Genlik modülasyonunun bir türü. Bu yöntem ile televizyon yayıncılığında aynı yayın bandını daha çok sayıda yayıncının kullanabilmesi amaçlanmıştır.
Modülasyon
(Ana madde : Genlik modülasyonu) Televizyon yayıncılığında Ses ve görüntü sinyalleri yüksek frekanslı bir taşıyıcı sinyali modüle ederler. Modülasyon yapıldıktan sonra, frekans spektrumunda yer alır:
- Taşıyıcı sinyalin frekansı
- Taşıyıcı sinyalin frekansından daha yüksek frekansta bilgi içeren bir bant (üst yan bant)
- Taşıyıcı sinyalin frekansından daha alçak frekansta bilgi içeren bir bant (alt yan bant)
Taşıyıcı ve frekans bakımından, taşıyıcıya göre simetrik olan alt ve üst yan bantlar bir arada yayın bandını (RF bant) meydana getiriler. Bu bandın genişliğine kanal bant genişliği denilir.
Bant genişliği sınırlamaları
Televizyon yayıncılığında yayıncılara geniş yayın bantları tahsis edilir. Ancak aynı coğrafi bölgede yayın yapan yayıncılar aynı kanalı kullanamayacakları için, bu bantların sınırlı birer kapasiteleri vardır ve bu kapasite kanal genişliği ile ters orantılıdır. Türkiye'de kullanılan B/G sisteminde görüntü için kanal genişliği 5 MHz dir. Ses ole birlikte alt ve üst yan bantların olduğu gibi yayınlanması halinde kanal genişliği:
Televizyon vericilerine tahsis edilen yayın bantlarından VHF 3 bandı 174-230 MHz arasında, UHF bandı ise 862-470 MHz arasındadır. Yani VHF 3 bandının toplam bant genişliği 56 MHz, UHF bandının toplam bant genişliği ise 392 MHz dir. Şu halde VHF 3 bandının kapasitesi (maksimum kanal sayısı) n şu şekilde hesaplanır:
UHF bandının kapasitesi ise,
Ne var ki enterferans sebebiyle, komşu kanal kullanımından kaçınıldığı için, gerçek kapasite bunun da altındadır.
Aynı coğrafi bölgede aynı yayın bandından daha çok sayıda yayıncının yararlanması için, çözüm yolları aranmıştır.Kapasite artırımı için, bilgi bandını daraltmak uygun değildir. Çünkü bu durumda görüntü kalitesi düşer. Kapasite artırımı için akla gelecek bir başka yöntem her ikisi de aynı bilgiyi içeren iki yan banttan birimi süzmektir. Bu durumda bir yan bandı olduğu gibi süzmek, ama bunu yaparken, bu yan banda komşu olan taşıyıcıya hiç zarar vermemek gerekmektedir. Ne var ki, bu teknolojik olarak mümkün değildir.
Artık yan bant filtresi
Gerçi yan bantlardan birini taşıyıcıya zarar vermeksizin olduğu gibi süzmek mümkün değildir. Ama daha yumuşak bir filtre karakteristiği ile, yan bantlardan birini kısmen süzmek mümkündür. Artık yan bant filtresi (Vestigal side band filter) adını alan filtre yan bantlardan birini kısmen süzen bir filtredir. Filtre süzme sınırı taşıyıcıya komşu olmadığı için bu süzme işleminden taşıyıcı zarar görmez. Buna karşılık, yan bandın tamamı değil, sadece bir bölümü süzüldüğü için kapasite kazancı da çok fazla değildir.
Uygulamada, süzme işlemi kullanılan filtrenin standardızasyonu için ara frekans aşamasında yapılmaktadır. Televizyon vericisi çıkışında toplam kanal genişliği 11.5 MHz den 7 MHz ye inmektedir. Bu 7 MHz nin 5.75 Mhz lik bölümü üst yan bant, 1.25 MHz lik bölümü ise kısmen süzülmüş alt yan banttır. 1.25 MHz lik bölgede süzme işlemi taşıyıcıdan -0.75 MHz ötede başlamakta ve -1.25 MHz de sona ermektedir.
Kapasitenin artışı
Artık yan bant filtresinin kullanımı kanal genişliğini 11.5 MHz den 7 MHz ye (yani 2/3 e) indirmektedir ki, kapasite kanal genişliği ile ters orantılı olduğu için bu da kanal sayısının 1.5 misline çıkması anlamına gelmektedir.
Nitekim VHF 3 bandında
UHF te ise kanal genişliği 7 MHz olmakla birlikte 1 MHz de koruma bandı kullanıldığı için,
Görüldüğü gibi kapasite kazancı VHF 3 bandında 3 kanal ve UHF bandında ise ise (koruma bandına rağmen) 15 kanaldır.
Alıcıdaki ters işlem
Artık yan bant fitresinin kullanılması bant tasarrufu açısından avantaj sağlasa da bu durum alıcıda demodüle edilen sinyal frekans karakterşitiğininde bozulmaya yol açar. Sorun alıcılarda kullanılan Nyquist eğimli ara frekans filtreleriyle çözülür.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Genlik modulasyonunun bir turu Bu yontem ile televizyon yayinciliginda ayni yayin bandini daha cok sayida yayincinin kullanabilmesi amaclanmistir Modulasyon Ana madde Genlik modulasyonu Televizyon yayinciliginda Ses ve goruntu sinyalleri yuksek frekansli bir tasiyici sinyali module ederler Modulasyon yapildiktan sonra frekans spektrumunda yer alir Tasiyici sinyalin frekansi Tasiyici sinyalin frekansindan daha yuksek frekansta bilgi iceren bir bant ust yan bant Tasiyici sinyalin frekansindan daha alcak frekansta bilgi iceren bir bant alt yan bant Tasiyici ve frekans bakimindan tasiyiciya gore simetrik olan alt ve ust yan bantlar bir arada yayin bandini RF bant meydana getiriler Bu bandin genisligine kanal bant genisligi denilir Bant genisligi sinirlamalariGenlik modulasyonu radyo frekans spektrumu Televizyon yayinciliginda yayincilara genis yayin bantlari tahsis edilir Ancak ayni cografi bolgede yayin yapan yayincilar ayni kanali kullanamayacaklari icin bu bantlarin sinirli birer kapasiteleri vardir ve bu kapasite kanal genisligi ile ters orantilidir Turkiye de kullanilan B G sisteminde goruntu icin kanal genisligi 5 MHz dir Ses ole birlikte alt ve ust yan bantlarin oldugu gibi yayinlanmasi halinde kanal genisligi B 2 5 75 11 5 MHz displaystyle mathbf B 2 cdot 5 75 11 5 MHz Televizyon vericilerine tahsis edilen yayin bantlarindan VHF 3 bandi 174 230 MHz arasinda UHF bandi ise 862 470 MHz arasindadir Yani VHF 3 bandinin toplam bant genisligi 56 MHz UHF bandinin toplam bant genisligi ise 392 MHz dir Su halde VHF 3 bandinin kapasitesi maksimum kanal sayisi n su sekilde hesaplanir n BVB 5611 5 5 displaystyle n frac mathbf B V mathbf B frac 56 11 5 approx 5 UHF bandinin kapasitesi ise n BUB 39211 5 34 displaystyle n frac mathbf B U mathbf B frac 392 11 5 approx 34 Ne var ki enterferans sebebiyle komsu kanal kullanimindan kacinildigi icin gercek kapasite bunun da altindadir Ayni cografi bolgede ayni yayin bandindan daha cok sayida yayincinin yararlanmasi icin cozum yollari aranmistir Kapasite artirimi icin bilgi bandini daraltmak uygun degildir Cunku bu durumda goruntu kalitesi duser Kapasite artirimi icin akla gelecek bir baska yontem her ikisi de ayni bilgiyi iceren iki yan banttan birimi suzmektir Bu durumda bir yan bandi oldugu gibi suzmek ama bunu yaparken bu yan banda komsu olan tasiyiciya hic zarar vermemek gerekmektedir Ne var ki bu teknolojik olarak mumkun degildir Artik yan bant filtresiSik kullanilan B G sisteminde artik yan bant kullanimi sonrasinda RF bandi Gerci yan bantlardan birini tasiyiciya zarar vermeksizin oldugu gibi suzmek mumkun degildir Ama daha yumusak bir filtre karakteristigi ile yan bantlardan birini kismen suzmek mumkundur Artik yan bant filtresi Vestigal side band filter adini alan filtre yan bantlardan birini kismen suzen bir filtredir Filtre suzme siniri tasiyiciya komsu olmadigi icin bu suzme isleminden tasiyici zarar gormez Buna karsilik yan bandin tamami degil sadece bir bolumu suzuldugu icin kapasite kazanci da cok fazla degildir Uygulamada suzme islemi kullanilan filtrenin standardizasyonu icin ara frekans asamasinda yapilmaktadir Televizyon vericisi cikisinda toplam kanal genisligi 11 5 MHz den 7 MHz ye inmektedir Bu 7 MHz nin 5 75 Mhz lik bolumu ust yan bant 1 25 MHz lik bolumu ise kismen suzulmus alt yan banttir 1 25 MHz lik bolgede suzme islemi tasiyicidan 0 75 MHz otede baslamakta ve 1 25 MHz de sona ermektedir Kapasitenin artisiArtik yan bant filtresinin kullanimi kanal genisligini 11 5 MHz den 7 MHz ye yani 2 3 e indirmektedir ki kapasite kanal genisligi ile ters orantili oldugu icin bu da kanal sayisinin 1 5 misline cikmasi anlamina gelmektedir Nitekim VHF 3 bandinda n BVB 567 8 displaystyle n frac mathbf B V mathbf B frac 56 7 8 UHF te ise kanal genisligi 7 MHz olmakla birlikte 1 MHz de koruma bandi kullanildigi icin n BUB 3928 49 displaystyle n frac mathbf B U mathbf B frac 392 8 49 Goruldugu gibi kapasite kazanci VHF 3 bandinda 3 kanal ve UHF bandinda ise ise koruma bandina ragmen 15 kanaldir Alicidaki ters islemArtik yan bant fitresinin kullanilmasi bant tasarrufu acisindan avantaj saglasa da bu durum alicida demodule edilen sinyal frekans karaktersitigininde bozulmaya yol acar Sorun alicilarda kullanilan Nyquist egimli ara frekans filtreleriyle cozulur Ayrica bakinizTelevizyon vericisi Elektronik filtre