Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Linux-libre, Linux çekirdeğinin değiştirilmiş sürümlerinden sağlanan bir GNU paketi ve işletim sistemi çekirdeğidir. Bu tasarının hedefi kaynak kodu olmayan, kod şaşırtması bulunan ve özgür olmayan her yazılımın Linux çekirdeğinden çıkarılmasıdır.
 Freedo, Linux-libre'nin resmi maskotu | |
 Linux-libre kernel 3.0.66-1 açılıyor | |
| Geliştirici(ler) | Özgür Yazılım Vakfı Latin Amerika |
|---|---|
| İlk yayınlanma | 20 Şubat 2008) |
| Güncel sürüm | 6.9.8-gnu  / 5 Temmuz 2024 |
| Geliştirme durumu | Aktif |
| Programlama dili | C ve |
| İşletim sistemi | Unix benzeri |
| Platform | x86, x86-64, MIPS |
| Erişilebilirlik | İngilizce |
| Tür | Çekirdek, Monolitik çekirdek |
| Lisans | (GPL-2.0-only) |
| Resmî sitesi | fsfla.org/svnwiki/selibre/linux-libre/index.en.html |
| Kod deposu |
|
Kaynak kodu olmayan kısımlar ikili geniş veri nesneleri (İngilizce: binary blobs) olarak adlandırılır ve bunlar genellikle kullanıcıya değiştirme ve yeniden dağıtma özgürlüğünü sağlamayan, dolayısıyla özgür olmayan donanım yazılımlarıdır.
Geçmiş
Linux çekirdeği 1996'da ikili geniş veri nesnelerine yer vermeye başlamıştır. Bu nesneleri temizleme işi 2006'da gNewSense'in find-firmware ve gen-kernel yazılımları ile başladı. Daha sonra bu çalışma 2007'de Linux dağıtımının deblob yazılımı ile devam etti ve Linux-libre doğdu.
Linux-libre ilk olarak Özgür Yazılım Vakfı Latin Amerika (FSFLA) tarafından çıkarıldı, sonrasında tamamen özgür Linux dağıtımları için değerli bir bileşen olarak Özgür Yazılım Vakfınca onaylandı. Mart 2012'de bir GNU paketi olmuştur. tasarının bakımcısıdır.
Özgür olmayan donanım yazılımlarının silinmesi
Yöntemler
Silme işlemi deblob-main olarak adlandırılan betik tarafından gerçekleştirilir. Bu betik gNewSense'in kullandığından esinlenmiştir. Sonraları, çeşitli gereksinimleri karşılaması ve ile birlikte kullanılması amacıyla Jeff Moe tarafından düzenlemeler yapılmıştır. Diğer bir betik ise deblob-check olarak adlandırılır, bu betik bir çekirdek dosyasının, bir yamanın ya da bir sıkıştırılmış kaynaklar dosyasının hala özel mülk yazılım içerip içermediğini denetlemek amacıyla kullanılır.
Etkiler
Sadece özgür yazılımla çalışan bir sistem kullanmanın beklenen ana etkileri bir yana, kullanıcının üzerinde çalışmaya veya düzenlemeye izin vermeyen donanım yazılımlarını silmenin pratik sonuçları olarak hem pozitif hem negatif etkileri bulunur.
Hatalara, güvenlik sorunlarına ve (arka kapılar gibi) kötü niyetli işlemlere karşı denetlenemeyecek olan veya kaynak kodunu biliyorsa Linux çekirdek bakımcılarının onardığı donanım yazılımlarının silinmesi bu faydalardan biridir. Bir zararlı donanım yazılımıyla tüm sisteme hasar verilebilir ve üretici-kaynaklı donanım yazılımı üzerinde güvenlik incelemesi yapılamadığından, masum bir hata bile çalışan sistemin güvenliğini baltalayabilir.
Çekirdekten özgür olmayan donanım yazılımlarını silmenin olumsuz tarafı; çeşitli donanımlarda özgür yazılım ile değiştirme olanağı bulunmadığından, işlev kaybına sebep olmasıdır. Bu, çeşitli ses, görüntü, TV kartı ve ağ kartları (özellikle ) ve bunlar gibi bazı aygıtları etkiler. Mümkün olduğunda, özgür olanla değiştirmek için yazılımlar sağlanabilir, b43, carl9170 ve ath9k_htc vb. kablosuz ağ kartı sürücüleri için openfwwf gibi.
Edinme
Linux çekirdeğinin özgür olmayan donanım yazılımlarının çıkarıldığı kaynak kodları ve önceden derlenmiş paketleri Linux-libre betiklerini kullanan dağıtımlardan edinilebilir. Freed-ora bir alt projedir ve Fedora çekirdeği tabanlı RPM paketlerini hazırlar ve onarır. Ayrıca Debian ve onun çatallaması olan Ubuntu gibi dağıtımlar için de önceden derlenmiş paketler bulunmaktadır.
Dağıtımlar
Varsayılan olarak Linux-libre çekirdeğinin kullanıldığı dağıtımlar şunlardır:
- Guix System Distribution ya da GuixSD
- GNewSense
- Trisquel
Varsayılan olarak Linux çekirdeği kullanan ama Linux-libre'yi ikincil çekirdek olarak sunan dağıtımlar şunlardır:
Ayrıca bakınız
- Açık kaynak donanım
- GNU Hurd, mikro çekirdek örneğini takip eden, GNU tarafından geliştirilen, işletim sistemi çekirdeği.
- LibrePlanet
Kaynakça
- ^ . 3 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2016. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ "6.9.8-gnu". 5 Temmuz 2024. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2024.
- ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;fsf-directoryisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ . Free Software Foundation Latin America. 16 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2016.
- ^ Oliva, Alexandre. (PDF). 27 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2016.
- ^ . BLAG Forums. 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2016.
- ^ Oliva, Alexandre. . 3 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2016.
- ^ . Free Software Foundation Latin America. 22 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2016.
- ^ . Free Software Foundation Latin America. 1 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2016.
- ^ Delugré, Guillaume. (PDF). Sogeti. 3 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2016.
- ^ . LibrePlanet. 14 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2016.
- ^ . 27 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2016.
- ^ . 27 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2016.
- ^ . unibs.it. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2016.
- ^ . Free Software Foundation Latin America. 1 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2016.
- ^ Millan, Robert. . 3 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2016.
- ^ Gündüz, Ali. . aligunduz.org/. 23 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2016.
- ^ . Dragora. 1 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2016.
- ^ . 11 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2016. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ "GNU Guix Reference Manual: GNU Distribution". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ocak 2016.
- ^ . 1 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2016.
- ^ Fossi, Damián. . 27 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2016.
- ^ O'Kelly, Tim. "Bug 266157". Gentoo Linux. 9 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2016.
- ^ . 27 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2016.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Linux-libre ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Resmî site
- FSF.org'da Linux (BLOB olmayan sürüm) 14 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- jxself.org'da Linux-libre için APT deposu 3 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Linux libre Linux cekirdeginin degistirilmis surumlerinden saglanan bir GNU paketi ve isletim sistemi cekirdegidir Bu tasarinin hedefi kaynak kodu olmayan kod sasirtmasi bulunan ve ozgur olmayan her yazilimin Linux cekirdeginden cikarilmasidir Linux libreFreedo Linux libre nin resmi maskotuLinux libre kernel 3 0 66 1 aciliyorGelistirici ler Ozgur Yazilim Vakfi Latin AmerikaIlk yayinlanma20 Subat 2008 16 yil once 2008 02 20 Guncel surum6 9 8 gnu 5 Temmuz 2024Gelistirme durumuAktifProgramlama diliC veIsletim sistemiUnix benzeriPlatformx86 x86 64 MIPSErisilebilirlikIngilizceTurCekirdek Monolitik cekirdekLisansGPL 2 0 onlyResmi sitesifsfla org svnwiki selibre linux libre index en htmlKod deposugit linux libre fsfla org releases git Kaynak kodu olmayan kisimlar ikili genis veri nesneleri Ingilizce binary blobs olarak adlandirilir ve bunlar genellikle kullaniciya degistirme ve yeniden dagitma ozgurlugunu saglamayan dolayisiyla ozgur olmayan donanim yazilimlaridir GecmisLinux cekirdegi 1996 da ikili genis veri nesnelerine yer vermeye baslamistir Bu nesneleri temizleme isi 2006 da gNewSense in find firmware ve gen kernel yazilimlari ile basladi Daha sonra bu calisma 2007 de Linux dagitiminin deblob yazilimi ile devam etti ve Linux libre dogdu Linux libre ilk olarak Ozgur Yazilim Vakfi Latin Amerika FSFLA tarafindan cikarildi sonrasinda tamamen ozgur Linux dagitimlari icin degerli bir bilesen olarak Ozgur Yazilim Vakfinca onaylandi Mart 2012 de bir GNU paketi olmustur tasarinin bakimcisidir Ozgur olmayan donanim yazilimlarinin silinmesiGNU logosu ile Freedo Linux libre nin maskotuYontemler Silme islemi deblob main olarak adlandirilan betik tarafindan gerceklestirilir Bu betik gNewSense in kullandigindan esinlenmistir Sonralari cesitli gereksinimleri karsilamasi ve ile birlikte kullanilmasi amaciyla Jeff Moe tarafindan duzenlemeler yapilmistir Diger bir betik ise deblob check olarak adlandirilir bu betik bir cekirdek dosyasinin bir yamanin ya da bir sikistirilmis kaynaklar dosyasinin hala ozel mulk yazilim icerip icermedigini denetlemek amaciyla kullanilir Etkiler Sadece ozgur yazilimla calisan bir sistem kullanmanin beklenen ana etkileri bir yana kullanicinin uzerinde calismaya veya duzenlemeye izin vermeyen donanim yazilimlarini silmenin pratik sonuclari olarak hem pozitif hem negatif etkileri bulunur Hatalara guvenlik sorunlarina ve arka kapilar gibi kotu niyetli islemlere karsi denetlenemeyecek olan veya kaynak kodunu biliyorsa Linux cekirdek bakimcilarinin onardigi donanim yazilimlarinin silinmesi bu faydalardan biridir Bir zararli donanim yazilimiyla tum sisteme hasar verilebilir ve uretici kaynakli donanim yazilimi uzerinde guvenlik incelemesi yapilamadigindan masum bir hata bile calisan sistemin guvenligini baltalayabilir Cekirdekten ozgur olmayan donanim yazilimlarini silmenin olumsuz tarafi cesitli donanimlarda ozgur yazilim ile degistirme olanagi bulunmadigindan islev kaybina sebep olmasidir Bu cesitli ses goruntu TV karti ve ag kartlari ozellikle ve bunlar gibi bazi aygitlari etkiler Mumkun oldugunda ozgur olanla degistirmek icin yazilimlar saglanabilir b43 carl9170 ve ath9k htc vb kablosuz ag karti suruculeri icin openfwwf gibi EdinmeLinux cekirdeginin ozgur olmayan donanim yazilimlarinin cikarildigi kaynak kodlari ve onceden derlenmis paketleri Linux libre betiklerini kullanan dagitimlardan edinilebilir Freed ora bir alt projedir ve Fedora cekirdegi tabanli RPM paketlerini hazirlar ve onarir Ayrica Debian ve onun catallamasi olan Ubuntu gibi dagitimlar icin de onceden derlenmis paketler bulunmaktadir DagitimlarVarsayilan olarak Linux libre cekirdeginin kullanildigi dagitimlar sunlardir Guix System Distribution ya da GuixSD GNewSense Trisquel Varsayilan olarak Linux cekirdegi kullanan ama Linux libre yi ikincil cekirdek olarak sunan dagitimlar sunlardir Arch Linux Canaima Gentoo LinuxAyrica bakinizAcik kaynak donanim GNU Hurd mikro cekirdek ornegini takip eden GNU tarafindan gelistirilen isletim sistemi cekirdegi LibrePlanetKaynakca 3 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Ocak 2016 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim 6 9 8 gnu 5 Temmuz 2024 Erisim tarihi 7 Temmuz 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link a b Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi fsf directory isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Free Software Foundation Latin America 16 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2016 Oliva Alexandre PDF 27 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2016 BLAG Forums 5 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2016 Oliva Alexandre 3 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2016 Free Software Foundation Latin America 22 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2016 Free Software Foundation Latin America 1 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2016 Delugre Guillaume PDF Sogeti 3 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2016 LibrePlanet 14 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Ocak 2016 27 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Ocak 2016 27 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Ocak 2016 unibs it 6 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Ocak 2016 Free Software Foundation Latin America 1 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Ocak 2016 Millan Robert 3 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Ocak 2016 Gunduz Ali aligunduz org 23 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Ocak 2016 Dragora 1 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Ocak 2016 11 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Ocak 2016 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim GNU Guix Reference Manual GNU Distribution 22 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Ocak 2016 1 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2016 Fossi Damian 27 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2016 O Kelly Tim Bug 266157 Gentoo Linux 9 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ocak 2016 27 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2016 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Linux libre ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Resmi site FSF org da Linux BLOB olmayan surum 14 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde jxself org da Linux libre icin APT deposu 3 Subat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde