Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Objektivizm, Rus-Amerikan yazar ve filozof Ayn Rand tarafından geliştirilen bir felsefi sistemdir. Kendisi bu sistemi "insanı kahraman bir varlık olarak, kendi mutluluğunu hayatının ahlaki amacı olarak, üretken başarıyı en asil faaliyeti olarak ve aklı tek mutlak olarak gören bir kavram" olarak tanımlamıştır.
Rand Objektivizmi ilk olarak kurmaca eserlerinde, özellikle de Yaşamak İstiyorum (1943) ve Atlas Silkindi'da (1957) ve daha sonra kurmaca olmayan deneme ve kitaplarında ifade etmiştir. Profesyonel bir filozof ve Rand'ın entelektüel varisi olarak gösterilen Leonard Peikoff daha sonra ona daha resmi bir yapı kazandırmıştır. Peikoff, Objektivizmi "temel ilkeleri" Rand tarafından belirlendiği ve değişime tabi olmadığı sürece "kapalı bir sistem" olarak nitelendirmektedir. Bununla birlikte, "yeni çıkarımların, uygulamaların ve bütünleştirmelerin her zaman keşfedilebileceğini" belirtmiştir.
Nesnelciliğin ana ilkeleri, gerçekliğin bilinçten bağımsız olarak var olduğu, insanların duyu algısı yoluyla gerçeklikle doğrudan temas kurduğu, kişinin kavram oluşturma ve tümevarımsal mantık süreci yoluyla algıdan nesnel bilgiye ulaşabileceği, kişinin hayatının uygun ahlaki amacının kendi mutluluğunun peşinde koşmak olduğudur (bkz. rasyonel egoizm), Bu ahlakla tutarlı tek sosyal sistemin, laissez-faire kapitalizminde somutlaşan bireysel haklara tam saygı gösteren bir sistem olduğunu ve sanatın insan hayatındaki rolünün, gerçekliğin seçici bir şekilde yeniden üretilmesi yoluyla insanların metafizik fikirlerini, kişinin anlayabileceği ve duygusal olarak tepki verebileceği fiziksel bir forma -sanat eserine- dönüştürmek olduğunu savunur.
Az sayıda akademisyen Rand'ın felsefesini desteklese de akademik filozoflar genellikle Rand'ın felsefesine çok az ilgi göstermiş ya da onu reddetmiştir. Bununla birlikte, Objektivizm sağ-liberteryenler ve Amerikan muhafazakârları arasında kalıcı bir etki yaratmıştır. Rand'ın kurucusu olduğu Objektivist hareket, onun fikirlerini halka ve akademik ortamlara yaymaya çalışılmaktadır.
Felsefesi
Rand felsefi fikirlerini ilk olarak romanlarında, özellikle de The Fountainhead ve Atlas Shrugged'da dile getirmiştir. Bu fikirlerini daha sonra The Objectivist Newsletter, The Objectivist ve The Ayn Rand Letter adlı süreli yayınlarında ve ve gibi kurgusal olmayan kitaplarında detaylandırmıştır.
"Objektivizm" ismi, insan bilgisi ve değerlerinin objektif olduğu fikrinden türemiştir: bunlar vardır ve gerçekliğin doğası tarafından belirlenir, kişinin zihni tarafından keşfedilir ve kişinin sahip olduğu düşünceler tarafından yaratılmaz. Rand, bu ismi seçtiğini çünkü varoluşun önceliğine dayanan bir felsefe için tercih ettiği terim olan "varoluşçuluk "un zaten alınmış olduğunu belirtmiştir.
Rand, Objektivizmi, gerçekliğe dayanan ve insan doğasını ve içinde yaşadığımız dünyanın doğasını tanımlama yöntemi olarak amaçlanan "yeryüzünde yaşamak için bir felsefe" olarak nitelendirmiştir.
Metafiziği (Nesnel Gerçeklik)
Rand'ın felsefesi üç aksiyomla başlar: varlık, bilinç ve kimlik. Rand bir aksiyomu "bilginin temelini ve bu bilgiye ilişkin diğer tüm ifadeleri tanımlayan, herhangi bir konuşmacı tanımlamayı seçse de seçmese de zorunlu olarak tüm diğerlerinde bulunan bir ifade" olarak tanımlamıştır. Aksiyom, karşıtlarını onu kabul etmek ve herhangi bir inkâr girişimi sürecinde onu kullanmak zorunda oldukları gerçeğiyle yenilgiye uğratan bir önermedir." Objektivist filozof Leonard Peikoff'un savunduğu gibi, Rand'ın aksiyomlar argümanı "varlık, bilinç ve kimlik aksiyomlarının doğru olduğunun bir kanıtı değildir. Aksiyom olduklarının, bilginin temelinde yer aldıklarının ve dolayısıyla kaçınılmaz olduklarının kanıtıdır."
Rand, varoluşun diğer tüm bilgilerin temelinde yer alan algısal olarak apaçık bir gerçek olduğunu, yani "varoluşun var olduğunu" söylemiştir. Ayrıca, var olmanın bir şey olmak olduğunu, "varlığın kimlik olduğunu" söylemiştir. Yani olmak, "belirli niteliklerden oluşan belirli bir doğaya sahip bir varlık olmaktır." Doğası veya nitelikleri olmayan şey var değildir ve var olamaz. Varoluş aksiyomu bir şeyi yoktan ayırmak olarak kavramsallaştırılırken, özdeşlik yasası bir şeyi diğerinden ayırmak olarak kavramsallaştırılır, yani kişinin çelişmezlik yasasının ilk farkındalığı, bilginin geri kalanı için bir diğer önemli temeldir. Rand'ın yazdığı gibi, "Bir yaprak aynı anda hem kırmızı hem yeşil olamaz, aynı anda hem donup hem yanamaz. "A, A'dır. Objektivizm, varlığı aştığı iddia edilen herhangi bir şeye olan inancı reddeder.
Rand, bilincin "" olduğunu savunmuştur. Onun ifadesiyle, "", yani bilincin kendisi bağımsız bir gerçeklikle ilişkisi dışında ayırt edilemez veya kavramsallaştırılamaz."Sadece kendisinin farkında olamaz - bir şeyin farkında olana kadar 'kendisi' yoktur." Dolayısıyla, Objektivizm zihnin gerçekliği yaratmadığını, daha ziyade gerçekliği keşfetmenin bir aracı olduğunu öne sürer. Farklı bir şekilde ifade edilirse, varoluşun bilinç üzerinde "önceliği" vardır ve ona uymak zorundadır. Rand'ın "bilincin önceliği" olarak adlandırdığı diğer her türlü argüman, metafiziksel öznelciliğin veya teizmin herhangi bir çeşidi de dahil olmak üzere,
Objektivist felsefe eylem ve nedensellik açıklamalarını kimlik aksiyomundan türetir ve nedenselliği "eyleme uygulanan kimlik yasası" olarak adlandırır. Rand'a göre eylemde bulunan varlıklardır ve her eylem bir varlığın eylemidir. Varlıkların eylemde bulunma biçimi, bu varlıkların özgül doğasından (ya da "kimliğinden") kaynaklanır; eğer farklı olsalardı, farklı davranırlardı. Diğer aksiyomlarda olduğu gibi, örtük bir nedensellik anlayışı, sözel olarak tanımlanmadan önce bile varlıklar arasındaki nedensel bağlantıların birincil gözlemlerinden türetilir ve daha fazla bilginin temeli olarak hizmet eder.
Epistemolojisi
Rand'a göre, algının verdiğinin ötesinde bir bilgiye ulaşmak hem iradeyi (ya da özgür iradenin kullanılmasını) hem de gözlem, kavram oluşturma ve tümevarım ve tümdengelim akıl yürütmelerinin uygulanması yoluyla belirli bir doğrulama yönteminin uygulanmasını gerektirir. Örneğin, ejderhalara olan inanç ne kadar samimi olursa olsun, gerçekliğin ejderhaları içerdiği anlamına gelmez. İddia edilen bir bilgi öğesinin doğruluğunu ortaya koymak için gerçeklikteki temelini tanımlayan bir kanıtlama süreci gereklidir.
Objektivist epistemoloji "bilinç özdeşliktir" ilkesiyle başlar. Bunun, "varoluş özdeşliktir" metafizik ilkesinin doğrudan bir sonucu olduğu anlaşılmaktadır. Rand "akıl "ı "insanın duyuları tarafından sağlanan malzemeyi tanımlayan ve bütünleştiren yeti" olarak tanımlamıştır.Rand şöyle yazmıştır: "Yöntemin temel kavramı, diğerlerinin bağlı olduğu kavram mantıktır. Mantığın ayırt edici özelliği (çelişkisiz tanımlama sanatı) eylemlerin doğasını (doğru tanımlamaya ulaşmak için gereken bilinç eylemleri) ve hedeflerini (bilgi) gösterirken, mantıksal çıkarım sürecinin uzunluğunu, karmaşıklığını veya belirli adımlarını ve herhangi bir mantık kullanım örneğinde yer alan belirli bilişsel sorunun doğasını ihmal eder."
Rand'a göre bilinç, tıpkı var olan diğer her şey gibi belirli ve sonlu bir kimliğe sahiptir; bu nedenle belirli bir doğrulama yöntemiyle işlemelidir. Bir bilgi öğesi, belirli bir biçimde belirli bir süreçle ulaşılarak "diskalifiye edilemez". Dolayısıyla Rand için bilincin kendisinin bir kimliğe sahip olması gerektiği gerçeği, hem bilincin "sınırlarına" dayalı evrensel şüpheciliğin hem de vahiy, duygu ya da inanca dayalı her türlü iddianın reddedilmesi anlamına gelir.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Objektivizm Rus Amerikan yazar ve filozof Ayn Rand tarafindan gelistirilen bir felsefi sistemdir Kendisi bu sistemi insani kahraman bir varlik olarak kendi mutlulugunu hayatinin ahlaki amaci olarak uretken basariyi en asil faaliyeti olarak ve akli tek mutlak olarak goren bir kavram olarak tanimlamistir Rand Objektivizmi ilk olarak kurmaca eserlerinde ozellikle de Yasamak Istiyorum 1943 ve Atlas Silkindi da 1957 ve daha sonra kurmaca olmayan deneme ve kitaplarinda ifade etmistir Profesyonel bir filozof ve Rand in entelektuel varisi olarak gosterilen Leonard Peikoff daha sonra ona daha resmi bir yapi kazandirmistir Peikoff Objektivizmi temel ilkeleri Rand tarafindan belirlendigi ve degisime tabi olmadigi surece kapali bir sistem olarak nitelendirmektedir Bununla birlikte yeni cikarimlarin uygulamalarin ve butunlestirmelerin her zaman kesfedilebilecegini belirtmistir Nesnelciligin ana ilkeleri gercekligin bilincten bagimsiz olarak var oldugu insanlarin duyu algisi yoluyla gerceklikle dogrudan temas kurdugu kisinin kavram olusturma ve tumevarimsal mantik sureci yoluyla algidan nesnel bilgiye ulasabilecegi kisinin hayatinin uygun ahlaki amacinin kendi mutlulugunun pesinde kosmak oldugudur bkz rasyonel egoizm Bu ahlakla tutarli tek sosyal sistemin laissez faire kapitalizminde somutlasan bireysel haklara tam saygi gosteren bir sistem oldugunu ve sanatin insan hayatindaki rolunun gercekligin secici bir sekilde yeniden uretilmesi yoluyla insanlarin metafizik fikirlerini kisinin anlayabilecegi ve duygusal olarak tepki verebilecegi fiziksel bir forma sanat eserine donusturmek oldugunu savunur Az sayida akademisyen Rand in felsefesini desteklese de akademik filozoflar genellikle Rand in felsefesine cok az ilgi gostermis ya da onu reddetmistir Bununla birlikte Objektivizm sag liberteryenler ve Amerikan muhafazakarlari arasinda kalici bir etki yaratmistir Rand in kurucusu oldugu Objektivist hareket onun fikirlerini halka ve akademik ortamlara yaymaya calisilmaktadir FelsefesiRand felsefi fikirlerini ilk olarak romanlarinda ozellikle de The Fountainhead ve Atlas Shrugged da dile getirmistir Bu fikirlerini daha sonra The Objectivist Newsletter The Objectivist ve The Ayn Rand Letter adli sureli yayinlarinda ve ve gibi kurgusal olmayan kitaplarinda detaylandirmistir Ayn Rand in 1957 Objektivizm ismi insan bilgisi ve degerlerinin objektif oldugu fikrinden turemistir bunlar vardir ve gercekligin dogasi tarafindan belirlenir kisinin zihni tarafindan kesfedilir ve kisinin sahip oldugu dusunceler tarafindan yaratilmaz Rand bu ismi sectigini cunku varolusun onceligine dayanan bir felsefe icin tercih ettigi terim olan varolusculuk un zaten alinmis oldugunu belirtmistir Rand Objektivizmi gerceklige dayanan ve insan dogasini ve icinde yasadigimiz dunyanin dogasini tanimlama yontemi olarak amaclanan yeryuzunde yasamak icin bir felsefe olarak nitelendirmistir Metafizigi Nesnel Gerceklik Rand in felsefesi uc aksiyomla baslar varlik bilinc ve kimlik Rand bir aksiyomu bilginin temelini ve bu bilgiye iliskin diger tum ifadeleri tanimlayan herhangi bir konusmaci tanimlamayi secse de secmese de zorunlu olarak tum digerlerinde bulunan bir ifade olarak tanimlamistir Aksiyom karsitlarini onu kabul etmek ve herhangi bir inkar girisimi surecinde onu kullanmak zorunda olduklari gercegiyle yenilgiye ugratan bir onermedir Objektivist filozof Leonard Peikoff un savundugu gibi Rand in aksiyomlar argumani varlik bilinc ve kimlik aksiyomlarinin dogru oldugunun bir kaniti degildir Aksiyom olduklarinin bilginin temelinde yer aldiklarinin ve dolayisiyla kacinilmaz olduklarinin kanitidir Rand varolusun diger tum bilgilerin temelinde yer alan algisal olarak apacik bir gercek oldugunu yani varolusun var oldugunu soylemistir Ayrica var olmanin bir sey olmak oldugunu varligin kimlik oldugunu soylemistir Yani olmak belirli niteliklerden olusan belirli bir dogaya sahip bir varlik olmaktir Dogasi veya nitelikleri olmayan sey var degildir ve var olamaz Varolus aksiyomu bir seyi yoktan ayirmak olarak kavramsallastirilirken ozdeslik yasasi bir seyi digerinden ayirmak olarak kavramsallastirilir yani kisinin celismezlik yasasinin ilk farkindaligi bilginin geri kalani icin bir diger onemli temeldir Rand in yazdigi gibi Bir yaprak ayni anda hem kirmizi hem yesil olamaz ayni anda hem donup hem yanamaz A A dir Objektivizm varligi astigi iddia edilen herhangi bir seye olan inanci reddeder Rand bilincin oldugunu savunmustur Onun ifadesiyle yani bilincin kendisi bagimsiz bir gerceklikle iliskisi disinda ayirt edilemez veya kavramsallastirilamaz Sadece kendisinin farkinda olamaz bir seyin farkinda olana kadar kendisi yoktur Dolayisiyla Objektivizm zihnin gercekligi yaratmadigini daha ziyade gercekligi kesfetmenin bir araci oldugunu one surer Farkli bir sekilde ifade edilirse varolusun bilinc uzerinde onceligi vardir ve ona uymak zorundadir Rand in bilincin onceligi olarak adlandirdigi diger her turlu arguman metafiziksel oznelciligin veya teizmin herhangi bir cesidi de dahil olmak uzere Objektivist felsefe eylem ve nedensellik aciklamalarini kimlik aksiyomundan turetir ve nedenselligi eyleme uygulanan kimlik yasasi olarak adlandirir Rand a gore eylemde bulunan varliklardir ve her eylem bir varligin eylemidir Varliklarin eylemde bulunma bicimi bu varliklarin ozgul dogasindan ya da kimliginden kaynaklanir eger farkli olsalardi farkli davranirlardi Diger aksiyomlarda oldugu gibi ortuk bir nedensellik anlayisi sozel olarak tanimlanmadan once bile varliklar arasindaki nedensel baglantilarin birincil gozlemlerinden turetilir ve daha fazla bilginin temeli olarak hizmet eder EpistemolojisiRand a gore alginin verdiginin otesinde bir bilgiye ulasmak hem iradeyi ya da ozgur iradenin kullanilmasini hem de gozlem kavram olusturma ve tumevarim ve tumdengelim akil yurutmelerinin uygulanmasi yoluyla belirli bir dogrulama yonteminin uygulanmasini gerektirir Ornegin ejderhalara olan inanc ne kadar samimi olursa olsun gercekligin ejderhalari icerdigi anlamina gelmez Iddia edilen bir bilgi ogesinin dogrulugunu ortaya koymak icin gerceklikteki temelini tanimlayan bir kanitlama sureci gereklidir Objektivist epistemoloji bilinc ozdesliktir ilkesiyle baslar Bunun varolus ozdesliktir metafizik ilkesinin dogrudan bir sonucu oldugu anlasilmaktadir Rand akil i insanin duyulari tarafindan saglanan malzemeyi tanimlayan ve butunlestiren yeti olarak tanimlamistir Rand soyle yazmistir Yontemin temel kavrami digerlerinin bagli oldugu kavram mantiktir Mantigin ayirt edici ozelligi celiskisiz tanimlama sanati eylemlerin dogasini dogru tanimlamaya ulasmak icin gereken bilinc eylemleri ve hedeflerini bilgi gosterirken mantiksal cikarim surecinin uzunlugunu karmasikligini veya belirli adimlarini ve herhangi bir mantik kullanim orneginde yer alan belirli bilissel sorunun dogasini ihmal eder Rand a gore bilinc tipki var olan diger her sey gibi belirli ve sonlu bir kimlige sahiptir bu nedenle belirli bir dogrulama yontemiyle islemelidir Bir bilgi ogesi belirli bir bicimde belirli bir surecle ulasilarak diskalifiye edilemez Dolayisiyla Rand icin bilincin kendisinin bir kimlige sahip olmasi gerektigi gercegi hem bilincin sinirlarina dayali evrensel supheciligin hem de vahiy duygu ya da inanca dayali her turlu iddianin reddedilmesi anlamina gelir