilebilir (Kral XIV. Louis çocuktur). Fransa savaştan biraz uzak durmasına rağmen, savaşa daha çok katılan diğerleriyle aynı konuma gelmesi şaşırtıcı değildir. Fransa, Lorraine bölgesinde bulunan Metz, Toul, Verdun piskoposluk bölgelerini, Alsace (Sundgau) bölgesindeki Habsburg ve Alsace'nin Décapole şehrinin (fakat Strazburg'un tamamı değil, Strazburg piskoposluk bölgesi ve Mulhouse) kontrolünü ele geçirdi.
- İsveç, Bremen ve prensliği ve piskoposluk bölgesi ile Western Pomerania'nın kontrolünün yanı sıra bir de tazminat aldı. Böylece Oder, Elbe ve Weser nehirlerinin geçtiği dağların kontrolünü eline aldı ve Alman Reichstag Prensler Meclisinde üç oy hakkı elde etti.
- Bavyera Palatinate'nin İmparatorluk Seçiciler Konseyi'ndeki (Kutsal Roma İmparatoru seçmenleri) oylarına sahip oldu, bu haklar 1623 yılında Elector Palatine Frederick V tarafından elinden alınmıştı. Frederick'in oğlu Prens Palatine (Charles I Louis, Elector Palatine) sekizinci seçici olarak belirlendi.
- Brandenburg (daha sonraları Prusya) 'yı ve Magdeburg, Halberstadt, Kammin ve piskoposluk bölgelerini aldı.
- 1609 yılında ölen birinin yerine Jülich-Cleves-Berg Dükleri birbirlerinin yerine geçeceği açıklandı. Jülich, Berg ve Ravenstein şehirleri Palatinate-Neuburg'a (Count Palatine of Neuburg) bağlandı, Cleves, Mark ve Ravensberg şehirleri ise Brandenburg'a bağlandı.
- Osnabrück prensliği-piskoposluk bölgesi Protestanlar ve Katolikler arasında dönüşümlü olarak yönetilmesi kabul edildi, Protestan piskoposlar öğrenciler için Brunswick-Lüneburg'dan bir ev seçti.
- Bremen bağımsız bir şehir olarak ilan edildi.
- Yüzlerce Alman prensliğine, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nun aleyhine olmayacak şekilde, başka ülkelerle bağımsız bir şekilde antlaşma imzalaya bilme izin verildi.
- Palatinate, Elector Palatine Charles Louis (Frederick V'in oğlu ve vârisi) ve Bavyeralı Elector-Duke Maximilian arasında tekrar bölündü ve böylelikle Protestanlar ve Katolikler arasında da bölünmüş oldu. Rhine yakınlarına kadar Aşağı Palatinate'nin kontrolü Charles Louis'e, Kuzey Bavyera'da Yukarı Palatinate'nin kontrolü ise Maximilian'a verildi.
- Ticari sınırlar ve ticaret savaş durduktan sonra tekrar canlandı ve Rhine'de serbest deniz seferleri "bir derece" garanti altına alındı.
- Bu antlaşma uluslararası bir öneme sahiptir.
Uluslararası İlişkiler Teorisindeki Önemi
Geleneksel Realist Görüşler
Westphalia Barışı modern uluslararası ilişkiler kuramında çok önemli bir yer tutmaktadır. Bu Barış'ın varlığı başlangıç olarak uluslararası sistemi bir miktar kontrol altında tutmakta olduğu belirtilir.
Uluslararası ilişkiler kuramcıları Westphalia Barışı'nın çok önemli birkaç ilkesinin olduğunu belirtir, bugün dünyada bu Barış'ın önemli etkilerinden bazıları:
- Devletlerin egemenliği ve siyasal esasları prensibi,
- Devletler arası (yasal) eşitlik prensibi,
- Bir devletin iç işlerine başka bir devletin karışmaması prensibi,
Bu prensipler bugünkü uluslararası sistemde baskın uluslararası ilişkiler paradigması ((siyasi realizm)) yaygın bir görüştür ve bu devletler sisteminde neden "Westphalia Sistemine" başvurulduğunu açıklar.
Revizyonist Görüşler
Yukarıda tartışılan Westphalia Barışının eleştirmenleri değildirler. Revizyonist tarihçiler ve uluslararası ilişkiler kuramcıları bazı noktaları tekrar tartışmaktadırlar:
- Hiçbir antlaşma egemenlikten bahsetmez. Üç ana katılımcı da daha önce (Fransa, İsveç, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu) zaten bağımsızdırlar, bu duruma açıklık getirmeye ihtiyaç yoktur. Bazı durumlarda Alman prenslikleri, Kutsal Roma İmparatoru'nun yasalarına göre ast olarak kalır.
- Her bir Alman prensliği kendi yasal sistemi kurdu, Temyiz Mahkemesi olarak Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu kabul edildi, son kararı imparator kendisi verecektir. Ona getirilen dosyalar sonuçları son karadır ve alt mahkemeyi bağlamaktadır. İmparator, mahkeme kararlarında eğer prenslerin hatasını görürse onları azledebilecektir ve azletmiştir.
- Her iki antlaşma özel durumlarda bozulabiliyordu, Fransa ve İsveç iç işlerine imparatoru karıştırmamaktadır.
Daha doğrusu egemenlik birleşiktir, Revizyonistler, antlaşmanın statükoyu sürdürmeye hizmet ettiğini savunur. Bunun yerine antlaşmaya Landeshoheit teorisini dahil ederler, herhangi birinde belirli aktörler vardır bu da (genellikle yüksek) derecede bir özerklik olarak görülür. Fakat egemen değildirler, onların yasakları, yargıçları ve anayasası imparatora bağlıdır.
Ayrıca bakınız
Dipnotlar
- ^ a b c d e f g Osiander, Andreas 'Sovereignty, International Relations, and the Westphalian Myth' International Organization, Vol. 55 Issue 2 (Spring 2001) pp.251-287
- ^ a b c d Treaty of Munich 1648
- ^ a b Barro, RJ and McCleary, RM 'Which Countries have State Religions? Page 5. http://economics.uchicago.edu/download/state_religion_03-03.pdf 30 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - URL Accessed 7 November 2006
- ^ a b Gross, Leo 'The Peace of Westphalia' The American Journal of International Law Vol. 42 Issue 1 (Jan 1948) pp.20-41
- ^ Jackson RH and Owens P (2005) 'The Evolution of World Society' in Bayliss J and Smith S eds. The Globalization of World Politics (Oxford: Oxford University Press) p.53
- ^ Trossbach, Werner (1986) 'Furstenabsetzungen im 18. Jahrhundert' Zeitschrift fur historische Forschung Vol 13 pp. 425-54
Dış bağlantılar
- Michael J. Kelly, Pulling at the Threads of Westphalia: Involuntary Sovereignty Waiver - Revolutionary International Legal Theory or Return to Rule By the Great Powers?28 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 10:2 UCLA Journal of International Law & Foreign Affairs (2005).
- İngilizce tercüme,
- Westphalia Barışı metni, İngilizce tercüme.
- Antlaşma metni31 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Westphalia Barışı metni (IPO ve IPM) ve bazı tercümeleri (Almanca, Fransızca, İngilizce, İtalyanca, İspanyolca, İsveççe).
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Birkac antlasmayi da icine alan Vestfalya Barisi Munster Antlasmasi ve Osnabruck Antlasmasi Otuz Yil Savaslari ve Seksen Yil Savaslari nin sonunda Ekim ve Mayis 1648 tarihlerinde imzalanmistir Antlasma 24 Ekim ve 15 Mayis 1648 de Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu diger Alman prensleri Ispanya Fransa Isvec ve Hollanda Cumhuriyeti temsilcileri arasinda imzalanmistir Fransa ve Ispanya arasinda 1659 yilinda imzalanan Pyrenees Antlasmasi ni da bu antlasmanin icine dahil edilebilir Bu baris tarihciler tarafindan modern cagin baslangici olarak gosterilmektedir Vestfalya AntlasmasiMunster Antlasmasi nin imzalanmasiTurBaris AntlasmasiImzalanma15 Mayis 1648YerVestfalya Iki antlasmanin metni de hemen hemen aynidir ve Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu nun ic meselelerinden bahsetmektedir Baris bugun bile onemini yitirmemistir akademisyenler bugun var olan uluslararasi sistemin Westphalia ile basladigini belirtmektedirler Bu temel ve ortaya cikan duruma revizyonist akademisyenler ve benzer dusuncedeki politikacilar tarafindan karsi cikilmaktadir Imzalanan barisa revizyonistler kusku ile bakmaktadir ve bunu soyleyenler ve politikacilar Westphalia Sistemi nin bir sonucu olan egemen ulus devlet sistemine karsi cikmaktadirlar Barisin Yapildigi BolgeBaris Alman Kuzey Ren Vestfalya ve Asagi Saksonya eyaletlerinin 50 km uzaginda bulunan Munster ve Osnabruck sehirlerinde yapilmistir Isvec Munster ve Osnabruck i onermistir Fransa ise Hamburg ve Koln u Her iki durumda da iki bolge gerekmektedir cunku Protestan ve Katolik liderler birbirleriyle gorusmeyi reddetmektedir Katolikler Munster de Protestanlar ise Osnabruck te bulundular SonuclariDahili Siyasi Sinirlar 1648 yilinda Westphalia Barisi sonrasi basitlestirilmis Avrupa haritasi III Ferdinand Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu yasalarina karsi gelerek tum yetkileri kendinde toplamistir Alman eyalet yoneticileri de kendi bolgelerinde dini inanclari ile ilgili gerekli kararlari kendileri verecektir Protestan ve Katolikler daha onceki gibi tekrar esit haklara sahip olacakti ve Kalvinizm yasal olarak tanindi Verilen Kararlar 1648 yilinda Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu Westphalia barisinin ana kararlari Butun gruplar 1555 yilindaki Augsburg Barisi ni tekrar taniyacaklar Her prens kendi bolgelerinde dini inanclar ile ilgili dogru kararlar verecek olup secenekleri Katoliklik Lutheryanizm ve Kalvinizm dir Hristiyanlar bulundugu prensliklerde kabul gormeyen mezheplerin kilise guvencesi altinda kamusal alanlarda kendilerine ayrilan saatler icerisinde ve ozel olarak ibadetlerini yapabilecekler Bolgesel duzenlemeler Baris kosullarinin cogunlugu zamanin Fransa sini uygulamadaki de facto lideri Kardinal Mazarin e atfedilebilir Kral XIV Louis cocuktur Fransa savastan biraz uzak durmasina ragmen savasa daha cok katilan digerleriyle ayni konuma gelmesi sasirtici degildir Fransa Lorraine bolgesinde bulunan Metz Toul Verdun piskoposluk bolgelerini Alsace Sundgau bolgesindeki Habsburg ve Alsace nin Decapole sehrinin fakat Strazburg un tamami degil Strazburg piskoposluk bolgesi ve Mulhouse kontrolunu ele gecirdi Isvec Bremen ve prensligi ve piskoposluk bolgesi ile Western Pomerania nin kontrolunun yani sira bir de tazminat aldi Boylece Oder Elbe ve Weser nehirlerinin gectigi daglarin kontrolunu eline aldi ve Alman Reichstag Prensler Meclisinde uc oy hakki elde etti Bavyera Palatinate nin Imparatorluk Seciciler Konseyi ndeki Kutsal Roma Imparatoru secmenleri oylarina sahip oldu bu haklar 1623 yilinda Elector Palatine Frederick V tarafindan elinden alinmisti Frederick in oglu Prens Palatine Charles I Louis Elector Palatine sekizinci secici olarak belirlendi Brandenburg daha sonralari Prusya yi ve Magdeburg Halberstadt Kammin ve piskoposluk bolgelerini aldi 1609 yilinda olen birinin yerine Julich Cleves Berg Dukleri birbirlerinin yerine gececegi aciklandi Julich Berg ve Ravenstein sehirleri Palatinate Neuburg a Count Palatine of Neuburg baglandi Cleves Mark ve Ravensberg sehirleri ise Brandenburg a baglandi Osnabruck prensligi piskoposluk bolgesi Protestanlar ve Katolikler arasinda donusumlu olarak yonetilmesi kabul edildi Protestan piskoposlar ogrenciler icin Brunswick Luneburg dan bir ev secti Bremen bagimsiz bir sehir olarak ilan edildi Yuzlerce Alman prensligine Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu nun aleyhine olmayacak sekilde baska ulkelerle bagimsiz bir sekilde antlasma imzalaya bilme izin verildi Palatinate Elector Palatine Charles Louis Frederick V in oglu ve varisi ve Bavyerali Elector Duke Maximilian arasinda tekrar bolundu ve boylelikle Protestanlar ve Katolikler arasinda da bolunmus oldu Rhine yakinlarina kadar Asagi Palatinate nin kontrolu Charles Louis e Kuzey Bavyera da Yukari Palatinate nin kontrolu ise Maximilian a verildi Ticari sinirlar ve ticaret savas durduktan sonra tekrar canlandi ve Rhine de serbest deniz seferleri bir derece garanti altina alindi Bu antlasma uluslararasi bir oneme sahiptir Uluslararasi Iliskiler Teorisindeki OnemiGeleneksel Realist Gorusler Westphalia Barisi modern uluslararasi iliskiler kuraminda cok onemli bir yer tutmaktadir Bu Baris in varligi baslangic olarak uluslararasi sistemi bir miktar kontrol altinda tutmakta oldugu belirtilir Uluslararasi iliskiler kuramcilari Westphalia Barisi nin cok onemli birkac ilkesinin oldugunu belirtir bugun dunyada bu Baris in onemli etkilerinden bazilari Devletlerin egemenligi ve siyasal esaslari prensibi Devletler arasi yasal esitlik prensibi Bir devletin ic islerine baska bir devletin karismamasi prensibi Bu prensipler bugunku uluslararasi sistemde baskin uluslararasi iliskiler paradigmasi siyasi realizm yaygin bir gorustur ve bu devletler sisteminde neden Westphalia Sistemine basvuruldugunu aciklar Revizyonist Gorusler Yukarida tartisilan Westphalia Barisinin elestirmenleri degildirler Revizyonist tarihciler ve uluslararasi iliskiler kuramcilari bazi noktalari tekrar tartismaktadirlar Hicbir antlasma egemenlikten bahsetmez Uc ana katilimci da daha once Fransa Isvec Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu zaten bagimsizdirlar bu duruma aciklik getirmeye ihtiyac yoktur Bazi durumlarda Alman prenslikleri Kutsal Roma Imparatoru nun yasalarina gore ast olarak kalir Her bir Alman prensligi kendi yasal sistemi kurdu Temyiz Mahkemesi olarak Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu kabul edildi son karari imparator kendisi verecektir Ona getirilen dosyalar sonuclari son karadir ve alt mahkemeyi baglamaktadir Imparator mahkeme kararlarinda eger prenslerin hatasini gorurse onlari azledebilecektir ve azletmistir Her iki antlasma ozel durumlarda bozulabiliyordu Fransa ve Isvec ic islerine imparatoru karistirmamaktadir Daha dogrusu egemenlik birlesiktir Revizyonistler antlasmanin statukoyu surdurmeye hizmet ettigini savunur Bunun yerine antlasmaya Landeshoheit teorisini dahil ederler herhangi birinde belirli aktorler vardir bu da genellikle yuksek derecede bir ozerklik olarak gorulur Fakat egemen degildirler onlarin yasaklari yargiclari ve anayasasi imparatora baglidir Ayrica bakinizOtuz Yil Savaslari Seksen Yil SavaslariDipnotlar a b c d e f g Osiander Andreas Sovereignty International Relations and the Westphalian Myth International Organization Vol 55 Issue 2 Spring 2001 pp 251 287 a b c d Treaty of Munich 1648 a b Barro RJ and McCleary RM Which Countries have State Religions Page 5 http economics uchicago edu download state religion 03 03 pdf 30 Agustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde URL Accessed 7 November 2006 a b Gross Leo The Peace of Westphalia The American Journal of International Law Vol 42 Issue 1 Jan 1948 pp 20 41 Jackson RH and Owens P 2005 The Evolution of World Society in Bayliss J and Smith S eds The Globalization of World Politics Oxford Oxford University Press p 53 Trossbach Werner 1986 Furstenabsetzungen im 18 Jahrhundert Zeitschrift fur historische Forschung Vol 13 pp 425 54Dis baglantilarMichael J Kelly Pulling at the Threads of Westphalia Involuntary Sovereignty Waiver Revolutionary International Legal Theory or Return to Rule By the Great Powers 28 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde 10 2 UCLA Journal of International Law amp Foreign Affairs 2005 Ingilizce tercume Westphalia Barisi metni Ingilizce tercume Antlasma metni31 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Westphalia Barisi metni IPO ve IPM ve bazi tercumeleri Almanca Fransizca Ingilizce Italyanca Ispanyolca Isvecce