Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hasan Rıza (Şehit olarak anılır. d. 1858, Üsküdar - İstanbul; ö. 26 Mart 1913, Edirne), Türk ressam.
Türk resminin asker ressamlar kuşağındandır. Genellikle savaş konulu kompozisyonlar ve portreler çalışmıştır. Balkan Savaşları'ndan sonra Edirne'nin işgali sırasında atölyesindeki resimleri kurtarmaya çalışırken Bulgar askerleri tarafından öldürülmesi nedeniyle "Şehit" olarak anılır.
Yaşamı
1858 yılında İstanbul'un Üsküdar semtinde Ağahamamında'da doğdu. Babası Miralay Şakir Bey, annesi Nefise Hanım'dır.
Resme küçük yaşta başladı; Bahriye Mektebi'ndeki eğitimi sırasında okul arkadaşları arasında Ressam Hasan Rıza Üsküdar olarak tanındı. Okulun idadi kısmını bitirip Harp Okulu'na geçtiği 1881 senesinde 93 Harbi'ne gönüllü olarak katıldı. Savaş sırasında İtalyan bir ressamının korumalığına verilen Hasan Rıza, bu ressamdan etkilendi ve onun çalışmalarını yakından izledi.
Savaş bittikten sonra Bahriye Mektebi'ndeki eğitimine geri döndü. Okulun son sınıfında iken Sultan Abdülhamid'in yatının kamaralarında bulunan resimleri onarmak ve bozulan süslemeleri yenilemekle görevlendirilir. Hasan Rıza'ya bu görevdeki başarısından ötürü mezun olmadan "subay" rütbesi verildi. Ancak o, ressamlığı tercih etti ve rütbesini bırakarak resim çalışmak üzere İtalya'ya gitti.
On yıl Roma, Floransa, Napoli atölyelerinde çalışarak sanat anlayışını geliştirdikten sonra Mısır'a geçerek iki yıl Mısır sanatı üzerine çalıştı. On iki yıldan sonra Türkiye'ye döndüğünde kendisine rütbesi geri verilmek istendiyse de kabul etmedi; Edirne Karaağaç'ta bir atölye kurup çalışmalarına atölyesinde devam etti. Ünlü kişilerin portrelerini ve tarihi olayları, özellikle Osmanlı tarihindeki önemli olay ve savaşların betimleyen tablolar yaptı. Fatih Sultan Mehmet’in Topkapı'dan İstanbul’a girişini betimleyen tabloda kendisini Fatih’in bindiği kıratın hemen yanında, elinde tüfek olan yeniçeri muhafızı olarak resmetti.
Edirne'de çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı, Riyaziyeci Mehmet Nadir Bey'in kurucusu olduğu Numune-i Terakki Mektebi'nin Edirne şubesini kurdu ve yönetti. Edirne Vilayet Matbaası Müdürü Şevket Bey'in yapımında etkin rol aldığıEdirne Vilayeti Sanayi Okulu'na (Edirne Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi) 1908 yılında müdür oldu. Okul, Balkan Savaşı sırasında hastaneye dönüştürüldü. Hasan Rıza, hastanenin müdürlüğünü üstlendi. Edirne Lisesi'ndeki öğretmenliği sırasında Dimetokalı ressam Hayri Çizel'in de hocası olmuştur.
Bulgar ordusunun şehre girdiği 26 Mart 1913 günü atölyesindeki resimleri kurtarmak üzere Karaağaç'a doğru gittiği sırada Bulgar askerleri tarafından öldürüldü. Aynı yerde şehit edilen 62 kadar askerle birlikte defnedilmiştir.
Eserleri
Hasan Rıza Bey'in atölyesindeki resimlerin bir kısmı parçalanıp yağmalanmış, bir kısmına el konarak Sofya'ya götürülmüştür. Öğrencilerinden Sami Yetik ve Mehmet Ali Laga, esir alınmalarına rağmen hocalarının eserlerine sahip çıkmaya çalışmışlardı. Edirne Müşiriyet Dairesi’nde asılı duran "Fatih’in Edirne’den Toplarla İstanbul'a Hareketi" tablosunu Mehmet Ali Laga düşman eline geçmesin diye kasnağından çıkararak esareti süresince vücuduna sararak saklamıştı. Bu eser, Sabancı Müzesi Koleksiyonu'ndadır.
Günümüze ulaşan tablolarından bazıları şunlardır: İstanbul Askeri Müze'deki Viyana Kuşatması ve Belgrad Meydan Muharebesi tabloları, İstanbul Deniz Müzesi'ndeki "‘İstanbul’un Kuşatılması için Fatih'in Gemilerin Karadan Denize İndirilmesine Nezareti ve Fatih'in Ordusuyla Edirne'den İstanbul'a Yürüyüşü tabloları, 'ndeki Eğri Kuşatması ve Mohaç Meydan Muharebesi tabloları.
Hasan Rıza Bey'in eserlerinin küçük bir kısmı halen Edirne Belediyesi'ndedir. Edirne Belediye Binasındaki tabloları şunlardır:Fatih'in Gemilerini Karadan Yürütmesi (1896), Havuz Başında Gergef İşleyen Kadınları (1901), Karlı Havada Geyikler (1901), Kuzular (1901), Osmanlıların Rumeli'ye Geçiş (1903), 'Fırtınalı Havada Yelkenli (1903).
Müdürlük yaptığı Edirne Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi'nin duvarlarında Hasan Rıza'nın elinden çıkma iki eser bulunmaktadır.
Birkaç eseri ise Viyana Müzesi’nde ortaya çıkmıştır.
Ölümünden sonra
Hasan Rıza Bey'in adını yaşatmak üzere Edirne Güzel Sanatlar Lisesi'nin adı, 2015'te Edirne Şehit Ressam Hasan Rıza Güzel Sanatlar Lisesi” olarak değiştirilmiştir.
Hasan Rıza'nın ölümünün 104'üncü yılında Karaağaç Yolu, Lozan Caddesi'ne Edirne Belediyesi tarafından yaptırılan bir heykeli dikilmiştir.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c d e f Ünver, Süheyl. (PDF). img.eba.gov.tr. Trakya Üniversitesi Yayınları No 165, Ekim 2015. 27 Nisan 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2017.
- ^ Kokal, Ömer. . www.mimarizm.com. Mimarizm.com, 29 Mart 2016. 14 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2017.
- ^ Başbakanlık Osmanlı Arşivleri DH.SAİD 55.39 s:75 - 76 ve DH.SAİD 80.174
- ^ Köksal, Ahmet, Hayri Çizel, Yapı ve Kredi Yayınları 1995 İstanbul
- ^ "Gerçek ressamı bulundu". www.hurriyet.com.tr/. Hurriyet gazetesi 6 Temmuz 2011. 28 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Nisan 2017.
- ^ . www.edirne.bel.tr/. Edirne Belediyesi web sitesi. 2 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2017.
- ^ . www.hudutgazetesi.com. Hudut gazetesi, 9 Aralık 2015. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2017.
- ^ . edirne.meb.gov.tr. Edirne Millî Eğitim Müdürlüğü web sitesi, 17 Aralık 2015. 27 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2017.
- ^ "Edirne'ye şehit ressam Hasan Rıza heykeli". www.hurriyet.com.tr. Hürriyet gazetesi, 22 Mart 2017. 28 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Nisan 2017.
- Genel
- Büyük Larousse Ansiklopedisi/Cilt - 10
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hasan Riza Sehit olarak anilir d 1858 Uskudar Istanbul o 26 Mart 1913 Edirne Turk ressam Ressam Hasan Riza nin portresi Turk resminin asker ressamlar kusagindandir Genellikle savas konulu kompozisyonlar ve portreler calismistir Balkan Savaslari ndan sonra Edirne nin isgali sirasinda atolyesindeki resimleri kurtarmaya calisirken Bulgar askerleri tarafindan oldurulmesi nedeniyle Sehit olarak anilir Yasami1858 yilinda Istanbul un Uskudar semtinde Agahamaminda da dogdu Babasi Miralay Sakir Bey annesi Nefise Hanim dir Resme kucuk yasta basladi Bahriye Mektebi ndeki egitimi sirasinda okul arkadaslari arasinda Ressam Hasan Riza Uskudar olarak tanindi Okulun idadi kismini bitirip Harp Okulu na gectigi 1881 senesinde 93 Harbi ne gonullu olarak katildi Savas sirasinda Italyan bir ressaminin korumaligina verilen Hasan Riza bu ressamdan etkilendi ve onun calismalarini yakindan izledi Savas bittikten sonra Bahriye Mektebi ndeki egitimine geri dondu Okulun son sinifinda iken Sultan Abdulhamid in yatinin kamaralarinda bulunan resimleri onarmak ve bozulan suslemeleri yenilemekle gorevlendirilir Hasan Riza ya bu gorevdeki basarisindan oturu mezun olmadan subay rutbesi verildi Ancak o ressamligi tercih etti ve rutbesini birakarak resim calismak uzere Italya ya gitti On yil Roma Floransa Napoli atolyelerinde calisarak sanat anlayisini gelistirdikten sonra Misir a gecerek iki yil Misir sanati uzerine calisti On iki yildan sonra Turkiye ye dondugunde kendisine rutbesi geri verilmek istendiyse de kabul etmedi Edirne Karaagac ta bir atolye kurup calismalarina atolyesinde devam etti Unlu kisilerin portrelerini ve tarihi olaylari ozellikle Osmanli tarihindeki onemli olay ve savaslarin betimleyen tablolar yapti Fatih Sultan Mehmet in Topkapi dan Istanbul a girisini betimleyen tabloda kendisini Fatih in bindigi kiratin hemen yaninda elinde tufek olan yeniceri muhafizi olarak resmetti Edirne de cesitli okullarda ogretmenlik yapti Riyaziyeci Mehmet Nadir Bey in kurucusu oldugu Numune i Terakki Mektebi nin Edirne subesini kurdu ve yonetti Edirne Vilayet Matbaasi Muduru Sevket Bey in yapiminda etkin rol aldigiEdirne Vilayeti Sanayi Okulu na Edirne Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 1908 yilinda mudur oldu Okul Balkan Savasi sirasinda hastaneye donusturuldu Hasan Riza hastanenin mudurlugunu ustlendi Edirne Lisesi ndeki ogretmenligi sirasinda Dimetokali ressam Hayri Cizel in de hocasi olmustur Bulgar ordusunun sehre girdigi 26 Mart 1913 gunu atolyesindeki resimleri kurtarmak uzere Karaagac a dogru gittigi sirada Bulgar askerleri tarafindan olduruldu Ayni yerde sehit edilen 62 kadar askerle birlikte defnedilmistir EserleriHasan Riza Bey in atolyesindeki resimlerin bir kismi parcalanip yagmalanmis bir kismina el konarak Sofya ya goturulmustur Ogrencilerinden Sami Yetik ve Mehmet Ali Laga esir alinmalarina ragmen hocalarinin eserlerine sahip cikmaya calismislardi Edirne Musiriyet Dairesi nde asili duran Fatih in Edirne den Toplarla Istanbul a Hareketi tablosunu Mehmet Ali Laga dusman eline gecmesin diye kasnagindan cikararak esareti suresince vucuduna sararak saklamisti Bu eser Sabanci Muzesi Koleksiyonu ndadir Gunumuze ulasan tablolarindan bazilari sunlardir Istanbul Askeri Muze deki Viyana Kusatmasi ve Belgrad Meydan Muharebesi tablolari Istanbul Deniz Muzesi ndeki Istanbul un Kusatilmasi icin Fatih in Gemilerin Karadan Denize Indirilmesine Nezareti ve Fatih in Ordusuyla Edirne den Istanbul a Yuruyusu tablolari ndeki Egri Kusatmasi ve Mohac Meydan Muharebesi tablolari Hasan Riza Bey in eserlerinin kucuk bir kismi halen Edirne Belediyesi ndedir Edirne Belediye Binasindaki tablolari sunlardir Fatih in Gemilerini Karadan Yurutmesi 1896 Havuz Basinda Gergef Isleyen Kadinlari 1901 Karli Havada Geyikler 1901 Kuzular 1901 Osmanlilarin Rumeli ye Gecis 1903 Firtinali Havada Yelkenli 1903 Mudurluk yaptigi Edirne Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi nin duvarlarinda Hasan Riza nin elinden cikma iki eser bulunmaktadir Birkac eseri ise Viyana Muzesi nde ortaya cikmistir Olumunden sonraHasan Riza Bey in adini yasatmak uzere Edirne Guzel Sanatlar Lisesi nin adi 2015 te Edirne Sehit Ressam Hasan Riza Guzel Sanatlar Lisesi olarak degistirilmistir Hasan Riza nin olumunun 104 uncu yilinda Karaagac Yolu Lozan Caddesi ne Edirne Belediyesi tarafindan yaptirilan bir heykeli dikilmistir KaynakcaOzel a b c d e f Unver Suheyl PDF img eba gov tr Trakya Universitesi Yayinlari No 165 Ekim 2015 27 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2017 Kokal Omer www mimarizm com Mimarizm com 29 Mart 2016 14 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2017 Basbakanlik Osmanli Arsivleri DH SAID 55 39 s 75 76 ve DH SAID 80 174 Koksal Ahmet Hayri Cizel Yapi ve Kredi Yayinlari 1995 Istanbul Gercek ressami bulundu www hurriyet com tr Hurriyet gazetesi 6 Temmuz 2011 28 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Nisan 2017 www edirne bel tr Edirne Belediyesi web sitesi 2 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2017 www hudutgazetesi com Hudut gazetesi 9 Aralik 2015 7 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2017 edirne meb gov tr Edirne Milli Egitim Mudurlugu web sitesi 17 Aralik 2015 27 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2017 Edirne ye sehit ressam Hasan Riza heykeli www hurriyet com tr Hurriyet gazetesi 22 Mart 2017 28 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Nisan 2017 GenelBuyuk Larousse Ansiklopedisi Cilt 10