Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hava sıcaklığı, atmosferi oluşturan gaz moleküllerinin ısı enerjisi ile gerçekleşen titreşimlerinin ortaya çıkardığı etki. İklimin en önemli elemanı, diğer elemanlardan nem-yağış ile basınç ve rüzgarın oluşum sebebi.
Sıcaklığın kaynağı
Dünyadaki sıcaklığın temel kaynağı güneştir. Dünyanın iç sıcaklığı mevcut yerkabuğunu aşıp yer yüzeyini etkilemez. Jeolojik geçmişte iç sıcaklığın yüksek olduğu zamanlarda etkili olabileceği kabul edilebilir fakat bugün bu etki yoktur. Güneşten gelen sıcaklıkla buharlaşma, yağış, rüzgar ve okyanus akıntıları oluşur. Bitkilerin fotosentez ile besin üreterek besin zincirini başlatması da güneşin eseridir. Petrol, kömürler, doğalgaz geçmiş jeolojik devirlerdeki güneş enerjisinin depolanmış halidir.
Isınmanın gerçekleşmesi
Güneşten atmosferin üst sınırına 1 cm²'ye 1 dakikada ulaşan enerji miktarı 2.0 cal/cm²/dakikadır ve güneş sabitesi (Solar konstant) olarak isimlendirilir. Güneşten gelen enerjinin tamamı yeryüzünü ısıtmaz. Gelen ışınların %25'i atmosfer ve bulutlardan geri yansır, %25'i atmosferde dağılır (difüzyon), %15'ini atmosfer absorbe eder (emer), %8'i yeryüzünden uzaya yansır (albedo), %27'si yeryüzünü ısıtır. Toplamda gelen enerjinin %67'si dünyayı ısıtırken, %33'ü uzaya geri yansır. Işınların yansımayan %67'sinin 1/4'ü atmosfer tarafından emilir, 3/4'ü yer tarafından emilir. Tutulan bu ısı atmosferi ısıtır. Atmosfer bir miktar direkt güneşten gelen ışınlarla ısınırken, önemli miktarda ısınan yerden yansıyan ışınlarla ısınır. Atmosferin çoğunlukla yerden yansıyan ışınlarla ısınması, yükseklikle sıcaklığın azalmasının temel sebebidir.
Yeryüzünde sıcaklık dağılışını etkileyen faktörler
Güneşten dünyaya ulaşan enerji tüm yeryüzünü eşit oranda ısıtmaz. Sıcaklık dağılışındaki farklılıkların nedenleri şunlardır:
Güneş ışınlarının düşme açısı
Güneş ışınları dik düştükleri alanda daha dar bir alanı ısıtırken, eğik geldikleri alanda geniş alana yayılarak daha az ısıtma yaparlar. Güneş ışınlarının geliş açısı dünyanın şekline, eksen hareketine, mevsime ve yer şekillerine bağlıdır.
- Dünya'nın şekli: Güneş ekvator çevresinde ufuk düzleminde çok yükselir ve ışınları yere dik ve dike yakın düşer. Kutuplar dünyanın şeklinden dolayı güneş ışınlarını eğik açıyla alır ve ısınamaz. Ekvatordan kutuplara doğru sıcaklık enlem etkisiyle azalır.
- Günlük hareket: Sabah doğan güneş ufuk düzlemine yakındır ve ışınlar eğik gelmektedir. Isınma azdır. Öğleye doğru yükselen güneşin ışınları daha dik düşer ve ısınma artar. Akşam yaklaştıkça güneş ışınları eğik gelir ve güneş batar. Gece boyu güneşten enerji gelmediğinden, yer radyasyonu ile ısı kaybeden yeryüzü soğumaya başlar. Güneş doğmadan önce günün en soğuk zamanı yaşanır.
- Eksen eğikliği ve yıllık hareket: Dünya güneş çevresinde döndüğü yörüngesinde 23° 27′ eğik bulunmaktadır. Eksen eğikliği, yıllık hareket sırasında güneş ışınlarının farklı alanlara dik düşmesine neden olur. Ekinoks tarihlerinde (23 Eylül, 21 Mart) ekvatora dik gelen ışınlar, Yaz gündönümünde (21 Haziran) Yengeç dönencesine (23° 27′ K), kış gündönümünde Oğlak dönencesine (23° 27′ G) dik düşer. Güneş ışınlarının dik düştüğü yarımkürede yaz yaşanırken diğer yarımkürede kış mevsimi, yaşanır.
- Yer şekilleri:Güneş ışınlarının düşme açısını etkileyen diğer bir etmen yer şekilleridir. Kuzey yarımkürede güneş güneyde kalır. Güneye bakan yamaçlar güneş ışınlarını düz alanlara göre daha dik açıyla alır. Güneş ısıtma sistemleri buna örnektir. Aynı dağın kuzeye bakan yamaçları ışınları oldukça eğik aldıklarından (veya hiç almazlar) daha soğuktur. GYK'de bu durumun tersi görülür. Kuzey yamaçlar sıcak, güney yamaçlar soğuktur. Buna Bakı etkisi denir.
Güneş ışınlarının atmosferde aldığı yol
Atmosfer içindeki yolun uzaması atmosfer tarafından ışınların tutulmasına (emilme, dağılma, yansıma) yol açar. Ekvator üzerine düşen güneş ışınları dik geldiklerin atmosferde daha kısa yol alırlar. Kutuplara düşen ışınlar daha uzun bir yol kat ederler. Ekvatorda yere ulaşan enerji daha fazla iken kutuplarda daha az enerji ulaşır.
Güneşlenme süresi
Yaz mevsiminde sıcaklık artışını tek başına ışınların dik gelmesi sağlamaz. Aynı zamanda gündüzler de uzamıştır. Gündüzlerin uzaması güneşten alınan enerjinin artmasına neden olur. Kışın durum tam tersidir. Kısalan gündüzler güneşten alınan enerjinin azalmasına neden olur. Türkiye'de kışın gündüz uzunluğu 9 saatken, yazın 15 saate çıkar. Güneş ışınlarının en dik geldiği zaman yerel saat ile 12:00'dır. Fakat günün en sıcak anı öğleden sonra, yaklaşık olarak 14:00'dür. Bunun nedeni enerji depolanmasıdır (ısı birikimi).
Troposfer içinde yükseklikle sıcaklık ortalama 100 metrede 0.65 °C'dır. Bu azalmanın sebepleri şunlardır:
- Atmosfer güneş ışınların kırılmasıyla yerden ısınır, üst kısmından uzaya doğru ısı kaybeder, soğur.
- Yoğun olan alt katmanlar daha fazla enerji tutar.
- Su buharının alçaklarda fazla olması ısınmaya yardım eder.
- Alt katmanlarda hava kütleleri daha hareketlidir.
Normal şartlarda yükseklikle sıcaklığın azalması gerekirken bazı durumlarda arttığı da görülür. Bu duruma sıcaklık terselmesi (sıcaklık inversionu) denilir.
Kara ve denizlerin dağılışı
Karalar ve denizlerin özgül ısıları ve ısınma özellikleri birbirinden farklıdır. 1 gr taşı 1 °C ısıtmak için 0,5 °C ısıya ihtiyaç varken, 1 gr suyun sıcaklığını 1 °C yükseltmek için 1 °C sıcaklığa ihtiyaç vardır. Aynı oranda güneş alan; karalar hızlı ısınır hızlı soğur, çok ısınır, çok soğur. Denizler yavaş ısınır, yavaş soğur, az ısınır, az soğur.
Deniz suyunun hareketli olması yavaş ısınmasının sebeplerindendir. Isınan su buharlaşır, tuzluluğu artar ve ağırlaşır. Dibe çöken bu suyun yerine soğuk sular gelir. Derinlere depo edilen bu ısı, gece veya kışın denizlerin karalara oranla daha ılık olmasına neden olur. Denizlerde ısı taşınmasının bir başka yolu da dikey ve yatay akıntılardır. Gulf Stream Meksika körfezindeki sıcak suları kuzeybatı Avrupa kıyılarına kadar taşır. Termohalin Döngü okyanuslar arasında sıcaklık farkının neden olduğu genel bir akıntıdır. Sıcak ve soğuk suların yer değiştirmesiyle dünya ısısı dengelenir.
Denizler üzerinde bulunan buhar tabakası denizin güneşten fazla ısınmasını engeller. Geceleyin de ısı kaybını engeller. Bu özelliği bulunmayan karaların gece gündüz sıcaklık farkı daha fazladır. Sonuçta karalar denizlere göre daha fazla ısınır. Bu nedenle karaların daha fazla olduğu Kuzey Yarımkürede sıcaklıklar Güney Yarımküreden daha fazladır. Karaların daha fazla yer kapladığı Kuzey Yarımkürede yıllık ortalama sıcaklık Güney Yarımküre'den 2 °C daha fazladır.
Nemlilik
Kısa dalga boyu ışınların yeryüzüne inmesine engel olmayan su buharı yerin ısınmasına olanak sağlar. Fakat ısınan yeryüzünden uzaya kaçan uzun dalga boyu ışınları tutar. Bu olay nemli bölgelerin fazla ısınmasını ve soğumasını engeller. Deniz kıyılarında nemlilik fazladır. Buradaki kentlerde gece-gündüz sıcaklık farkları da karasal bölgelere göre daha azdır. Karasal bölgeler gündüz fazla ısınırlar fakat gece de çok soğurlar. Günlük sıcaklık farkı fazladır. Aynı durum yıllık sıcaklık farkı için de geçerlidir. Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri aynı enlemlerde yer alır. Yazın karasal olan Güneydoğu Anadolu daha sıcaktır, nemlilikten dolayı Akdeniz kıyıları fazla ısınmaz. Kışın Güneydoğu Anadolu, Akdeniz'e göre karasallıktan dolayı daha fazla soğur. Gündüz ısınan yeryüzünün gece ısının atmosferin üst kısımlarına doğru yükselmesiyle soğumasına ışıma (yer radyasyonu) denir.
Güneş ışınlarının yıl boyu dik ve dike yakın düştüğü Ekvator çevresi dünyanın en sıcak yeri olması gerekir. Fakat durum böyle değildir. Nemliliğin az olduğu Sahra çölü yıllık ortalamada dünyanın en sıcak bölgesidir. Ekvator bölgesinde nemlilik ısının fazla yükselmesini engeller.
Okyanus akıntıları dünya ısısının dağıtılmasında rüzgârlarla birlikte önemli görev üstlenirler. Rüzgar ve okyanus akıntıları sıcaklığı taşımasaydı, ekvator çevresi daha sıcak, kutuplar çevresi daha soğuk olacaktı. Gulf stream sıcak su akıntısı, Meksika körfezinden aldığı sıcak suları kuzeybatı Avrupa kıyılarına kadar sürükler. Dünya nehirlerinin 100 katı büyüklüğündeki su kütlesi günde 97 km yol alır. Batı Avrupa kıyılarının Kanada Atlas okyanusu kıyılarından daha sıcak olmasını sağlar. Kanada'nın Atlas okyanusu kıyılarının daha soğuk olmasında, kutup civarından Baffin körfezinden yola çıkan Labrador soğuk su akıntısının da katkısı bulunur.
Uzun süre belli bir alanda kalan hava kütleleri bulunduğu alanın sıcaklık ve nem özeliklerini kazanır. Rüzgâr olarak başka alanlara estiğinde ise bu özelliklerini gittikleri yerlere taşırlar. Enlem etkisinden dolayı ekvatordan kutuplara doğru esen rüzgarlar sıcaklığı yükseltir. Kutuplardan ekvator civarına doğru esen rüzgârlar sıcaklığı düşürür. Türkiye için kuzey sektörlü rüzgarlar soğutucu, güney sektörlü rüzgarlar ısıtıcı etki yapar. Denizden karaya esen rüzgarlar, kışın ılıtıcı, yazın serinletici etki yapar. Karadan denize doğru esen rüzgarlar ise, yazın ısıtıcı, kışın soğutucu özelliktedir.
Bitki örtüsü gündüz gelen güneş ışınlarının direkt yeryüzüne düşmesine engel olur. Orman içleri gündüzleri bu nedenle açık alanlara oranla daha serindir. Bitkiler gece yer radyasyonu ile kaçan ısıyı tutarak fazla soğumayı engeller.
Sıcaklık haritaları
İzoterm (Eş sıcaklık eğrisi): Sıcaklıkları aynı olan noktaların birleştirilmesi ile elde edilen kapalı çizgiler. Sıcaklığı haritalarda ifade edebilmek için kullanılır.
Sıcaklığın harita ile ifade edilmesi için iki tür sıcaklık kullanılır.
- Gerçek sıcaklık: Termometrenin ölçtüğü sıcaklıktır. Genelde dar alanların sıcaklıkları gösterilir. Yükseklikle sıcaklık 200 metrede 1 °C düştüğü için, farklı yükseklikteki alanların karşılaştırmasında yetersiz kalır. Karasallık ve enlemin sıcaklık üzerindeki etkisi görülmez, yalnızca yüksekliğin etkisini ifade eder.
- İndirgeniş sıcaklık: Gerçek sıcaklığa yükseklikten dolayı kaybedilen sıcaklık eklenerek bulunur. Bu durumda sıcaklık deniz seviyesine indirgenmiş olur. Enlem ve karasallığın sıcaklık üzerindeki etkisini gösterirler.
İndirgenmiş sıcaklık= Yükselti/200+Gerçek sıcaklık
Kaynakça
- ^ Köppen, Wladimir (1 Haziran 2011). "The thermal zones of the Earth according to the duration of hot, moderate and cold periods and to the impact of heat on the organic world" (İngilizce). 20 (3). Meteorologische Zeitschrift: 351-360. Bibcode:2011MetZe..20..351K. doi:10.1127/0941-2948/2011/105. ISSN 0941-2948. 13 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2024.
*
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hava sicakligi atmosferi olusturan gaz molekullerinin isi enerjisi ile gerceklesen titresimlerinin ortaya cikardigi etki Iklimin en onemli elemani diger elemanlardan nem yagis ile basinc ve ruzgarin olusum sebebi Sicakligin kaynagiDunyadaki sicakligin temel kaynagi gunestir Dunyanin ic sicakligi mevcut yerkabugunu asip yer yuzeyini etkilemez Jeolojik gecmiste ic sicakligin yuksek oldugu zamanlarda etkili olabilecegi kabul edilebilir fakat bugun bu etki yoktur Gunesten gelen sicaklikla buharlasma yagis ruzgar ve okyanus akintilari olusur Bitkilerin fotosentez ile besin ureterek besin zincirini baslatmasi da gunesin eseridir Petrol komurler dogalgaz gecmis jeolojik devirlerdeki gunes enerjisinin depolanmis halidir Isinmanin gerceklesmesiGunesten atmosferin ust sinirina 1 cm ye 1 dakikada ulasan enerji miktari 2 0 cal cm dakikadir ve gunes sabitesi Solar konstant olarak isimlendirilir Gunesten gelen enerjinin tamami yeryuzunu isitmaz Gelen isinlarin 25 i atmosfer ve bulutlardan geri yansir 25 i atmosferde dagilir difuzyon 15 ini atmosfer absorbe eder emer 8 i yeryuzunden uzaya yansir albedo 27 si yeryuzunu isitir Toplamda gelen enerjinin 67 si dunyayi isitirken 33 u uzaya geri yansir Isinlarin yansimayan 67 sinin 1 4 u atmosfer tarafindan emilir 3 4 u yer tarafindan emilir Tutulan bu isi atmosferi isitir Atmosfer bir miktar direkt gunesten gelen isinlarla isinirken onemli miktarda isinan yerden yansiyan isinlarla isinir Atmosferin cogunlukla yerden yansiyan isinlarla isinmasi yukseklikle sicakligin azalmasinin temel sebebidir Yeryuzunde sicaklik dagilisini etkileyen faktorlerGunesten dunyaya ulasan enerji tum yeryuzunu esit oranda isitmaz Sicaklik dagilisindaki farkliliklarin nedenleri sunlardir Gunes isinlarinin dusme acisi 1 mil genisligindeki gunes isin demeti 1 millik bir alana dik geldiginde daha cok isitir 30 aciyla geldiginde enerjisi 3 millik bir alana dagilir ve isinma az olur Esit isin demetlerinin ekvator ve kutuptaki dagilim alanlari Gunes isinlari dik dustukleri alanda daha dar bir alani isitirken egik geldikleri alanda genis alana yayilarak daha az isitma yaparlar Gunes isinlarinin gelis acisi dunyanin sekline eksen hareketine mevsime ve yer sekillerine baglidir Dunya nin sekli Gunes ekvator cevresinde ufuk duzleminde cok yukselir ve isinlari yere dik ve dike yakin duser Kutuplar dunyanin seklinden dolayi gunes isinlarini egik aciyla alir ve isinamaz Ekvatordan kutuplara dogru sicaklik enlem etkisiyle azalir Gunluk hareket Sabah dogan gunes ufuk duzlemine yakindir ve isinlar egik gelmektedir Isinma azdir Ogleye dogru yukselen gunesin isinlari daha dik duser ve isinma artar Aksam yaklastikca gunes isinlari egik gelir ve gunes batar Gece boyu gunesten enerji gelmediginden yer radyasyonu ile isi kaybeden yeryuzu sogumaya baslar Gunes dogmadan once gunun en soguk zamani yasanir Eksen egikligi ve yillik hareket Dunya gunes cevresinde dondugu yorungesinde 23 27 egik bulunmaktadir Eksen egikligi yillik hareket sirasinda gunes isinlarinin farkli alanlara dik dusmesine neden olur Ekinoks tarihlerinde 23 Eylul 21 Mart ekvatora dik gelen isinlar Yaz gundonumunde 21 Haziran Yengec donencesine 23 27 K kis gundonumunde Oglak donencesine 23 27 G dik duser Gunes isinlarinin dik dustugu yarimkurede yaz yasanirken diger yarimkurede kis mevsimi yasanir Yer sekilleri Gunes isinlarinin dusme acisini etkileyen diger bir etmen yer sekilleridir Kuzey yarimkurede gunes guneyde kalir Guneye bakan yamaclar gunes isinlarini duz alanlara gore daha dik aciyla alir Gunes isitma sistemleri buna ornektir Ayni dagin kuzeye bakan yamaclari isinlari oldukca egik aldiklarindan veya hic almazlar daha soguktur GYK de bu durumun tersi gorulur Kuzey yamaclar sicak guney yamaclar soguktur Buna Baki etkisi denir Gunes isinlarinin atmosferde aldigi yol Atmosfer icindeki yolun uzamasi atmosfer tarafindan isinlarin tutulmasina emilme dagilma yansima yol acar Ekvator uzerine dusen gunes isinlari dik geldiklerin atmosferde daha kisa yol alirlar Kutuplara dusen isinlar daha uzun bir yol kat ederler Ekvatorda yere ulasan enerji daha fazla iken kutuplarda daha az enerji ulasir Guneslenme suresi Enleme bagli gunduz uzunlugu degisimi Yaz mevsiminde sicaklik artisini tek basina isinlarin dik gelmesi saglamaz Ayni zamanda gunduzler de uzamistir Gunduzlerin uzamasi gunesten alinan enerjinin artmasina neden olur Kisin durum tam tersidir Kisalan gunduzler gunesten alinan enerjinin azalmasina neden olur Turkiye de kisin gunduz uzunlugu 9 saatken yazin 15 saate cikar Gunes isinlarinin en dik geldigi zaman yerel saat ile 12 00 dir Fakat gunun en sicak ani ogleden sonra yaklasik olarak 14 00 dur Bunun nedeni enerji depolanmasidir isi birikimi Yukselti Troposfer icinde yukseklikle sicaklik ortalama 100 metrede 0 65 C dir Bu azalmanin sebepleri sunlardir Atmosfer gunes isinlarin kirilmasiyla yerden isinir ust kismindan uzaya dogru isi kaybeder sogur Yogun olan alt katmanlar daha fazla enerji tutar Su buharinin alcaklarda fazla olmasi isinmaya yardim eder Alt katmanlarda hava kutleleri daha hareketlidir Normal sartlarda yukseklikle sicakligin azalmasi gerekirken bazi durumlarda arttigi da gorulur Bu duruma sicaklik terselmesi sicaklik inversionu denilir Kara ve denizlerin dagilisi Yarim kurelere kara ve denizlerin dagilisi Karalar ve denizlerin ozgul isilari ve isinma ozellikleri birbirinden farklidir 1 gr tasi 1 C isitmak icin 0 5 C isiya ihtiyac varken 1 gr suyun sicakligini 1 C yukseltmek icin 1 C sicakliga ihtiyac vardir Ayni oranda gunes alan karalar hizli isinir hizli sogur cok isinir cok sogur Denizler yavas isinir yavas sogur az isinir az sogur Deniz suyunun hareketli olmasi yavas isinmasinin sebeplerindendir Isinan su buharlasir tuzlulugu artar ve agirlasir Dibe coken bu suyun yerine soguk sular gelir Derinlere depo edilen bu isi gece veya kisin denizlerin karalara oranla daha ilik olmasina neden olur Denizlerde isi tasinmasinin bir baska yolu da dikey ve yatay akintilardir Gulf Stream Meksika korfezindeki sicak sulari kuzeybati Avrupa kiyilarina kadar tasir Termohalin Dongu okyanuslar arasinda sicaklik farkinin neden oldugu genel bir akintidir Sicak ve soguk sularin yer degistirmesiyle dunya isisi dengelenir Denizler uzerinde bulunan buhar tabakasi denizin gunesten fazla isinmasini engeller Geceleyin de isi kaybini engeller Bu ozelligi bulunmayan karalarin gece gunduz sicaklik farki daha fazladir Sonucta karalar denizlere gore daha fazla isinir Bu nedenle karalarin daha fazla oldugu Kuzey Yarimkurede sicakliklar Guney Yarimkureden daha fazladir Karalarin daha fazla yer kapladigi Kuzey Yarimkurede yillik ortalama sicaklik Guney Yarimkure den 2 C daha fazladir Nemlilik Kisa dalga boyu isinlarin yeryuzune inmesine engel olmayan su buhari yerin isinmasina olanak saglar Fakat isinan yeryuzunden uzaya kacan uzun dalga boyu isinlari tutar Bu olay nemli bolgelerin fazla isinmasini ve sogumasini engeller Deniz kiyilarinda nemlilik fazladir Buradaki kentlerde gece gunduz sicaklik farklari da karasal bolgelere gore daha azdir Karasal bolgeler gunduz fazla isinirlar fakat gece de cok sogurlar Gunluk sicaklik farki fazladir Ayni durum yillik sicaklik farki icin de gecerlidir Akdeniz ve Guneydogu Anadolu bolgeleri ayni enlemlerde yer alir Yazin karasal olan Guneydogu Anadolu daha sicaktir nemlilikten dolayi Akdeniz kiyilari fazla isinmaz Kisin Guneydogu Anadolu Akdeniz e gore karasalliktan dolayi daha fazla sogur Gunduz isinan yeryuzunun gece isinin atmosferin ust kisimlarina dogru yukselmesiyle sogumasina isima yer radyasyonu denir Gunes isinlarinin yil boyu dik ve dike yakin dustugu Ekvator cevresi dunyanin en sicak yeri olmasi gerekir Fakat durum boyle degildir Nemliligin az oldugu Sahra colu yillik ortalamada dunyanin en sicak bolgesidir Ekvator bolgesinde nemlilik isinin fazla yukselmesini engeller Okyanus akintilari Gulf stream Okyanus akintilari sicaklik dagilisinda onemlidir Okyanus akintilari dunya isisinin dagitilmasinda ruzgarlarla birlikte onemli gorev ustlenirler Ruzgar ve okyanus akintilari sicakligi tasimasaydi ekvator cevresi daha sicak kutuplar cevresi daha soguk olacakti Gulf stream sicak su akintisi Meksika korfezinden aldigi sicak sulari kuzeybati Avrupa kiyilarina kadar surukler Dunya nehirlerinin 100 kati buyuklugundeki su kutlesi gunde 97 km yol alir Bati Avrupa kiyilarinin Kanada Atlas okyanusu kiyilarindan daha sicak olmasini saglar Kanada nin Atlas okyanusu kiyilarinin daha soguk olmasinda kutup civarindan Baffin korfezinden yola cikan Labrador soguk su akintisinin da katkisi bulunur Ruzgarlar Uzun sure belli bir alanda kalan hava kutleleri bulundugu alanin sicaklik ve nem ozeliklerini kazanir Ruzgar olarak baska alanlara estiginde ise bu ozelliklerini gittikleri yerlere tasirlar Enlem etkisinden dolayi ekvatordan kutuplara dogru esen ruzgarlar sicakligi yukseltir Kutuplardan ekvator civarina dogru esen ruzgarlar sicakligi dusurur Turkiye icin kuzey sektorlu ruzgarlar sogutucu guney sektorlu ruzgarlar isitici etki yapar Denizden karaya esen ruzgarlar kisin ilitici yazin serinletici etki yapar Karadan denize dogru esen ruzgarlar ise yazin isitici kisin sogutucu ozelliktedir Bitki ortusu Bitki ortusu gunduz gelen gunes isinlarinin direkt yeryuzune dusmesine engel olur Orman icleri gunduzleri bu nedenle acik alanlara oranla daha serindir Bitkiler gece yer radyasyonu ile kacan isiyi tutarak fazla sogumayi engeller Sicaklik haritalari19 Aralik 1879 sabahi Avrupa izotermleri Izoterm Es sicaklik egrisi Sicakliklari ayni olan noktalarin birlestirilmesi ile elde edilen kapali cizgiler Sicakligi haritalarda ifade edebilmek icin kullanilir Sicakligin harita ile ifade edilmesi icin iki tur sicaklik kullanilir Gercek sicaklik Termometrenin olctugu sicakliktir Genelde dar alanlarin sicakliklari gosterilir Yukseklikle sicaklik 200 metrede 1 C dustugu icin farkli yukseklikteki alanlarin karsilastirmasinda yetersiz kalir Karasallik ve enlemin sicaklik uzerindeki etkisi gorulmez yalnizca yuksekligin etkisini ifade eder Indirgenis sicaklik Gercek sicakliga yukseklikten dolayi kaybedilen sicaklik eklenerek bulunur Bu durumda sicaklik deniz seviyesine indirgenmis olur Enlem ve karasalligin sicaklik uzerindeki etkisini gosterirler Indirgenmis sicaklik Yukselti 200 Gercek sicaklikKaynakca Koppen Wladimir 1 Haziran 2011 The thermal zones of the Earth according to the duration of hot moderate and cold periods and to the impact of heat on the organic world Ingilizce 20 3 Meteorologische Zeitschrift 351 360 Bibcode 2011MetZe 20 351K doi 10 1127 0941 2948 2011 105 ISSN 0941 2948 13 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2024