Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türkiye Sosyalist İşçi Partisi (TSİP), Türkiye'de 12 Mart Dönemi sonrasında kurulan ilk sosyalist partidir. Başlıca kurucuları; Ahmet Kaçmaz, Yalçın Yusufoğlu, Oya Baydar, Osman Sercan, Aydoğan Gezer, Burhan Şahin, Ali Kar, Hamdi Gülen, Hikmet Karahan, İbrahim Şahin olan TSİP'in kuruluş tarihi 16 Haziran 1974 olarak kabul edildi.[]
Türkiye Sosyalist İşçi Partisi | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | TSİP |
| Genel başkan | Turgut Koçak |
| Kurucu | Ahmet Kaçmaz, Yalçın Yusufoğlu, Oya Baydar, Osman Sercan, Aydoğan Gezer, Burhan Şahin, Ali Kar, Hamdi Gülen, Hikmet Karahan, İbrahim Şahin |
| Slogan(lar) | Bayrağını,Yükselt Daha, Daha Yükselt! |
| Kuruluş tarihi | 16 Haziran 1974 3 Ocak 1993 (2. kez) |
| Kapanış tarihi | 16 Ekim 1981 |
| Bölünme | (Türkiye Komünist Partisi/Birlik) (1980-1992) |
| Önceli | Türkiye İşçi Partisi |
| Ardılı | Sosyalist Birlik Partisi, Sosyalist Türkiye Partisi |
| Üyelik (2024) |  155 |
| İdeoloji | Sosyalizm Avrupa şüpheciliği |
| Ulusal üyelik | Sosyalist Güç Birliği |
| Resmî renkler | Sarı ve kırmızı |
| İnternet sitesi | |
tsip1974.org | |
Tarihçe
İlk görev bölümünde Ahmet Kaçmaz Genel Başkanlığa, Yalçın Yusufoğlu Genel Sekreterliğe; Burhan Şahin, Oya Baydar, Çağatay Anadol, İbrahim Seven, Mehmet Şahin, Aydoğan Gezer ve Veli Gürcan Merkez Yürütme Kurulu üyeliklerine getirildi. Merkez Yürütme Kurulundaki görev bölümünde, Genel Saymanlığa Mehmet Şahin, Teşkilatlanma Sekreterliğine Çağatay Anadol, Eğitim ve Propaganda Sekreterliğine Oya Baydar seçildiler.
TSİP'in kuruluşundan önce kimi parti kurucularınca yayımlanmaya başlayan aylık İlke, haftalık Kitle dergileri süreç içinde parti yayın organları haline geldi.
İlk programında esinlenilen, eski TKP yöneticilerinden Dr. Hikmet Kıvılcımlı'nın görüşleri Eylül 1975'te partinin İlke dergisinde eleştirilerek, yeni bir program hazırlanacağı açıklandı.[]
Partinin I. Kongresinde (21-27 Mart 1976) yeni bir parti programı ve çeşitli kararlar kabul edildi. Yeni programda çağımızın kapitalizmden sosyalizme geçiş çağı olduğu, Türkiye kapitalizminin tekelci bir nitelik kazandığı, halkın demokratik iktidarının kurulması için işçi sınıfı öncülüğünde bir halk cephesi kurulması gerektiği; Türkiye'de bağımsızlık ve demokrasi mücadelesinin sosyalizm mücadelesiyle birleşip tamamlanarak yürütülmesi gerektiği kabul edildi. I. Kongre sonucu Merkez Yürütme Kuruluna Ahmet Kaçmaz, Yalçın Yusufoğlu, Aydoğan Gezer, Çağatay Anadol, Öner Ciravoğlu, Mehmet Yücel, Mehmet Aköz, Hikmet Karahan ve Veli Gürcan seçildiler.
TSİP'in faaliyete başlamasından bir süre sonra, partinin kuruluşuna katılan kimi gruplar, genel merkez tarafından izlenen siyasi çizgiye ve kimi ideolojik saptamalara karşı çıkarak partiden ayrıldı. I. Kongre sonrasında, İlke dergisi sahibi Oya Baydar dahil, kimi parti kurucuları TSİP'den ayrıldı.[]
Parti tüm ilçeleriyle birlikte en az 15 ilde örgütlenme koşulunu yerine getiremediği için 1977 genel seçimlerine katılamadı; bunun üzerine GYK tarafından CHP'ye oy verilmesi kabul edildi.[] TSİP 1977 yerel seçimlerine ise katılarak İl Genel Meclisi için 23 ilde 29.249 (%0,2), Belediye Başkanlığı için ise 20 belediyede 8.261 (%0,1) oy alabildi. Seçimlere katılmadığı yerlerde Türkiye İşçi Partisine (TİP) oy verilmesi çağrısında bulundu. []
Aralık 1978'de toplanan II. Büyük Kongreden sonra TSİP, 1 Mayıs 1979 günü gerçekleşmek üzere TİP ile birleşme girişiminde bulunduysa da, bu birleşme gerçekleşmedi.
1979 üçte bir senato yenileme ve 5 milletvekilliği için yapılan ara seçimler öncesinde TSİP bir sol blok kurulmasını önerdi. Blok kurulamayınca kimi devrimci demokrat gruplarla ortaklaşan TSİP senato seçimlerinde 62.105 (%1,31), 5 milletvekilliği için yapılan seçimde de 6.735 (%0,54) oy aldı.[]
Parti bir süre günlük, daha sonra haftalık olarak Gerçek gazetesini yayımladı.
12 Eylül 1980 Darbesi ile, tüm diğer siyasal partilerle birlikte kapatılan TSİP'in yöneticileri ve üyeleri hakkında değişik davalar açıldı.
12 Eylül Darbesi sonrası
12 Eylül 1980 darbesiyle kapatılmış olmasına rağmen o dönemde de varlığını sürdüren TSİP, 1991'de Sosyalist Birlik Partisinin kuruluş çalışmaları sırasında kongresini toplayıp sosyalist solda birliğin sağlanabilmesi amacıyla kendisini feshetti. Bu karara katılmayan bir kısım partililer ise, ulusal ve uluslararası gelişmeleri de dikkate alarak, bunun likitadörlük anlamına geleceğini ve "12 Eylül Darbesi sırasında kapatılmış bir partiyi açmamak, onları haklı çıkarmak olur" diyerek[] partinin devamı yönünde örgütlü varlığını sürdürme kararı aldılar. 12 Eylül Darbesi ile kapatılan siyasi partilerin yeniden açılabilmesi yasal olarak mümkün olunca, bu kesim gerekli girişimlerde bulunarak 3 Ocak 1993 tarihinde eski merkez yöneticilerden Veli Gürcan ve Gültekin Gazioğlu'nun yanı sıra, Turgut Koçak, Hasan Şahin, Ali Öner, Sermin Öner, Necdet Coşkun, Nuri Geçgili ve diğer partililer tarafından kongre toplanıp TSİP olarak yeniden faaliyete geçildi. Hasan Şahin'in divan başkanlığını yaptığı kongrenin açılış konuşmasını en yaşlı üye olarak Veli Gürcan yaptı.[] Kongre sonucunda Turgut Koçak genel başkanlığa seçilirken, GYK toplantısı sonucunda Hasan Şahin Genel sekreterliğe, Necdet Coşkun Genel Saymanlığa seçildi.
Kaynakça
- ^ "Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı". 3 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.
Dış bağlantılar
Vikikaynak'ta Türkiye Sosyalist İşçi Partisi programı ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turkiye Sosyalist Isci Partisi TSIP Turkiye de 12 Mart Donemi sonrasinda kurulan ilk sosyalist partidir Baslica kuruculari Ahmet Kacmaz Yalcin Yusufoglu Oya Baydar Osman Sercan Aydogan Gezer Burhan Sahin Ali Kar Hamdi Gulen Hikmet Karahan Ibrahim Sahin olan TSIP in kurulus tarihi 16 Haziran 1974 olarak kabul edildi kaynak belirtilmeli Turkiye Sosyalist Isci PartisiKisaltmaTSIPGenel baskanTurgut KocakKurucuAhmet Kacmaz Yalcin Yusufoglu Oya Baydar Osman Sercan Aydogan Gezer Burhan Sahin Ali Kar Hamdi Gulen Hikmet Karahan Ibrahim SahinSlogan lar Bayragini Yukselt Daha Daha Yukselt Kurulus tarihi16 Haziran 1974 3 Ocak 1993 2 kez Kapanis tarihi16 Ekim 1981BolunmeTurkiye Komunist Partisi Birlik 1980 1992 OnceliTurkiye Isci PartisiArdiliSosyalist Birlik Partisi Sosyalist Turkiye PartisiUyelik 2024 155IdeolojiSosyalizm Avrupa supheciligiUlusal uyelikSosyalist Guc BirligiResmi renklerSari ve kirmiziInternet sitesitsip1974 orgTarihceIlk gorev bolumunde Ahmet Kacmaz Genel Baskanliga Yalcin Yusufoglu Genel Sekreterlige Burhan Sahin Oya Baydar Cagatay Anadol Ibrahim Seven Mehmet Sahin Aydogan Gezer ve Veli Gurcan Merkez Yurutme Kurulu uyeliklerine getirildi Merkez Yurutme Kurulundaki gorev bolumunde Genel Saymanliga Mehmet Sahin Teskilatlanma Sekreterligine Cagatay Anadol Egitim ve Propaganda Sekreterligine Oya Baydar secildiler TSIP in kurulusundan once kimi parti kurucularinca yayimlanmaya baslayan aylik Ilke haftalik Kitle dergileri surec icinde parti yayin organlari haline geldi Ilk programinda esinlenilen eski TKP yoneticilerinden Dr Hikmet Kivilcimli nin gorusleri Eylul 1975 te partinin Ilke dergisinde elestirilerek yeni bir program hazirlanacagi aciklandi kaynak belirtilmeli Partinin I Kongresinde 21 27 Mart 1976 yeni bir parti programi ve cesitli kararlar kabul edildi Yeni programda cagimizin kapitalizmden sosyalizme gecis cagi oldugu Turkiye kapitalizminin tekelci bir nitelik kazandigi halkin demokratik iktidarinin kurulmasi icin isci sinifi onculugunde bir halk cephesi kurulmasi gerektigi Turkiye de bagimsizlik ve demokrasi mucadelesinin sosyalizm mucadelesiyle birlesip tamamlanarak yurutulmesi gerektigi kabul edildi I Kongre sonucu Merkez Yurutme Kuruluna Ahmet Kacmaz Yalcin Yusufoglu Aydogan Gezer Cagatay Anadol Oner Ciravoglu Mehmet Yucel Mehmet Akoz Hikmet Karahan ve Veli Gurcan secildiler TSIP in faaliyete baslamasindan bir sure sonra partinin kurulusuna katilan kimi gruplar genel merkez tarafindan izlenen siyasi cizgiye ve kimi ideolojik saptamalara karsi cikarak partiden ayrildi I Kongre sonrasinda Ilke dergisi sahibi Oya Baydar dahil kimi parti kuruculari TSIP den ayrildi kaynak belirtilmeli Parti tum ilceleriyle birlikte en az 15 ilde orgutlenme kosulunu yerine getiremedigi icin 1977 genel secimlerine katilamadi bunun uzerine GYK tarafindan CHP ye oy verilmesi kabul edildi kaynak belirtilmeli TSIP 1977 yerel secimlerine ise katilarak Il Genel Meclisi icin 23 ilde 29 249 0 2 Belediye Baskanligi icin ise 20 belediyede 8 261 0 1 oy alabildi Secimlere katilmadigi yerlerde Turkiye Isci Partisine TIP oy verilmesi cagrisinda bulundu kaynak belirtilmeli Aralik 1978 de toplanan II Buyuk Kongreden sonra TSIP 1 Mayis 1979 gunu gerceklesmek uzere TIP ile birlesme girisiminde bulunduysa da bu birlesme gerceklesmedi 1979 ucte bir senato yenileme ve 5 milletvekilligi icin yapilan ara secimler oncesinde TSIP bir sol blok kurulmasini onerdi Blok kurulamayinca kimi devrimci demokrat gruplarla ortaklasan TSIP senato secimlerinde 62 105 1 31 5 milletvekilligi icin yapilan secimde de 6 735 0 54 oy aldi kaynak belirtilmeli Parti bir sure gunluk daha sonra haftalik olarak Gercek gazetesini yayimladi 12 Eylul 1980 Darbesi ile tum diger siyasal partilerle birlikte kapatilan TSIP in yoneticileri ve uyeleri hakkinda degisik davalar acildi 12 Eylul Darbesi sonrasi 12 Eylul 1980 darbesiyle kapatilmis olmasina ragmen o donemde de varligini surduren TSIP 1991 de Sosyalist Birlik Partisinin kurulus calismalari sirasinda kongresini toplayip sosyalist solda birligin saglanabilmesi amaciyla kendisini feshetti Bu karara katilmayan bir kisim partililer ise ulusal ve uluslararasi gelismeleri de dikkate alarak bunun likitadorluk anlamina gelecegini ve 12 Eylul Darbesi sirasinda kapatilmis bir partiyi acmamak onlari hakli cikarmak olur diyerek kaynak belirtilmeli partinin devami yonunde orgutlu varligini surdurme karari aldilar 12 Eylul Darbesi ile kapatilan siyasi partilerin yeniden acilabilmesi yasal olarak mumkun olunca bu kesim gerekli girisimlerde bulunarak 3 Ocak 1993 tarihinde eski merkez yoneticilerden Veli Gurcan ve Gultekin Gazioglu nun yani sira Turgut Kocak Hasan Sahin Ali Oner Sermin Oner Necdet Coskun Nuri Gecgili ve diger partililer tarafindan kongre toplanip TSIP olarak yeniden faaliyete gecildi Hasan Sahin in divan baskanligini yaptigi kongrenin acilis konusmasini en yasli uye olarak Veli Gurcan yapti kaynak belirtilmeli Kongre sonucunda Turgut Kocak genel baskanliga secilirken GYK toplantisi sonucunda Hasan Sahin Genel sekreterlige Necdet Coskun Genel Saymanliga secildi Kaynakca Yargitay Cumhuriyet Bassavciligi 3 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Nisan 2020 Dis baglantilarVikikaynak ta Turkiye Sosyalist Isci Partisi programi ile ilgili metin bulabilirsiniz