Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ferenc Erkel (Almanca: Franz Erkel) (7 Kasım 1810 "Gyula", Macaristan – 15 Haziran 1893, Budapeşte) zamanının Avusturya-Macaristan İmparatorluğu idaresi altında yaşamış bir Macar opera besteci, piyanist, öğretmen ve orkestra şefidir. Erkel Macar tarihsel temaları olan Macar janrının babası sayılmaktadır. Opera eserleri Macaristan'da seyircinin büyük sevgisi ile hala çok kere yapımlanıp sahnelenmektedir. 1844de Macaristan milli marşı olarak kabul edilen "Himnusz" adlı marşın müziğinin de bestecisidir.
Ferenc Erkel | |
|---|---|
 Ferenc Erkel | |
| Doğum | 7 Kasım 1810 Gyula, Macaristan |
| Ölüm | 15 Haziran 1893 Budapeşte |
| Diğer ad(lar)ı | Franz Erkel |
| Meslek | Müzisyen, Besteci, Piyanist, Eğitmen, Orkestra şefi |
Yaşamı
Erkel Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun hüküm ettiği Transilvanya-Macaristan sınırına yakın Gyula adlı bir taşra şehrinde Swabialı Alman asıllı bir müzisyen olan Joseph Erkel ve Macar asıllı karısının oğlu olarak 1810'da doğdu. Müziğe yeteneği çok genç iken anlaşıldı; org çalıcıları olan büyükbabası ve babası tarafından ilk müzik eğitimi sağlandı ve piyano dersleri aldı. İlk piyano konserini Gyula'da 11 yaşında iken verdi. Sonra müzik eğitimini önce lise ayarında eğitim veren (şimdi Romanya'da bulunan]] Oradea'da ve sonra da daha ileri müzik eğitimi sağlayan (şimdi Slovakya başkenti olan) Bratislava)da devam etti. Bu şehirde iyi bir müzik eğitim görerek ve 17 yaşında iken öğrenimini tamamladı. Özellikle piyano virtüözü olmaya hedeflendi ve ilk beştelerini bu sıralarda yaptı. Sonra 1827de piyano öğretmeni olarak ve bir konser bandosunu şefliğini yapmak üzere (şimdi Romanya'da bulunan) Cluj (Macarca: Kolosvar ve Almanca:Klausenburg) şehrine geçti.
1834de Budapeşte'nin Peşte kısmında ilk konserini vererek buraya yerleşti. Üç yıl konser piyanisti olarak ve burada bulunan tiyatro orkestralarında şeflik yaparak çalıştı. 1838'de Milli Tiyatro Opera orkestrası şefliğine atandı ve 1851'de ölümüne kadar bu görevde bulundu. 1853'te kurulan "Budapeşte Filarmonik Orkestrası" baş orkestra şefliği de üzerine aldı. 1886'ya kadar da Franz Lizst Macar Müzik Akademisi'nde piyano öğretmenliği ve sonra da Akademi Başkanlığı yaptı. 1884'te açılan "Macaristan Devlet Opera Evi"'nin müzik direktörlüğünü de yaptı.
Bu arada besteleri ile de uğraştı ve bestelediği operalarla tanındı. İlk operası 1840da "Bátori Mária" oldu. Bu eserinin ve sonraki 3 opera eserlerinin librettoları "Béni Eğressy" tarafından hazırlanmıştır. Operalar yanında piyano ve koro için müziksel besteler yapmıştır. "Fatival Uvertürü" adlı eseri de iyi bilinmektedir. Hector Berlioz'un La damnation de Faust operasında meşhur ettiği "Rákóczi March" melodisi Erkel tarafından hazırlanmıştır. 1844'te bir filarmonik orkestra konser için hazırladığı "Ket pisztoly the Himnusz (Tanrı Macarları Takdis Etsin" adlı parça Macaristan olarak kabul edildi.
Erkel uluslararası ünü olan bir satrançcı olarak da bilinmektedir.
Eserleri
Operalar
| Tarih | Isim | Perde sayisi | Promiyer | Libretto |
|---|---|---|---|---|
| 1840 | Bátori Mária | 2 | 8 Ağustos 1840, Budapeşte | Béni Egressy Kaynak:András Duganics |
| 1841/1843 | Hunyadi László | 4 | 27 Ocak 1844, Peşte, National-theater | Béni Egressy Kaynak:Lőrinc Tóth, Két László adli oyun |
| 1857 | Erzsébet (Elizabet) (Ikinci perde bestesi Ferenc Erkel, II. ve II. perdelerin bestecileri "Franz Doppler" ve "Karl Doppler") | 3 | 6 Mayıs 1857, Budapeşte | Béni Egressy |
| 1851-1860 | Bánk bán | 3 | 9 Mart 1861, Budapeşte | |
| 1861-1862 | Sarolta | 3 | 26 Haziran 1862, Budapeşte | József Czanyuga |
| 1864-1866 | Dózsa György | 5 | 6 Nisan, 1867, Budapeşte | Ede Szigligeti ve Mór Jókai |
| 1868-1872 | Brankovics György (Richard Wagner eserlerinden büyük etkili) | 4 | 20 Mayıs 1874, Budapeşte | Lehel Ódry ve Ferenc Ormail. Kaynak:Károly Obernyik |
| 1875-1879 | Névtelen hösök (İsimsiz Kahramanlar) | 4 | 30 Kasım 1880, Budapeşte | |
| 1874/1884 | István király (Kral İstvan) | 4 | 14 Mart 1885, Budapeşte | Antal Várady Kaynak:Lajos Dobsa |
| ? | Kemény Simon | Taslak 3 perde | Parçalar halinde bulunmakta |
Orkestra için eserler
- 1844 Himnusz - Macaristan Milli Mars, Koro ve orkestra için - Metin:Ferenc Kölcsey (1790-1838)
- 1845 "Hunyadi László" operası için uvertur orkestra için
Konser eserleri
- Bem-Petőfi Marsi
- Fest Musik
- Hunyadi-induló (Operadan bir marş)
- Magyar himnusz (Macaristan milli marşı)
- Palotás
Piyano için eserler
- Rákóczi Marşı (1840)
Dipnotlar
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Ferenc Erkel ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- İngilizce Wikipedia "Ferenc Erkel" maddesi 21 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişme: 19.6.2010)
- IMSLP Wiki sitesi parasız "Erkel,_Ferenc" partisyon notaları 29 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (Erişme: 19.6.2010)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ferenc Erkel Almanca Franz Erkel 7 Kasim 1810 Gyula Macaristan 15 Haziran 1893 Budapeste zamaninin Avusturya Macaristan Imparatorlugu idaresi altinda yasamis bir Macar opera besteci piyanist ogretmen ve orkestra sefidir Erkel Macar tarihsel temalari olan Macar janrinin babasi sayilmaktadir Opera eserleri Macaristan da seyircinin buyuk sevgisi ile hala cok kere yapimlanip sahnelenmektedir 1844de Macaristan milli marsi olarak kabul edilen Himnusz adli marsin muziginin de bestecisidir Ferenc ErkelFerenc ErkelDogum7 Kasim 1810 Gyula MacaristanOlum15 Haziran 1893 BudapesteDiger ad lar iFranz ErkelMeslekMuzisyen Besteci Piyanist Egitmen Orkestra sefiYasamiErkel Avusturya Macaristan Imparatorlugunun hukum ettigi Transilvanya Macaristan sinirina yakin Gyula adli bir tasra sehrinde Swabiali Alman asilli bir muzisyen olan Joseph Erkel ve Macar asilli karisinin oglu olarak 1810 da dogdu Muzige yetenegi cok genc iken anlasildi org calicilari olan buyukbabasi ve babasi tarafindan ilk muzik egitimi saglandi ve piyano dersleri aldi Ilk piyano konserini Gyula da 11 yasinda iken verdi Sonra muzik egitimini once lise ayarinda egitim veren simdi Romanya da bulunan Oradea da ve sonra da daha ileri muzik egitimi saglayan simdi Slovakya baskenti olan Bratislava da devam etti Bu sehirde iyi bir muzik egitim gorerek ve 17 yasinda iken ogrenimini tamamladi Ozellikle piyano virtuozu olmaya hedeflendi ve ilk bestelerini bu siralarda yapti Sonra 1827de piyano ogretmeni olarak ve bir konser bandosunu sefligini yapmak uzere simdi Romanya da bulunan Cluj Macarca Kolosvar ve Almanca Klausenburg sehrine gecti 1834de Budapeste nin Peste kisminda ilk konserini vererek buraya yerlesti Uc yil konser piyanisti olarak ve burada bulunan tiyatro orkestralarinda seflik yaparak calisti 1838 de Milli Tiyatro Opera orkestrasi sefligine atandi ve 1851 de olumune kadar bu gorevde bulundu 1853 te kurulan Budapeste Filarmonik Orkestrasi bas orkestra sefligi de uzerine aldi 1886 ya kadar da Franz Lizst Macar Muzik Akademisi nde piyano ogretmenligi ve sonra da Akademi Baskanligi yapti 1884 te acilan Macaristan Devlet Opera Evi nin muzik direktorlugunu de yapti Bu arada besteleri ile de ugrasti ve besteledigi operalarla tanindi Ilk operasi 1840da Batori Maria oldu Bu eserinin ve sonraki 3 opera eserlerinin librettolari Beni Egressy tarafindan hazirlanmistir Operalar yaninda piyano ve koro icin muziksel besteler yapmistir Fatival Uverturu adli eseri de iyi bilinmektedir Hector Berlioz un La damnation de Faust operasinda meshur ettigi Rakoczi March melodisi Erkel tarafindan hazirlanmistir 1844 te bir filarmonik orkestra konser icin hazirladigi Ket pisztoly the Himnusz Tanri Macarlari Takdis Etsin adli parca Macaristan olarak kabul edildi Erkel uluslararasi unu olan bir satrancci olarak da bilinmektedir EserleriOperalar Tarih Isim Perde sayisi Promiyer Libretto1840 Batori Maria 2 8 Agustos 1840 Budapeste Beni Egressy Kaynak Andras Duganics1841 1843 Hunyadi Laszlo 4 27 Ocak 1844 Peste National theater Beni Egressy Kaynak Lorinc Toth Ket Laszlo adli oyun1857 Erzsebet Elizabet Ikinci perde bestesi Ferenc Erkel II ve II perdelerin bestecileri Franz Doppler ve Karl Doppler 3 6 Mayis 1857 Budapeste Beni Egressy1851 1860 Bank ban 3 9 Mart 1861 Budapeste1861 1862 Sarolta 3 26 Haziran 1862 Budapeste Jozsef Czanyuga1864 1866 Dozsa Gyorgy 5 6 Nisan 1867 Budapeste Ede Szigligeti ve Mor Jokai1868 1872 Brankovics Gyorgy Richard Wagner eserlerinden buyuk etkili 4 20 Mayis 1874 Budapeste Lehel odry ve Ferenc Ormail Kaynak Karoly Obernyik1875 1879 Nevtelen hosok Isimsiz Kahramanlar 4 30 Kasim 1880 Budapeste1874 1884 Istvan kiraly Kral Istvan 4 14 Mart 1885 Budapeste Antal Varady Kaynak Lajos Dobsa Kemeny Simon Taslak 3 perde Parcalar halinde bulunmaktaOrkestra icin eserler 1844 Himnusz Macaristan Milli Mars Koro ve orkestra icin Metin Ferenc Kolcsey 1790 1838 1845 Hunyadi Laszlo operasi icin uvertur orkestra icinKonser eserleri Bem Petofi Marsi Fest Musik Hunyadi indulo Operadan bir mars Magyar himnusz Macaristan milli marsi PalotasPiyano icin eserler Rakoczi Marsi 1840 DipnotlarAyrica bakinizUnlu operalar listesi Opera bestecileri listesiDis baglantilarWikimedia Commons ta Ferenc Erkel ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ingilizce Wikipedia Ferenc Erkel maddesi 21 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Erisme 19 6 2010 IMSLP Wiki sitesi parasiz Erkel Ferenc partisyon notalari 29 Eylul 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisme 19 6 2010