Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Makkabiler (İbranice: מכבים veya מקבים, romanize: Makabim; Yunanca: Μακκαβαῖοι, romanize: Makkabaioi) Selevkos İmparatorluğuna bağlı uydu devlet olan Judea'nın kontrolünü eline geçiren Yahudi asi ordusudur. MÖ 164 ila MÖ 63 yılları arasında Haşmonayim hanedanlığı olarak Yahudilik dinini tekrar hayata geçirip İsrail Diyarının sınırlarını genişletti ve Helenizmin etkisini azalttı.
| Makkabi Ayaklanması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 İsrail Haşmonayim Krallığı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Yahudiler | Selevkos İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Matatyahu | IV. Antiokhos Epifanis | ||||||
Ön bilgi
MÖ 2. yüzyılda Judea, Büyük İskender'in ölümünden sonra (MÖ 336 - MÖ 323) oluşan Mısır merkezli Ptolemaios Krallığı ile Suriye merkezli Selevkos İmparatorluğu arasında bulunmaktadır. Önceden Ptolemaios'un elinde olan Judea MÖ 200'lerde Selevkos'un eline geçti. İskender'in yakın doğudaki egemenliği devrinde Judea'yı da etkileyen süreci başladı. Başta, kentli üst tabaka Yahudileri olan gibi aileler Yahudiliği bırakıp Yunan yaşam tarzını benimsedi. Tarihçi 'e göre, Tobiadların Helenizmi benimsemelerinin ana nedeni iktisadi ve siyasiydi.Helenleşmiş Yahudiler bir Gymnasium inşa edip uluslararası Yunan oyunlarına katıldılar, "sünnet işaretlerini kaldırdılar ve kutsal anlaşmayı reddettiler".
IV. Antiokhos Epiphanēs (MÖ 215 - 164) MÖ 175'te Selevkos İmparatorluğu'nun başına geçtiği zaman Kudüs'teki 'ydu. Antiokus, dindar Yahudilerin görüşlerine karşı hissiz davranıp Baş Rahip'i tayin edilmiş bir makam ve bunun bir para kaynağı olabileceğini düşündü. Ortodoks Yahudiler için kutsal yolla seçilen ve bölgenin valisi sayılan Baş Rahip'i Antiokus istediği zaman değiştirebileceğini düşünüyordu. Oniyo'nun kardeşi , Antiokus'a kendisini Baş Rahip yapması için rüşvet verdi. Yason, geleneksel teokrasiyi kaldırıp Kudüs'ü yunan kenti polis'e çevirdi. Ardından (kendisi Levilerden dahi olmamasına rağmen) Antiokus'a rüşvet verip Yason'un yerine Baş Rahip olarak geçti. Menelaus, Oniyo'yu öldürttü. Kardeşi Lusimakus, Tapınak'tan kutsal kaseleri aldı, bu da ayaklanmayla ve asilerin hırsızı öldürmesiyle sonuçlandı. Menelaus tutuklanıp sorgulanmak için Antiokus'un karşısına getirildi ancak rüşvet karşılığında serbest bırakıldı. Yason, Menelaus'u makamından edip tekrar Baş Rahip oldu. Antiokus Tapınağı yağmaladı, Kudüs'e saldırdı ve "kadın ve çocukları tutsak aldı." Bu noktadan itibaren Antiokus Helenizm politikalarını azimle yürüttü. Bu, geleneksel Yahudi ibadetlerinin yasaklanması anlamına geliyordu. MÖ 167'de Tapınak'ta kurban kesmeyi, Şabat'ı ve bayramları kutlamayı ve sünneti yasakladı. Altar, Yunan tanrılarla dolduruldu ve Yahudilerin kurban kesmesi yasaklandı. Tapınaktaki altara Zeus yerleştirildi. Yahudi metinlerini barındırmanın cezası idamdı. Antiokus'un bunları yapmasının arkasındaki nedenler açık değildi. Kendi tayin ettiği Menelaus'un devrilmesine öfkelenmiş, veya Tapınak ve Toralarını istemek için ayaklanan ortodoks Yahudilere gücünü göstermek istemiş ve Helenizm yanlısı Yahudilerin desteğini almış olabilir.
Ayaklanma
1. Makabeler kitabında anlatıldığına göre, Antiokus Yahudilerin dini ibadetlerini kısıtlayınca kırsal kesimden bir rahip olan Haşmonayim ailesinden Matatyahu, Yunan tanrılara ibadete karşı çıktığından Selevkos İmparatorluğuna karşı ayaklandı. Matatyahu, bir idole kurban sunmak isteyen Helenist Yahudiyi öldürdü. Beş oğluyla birlikte Yehuda'daki çöllere kaçtı. Matatyahu'nun ölümünden bir yıl sonra MÖ 166'da oğlu Yehuda Makkabi, Yahudi muhaliflerden oluşan ordusuyla başta Helenist Yahudileri hedef alan gerilla hareketinde Selevkos hanedanlığına karşı zafer kazandı. Makkabiler, köylerdeki pagan altarları parçaladı, çocukları sünnet etti ve Yahudileri yasalara uymaması için zorladı. Makkabi terimi İbranice "çekiç" kelimesinden türemiş olup Yahudi ordusu için kullanılmaktaydı.
Ayaklanma birçok çatışmayı da içinde barındırdı, Makkabi güçleri Suriye ordularına karşı gerilla taktikleriyle zafer kazandı. Yengin bir şekilde Kudüs'e giren Makkabiler Kudüs Tapınağı'nı kutsal yolla temizledi, gelenekçil Yahudi ibadetini hizmete açtı ve 'yi Baş Rahip'liğe getirdi. Ayaklanmayı bastırmak için gönderilen Suriye ordusu Aniyokus'un ölümüyle geri döndü. Kumandan Lusias, Suriye içişleriyle meşgul olduğu için siyasi uzlaşma sağlayıp dini özgürlüğü geri getirdi.
Hanuka bayramı, Yehuda Makkabi'nin Selevkoslara karşı kazanılan utku karşısında Tapınağın tekrar adanmasının kutlanışıdır. Rabbinik geleneğe göre, Tapınak'taki Menorayı yakmak için bir günlük yağ kalmıştı ve daha fazla yağın tedarik edilebilmesi için sekiz gün gerekiyordu; menoradaki bir günlük yağ, yeni yağ tedarik edilene kadar mucizevi bir şekilde sekiz gün boyunca yanmıştır.
Makkabi egemenliği
Tapınağın tekrar adanmasından sonra Makkabi destekçileri savaşa devam edip etmeme konusunda ikiye bölündüler. kitabında, Matatyahu önderliğindeki ayaklanmanın nedeni dini özgürlük elde etmek ve Selevkos baskısına son vermek olarak gösterilmekteydi. Ancak, Makkabiler ne kadar güçlü olduklarını görünce ayaklanmaya ve Yahudilerin yaşadığı toprakları fethetmeye veya oradaki Yahudi olmayanların dinini değiştirmeye devam etmek istediler. Bu tartışma Alexander Jannaeus egemenliğindeki Haşmonayim monarşisinde alevlenince Ferisiler ve Sadukiler olarak halk iki gruba ayrıldı. Savaşın devam etmesi gerektiğini savunan zümrenin lideri Yahuda Makkabi'ydi.
MÖ 160'ta bir çatışmada ölen Yehuda Makkabi'nin yerine, halihazırda Baş Rahip olan kardeşi Yonatan Makkabi geçti. Yonatan yabancı devletlerle anlaşmalar imzalayınca dini özgürlük isteyen grupla daha büyük güç isteyen grup arasındaki ayrılık daha da belirginleşmeye başladı.
MÖ 142'de, Yonatan, Selevkos tahtı talibi tarafından öldürülünce başa Matatyahu'nun son oğlu Şimon Makkabi geçti. Şimon, Selevkos kralı 'a desteğini sununca Demetrius Makkabiler'den vergi almayı kesti. Şimon, Yoppa limanını ve Gezer kalesini fethetti, Kudüs'teki Akra garnizonunu kovdu. MÖ 140'ta, rahipler kurulu, liderler ve ihtiyarlar tarafından baş rahip, ordu kumandanı ve İsrail'in hakimi olarak tanındı. Bu bildirgeleri Haşmonayim Krallığının temelini oluşturdu. Yakın bir zaman sonra Roma Senatosu Haşmonayim Krallığıyla ittifakını yineledi ve doğu Akdeniz'deki müttefiklere aynı şeyi yapması emrini verdi. Her ne kadar Makkabiler özerklik kazandıysa da Selevkos İmparatorluğu'nun bir bölgesi olarak kalmaya devam etti, bu da, II. Demetrius'un kardeşi VII. Antiokus Sidetes'e asker tedarik etme konusunda Makkabileri hükümlü kılıyordu. Şimon, topraklardan feragat etmeyi reddedince Antiokus zorla ele geçirdi.
MÖ 134'te, Şimon, damadı Ptolemy tarafından öldürülünce yerine baş rahip ve kral olarak oğlu Yohanan Girhan geçti. Antiokus, Judea'nın tamamını fethetti ancak Tapınağa ve Yahudi ibadetine karışmadı. Judea, Antiokus'un MÖ 129'da ölmesiyle Selevkos egemenliğinden kurtuldu.
Haşmonayim egemenliği, MÖ 63'te Gnaeus Pompeius Magnus tarafından Kudüs ele geçirilip Roma egemenliğine eklenince sona erdi; Haşmonayim hanedanlığı ise MÖ 37'de Hirodes'in İsrail ve Yahudilerin başına kral olarak getirilmesiyle son buldu.
Kutsal kitaplarda bahsedilişi
Makkabilerin hikâyesi , , ve kitaplarında yer alır. Bunlardan ilk ikisi Tanah'ın Yunanca tercümesinde yer alırken Katolik ve Doğu Ortodokslar bu ilk iki kitabı Eski Ahit'lerinde göstermektedir. Bu kitaplar İbrani Tanah'ın bir parçası değildir.
Adın kökeni
Makkabi adı kimileyin tüm Haşmonayim hanedanlığı ile eş anlamlı olarak kullanılmaktadır, oysa gerçek Makkabiler Yehuda Makkabi ve onun dört kardeşidir. Makkabi adı Yehuda'ya verilmiş bir lakaptır ve sonraki kuşaklar onun direkt kuşağı değildir. İsminin anlamı açısından her ne kadar kesin bir açıklama bulunmazken bir görüşe göre çatışmalardaki yırtıcılığı nedeniyle Aramca "çekiç" anlamına gelen "Makkaba"dan gelmektedir. Bir Tora ayeti olan "Mi kamoha ba'elim Yhwh"'nin ("Kutsallar arasında senin gibisi var mıdır Tanrım") kısaltılmışı Makkabi olup,"Matatyahu Kohen ben Yohanan"ın da kısaltılmışıdır.
Modern algılayış
kitabının yazarı, Makkabi ayaklanmasını, Selevkos kralının dini ve Makkabi takipçisi Yahudileri ortadan kaldırma isteğine direniş olarak anlatmaktadır. kitabının yazarı ise çatışmanın kaynağını "Yahudilik" ile "Helenizm" arasındaki çekişmeye bağlar. Modern uzmanlarca ikinci görüş daha gerçekçidir.
Çoğu dinbilimci, olayları, kırsal bölgelerdeki gelenekçi Yahudiler ile Kudüs'teki Helenist Yahudiler arasındaki iç savaşta kralın araya girmesine bağlar. Joseph P. Schultz'a göre, modern uzmanlar ayaklanmayı, yabancı baskılara yapılan direnişten ziyade ortodoks ve reformist Yahudi grupların çatışması olarak görür. Çatışmada, Baş Rahiplik makamı için Oniyo gibi Aramca/İbranice isimleri olan gelenekçi Yahudiler ile Yason ve Menelaus gibi Yunan adları olan Helenist Yahudilerin birbirleriyle olan mücadelesi görülmektedir. Diğer yazarlar ise çatışma sırasındaki sosyal ve ekonomik etkenlere değinir. Bir iç savaş olarak başlayan olaylar Suriye'deki Helenistik krallığın Helenist Yahudiler safhasında yer alıp gelenekçilere karşı olması nedeniyle istila niteliğine bürünür. Ayaklanma alevlendiği zaman Antiokus gelenekçilerin ibadetlerini yasakladı ve sonuç olarak tüm halkın dini yasaklandı. Kimi uzmanlar ise, olayların dini isyan olarak başladığını ancak zamanla millî erkinlik savaşına dönüştüğünü belirtir.
Ayrıca bakınız
| Wikimedia Commons'ta Makkabiler ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- ^ a b c d e Tcherikover, Victor Hellenistic Civilization and the Jews, New York: Atheneum, 1975
- ^ , i, 15
- ^ a b c Oesterley, W.O.E., A History of Israel, Oxford, Clarendon Press, 1939.
- ^ De Lange, Nicholas, Atlas of the Jewish World, Oxford: Andromeda, 1992
- ^ I Maccabees, i, 30-32
- ^ a b c d e (ed.), The Illustrated History of the Jewish People, London, Aurum Press, 1997,
- ^ "Talmud, Tractate Shabbat". 4 Haziran 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Şubat 2011.
- ^ Cohen, Shaye J.D., From the Maccabees to the Mishnah (Second Edition. Westminster John Knox Press, 2006)
- ^ Josephus' Jewish War 1 24 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..14.4: Mark Antony " …then resolved to get him made king of the Jews… told them that it was for their advantage in the war that Herod should be king; so they all gave their votes for it. And when the senate was separated, Antony and Caesar went out, with Herod between them; while the consul and the rest of the magistrates went before them, in order to offer sacrifices [to the Roman gods], and to lay the decree in the Capitol. Antony also made a feast for Herod on the first day of his reign;"
- ^ Latin: Maccabaeus, Yunan: Makkabaios, İbrani: maqqeb et, çekiç (Oxford English Dictionary).
- ^
![image]()
Herbermann, Charles, (Ed.) (1913). "The Machabees". Katolik Ansiklopedi (İngilizce). New York: Robert Appleton Company. - ^ 15:11
- ^ Telushkin, Joseph (1991). Jewish Literacy: The Most Important Things to Know about the Jewish Religion, Its People, and Its History. W. Morrow. s. 114. ISBN .
- ^ Johnston, Sarah Iles (2004). Religions of the Ancient World: A Guide. Harvard University Press. s. 186. ISBN .
- ^ Greenberg, Irving (1993). The Jewish Way: Living the Holidays. Simon & Schuster. s. 29. ISBN .
- ^ Schultz, Joseph P. (1981). Judaism and the Gentile Faiths: Comparative Studies in Religion. Fairleigh Dickinson Univ Press. s. 155. ISBN .
Modern scholarship on the other hand considers the Maccabean revolt less as an uprising against foreign oppresion than as a civil war between the orthodox and reformist parties in the Jewish camp
- ^ Gundry, Robert H. (2003). A Survey of the New Testament. Zondervan. s. 9. ISBN .
- ^ Freedman, David Noel (2000). Eerdmans Dictionary of the Bible. Wm. B. Eerdmans Publishing. s. 837. ISBN .
- ^ Wood, Leon James (1986). A Survey of Israel's History. Zondervan. s. 357. ISBN .
- ^ Jewish Life and Thought Among Greeks and Romans: Primary Readings, By Louis H. Feldman, Meyer Reinhold, Fortress Press, 1996, p. 147
Dış bağlantılar
- Jewish Encyclopedia: Maccabees, The6 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 1911 Encyclopedia Britannica: Maccabees20 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Makkabiler Ibranice מכבים veya מקבים romanize Makabim Yunanca Makkabaῖoi romanize Makkabaioi Selevkos Imparatorluguna bagli uydu devlet olan Judea nin kontrolunu eline geciren Yahudi asi ordusudur MO 164 ila MO 63 yillari arasinda Hasmonayim hanedanligi olarak Yahudilik dinini tekrar hayata gecirip Israil Diyarinin sinirlarini genisletti ve Helenizmin etkisini azaltti Makkabi AyaklanmasiIsrail Hasmonayim KralligiTarihMO 167 MO 160BolgeJudea Israil DiyariSonucJudea topraklari genisledi Yahudiler bagimsizliklarini kazandi TaraflarYahudilerSelevkos ImparatorluguKomutanlar ve liderlerMatatyahu Yehuda Makkabi C O Yonatan Apfus C O Simon HaTarsi Yohanan Gaddi C O IV Antiokhos Epifanis V Antiokhos Eupator I Dimitrios Apollonius C O C O On bilgiMO 2 yuzyilda Judea Buyuk Iskender in olumunden sonra MO 336 MO 323 olusan Misir merkezli Ptolemaios Kralligi ile Suriye merkezli Selevkos Imparatorlugu arasinda bulunmaktadir Onceden Ptolemaios un elinde olan Judea MO 200 lerde Selevkos un eline gecti Iskender in yakin dogudaki egemenligi devrinde Judea yi da etkileyen sureci basladi Basta kentli ust tabaka Yahudileri olan gibi aileler Yahudiligi birakip Yunan yasam tarzini benimsedi Tarihci e gore Tobiadlarin Helenizmi benimsemelerinin ana nedeni iktisadi ve siyasiydi Helenlesmis Yahudiler bir Gymnasium insa edip uluslararasi Yunan oyunlarina katildilar sunnet isaretlerini kaldirdilar ve kutsal anlasmayi reddettiler IV Antiokhos Epiphanes MO 215 164 MO 175 te Selevkos Imparatorlugu nun basina gectigi zaman Kudus teki ydu Antiokus dindar Yahudilerin goruslerine karsi hissiz davranip Bas Rahip i tayin edilmis bir makam ve bunun bir para kaynagi olabilecegini dusundu Ortodoks Yahudiler icin kutsal yolla secilen ve bolgenin valisi sayilan Bas Rahip i Antiokus istedigi zaman degistirebilecegini dusunuyordu Oniyo nun kardesi Antiokus a kendisini Bas Rahip yapmasi icin rusvet verdi Yason geleneksel teokrasiyi kaldirip Kudus u yunan kenti polis e cevirdi Ardindan kendisi Levilerden dahi olmamasina ragmen Antiokus a rusvet verip Yason un yerine Bas Rahip olarak gecti Menelaus Oniyo yu oldurttu Kardesi Lusimakus Tapinak tan kutsal kaseleri aldi bu da ayaklanmayla ve asilerin hirsizi oldurmesiyle sonuclandi Menelaus tutuklanip sorgulanmak icin Antiokus un karsisina getirildi ancak rusvet karsiliginda serbest birakildi Yason Menelaus u makamindan edip tekrar Bas Rahip oldu Antiokus Tapinagi yagmaladi Kudus e saldirdi ve kadin ve cocuklari tutsak aldi Bu noktadan itibaren Antiokus Helenizm politikalarini azimle yuruttu Bu geleneksel Yahudi ibadetlerinin yasaklanmasi anlamina geliyordu MO 167 de Tapinak ta kurban kesmeyi Sabat i ve bayramlari kutlamayi ve sunneti yasakladi Altar Yunan tanrilarla dolduruldu ve Yahudilerin kurban kesmesi yasaklandi Tapinaktaki altara Zeus yerlestirildi Yahudi metinlerini barindirmanin cezasi idamdi Antiokus un bunlari yapmasinin arkasindaki nedenler acik degildi Kendi tayin ettigi Menelaus un devrilmesine ofkelenmis veya Tapinak ve Toralarini istemek icin ayaklanan ortodoks Yahudilere gucunu gostermek istemis ve Helenizm yanlisi Yahudilerin destegini almis olabilir AyaklanmaYehuda Makkabi onderliginde IsrailYonatan in fethiSimon un fethi 1 Makabeler kitabinda anlatildigina gore Antiokus Yahudilerin dini ibadetlerini kisitlayinca kirsal kesimden bir rahip olan Hasmonayim ailesinden Matatyahu Yunan tanrilara ibadete karsi ciktigindan Selevkos Imparatorluguna karsi ayaklandi Matatyahu bir idole kurban sunmak isteyen Helenist Yahudiyi oldurdu Bes ogluyla birlikte Yehuda daki collere kacti Matatyahu nun olumunden bir yil sonra MO 166 da oglu Yehuda Makkabi Yahudi muhaliflerden olusan ordusuyla basta Helenist Yahudileri hedef alan gerilla hareketinde Selevkos hanedanligina karsi zafer kazandi Makkabiler koylerdeki pagan altarlari parcaladi cocuklari sunnet etti ve Yahudileri yasalara uymamasi icin zorladi Makkabi terimi Ibranice cekic kelimesinden turemis olup Yahudi ordusu icin kullanilmaktaydi Ayaklanma bircok catismayi da icinde barindirdi Makkabi gucleri Suriye ordularina karsi gerilla taktikleriyle zafer kazandi Yengin bir sekilde Kudus e giren Makkabiler Kudus Tapinagi ni kutsal yolla temizledi gelenekcil Yahudi ibadetini hizmete acti ve yi Bas Rahip lige getirdi Ayaklanmayi bastirmak icin gonderilen Suriye ordusu Aniyokus un olumuyle geri dondu Kumandan Lusias Suriye icisleriyle mesgul oldugu icin siyasi uzlasma saglayip dini ozgurlugu geri getirdi Hanuka bayrami Yehuda Makkabi nin Selevkoslara karsi kazanilan utku karsisinda Tapinagin tekrar adanmasinin kutlanisidir Rabbinik gelenege gore Tapinak taki Menorayi yakmak icin bir gunluk yag kalmisti ve daha fazla yagin tedarik edilebilmesi icin sekiz gun gerekiyordu menoradaki bir gunluk yag yeni yag tedarik edilene kadar mucizevi bir sekilde sekiz gun boyunca yanmistir Makkabi egemenligiTapinagin tekrar adanmasindan sonra Makkabi destekcileri savasa devam edip etmeme konusunda ikiye bolunduler kitabinda Matatyahu onderligindeki ayaklanmanin nedeni dini ozgurluk elde etmek ve Selevkos baskisina son vermek olarak gosterilmekteydi Ancak Makkabiler ne kadar guclu olduklarini gorunce ayaklanmaya ve Yahudilerin yasadigi topraklari fethetmeye veya oradaki Yahudi olmayanlarin dinini degistirmeye devam etmek istediler Bu tartisma Alexander Jannaeus egemenligindeki Hasmonayim monarsisinde alevlenince Ferisiler ve Sadukiler olarak halk iki gruba ayrildi Savasin devam etmesi gerektigini savunan zumrenin lideri Yahuda Makkabi ydi Makkabiler zamanina ait olduguna inanilan kalintilar Aziz Andreas Kilisesi Koln Almanya MO 160 ta bir catismada olen Yehuda Makkabi nin yerine halihazirda Bas Rahip olan kardesi Yonatan Makkabi gecti Yonatan yabanci devletlerle anlasmalar imzalayinca dini ozgurluk isteyen grupla daha buyuk guc isteyen grup arasindaki ayrilik daha da belirginlesmeye basladi MO 142 de Yonatan Selevkos tahti talibi tarafindan oldurulunce basa Matatyahu nun son oglu Simon Makkabi gecti Simon Selevkos krali a destegini sununca Demetrius Makkabiler den vergi almayi kesti Simon Yoppa limanini ve Gezer kalesini fethetti Kudus teki Akra garnizonunu kovdu MO 140 ta rahipler kurulu liderler ve ihtiyarlar tarafindan bas rahip ordu kumandani ve Israil in hakimi olarak tanindi Bu bildirgeleri Hasmonayim Kralliginin temelini olusturdu Yakin bir zaman sonra Roma Senatosu Hasmonayim Kralligiyla ittifakini yineledi ve dogu Akdeniz deki muttefiklere ayni seyi yapmasi emrini verdi Her ne kadar Makkabiler ozerklik kazandiysa da Selevkos Imparatorlugu nun bir bolgesi olarak kalmaya devam etti bu da II Demetrius un kardesi VII Antiokus Sidetes e asker tedarik etme konusunda Makkabileri hukumlu kiliyordu Simon topraklardan feragat etmeyi reddedince Antiokus zorla ele gecirdi MO 134 te Simon damadi Ptolemy tarafindan oldurulunce yerine bas rahip ve kral olarak oglu Yohanan Girhan gecti Antiokus Judea nin tamamini fethetti ancak Tapinaga ve Yahudi ibadetine karismadi Judea Antiokus un MO 129 da olmesiyle Selevkos egemenliginden kurtuldu Hasmonayim egemenligi MO 63 te Gnaeus Pompeius Magnus tarafindan Kudus ele gecirilip Roma egemenligine eklenince sona erdi Hasmonayim hanedanligi ise MO 37 de Hirodes in Israil ve Yahudilerin basina kral olarak getirilmesiyle son buldu Kutsal kitaplarda bahsedilisiMakkabilerin hikayesi ve kitaplarinda yer alir Bunlardan ilk ikisi Tanah in Yunanca tercumesinde yer alirken Katolik ve Dogu Ortodokslar bu ilk iki kitabi Eski Ahit lerinde gostermektedir Bu kitaplar Ibrani Tanah in bir parcasi degildir Adin kokeniMakkabi adi kimileyin tum Hasmonayim hanedanligi ile es anlamli olarak kullanilmaktadir oysa gercek Makkabiler Yehuda Makkabi ve onun dort kardesidir Makkabi adi Yehuda ya verilmis bir lakaptir ve sonraki kusaklar onun direkt kusagi degildir Isminin anlami acisindan her ne kadar kesin bir aciklama bulunmazken bir goruse gore catismalardaki yirticiligi nedeniyle Aramca cekic anlamina gelen Makkaba dan gelmektedir Bir Tora ayeti olan Mi kamoha ba elim Yhwh nin Kutsallar arasinda senin gibisi var midir Tanrim kisaltilmisi Makkabi olup Matatyahu Kohen ben Yohanan in da kisaltilmisidir Modern algilayisMatatyahu nun soyu kitabinin yazari Makkabi ayaklanmasini Selevkos kralinin dini ve Makkabi takipcisi Yahudileri ortadan kaldirma istegine direnis olarak anlatmaktadir kitabinin yazari ise catismanin kaynagini Yahudilik ile Helenizm arasindaki cekismeye baglar Modern uzmanlarca ikinci gorus daha gercekcidir Cogu dinbilimci olaylari kirsal bolgelerdeki gelenekci Yahudiler ile Kudus teki Helenist Yahudiler arasindaki ic savasta kralin araya girmesine baglar Joseph P Schultz a gore modern uzmanlar ayaklanmayi yabanci baskilara yapilan direnisten ziyade ortodoks ve reformist Yahudi gruplarin catismasi olarak gorur Catismada Bas Rahiplik makami icin Oniyo gibi Aramca Ibranice isimleri olan gelenekci Yahudiler ile Yason ve Menelaus gibi Yunan adlari olan Helenist Yahudilerin birbirleriyle olan mucadelesi gorulmektedir Diger yazarlar ise catisma sirasindaki sosyal ve ekonomik etkenlere deginir Bir ic savas olarak baslayan olaylar Suriye deki Helenistik kralligin Helenist Yahudiler safhasinda yer alip gelenekcilere karsi olmasi nedeniyle istila niteligine burunur Ayaklanma alevlendigi zaman Antiokus gelenekcilerin ibadetlerini yasakladi ve sonuc olarak tum halkin dini yasaklandi Kimi uzmanlar ise olaylarin dini isyan olarak basladigini ancak zamanla milli erkinlik savasina donustugunu belirtir Ayrica bakinizWikimedia Commons ta Makkabiler ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Alexander Jannaeus Aristobulus I Aristobulus II Hasmonean Girhan II Yohanan Girhan Yonatan Apfus Yehuda Makkabi Matatyahu Selomtzion Simon HaTarsiKaynakca a b c d e Tcherikover Victor Hellenistic Civilization and the Jews New York Atheneum 1975 i 15 a b c Oesterley W O E A History of Israel Oxford Clarendon Press 1939 De Lange Nicholas Atlas of the Jewish World Oxford Andromeda 1992 I Maccabees i 30 32 a b c d e ed The Illustrated History of the Jewish People London Aurum Press 1997 ISBN 1 85410 530 2 Talmud Tractate Shabbat 4 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Subat 2011 Cohen Shaye J D From the Maccabees to the Mishnah Second Edition Westminster John Knox Press 2006 Josephus Jewish War 1 24 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde 14 4 Mark Antony then resolved to get him made king of the Jews told them that it was for their advantage in the war that Herod should be king so they all gave their votes for it And when the senate was separated Antony and Caesar went out with Herod between them while the consul and the rest of the magistrates went before them in order to offer sacrifices to the Roman gods and to lay the decree in the Capitol Antony also made a feast for Herod on the first day of his reign Latin Maccabaeus Yunan Makkabaios Ibrani maqqeb et cekic Oxford English Dictionary Herbermann Charles Ed 1913 The Machabees Katolik Ansiklopedi Ingilizce New York Robert Appleton Company 15 11 Telushkin Joseph 1991 Jewish Literacy The Most Important Things to Know about the Jewish Religion Its People and Its History W Morrow s 114 ISBN 0688085067 Johnston Sarah Iles 2004 Religions of the Ancient World A Guide Harvard University Press s 186 ISBN 0674015177 Greenberg Irving 1993 The Jewish Way Living the Holidays Simon amp Schuster s 29 ISBN 0671873032 Schultz Joseph P 1981 Judaism and the Gentile Faiths Comparative Studies in Religion Fairleigh Dickinson Univ Press s 155 ISBN 0838617077 Modern scholarship on the other hand considers the Maccabean revolt less as an uprising against foreign oppresion than as a civil war between the orthodox and reformist parties in the Jewish camp Gundry Robert H 2003 A Survey of the New Testament Zondervan s 9 ISBN 0310238250 Freedman David Noel 2000 Eerdmans Dictionary of the Bible Wm B Eerdmans Publishing s 837 ISBN 0802824005 Wood Leon James 1986 A Survey of Israel s History Zondervan s 357 ISBN 031034770X Jewish Life and Thought Among Greeks and Romans Primary Readings By Louis H Feldman Meyer Reinhold Fortress Press 1996 p 147Dis baglantilarJewish Encyclopedia Maccabees The6 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1911 Encyclopedia Britannica Maccabees20 Mayis 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde