Azeri Lejyonu (Almanca: Aserbaidschanische Legion), II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde Nazi Almanyası'na esir düşen Azeri asıllı Kızıl Ordu esirlerden Doğu lejyonları (Ostlegionen) nın bir parçası olarak oluşturduğu askerî birlikler.
Azeri Lejyonu Aserbaidschanische Legion | |
---|---|
Etkin | 2 Ağustos 1942 |
Dağılması | 8 Mayıs 1945 |
Bağlılık | Nazi Almanyası |
Sınıfı | Wehrmacht |
Tipi | Süvari |
Büyüklük | 70.000 |
Savaşları | II. Dünya Savaşı |
Komutanlar | |
Ünlü komutanları | Abdürrahman Fatalibeyli-Düdanginski |
Birçok Azerbaycanlı bu lejyona ülkelerinin Sovyet işgalinden kurtarılması için katılmıştı. Alman orduları tarafından esir alınan bir Azeri asker,kendisinin anti-Nazi, anti-bolşevik olduğunu ve sadece vatanının bağımsızlığı için bir fırsat istediğini söylemişti.
Kökeni
Barbarossa harekatının büyük zaferleri yüzbinlerce Sovyet savaş esirine sebep oldu, esirlerin çoğu Rus değildi. 1941-1942'nin sadece sekiz ayında Alman Ordusu 2.8 Milyon Sovyet savaş esirini açlıktan ve kötü çalışma şartlarından kamplarda mermi ateşlemeden öldürdü.
Askerlerin yatacak yerleri veya benzeri bir yerleri yoktu. Kamplar etrafı dikenli tellerle çevirili yerlerdi. Mahkumlar önce güneşin altında sonra çamurda yatmak zorunda kaldı ve sonbaharda -30 dereceye kadar düşen sıcaklıklarda donarak ölme olasılığıyla baş başa kaldılar.
Yabancı Waffen SS'in başlangıçları, Hitler'in onaylamayacağı sebebiyle bir süre gizlendi. Sovyet vatandaşlarının Rusya'ya karşı savaşa her türlü katılımına karşı çıktı ancak Alman ordusunun doğu cephesindeki ihtiyaçları, Alman komutanlarını, Wehrmacht başkomutanlığının açık emirlerine rağmen bile Sovyet rejimine karşı savaşmak için doğudan birçok gönüllüyü kabul ettiler.
Bunların çoğu Sovyetler Birliğinden gelen on binlerce Müslümandı. Aralık 1941'de gizli bir memorandum Wehrmacht başkomutanlığının iki Müslüman birlik oluşturmasını emretti: Orta Asyalı Müslüman gönüllülerden oluşan Türkistan Lejyonu içinde Türkmen,Özbek,Kazak,Kırgız,Karakalpaklı ve TaciklerKafkas Müslüman Lejyonunun içinde ise Azeriler,Dağıstanlılar,İnguşlar,Lezgiler vardı.
Almanların Müslümanlarla arasını sıkı tutması Hitler'in Türkiye'yi kendi tarafına çekip Ortadoğu ile Bakü petrol sahalarını kontrolü altına alması planının bir parçasıydı. Müslümanlar arasında Alman ordusunda görev yapan en kalabalık etnik grup Türkistanlılar idi. Kasım 1941'de İlk Türkistanlı gönüllüler 444.Güvenlik Tümeni'ne tek bir tabur olarak entegre oldu. Almanların Sovyet Partizanlarıyla savaşmasında yardımcı bir güç oldular. Binbaşı Andreas Meyer 444.Taburun komutanlığına atandı. Avusturyalı Meyer II.Dünya Savaşından önce Çan Kay Şek'in Ulusal Devrimci Ordusunun kurmaylığında görev yapmıştı.
gazetesine göre, 40.000 Azeri Nazi Almanyası için savaşmıştır. 700.000 Azeri ise Sovyet Ordusuna alınmıştır.
450.Turkistanisches Taburu
450.Turkistanisches Taburu Legionowo'da ortaya çıktı, Tabur yazın çoğunu Kharkiv ile Stalingrad arasındaki iletişim ve demiryolu ağlarında devriye gezerek geçirdi. Ancak taburun disiplini o kadar kötüleşti ki Meyer 1943'te 450.Taburun komutanlığından alındı. Kasım 1943'te Meyer, Himmler ile bir Türk SS birliğinin kurulmasında yardımcı olacak hizmetlerini sunmak için bir araya geldi. Himmler ile bir plan yaptılar ve Himmler planı onayladı ve ardından Meyer'i Waffen SS'e transfer etti ve SS-Obersturmbannührer (Yarbay) rütbesine terfi ettirdi. 14 Aralık'ta Berlin'de Kudüs Başmüftüsü Emin El Hüseyni huzurunda bir toplantı yapıldı. Başmüftü, bir Türk Müslüman SS Tümeni kurma ve Müslümanları etkilemek için ''Manevi liderlik'' desteğini vermeyi kabul etti.
Müsavat, milli hareket ve lejyon
Sonderverband Bergmann
Heer
Toplama merkezi Edlin istasyonu (Jedlnia) olup önce Kafkas Müslüman Lejyonu (Kaukasische-Mohammedanische Legion) olarak örgütlendirilmiş ve 2 Ağustos 1942'de Azeri Lejyonu ve Kuzey Kafkasya Lejyonu olmak üzere ikiye bölünmüştür.
1942 yılının sonuna doğru 804. "Aslan" ve 805. tabur olmak üzere iki tabur, 1943 yılının başlarında 806. "Igit", 807., 817. ve 818. tabur olmak üzere dört tabur, 1943 yılının ikinci yarısında ise 819. ve 820. tabur olmak üzere iki tabur kurulmuştur.
Abwehr subayı olan Oskar von Niedermayer lejyonların karargâh direktörlüğüne tayin edildi ve Mayıs 1943'a kadar 25 doğu lejyon taburu oluşturuldu. Bunlardan I/4., I/73., I/97., I/101., I/111. "Dönmec", II/73. olmak üzere altı tabur Azerilerden ibaretti.
Kafkasya Seferi
'nde Major R. Gloger komutasındaki 804. "Aslan", 4. Dağ Tümeni (46. Dağ Kolordusu, 17. Ordu, Ordular Grubu A)'ne bağlı olarak Rostov'tan Armavir'e ve oradan Malaya Laba Nehri kenarındaki 'ya geçti. Abdürrahman Fatalibeyli-Düdanginski bu taburun kurmay subaylarındandı. Tabura üst molla Aliev verildi, 1. bölük Mamedov, 2. bölük Kasayev, 3. bölük Abdulajimov ve 4. bölük Süleymanov tarafından komuta edildi. 29 Ocak'ta Kuban Köprübaşısı'na kadar çekildi. 4 Şubat'ta tabur komutanı Gloger'in ölmesinden Mart ayında Yüzbaşı Sharrenburg'un komutanlığına getirilmesine kadar Fatalibeyli-Düdanginski geçici olarak tabura komuta etti.
804. "Aslan" taburunda Askar (Asker), Ystaskar (Üstasker), Onbaşe (Onbaşı), Covuş (Çavuş), Ystcovuş (Üstçavuş), Başçovuş (Başçavuş), Astegmen (Asteğmen), Tegmen (Teğmen), Ystegmen (Üsteğmen) gibi rütbelerinin ve 806. "Igit" taburunda ise, Dojüschtschi (Döyüşçü), Basch-Dojüschtschi (Baş Döyüşçü), Onbaschi (Onbaşı), Tscho-Usch (Çavuş), Basch-Tscho-Usch (Baş Çavuş), Gänsch-Sabit (Gənc Zabit), Sabit (Zabit), Basch-Sabit (Baş Zabit) gibi rütbelerinin kullanıldığı raporlarda aktarılmaktadır.
1943'te Azeri Lejyonu'nun taburları 162. Piyade Tümeni (Türkistan)'nın oluşumu için kullanılmıştır.
Hiwi
Muharebe taburlarının dışında, Wehracht'ta Azerilerden 21 Hilfswilliger (gönüllü yardımcı) tabur oluşturulmuştur.
Waffen-SS
Daha sonra "Waffen-Standartenführer der SS" İsrafil İsrafilov komutasında Azeriler adlı süvari birliğinin bir Waffengruppe (muharebe grubu) 'yi teşkil etmişlerdir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Dallin, Alexander(1981) German Rule in Russia, 1941-1945: A Study of Occupation Policies, p. 540
- ^ Hamburg Institute for Social Research 1999 (İngilizce). s. 142.
- ^ Die Waffen-SS – eine Dokumentation Verlag Der Freiwillige GmbH Osnabrück. Dr.K.G.Klietmann. 1965. ss. 381-382.
- ^ Joachim Hoffmann, Die Ostlegionen 1941-1943, Verlag Rombach Freiburg, , p.33.
- ^ Christopher J Ailsby. Hitler's Renegades: Foreign Nationals in the Service of the Third Reich. Potomac Books; New Ed edition, published in 2004, p. 123.
- ^ a b Antonio J. Munoz & Oleg Valentinovich, The East Came West: Muslim, Hindu and Buddhist Volunteers in the German Armed Forces 1941-1945 - A Study of East European & Middle Eastern Collaboration with the German Armed Forces In World War II, Axis Europa Books, New York, 2001, , s. 49.
- ^ Antonio J. Munoz & Oleg Valentinovich, a.g.e., s. 62.
- ^ Joachim Hoffmann, Kaukasien 1942/1943: Das deutsche Heer und die Orientvölker der Sowjetunion, Rombach Verlag, Freiburg im Breisgau, 1991, , S. 221-222.
- ^ Hoffmann, A.g.e., S. 229.
- ^ Hoffmann, A.g.e., S. 250.
- ^ "On Azerbaijani Legion". 30 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Temmuz 2009.
- ^ Боровиков Е.В. (2006). . Аналитический вестник (Rusça). Совет Федераций ФС РФ. ss. № 24 (312). 16 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2009.
Dış bağlantılar
- Axis History 30 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Azeri Lejyonu Almanca Aserbaidschanische Legion II Dunya Savasi sirasinda Dogu Cephesi nde Nazi Almanyasi na esir dusen Azeri asilli Kizil Ordu esirlerden Dogu lejyonlari Ostlegionen nin bir parcasi olarak olusturdugu askeri birlikler Azeri Lejyonu Aserbaidschanische LegionEtkin2 Agustos 1942Dagilmasi8 Mayis 1945BaglilikNazi AlmanyasiSinifiWehrmachtTipiSuvariBuyukluk70 000SavaslariII Dunya SavasiKomutanlarUnlu komutanlariAbdurrahman Fatalibeyli Dudanginski Bircok Azerbaycanli bu lejyona ulkelerinin Sovyet isgalinden kurtarilmasi icin katilmisti Alman ordulari tarafindan esir alinan bir Azeri asker kendisinin anti Nazi anti bolsevik oldugunu ve sadece vataninin bagimsizligi icin bir firsat istedigini soylemisti KokeniBarbarossa harekatinin buyuk zaferleri yuzbinlerce Sovyet savas esirine sebep oldu esirlerin cogu Rus degildi 1941 1942 nin sadece sekiz ayinda Alman Ordusu 2 8 Milyon Sovyet savas esirini acliktan ve kotu calisma sartlarindan kamplarda mermi ateslemeden oldurdu Askerlerin yatacak yerleri veya benzeri bir yerleri yoktu Kamplar etrafi dikenli tellerle cevirili yerlerdi Mahkumlar once gunesin altinda sonra camurda yatmak zorunda kaldi ve sonbaharda 30 dereceye kadar dusen sicakliklarda donarak olme olasiligiyla bas basa kaldilar Yabanci Waffen SS in baslangiclari Hitler in onaylamayacagi sebebiyle bir sure gizlendi Sovyet vatandaslarinin Rusya ya karsi savasa her turlu katilimina karsi cikti ancak Alman ordusunun dogu cephesindeki ihtiyaclari Alman komutanlarini Wehrmacht baskomutanliginin acik emirlerine ragmen bile Sovyet rejimine karsi savasmak icin dogudan bircok gonulluyu kabul ettiler Bunlarin cogu Sovyetler Birliginden gelen on binlerce Muslumandi Aralik 1941 de gizli bir memorandum Wehrmacht baskomutanliginin iki Musluman birlik olusturmasini emretti Orta Asyali Musluman gonullulerden olusan Turkistan Lejyonu icinde Turkmen Ozbek Kazak Kirgiz Karakalpakli ve TaciklerKafkas Musluman Lejyonunun icinde ise Azeriler Dagistanlilar Inguslar Lezgiler vardi Almanlarin Muslumanlarla arasini siki tutmasi Hitler in Turkiye yi kendi tarafina cekip Ortadogu ile Baku petrol sahalarini kontrolu altina almasi planinin bir parcasiydi Muslumanlar arasinda Alman ordusunda gorev yapan en kalabalik etnik grup Turkistanlilar idi Kasim 1941 de Ilk Turkistanli gonulluler 444 Guvenlik Tumeni ne tek bir tabur olarak entegre oldu Almanlarin Sovyet Partizanlariyla savasmasinda yardimci bir guc oldular Binbasi Andreas Meyer 444 Taburun komutanligina atandi Avusturyali Meyer II Dunya Savasindan once Can Kay Sek in Ulusal Devrimci Ordusunun kurmayliginda gorev yapmisti gazetesine gore 40 000 Azeri Nazi Almanyasi icin savasmistir 700 000 Azeri ise Sovyet Ordusuna alinmistir 450 Turkistanisches Taburu450 Turkistanisches Taburu Legionowo da ortaya cikti Tabur yazin cogunu Kharkiv ile Stalingrad arasindaki iletisim ve demiryolu aglarinda devriye gezerek gecirdi Ancak taburun disiplini o kadar kotulesti ki Meyer 1943 te 450 Taburun komutanligindan alindi Kasim 1943 te Meyer Himmler ile bir Turk SS birliginin kurulmasinda yardimci olacak hizmetlerini sunmak icin bir araya geldi Himmler ile bir plan yaptilar ve Himmler plani onayladi ve ardindan Meyer i Waffen SS e transfer etti ve SS Obersturmbannuhrer Yarbay rutbesine terfi ettirdi 14 Aralik ta Berlin de Kudus Basmuftusu Emin El Huseyni huzurunda bir toplanti yapildi Basmuftu bir Turk Musluman SS Tumeni kurma ve Muslumanlari etkilemek icin Manevi liderlik destegini vermeyi kabul etti Musavat milli hareket ve lejyonSonderverband BergmannHeerEmin el Huseyini ile sohbet eden Azeri gonulluleri 19 Aralik 1942 Berlin Toplama merkezi Edlin istasyonu Jedlnia olup once Kafkas Musluman Lejyonu Kaukasische Mohammedanische Legion olarak orgutlendirilmis ve 2 Agustos 1942 de Azeri Lejyonu ve Kuzey Kafkasya Lejyonu olmak uzere ikiye bolunmustur 1942 yilinin sonuna dogru 804 Aslan ve 805 tabur olmak uzere iki tabur 1943 yilinin baslarinda 806 Igit 807 817 ve 818 tabur olmak uzere dort tabur 1943 yilinin ikinci yarisinda ise 819 ve 820 tabur olmak uzere iki tabur kurulmustur Abwehr subayi olan Oskar von Niedermayer lejyonlarin karargah direktorlugune tayin edildi ve Mayis 1943 a kadar 25 dogu lejyon taburu olusturuldu Bunlardan I 4 I 73 I 97 I 101 I 111 Donmec II 73 olmak uzere alti tabur Azerilerden ibaretti Kafkasya Seferi nde Major R Gloger komutasindaki 804 Aslan 4 Dag Tumeni 46 Dag Kolordusu 17 Ordu Ordular Grubu A ne bagli olarak Rostov tan Armavir e ve oradan Malaya Laba Nehri kenarindaki ya gecti Abdurrahman Fatalibeyli Dudanginski bu taburun kurmay subaylarindandi Tabura ust molla Aliev verildi 1 boluk Mamedov 2 boluk Kasayev 3 boluk Abdulajimov ve 4 boluk Suleymanov tarafindan komuta edildi 29 Ocak ta Kuban Koprubasisi na kadar cekildi 4 Subat ta tabur komutani Gloger in olmesinden Mart ayinda Yuzbasi Sharrenburg un komutanligina getirilmesine kadar Fatalibeyli Dudanginski gecici olarak tabura komuta etti 804 Aslan taburunda Askar Asker Ystaskar Ustasker Onbase Onbasi Covus Cavus Ystcovus Ustcavus Bascovus Bascavus Astegmen Astegmen Tegmen Tegmen Ystegmen Ustegmen gibi rutbelerinin ve 806 Igit taburunda ise Dojuschtschi Doyuscu Basch Dojuschtschi Bas Doyuscu Onbaschi Onbasi Tscho Usch Cavus Basch Tscho Usch Bas Cavus Gansch Sabit Genc Zabit Sabit Zabit Basch Sabit Bas Zabit gibi rutbelerinin kullanildigi raporlarda aktarilmaktadir 1943 te Azeri Lejyonu nun taburlari 162 Piyade Tumeni Turkistan nin olusumu icin kullanilmistir HiwiMuharebe taburlarinin disinda Wehracht ta Azerilerden 21 Hilfswilliger gonullu yardimci tabur olusturulmustur Waffen SSDaha sonra Waffen Standartenfuhrer der SS Israfil Israfilov komutasinda Azeriler adli suvari birliginin bir Waffengruppe muharebe grubu yi teskil etmislerdir Ayrica bakinizDogu lejyonlari Nazi Almanyasi nda yabanci gonullu birlikleri SSCB dogu halklari Kaynakca Dallin Alexander 1981 German Rule in Russia 1941 1945 A Study of Occupation Policies p 540 Hamburg Institute for Social Research 1999 Ingilizce s 142 Die Waffen SS eine Dokumentation Verlag Der Freiwillige GmbH Osnabruck Dr K G Klietmann 1965 ss 381 382 Joachim Hoffmann Die Ostlegionen 1941 1943 Verlag Rombach Freiburg ISBN 3 7930 0178 4 p 33 Christopher J Ailsby Hitler s Renegades Foreign Nationals in the Service of the Third Reich Potomac Books New Ed edition published in 2004 p 123 a b Antonio J Munoz amp Oleg Valentinovich The East Came West Muslim Hindu and Buddhist Volunteers in the German Armed Forces 1941 1945 A Study of East European amp Middle Eastern Collaboration with the German Armed Forces In World War II Axis Europa Books New York 2001 ISBN 1 891227 39 4 s 49 Antonio J Munoz amp Oleg Valentinovich a g e s 62 Joachim Hoffmann Kaukasien 1942 1943 Das deutsche Heer und die Orientvolker der Sowjetunion Rombach Verlag Freiburg im Breisgau 1991 ISBN 978 3 7930 0194 2 S 221 222 Hoffmann A g e S 229 Hoffmann A g e S 250 On Azerbaijani Legion 30 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Temmuz 2009 Borovikov E V 2006 Analiticheskij vestnik Rusca Sovet Federacij FS RF ss 24 312 16 Mayis 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2009 Dis baglantilarAxis History 30 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde