Edward Elgar'ın Mi minör Viyolonsel Konçertosu, Op. 85, son önemli eseri olmakla birlikte, solo çello repertuarının temel taşı olan bir eserdir. Elgar, bu eseri Birinci Dünya Savaşı'nın ardından, konserlere gitmeye başlamış halkla birlikte müziğinin modasının geçtiği dönemde bestelemiştir. Elgar'ın lirik ve tutkulu olan Keman Konçertosu'nun aksine, Çello Konçertosu genellikle derin düşüncelere dalmış ve ağıtlı bir şekildedir.
Ekim 1919'da yapılan prömiyer tam bir fiyaskoydu çünkü Elgar ve sanatçılar yeterli prova süresinden mahrum kalmıştı. Eser, Jacqueline du Pré'nin kaydının halkın hayal gücünü yakaladığı ve klasik bir en çok satan olduğu 1960'lara kadar geniş bir popülerlik kazanamadı. Elgar, solist olarak Beatrice Harrison ile birlikte bu konçertonun iki kaydını yaptı. O zamandan beri, Pablo Casals'ın önde gelen çellistleri, eseri konserde ve stüdyoda gerçekleştirdiler.
Tarih
Elgar'ın 1919 yılına kadar bu konçerto üzerinde herhangi bir çalışma yaptığı bilinmemektedir. Ancak 1900'lerde Brodsky Quartet'in çellisti Carl Fuchs, Elgar ile bir çello konçertosu bestesi yapması için bir anlaşma yaptı. Fuchs daha sonra Elgar'a bu anlaşmayı hatırlatan bir mektup gönderdi. 1903'te, Fuchs'un arkadaşı çellist Paul Grümmer, talebini sözlü olarak ve 1906'da mektupla tekrarladı, bu yüzden böyle bir konçerto fikri yeni değildi.
Konçerto 1919 yazında, Elgar'ın Sussex, Fittleworth yakınlarındaki tenha kulübesi "Brinkwells"de bestelenmiştir ve bu kulübede birkaç yıl önce Fransa'dan Kanal boyunca gümbürdeyen Birinci Dünya Savaşı topçularının sesini duydu. 1918'de Elgar, 61 yaşındaki bir adam için tehlikeli bir operasyon olduğu düşünülen enfekte bademciklerini aldırmak için Londra'da bir operasyon geçirdi. Sedasyonun ardından bilincini kazandıktan sonra sonra kağıt kalem istedi ve konçertoda ilk tema olacak melodiyi besteledi. O ve karısı, sağlık sorunlarından kurtulmak için kısa süre sonra kulübeye çekildiler. 1918 yılında Elgar, karısının önceki bestelerinden belirgin şekilde farklı olduğunu belirttiği üç oda müziği eseri besteledi ve bu eserlerin 1919 baharındaki prömiyerlerinden sonra, bir çello konçertosu fikrini gerçekleştirmeye başladı.
Konçerto, Londra Senfoni Orkestrası'nın 1919-20 sezonunun 27 Ekim 1919 tarihindeki açılış konserinde feci bir prömiyer yaptı. Bestecinin yönettiği konçerto dışında, programın geri kalanı, prova zamanını doğru kullanamamış olan Albert Coates tarafından yönetildi. Alice Elgar, "O vahşi, bencil, kötü huylu aşağılık, kaba Coates'ın provaya devam ettiğini" yazmıştır. The Observer gazetesi eleştirmeni Ernest Newman, "Hafta boyunca yetersiz prova yapıldığına dair söylentiler var. Açıklama ne olursa olsun, üzücü gerçek şu ki, hiçbir zaman bu kadar büyük bir orkestra asla kendi gösterisini bu kadar içler acısı hale getirmemiştir. Eserin kendisi çok basit, çok sade - Elgar'ın müziğine son birkaç yılda gelen o anlamlı sadelik bulunmakta - ama bu sadeliğinin altında derin bir bilgelik ve güzellik var." diye yazmıştır. Elgar, eseri daha sonradan kendisine tekrar çalan solist Felix Salmond'a hiçbir suçlamada bulunmadı. Elgar eğer Salmond'un eserin hazırlanmasında titiz çalışması olmasaydı, onu konserden çekeceğini söylemiştir.
Prömiyerinden sonra dünya çapında yüz performansı gerçekleşen Birinci Senfoni'nin aksine Çello Konçertosu, bir yıldan uzun bir süre Londra'da ikinci bir performans hakkına sahip olamamıştır.
Müzik
Bu konçerto solo çello, 2 flüt, 2 obua, 2 klarnet, 2 fagot, 4 korno, 2 trompet, 3 trombon, tuba, timpani ve yaylı çalgılar için bestelenmiştir.
Eserin dört bölümü vardır:
- (Adagio) – Moderato (yak. 8:00)
- Lento – Allegro molto (yak. 4:30)
- Adagio (yak. 4:50)
- Allegro – Moderato – Allegro, ma non-troppo – Poco più lento – Adagio (yak. 11:30)
İlk bölüm, bir giriş ile üçlü formdadır. Solo çello için bir resitatifle açılır, hemen ardından klarnet, fagot ve kornodan karşılık gelir.
Solo çello tarafından çalınan bölümü bir ad libitium değiştirilmiş ölçek izler. Viyola bölümü daha sonra Moderato'daki ana temanın bir icrasını sunar ve solo çelloya geçirir. Elgar bu melodiyi "Malvern tepelerinde bu melodiyi ıslıkla çalan birisini duyarsanız, o ben olacağım." olarak düşünmüştür.
Yaylı çalgılar temayı üçüncü kez çaldıktan sonra solo çello onu bir fortissimo şeklinde yeniden ifadeye dönüştürür. Orkestra yineler ve çello doğrudan lirik bir Mi majör bölüme geçmeden temayı tekrar çalar.
Bu, ilk bölümün benzer bir tekrarına dönüşür. Bu bölüm, solo çellodaki fortissimo temasını atlar. Yavaş olan ilk bölüm doğrudan ikinci harekete geçer.
İkinci bölüm, çelloda pizzicato akorlarıyla hızlı bir kreşendo ile açılır. Ardından solo çello, Allegro molto bölümünün ana motifi olacak şekilde çalar.
Pizzicato akorları takip eder ve kısa bir kadans çalınır ve ardından on altılık nota ve akorlar gelir. Bir ritardando, doğrudan sona kadar kalan scherzo benzeri bir bölümle devam eder. Yavaş olan üçüncü bölüm lirik bir temayla başlar ve biter ve tüm bölüm boyunca belirli bir tema geçer.
Eserin sonu doğrudan ara vermeden finale geçer. Dördüncü bölüm başka bir hızlı kreşendo ile başlar ve fortissimo ile biter. Solo viyolonsel, bir başka resitatif ve kadans ile devam eder. Bu bölümün ana teması soylu ve görkemlidir ancak alt tonlarla birçok anahtar değişimi olmaktadır.
Parçanın sonuna doğru tempo, yeni bir temaların ortaya çıktığı bir più lento bölümüne doğru yavaşlar.
Tempo daha da yavaşlar ve üçüncü bölümün temposuna gelir ve bu bölümün teması tekrar çalınır. Bu tempo durağanlaşana kadar yavaşlamaya devam eder ve orkestra bir akor tutar. Ardından, parçanın en sonunda ilk bölümün bir tekrarı çalınır. Bu, parçayı bitiren son üç akora kadar gerilimin artmasıyla, dördüncü bölümün ana temasının bir yinelenmesine geçer.
Kayıtlar
Elgar ve Beatrice Harrison, 1920'de akustik kayıt işlemini kullanarak kısaltılmış bir kayıt yaptılar. İlk elektriksel tam kayıt (tek bir karbon mikrofon kullanılarak) 1928'de Harrison, Elgar ve Londra Senfoni Orkestrası tarafından yapıldı. Daha sonra kayda değer bir kayıt Jacqueline du Pré tarafından 1965'te Sir John Barbirolli ve EMI için Londra Senfoni Orkestrası ile yapıldı. 20 yaşındaki du Pré, kayıt seansına verilen ara sırasında stüdyodan ayrıldı ve bir yıldızın yapım aşamasında olduğunu duyan yerel müzisyenlerden ve eleştirmenlerden oluşan geniş bir dinleyici kitlesi bulma amacıyla geri döndü. Mstislav Rostropovich'in bu kaydı duyduğunda, eseri repertuarından çıkardığı söylenir. Bir röportajda, Elgar konçertosunun neden repertuarında yer almadığı sorulduğunda Rostropovich, "Öğrencim Jacqueline du Pré, onu benden çok daha iyi çaldı" demiştir. Du Pré'nin kaydı, tutkusu ve teknikleri nedeniyle övüldü. Barbirolli'nin ise ilk günlerinden itibaren bu konçerto ile bir ilişkisi vardı: orkestranın 1919 prömiyerinde çello bölümünün bir üyesiydi; ve Sir Dan Godfrey yönetimindeki Bournemouth Belediye Orkestrası ile ilk performanslarından birinde solistti.
1985 yılında İngiliz çellist Julian Lloyd Webber, bu konçertoyu Sir Yehudi Menuhin şefliğindeki Kraliyet Filarmoni Orkestrası ile kaydetti. Kayıt, Elgar akademisyeni olan Jerrold Northrop Moore tarafından BBC Music Magazine için "şimdiye kadarki en iyi versiyon" olarak seçildi ve 1985'te "En İyi Klasik Kayıt" dalında Brit Ödülü kazandı.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Edward Elgar in Mi minor Viyolonsel Koncertosu Op 85 son onemli eseri olmakla birlikte solo cello repertuarinin temel tasi olan bir eserdir Elgar bu eseri Birinci Dunya Savasi nin ardindan konserlere gitmeye baslamis halkla birlikte muziginin modasinin gectigi donemde bestelemistir Elgar in lirik ve tutkulu olan Keman Koncertosu nun aksine Cello Koncertosu genellikle derin dusuncelere dalmis ve agitli bir sekildedir Elgar ve Beatrice Harrison koncertonun ilk kisaltilmis kaydini yapiyor 1920 Ekim 1919 da yapilan promiyer tam bir fiyaskoydu cunku Elgar ve sanatcilar yeterli prova suresinden mahrum kalmisti Eser Jacqueline du Pre nin kaydinin halkin hayal gucunu yakaladigi ve klasik bir en cok satan oldugu 1960 lara kadar genis bir populerlik kazanamadi Elgar solist olarak Beatrice Harrison ile birlikte bu koncertonun iki kaydini yapti O zamandan beri Pablo Casals in onde gelen cellistleri eseri konserde ve studyoda gerceklestirdiler TarihElgar in 1919 yilina kadar bu koncerto uzerinde herhangi bir calisma yaptigi bilinmemektedir Ancak 1900 lerde Brodsky Quartet in cellisti Carl Fuchs Elgar ile bir cello koncertosu bestesi yapmasi icin bir anlasma yapti Fuchs daha sonra Elgar a bu anlasmayi hatirlatan bir mektup gonderdi 1903 te Fuchs un arkadasi cellist Paul Grummer talebini sozlu olarak ve 1906 da mektupla tekrarladi bu yuzden boyle bir koncerto fikri yeni degildi Koncerto 1919 yazinda Elgar in Sussex Fittleworth yakinlarindaki tenha kulubesi Brinkwells de bestelenmistir ve bu kulubede birkac yil once Fransa dan Kanal boyunca gumburdeyen Birinci Dunya Savasi topcularinin sesini duydu 1918 de Elgar 61 yasindaki bir adam icin tehlikeli bir operasyon oldugu dusunulen enfekte bademciklerini aldirmak icin Londra da bir operasyon gecirdi Sedasyonun ardindan bilincini kazandiktan sonra sonra kagit kalem istedi ve koncertoda ilk tema olacak melodiyi besteledi O ve karisi saglik sorunlarindan kurtulmak icin kisa sure sonra kulubeye cekildiler 1918 yilinda Elgar karisinin onceki bestelerinden belirgin sekilde farkli oldugunu belirttigi uc oda muzigi eseri besteledi ve bu eserlerin 1919 baharindaki promiyerlerinden sonra bir cello koncertosu fikrini gerceklestirmeye basladi Koncerto Londra Senfoni Orkestrasi nin 1919 20 sezonunun 27 Ekim 1919 tarihindeki acilis konserinde feci bir promiyer yapti Bestecinin yonettigi koncerto disinda programin geri kalani prova zamanini dogru kullanamamis olan Albert Coates tarafindan yonetildi Alice Elgar O vahsi bencil kotu huylu asagilik kaba Coates in provaya devam ettigini yazmistir The Observer gazetesi elestirmeni Ernest Newman Hafta boyunca yetersiz prova yapildigina dair soylentiler var Aciklama ne olursa olsun uzucu gercek su ki hicbir zaman bu kadar buyuk bir orkestra asla kendi gosterisini bu kadar icler acisi hale getirmemistir Eserin kendisi cok basit cok sade Elgar in muzigine son birkac yilda gelen o anlamli sadelik bulunmakta ama bu sadeliginin altinda derin bir bilgelik ve guzellik var diye yazmistir Elgar eseri daha sonradan kendisine tekrar calan solist Felix Salmond a hicbir suclamada bulunmadi Elgar eger Salmond un eserin hazirlanmasinda titiz calismasi olmasaydi onu konserden cekecegini soylemistir Promiyerinden sonra dunya capinda yuz performansi gerceklesen Birinci Senfoni nin aksine Cello Koncertosu bir yildan uzun bir sure Londra da ikinci bir performans hakkina sahip olamamistir MuzikBu koncerto solo cello 2 flut 2 obua 2 klarnet 2 fagot 4 korno 2 trompet 3 trombon tuba timpani ve yayli calgilar icin bestelenmistir Eserin dort bolumu vardir Adagio Moderato yak 8 00 Lento Allegro molto yak 4 30 Adagio yak 4 50 Allegro Moderato Allegro ma non troppo Poco piu lento Adagio yak 11 30 Ilk bolum bir giris ile uclu formdadir Solo cello icin bir resitatifle acilir hemen ardindan klarnet fagot ve kornodan karsilik gelir source Tarayiciniz ses oynatma ozelligini desteklemiyor Ses dosyasini indir yapabilirsiniz Solo cello tarafindan calinan bolumu bir ad libitium degistirilmis olcek izler Viyola bolumu daha sonra Moderato daki ana temanin bir icrasini sunar ve solo celloya gecirir Elgar bu melodiyi Malvern tepelerinde bu melodiyi islikla calan birisini duyarsaniz o ben olacagim olarak dusunmustur source Tarayiciniz ses oynatma ozelligini desteklemiyor Ses dosyasini indir yapabilirsiniz Yayli calgilar temayi ucuncu kez caldiktan sonra solo cello onu bir fortissimo seklinde yeniden ifadeye donusturur Orkestra yineler ve cello dogrudan lirik bir Mi major bolume gecmeden temayi tekrar calar source Tarayiciniz ses oynatma ozelligini desteklemiyor Ses dosyasini indir yapabilirsiniz Bu ilk bolumun benzer bir tekrarina donusur Bu bolum solo cellodaki fortissimo temasini atlar Yavas olan ilk bolum dogrudan ikinci harekete gecer Koncertonun ikinci bolumunun acilisina ait el yazisi nota sayfasi Ikinci bolum celloda pizzicato akorlariyla hizli bir kresendo ile acilir Ardindan solo cello Allegro molto bolumunun ana motifi olacak sekilde calar source Tarayiciniz ses oynatma ozelligini desteklemiyor Ses dosyasini indir yapabilirsiniz Pizzicato akorlari takip eder ve kisa bir kadans calinir ve ardindan on altilik nota ve akorlar gelir Bir ritardando dogrudan sona kadar kalan scherzo benzeri bir bolumle devam eder Yavas olan ucuncu bolum lirik bir temayla baslar ve biter ve tum bolum boyunca belirli bir tema gecer source Tarayiciniz ses oynatma ozelligini desteklemiyor Ses dosyasini indir yapabilirsiniz Eserin sonu dogrudan ara vermeden finale gecer Dorduncu bolum baska bir hizli kresendo ile baslar ve fortissimo ile biter Solo viyolonsel bir baska resitatif ve kadans ile devam eder Bu bolumun ana temasi soylu ve gorkemlidir ancak alt tonlarla bircok anahtar degisimi olmaktadir source Tarayiciniz ses oynatma ozelligini desteklemiyor Ses dosyasini indir yapabilirsiniz Parcanin sonuna dogru tempo yeni bir temalarin ortaya ciktigi bir piu lento bolumune dogru yavaslar source Tarayiciniz ses oynatma ozelligini desteklemiyor Ses dosyasini indir yapabilirsiniz Tempo daha da yavaslar ve ucuncu bolumun temposuna gelir ve bu bolumun temasi tekrar calinir Bu tempo duraganlasana kadar yavaslamaya devam eder ve orkestra bir akor tutar Ardindan parcanin en sonunda ilk bolumun bir tekrari calinir Bu parcayi bitiren son uc akora kadar gerilimin artmasiyla dorduncu bolumun ana temasinin bir yinelenmesine gecer KayitlarElgar ve Beatrice Harrison 1920 de akustik kayit islemini kullanarak kisaltilmis bir kayit yaptilar Ilk elektriksel tam kayit tek bir karbon mikrofon kullanilarak 1928 de Harrison Elgar ve Londra Senfoni Orkestrasi tarafindan yapildi Daha sonra kayda deger bir kayit Jacqueline du Pre tarafindan 1965 te Sir John Barbirolli ve EMI icin Londra Senfoni Orkestrasi ile yapildi 20 yasindaki du Pre kayit seansina verilen ara sirasinda studyodan ayrildi ve bir yildizin yapim asamasinda oldugunu duyan yerel muzisyenlerden ve elestirmenlerden olusan genis bir dinleyici kitlesi bulma amaciyla geri dondu Mstislav Rostropovich in bu kaydi duydugunda eseri repertuarindan cikardigi soylenir Bir roportajda Elgar koncertosunun neden repertuarinda yer almadigi soruldugunda Rostropovich Ogrencim Jacqueline du Pre onu benden cok daha iyi caldi demistir Du Pre nin kaydi tutkusu ve teknikleri nedeniyle ovuldu Barbirolli nin ise ilk gunlerinden itibaren bu koncerto ile bir iliskisi vardi orkestranin 1919 promiyerinde cello bolumunun bir uyesiydi ve Sir Dan Godfrey yonetimindeki Bournemouth Belediye Orkestrasi ile ilk performanslarindan birinde solistti 1985 yilinda Ingiliz cellist Julian Lloyd Webber bu koncertoyu Sir Yehudi Menuhin sefligindeki Kraliyet Filarmoni Orkestrasi ile kaydetti Kayit Elgar akademisyeni olan Jerrold Northrop Moore tarafindan BBC Music Magazine icin simdiye kadarki en iyi versiyon olarak secildi ve 1985 te En Iyi Klasik Kayit dalinda Brit Odulu kazandi Kaynakca Moore Jerrold Northrop 1999 Edward Elgar A Creative Life Ingilizce Oxford University Press ISBN 978 0 19 816366 4 21 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Agustos 2022