Zeda Tmogvi (Gürcüce: ზედა თმოგვი) Güney Gürcistan'ın tarihi Cavaheti (günümüzde Aspindza Belediyesinin parçası) bölgesindeki bir Orta Çağ Hristiyan kilisesidir. Mevcut yapı, IV. Bagrat döneminde (1027-1072) daha önceki bir kilisenin yerine yapılmış üç nefli bir bazilikadır. Kilisenin dış cephelerinde, zamanın tarihi insanlarından bahseden birkaç modern Gürcüce yazıt vardır. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir. 2007 itibarıyla da içinde bulunduğu bölge (Vardzia'dan Khertvisi arasına yayılı 18 km'lik alan) UNESCO geçici listesi'ne dahil edilmiştir.
Zeda Tmogvi Kilisesi | |
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Aspindza Belediyesi, Samtshe-Cavaheti, Gürcistan |
Koordinatlar | 41°24′12″K 43°17′16″D / 41.40333°K 43.28778°D |
Mimari | |
Mimari tür | Üç nefli bazilika |
Konumu
Zeda Tmogvi, anlamı "üst Tmogvi", Tmogvi kalesi ve Vardzia mağara kompleksinin arasında, mağara kompleksinin yaklaşık 3 kilometre kuzeyindeki yüksek dağ platosunda yer alan bir kilisedir. Zeda Tmogvi kilisesi, 1944'te Sovyetler Birliği tarafından yerel Müslüman köylülerin (Ahıska Türkleri) sınır dışı edilmesinden sonra yıkılıp çürümeye bırakılan bir yerleşimin ortasında konumlanmıştır. Bölge arkeolojik olarak incelenmemiştir. Tek tük buluntuların arasında, Tunç Çağından kalma siyah cilalı çanak çömlek parçaları ve obsidiyen pulcuklar bulunmaktadır. Ayrıca yakınlarda bir dizi taş yeraltı odası bulunmaktadır. "Zeda Tmogvi" adından ilk olarak, 1595 tarihli bir Osmanlı mali belgesinde ve Samtshe'deki 1576 olaylarını anlatan 18. yüzyıldan kalma bir Gürcü kronikinde bahsedilmiştir.
Planı
Zeda Tmogvi, 11. yüzyılın son çeyreğinde inşa edildi, ancak daha sonra yenilenmiş gibi gözükmektedir. Düzgün kesilmiş gri bazalt bloklardan inşa edilmiş olan yapı, taş plakalarla kaplanmış üç nefli bir bazilikadır. Orta nef, bir çift sütun üzerinde desteklenen üçlü parçalı kemerle ayrıldığı yan neflerden daha uzun ve büyüktür. Kuzey duvarı daha eski bir yapıyla birleşiktir: kuzey duvar, küçük bir 8-9. yüzyıl salon kilisesinin güney duvarıdır. Güney cephesi dikdörtgen bir çerçeveye yerleştirilmiş, dekoratif taş işçiliği ve yazıtlarla süslenmiş bir kapıya sahiptir. Doğu cephesinde, iki kavisli niş oyuğu ve süslü çerçeveli üç pencere bulunmaktadır.
Kilise, Orta Çağ Gürcü alfabesi asomtavruli ile yazılmış en az dokuz yazıt içermektedir. Güney kapısına yerleştirilmiş yazıtlardan biri, Kral Bagrat ve annesi Mariam'i yüceltmektedir. Diğer iki yazıt eristavt-eristavi Parsman'ı anmaktadır. Parsman, Bagrat ve "Abhaz" Giorgi'nin döneminde yaşamış soylu biridir. Muhtemeln Bagrat'ın oğlu II. Giorgi'nin ta kendisidir.
Kaynakça
- ^ "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Temmuz 2019.
- ^ "Vardzia-Khertvisi". UNESCO. 13 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ağustos 2019.
- ^ a b c Gamkrelidze, Gela; Mindorashvili, Davit; Bragvadze, Zurab; Kvatsadze, Marine, (Ed.) (2013). "ზედა თმოგვი [Zeda Tmogvi]". ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი [Topoarchaeological dictionary of Kartlis tskhovreba (The history of Georgia)] (Gürcüce) (1.1url=http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/41521/1/KartlisCxovrebisTopoarqeologiuriLeksikoni.pdf bas.). Tiflis: Georgian National Museum. ss. 223-224. ISBN . 29 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF)
|arşiv-url=
kullanmak için|url=
gerekiyor ().
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Zeda Tmogvi Gurcuce ზედა თმოგვი Guney Gurcistan in tarihi Cavaheti gunumuzde Aspindza Belediyesinin parcasi bolgesindeki bir Orta Cag Hristiyan kilisesidir Mevcut yapi IV Bagrat doneminde 1027 1072 daha onceki bir kilisenin yerine yapilmis uc nefli bir bazilikadir Kilisenin dis cephelerinde zamanin tarihi insanlarindan bahseden birkac modern Gurcuce yazit vardir Kilise Gurcistan in Ulusal Oneme Sahip Tasinmaz Kultur Anitlari listesine eklenmistir 2007 itibariyla da icinde bulundugu bolge Vardzia dan Khertvisi arasina yayili 18 km lik alan UNESCO gecici listesi ne dahil edilmistir Zeda Tmogvi ზედა თმოგვიZeda Tmogvi KilisesiTemel bilgilerKonumAspindza Belediyesi Samtshe Cavaheti GurcistanKoordinatlar41 24 12 K 43 17 16 D 41 40333 K 43 28778 D 41 40333 43 28778MimariMimari turUc nefli bazilikaKonumuZeda Tmogvi anlami ust Tmogvi Tmogvi kalesi ve Vardzia magara kompleksinin arasinda magara kompleksinin yaklasik 3 kilometre kuzeyindeki yuksek dag platosunda yer alan bir kilisedir Zeda Tmogvi kilisesi 1944 te Sovyetler Birligi tarafindan yerel Musluman koylulerin Ahiska Turkleri sinir disi edilmesinden sonra yikilip curumeye birakilan bir yerlesimin ortasinda konumlanmistir Bolge arkeolojik olarak incelenmemistir Tek tuk buluntularin arasinda Tunc Cagindan kalma siyah cilali canak comlek parcalari ve obsidiyen pulcuklar bulunmaktadir Ayrica yakinlarda bir dizi tas yeralti odasi bulunmaktadir Zeda Tmogvi adindan ilk olarak 1595 tarihli bir Osmanli mali belgesinde ve Samtshe deki 1576 olaylarini anlatan 18 yuzyildan kalma bir Gurcu kronikinde bahsedilmistir PlaniZeda Tmogvi Guney cephesinde susleme ve yazit Zeda Tmogvi 11 yuzyilin son ceyreginde insa edildi ancak daha sonra yenilenmis gibi gozukmektedir Duzgun kesilmis gri bazalt bloklardan insa edilmis olan yapi tas plakalarla kaplanmis uc nefli bir bazilikadir Orta nef bir cift sutun uzerinde desteklenen uclu parcali kemerle ayrildigi yan neflerden daha uzun ve buyuktur Kuzey duvari daha eski bir yapiyla birlesiktir kuzey duvar kucuk bir 8 9 yuzyil salon kilisesinin guney duvaridir Guney cephesi dikdortgen bir cerceveye yerlestirilmis dekoratif tas isciligi ve yazitlarla suslenmis bir kapiya sahiptir Dogu cephesinde iki kavisli nis oyugu ve suslu cerceveli uc pencere bulunmaktadir Kilise Orta Cag Gurcu alfabesi asomtavruli ile yazilmis en az dokuz yazit icermektedir Guney kapisina yerlestirilmis yazitlardan biri Kral Bagrat ve annesi Mariam i yuceltmektedir Diger iki yazit eristavt eristavi Parsman i anmaktadir Parsman Bagrat ve Abhaz Giorgi nin doneminde yasamis soylu biridir Muhtemeln Bagrat in oglu II Giorgi nin ta kendisidir Kaynakca List of Immovable Cultural Monuments PDF Gurcuce National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia 12 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Temmuz 2019 Vardzia Khertvisi UNESCO 13 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Agustos 2019 a b c Gamkrelidze Gela Mindorashvili Davit Bragvadze Zurab Kvatsadze Marine Ed 2013 ზედა თმოგვი Zeda Tmogvi ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი Topoarchaeological dictionary of Kartlis tskhovreba The history of Georgia Gurcuce 1 1url http dspace nplg gov ge bitstream 1234 41521 1 KartlisCxovrebisTopoarqeologiuriLeksikoni pdf bas Tiflis Georgian National Museum ss 223 224 ISBN 978 9941 15 896 4 29 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsiv url kullanmak icin url gerekiyor yardim erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim