Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kızılötesi teleskop, gök cisimlerini kızılötesi ışık kullanarak tespit eden bir tür teleskoptur. Kızılötesi ışık elektromanyetik spektrumda görünür hale gelen birkaç radyasyon tipinden biridir.
Mutlak sıfır derece ve üzerindeki sıcaklığa sahip tüm gök cisimleri elektromanyetik radyasyonun bazı formlarını açığa çıkarırlar. Evreni incelemek için bilim insanları elektromanyetik spektrumda yayılan bu farklı radyasyon türlerini tespit etmek için birkaç farklı teleskop türü kullanır. Bu türlerden bazıları gama ışını, x-ışını, ultra-viyole, normal görünür ışık (optik) ve kızılötesi teleskoplardır.
İlk keşifler
Kızılötesi teleskopun icadına yol açan birkaç önemli gelişme olmuştur. Bunlardan bazıları:
- 1800 yılında William Herschel kızılötesi radyasyonu keşfetti.
- 1878'de kızılötesi spektrumdaki inanılmaz küçük sıcaklık değişikliklerini elektriksel olarak tespit edebilen çok hassas bir araç olan ilk buldu.
- Thomas Edison, 29 Temmuz 1878'deki güneş tutulması sırasında güneşin koronasındaki ısıyı ölçmek için alternatif bir teknoloji olan tasimetresini kullandı.
- 1950'lerde bilim insanları uzaydan gelen kızılötesi radyasyonu tespit etmek için kurşun sülfür dedektörleri kullandılar. Bu dedektörler sıvı nitrojenle soğutuluyordu.
- 1959 ve 1961 yılları arasında , bilim insanlarının binlerce yıldızı ölçmesini sağlayan yakın kızılötesi fotometreler ortaya çıkardı.
- 1961'de ilk germanyum bolometreyi icat etti. Sıvı helyumla soğutulan bu buluş, günümüzdeki kızılötesi teleskop gelişimine öncülük etmiştir.
Kızılötesi teleskoplar yer üzerinde, hava taşıtları üzerinde veya uzaydaki bir yörüngeye yerleştirilebilirler. Bu teleskoplar özel bir katı hal kızılötesi dedektörüyle birlikte kriyojenik sıcaklıklara doğru soğutulması gereken bir kızılötesi kameradan oluşurlar.
Yere konuşlandırılmış teleskoplar ilk olarak dış uzayın kızılötesi görüntülerinin elde edilmesinde kullanılmışlardır. Özellikle 1960'lı yılların ortalarına kadar bu teknoloji yoğunlukla kullanılmıştır. Yere konuşlandırılmış olan teleskopların Dünya'nın atmosferinde bulunan su buharı tarafından kızılötesi radyasyonun soğurulması nedeniyle bazı sınırlılıkları bulunmaktadır. Görünürlüğün arttırılabilmesi için bu tipteki teleskopların kuru iklimlerdeki yüksek tepelere konuşlandırılması gerekmektedir.
1960'larda bilim insanları kızılötesi teleskopları daha yüksek irtifalara çıkarmak için balonlar kullandılar. Balonlarla yaklaşık 25 mil (40 kilometre) yukarıya ulaşabildiler. 1967'de kızılötesi teleskoplar roketlere yerleştirildi. Bunlar havadan taşınan ilk kızılötesi teleskoplardı. O zamandan beri (KAO) gibi uçaklar kızılötesi teleskopları taşıyacak şekilde yeniden uyarlandı. Stratosfere ulaşan daha yeni bir hava kaynaklı kızılötesi teleskop ise Mayıs 2010'da NASA'nın Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy (SOFIA) oldu. Birleşik Devletler bilim insanları ve Alman Havacılık ve Uzay Merkezi bilim insanları birlikte 17 tonluk bir kızılötesi teleskobu bir Boeing 747 jet uçağına yerleştirdiler.
Kızılötesi teleskopların uzaya yerleştirilmesi, Dünya atmosferinden kaynaklanan parazitleri tamamen ortadan kaldırmaktadır. En önemli kızılötesi teleskop projelerinden biri 1983 yılında fırlatılan Kızılötesi Astronomi Uydusu (IRAS) olmuştur. Bu uydu diğer galaksilerin yanı sıra galaksimiz Samanyolu'nun merkezi hakkında da önemli bilgiler ortaya koymuştur. NASA'nın şu anda uzayda güneş enerjisiyle çalışan ve Geniş Alan Kızılötesi Araştırma Kaşifi (WISE) adı verilen bir kızılötesi teleskoba sahip olan bir uzay aracı bulunmaktadır. Bu araç 14 Aralık 2009 tarihinde fırlatılmıştır.
Görünür ışığın dalga boyu yaklaşık 0,4 μm ila 0,7 μm arasındadır ve 0,75 μm ila 1000 μm (1 mm) kızılötesi astronomi, uzak kızılötesi astronomi ve milimetre altı astronomi için tipik bir aralıktır.
Kızılötesi teleskoplar
Yere konuşlu:
- Infrared Telescope Facility, Hawaii, 1979–
- Gornergrat Infrared Telescope, 1979–2005
- Infrared Optical Telescope Array, 1988–2006
- United Kingdom Infrared Telescope, 1979–
- Wyoming Infrared Observatory, 1977-
Hava taşıtına monte edilmiş:
- Kuiper Airborne Observatory (KAO), 1974-1995
- Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy (SOFIA), 2010-2022
Uzayda bir yörüngeye yerleştirilmiş:
- Kızılötesi Astronomik Uydu, 1983
- Spitzer Uzay Teleskobu, 2003-2020
- Herschel Uzay Gözlemevi, 2009-2013
- Geniş Alan Kızılötesi Araştırma Gezgini (WISE), 2009-
- (eski adıyla WFIRST)
- James Webb Uzay Teleskobu (JWST), 2021-
- , 2023-
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ SPACE OBSERVATORY TO STUDY THE FAR, THE COLD AND THE DUSTY 24 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., NASA press kit, 2003
- ^ a b c Timeline 18 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Caltech
- ^ . coolcosmos.ipac.caltech.edu. 25 Kasım 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Hamilton, J. (2010, July 2) NASA's flying telescope sees early success. National Public Radio. Retrieved from https://www.npr.org/2010/07/02/128015118/nasas-flying-telescope-sees-early-success 14 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Griggs, B. (2009, December 14) NASA launches infrared telescope to scan entire sky. Cable News Network. Retrieved from http://www.cnn.com/2009/TECH/space/12/14/wise.spacecraft.launch/index.html 17 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "JPL: Herschel Space Observatory: Related Missions". 3 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Temmuz 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kizilotesi teleskop gok cisimlerini kizilotesi isik kullanarak tespit eden bir tur teleskoptur Kizilotesi isik elektromanyetik spektrumda gorunur hale gelen birkac radyasyon tipinden biridir bir ucaga monte edilmis bulunan ve yuksek irtifa gozlemlerine imkan saglayan bir kizilotesi teleskoptur Mutlak sifir derece ve uzerindeki sicakliga sahip tum gok cisimleri elektromanyetik radyasyonun bazi formlarini aciga cikarirlar Evreni incelemek icin bilim insanlari elektromanyetik spektrumda yayilan bu farkli radyasyon turlerini tespit etmek icin birkac farkli teleskop turu kullanir Bu turlerden bazilari gama isini x isini ultra viyole normal gorunur isik optik ve kizilotesi teleskoplardir Ilk kesiflerKizilotesi teleskopun icadina yol acan birkac onemli gelisme olmustur Bunlardan bazilari 1800 yilinda William Herschel kizilotesi radyasyonu kesfetti 1878 de kizilotesi spektrumdaki inanilmaz kucuk sicaklik degisikliklerini elektriksel olarak tespit edebilen cok hassas bir arac olan ilk buldu Thomas Edison 29 Temmuz 1878 deki gunes tutulmasi sirasinda gunesin koronasindaki isiyi olcmek icin alternatif bir teknoloji olan tasimetresini kullandi 1950 lerde bilim insanlari uzaydan gelen kizilotesi radyasyonu tespit etmek icin kursun sulfur dedektorleri kullandilar Bu dedektorler sivi nitrojenle sogutuluyordu 1959 ve 1961 yillari arasinda bilim insanlarinin binlerce yildizi olcmesini saglayan yakin kizilotesi fotometreler ortaya cikardi 1961 de ilk germanyum bolometreyi icat etti Sivi helyumla sogutulan bu bulus gunumuzdeki kizilotesi teleskop gelisimine onculuk etmistir Kizilotesi teleskoplar yer uzerinde hava tasitlari uzerinde veya uzaydaki bir yorungeye yerlestirilebilirler Bu teleskoplar ozel bir kati hal kizilotesi dedektoruyle birlikte kriyojenik sicakliklara dogru sogutulmasi gereken bir kizilotesi kameradan olusurlar Yere konuslandirilmis teleskoplar ilk olarak dis uzayin kizilotesi goruntulerinin elde edilmesinde kullanilmislardir Ozellikle 1960 li yillarin ortalarina kadar bu teknoloji yogunlukla kullanilmistir Yere konuslandirilmis olan teleskoplarin Dunya nin atmosferinde bulunan su buhari tarafindan kizilotesi radyasyonun sogurulmasi nedeniyle bazi sinirliliklari bulunmaktadir Gorunurlugun arttirilabilmesi icin bu tipteki teleskoplarin kuru iklimlerdeki yuksek tepelere konuslandirilmasi gerekmektedir 1960 larda bilim insanlari kizilotesi teleskoplari daha yuksek irtifalara cikarmak icin balonlar kullandilar Balonlarla yaklasik 25 mil 40 kilometre yukariya ulasabildiler 1967 de kizilotesi teleskoplar roketlere yerlestirildi Bunlar havadan tasinan ilk kizilotesi teleskoplardi O zamandan beri KAO gibi ucaklar kizilotesi teleskoplari tasiyacak sekilde yeniden uyarlandi Stratosfere ulasan daha yeni bir hava kaynakli kizilotesi teleskop ise Mayis 2010 da NASA nin Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy SOFIA oldu Birlesik Devletler bilim insanlari ve Alman Havacilik ve Uzay Merkezi bilim insanlari birlikte 17 tonluk bir kizilotesi teleskobu bir Boeing 747 jet ucagina yerlestirdiler Kizilotesi teleskoplarin uzaya yerlestirilmesi Dunya atmosferinden kaynaklanan parazitleri tamamen ortadan kaldirmaktadir En onemli kizilotesi teleskop projelerinden biri 1983 yilinda firlatilan Kizilotesi Astronomi Uydusu IRAS olmustur Bu uydu diger galaksilerin yani sira galaksimiz Samanyolu nun merkezi hakkinda da onemli bilgiler ortaya koymustur NASA nin su anda uzayda gunes enerjisiyle calisan ve Genis Alan Kizilotesi Arastirma Kasifi WISE adi verilen bir kizilotesi teleskoba sahip olan bir uzay araci bulunmaktadir Bu arac 14 Aralik 2009 tarihinde firlatilmistir Gorunur isigin dalga boyu yaklasik 0 4 mm ila 0 7 mm arasindadir ve 0 75 mm ila 1000 mm 1 mm kizilotesi astronomi uzak kizilotesi astronomi ve milimetre alti astronomi icin tipik bir araliktir Secilmis kizilotesi uzay teleskoplariIsim Yil Dalga boyuIRAS 1983 5 100 mm1996 2 5 240 mmSpitzer 2003 3 180 mikronAkari 2006 2 200 mikronHerschel 2009 55 672 mikronWISE 2010 3 25 mikronJWST 2021 0 6 28 5 mikronKizilotesi teleskoplarYere konuslu Infrared Telescope Facility Hawaii 1979 Gornergrat Infrared Telescope 1979 2005 Infrared Optical Telescope Array 1988 2006 United Kingdom Infrared Telescope 1979 Wyoming Infrared Observatory 1977 Hava tasitina monte edilmis Kuiper Airborne Observatory KAO 1974 1995 Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy SOFIA 2010 2022 Uzayda bir yorungeye yerlestirilmis Kizilotesi Astronomik Uydu 1983 Spitzer Uzay Teleskobu 2003 2020 Herschel Uzay Gozlemevi 2009 2013 Genis Alan Kizilotesi Arastirma Gezgini WISE 2009 eski adiyla WFIRST James Webb Uzay Teleskobu JWST 2021 2023 Ayrica bakinizKizilotesi astronomi Teleskop turleri listesiKaynakca SPACE OBSERVATORY TO STUDY THE FAR THE COLD AND THE DUSTY 24 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde NASA press kit 2003 a b c Timeline 18 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Caltech coolcosmos ipac caltech edu 25 Kasim 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Hamilton J 2010 July 2 NASA s flying telescope sees early success National Public Radio Retrieved from https www npr org 2010 07 02 128015118 nasas flying telescope sees early success 14 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Griggs B 2009 December 14 NASA launches infrared telescope to scan entire sky Cable News Network Retrieved from http www cnn com 2009 TECH space 12 14 wise spacecraft launch index html 17 Aralik 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde JPL Herschel Space Observatory Related Missions 3 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Temmuz 2023