Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Katanya (İtalyanca: Catania), İtalya'nın Sicilya Özerk Bölgesi'nde kendi adını taşıyan Katanya ili merkezidir. Hem yüzölçümü hem de nüfus bakımından Palermo'dan sonra Sicilya'nın en büyük ikinci belediyesidir. Adanın ikinci şehri olarak bilinmesine rağmen Katanya, Sicilya'nın en büyük şehir merkezidir ve önemli karayolu ve demiryolu ulaşım altyapılarının yanı sıra Sicilya'daki ana havalimanı, İtalya'nın en büyük havalimanlarındandır. Sicilya'nın doğu kıyısında, Etna Yanardağı'nın eteklerinde yer alır ve İyon Denizi'ne bakar. İtalya'nın yedinci en büyük metropol şehri olan Katanya, 58 belediyelik bölgenin başkentidir. Şehrin nüfusu 311.584, Katanya Metropoliten Şehri'nin nüfusu ise 1.107.702'dir.
| Katanya Catania | |
|---|---|
Comune di Catania | |
 | |
 Bayrak  Arma | |
  Katanya | |
| Ülke |  İtalya |
| Bölge | Sicilya Özerk Bölgesi |
| İl | Katanya |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Salvo Pogliese (FdI) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 182,90 km² |
| Rakım | 7 m |
| Nüfus (1 Ocak 2019) | |
| • Toplam | 311,584 |
| • Yoğunluk | 1,700/km² |
| Zaman dilimi | (OAS) |
| • Yaz (YSU) | (OAYS) |
| Posta kodu | 95100 |
| Alan kodu | 095 |
Resmî site comune.catania.it | |
| UNESCO Dünya Mirası | |
|---|---|
 | |
| Konum |  İtalya |
| (Kriter) | Kültürel: i, ii, iv, v |
| Referans | 1024 |
| Tescil | 2002 (26. oturum) |
| Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
Katanya, MÖ 8. yüzyılda Magna Graecia'da Kalkidya Yunanlıları tarafından kuruldu. Şehir birçok jeolojik felaket atlattı: 'da feci bir depremle neredeyse tamamen yıkıldı. Yakındaki Etna Yanardağı'ndan gelen büyük bir patlama ve lav akışı 1669'da şehri neredeyse batırdı ve ciddi bir yıkım yaşadı.
14. yüzyıl boyunca ve Rönesans döneminde Katanya, İtalya'nın en önemli kültürel, sanatsal ve siyasi merkezlerinden biriydi. 1434 yılında kurulan , Sicilya'nın ilk üniversitesidir. Besteciler Vincenzo Bellini ve Giovanni Pacini ile yazarlar Giovanni Verga, , ve dahil olmak üzere İtalya'nın en ünlü sanatçı ve yazarlarından bazılarının doğduğu veya evlat edindiği yer olmuştur.
Katanya bugün Sicilya'nın sanayi, lojistik ve ticaret merkezidir. Katanya-Fontanarossa Havaalanı, Güney İtalya'nın en büyük havaalanıdır. Katanya'nın merkezi "eski kenti", 1693 depreminden sonra ortaya çıkan coşkulu geç barok mimariye sahiptir ve UNESCO Dünya Mirası listesinde yer almaktadır.
Tarihçe
Katanya şehrinin uzun ve çok olaylarla dolu bir tarihi vardır.
Tam olarak ne zaman kurulduğu bilinmemekle beraber MÖ 6. yüzyılda Yunan kolonocileri tarafından Siraküza'nın kuruluşundan 5 yıl sonra diğer bir kolonici tarafından kurulduğu (yaklaşık MÖ 730) belirtilmiştir. Şehrin sakinleri MÖ 470'e kadar bağımsız yaşadılar ama o tarihte Siraküza'lı despot Hieron Katanya şehrini boşaltırdı ve yeni kolonistler tarafından yeniden Etna adıyla kurdu. Fakat onun ölümünden sonra eski kolonistler geri geldiler. Sonra MÖ 415-413'te Atinalıların Sicilya Seferi'ne kadar koloni serbest ve rahat bir hayat yaşadı. Bu Atinalıların seferinde Katanya'lılar önce Atinalılara destek sağlamamakla beraber sonra Katanya Atinalıların Siraküza'ya karşı bir üssü ve ana desteği haline geçti. Bu seferin sonunda Katanya'nın ne olduğu bilinmemektedir. Ancak MÖ 403'te Siraküza'lılar yine Katanya'yı ellerine geçirip şehir sakinlerini köle olarak sattılar ve şehri Campania'dan gelen paralı askerler verdiler. MÖ 396'da büyük bir Kartaca filosu gelmesi ve bu filonun Katanya önünde Siraküza'lıları yenmesi ve Katanya'ya yerleşen Campania'lı paralı askerlerin hiç karşı koymamaları nedeniyle Katanya Kartacalılar eline geçti. Katanya yine serbestliğini kazanmıştı ama arada yine şehir birkaç defa el değiştirmiştir. Helenistik Makedonya Kralı Pirus MÖ 278'de Sicilya kralı olup adaya geldiğinde Katanyalılar tarafından çok sevgiyle karşılaştı.
Roma ile Kartaca arasındaki Birinci Pön Savaşı'nda MÖ 263'te Katanya Roma Cumhuriyeti idaresini kabul etti. Fakat komşuları Messina ve Taormian gibi şehir mensuplarına imtiyaz sağlayan "konfedere şehir" sıfatını alamadı. Buna rağmen Roma idaresi altında Katanya müreffeh ve zengin bir şehir olmuştur. Pompey döneminde zorluklara çekmiş ve Augustus zorluk içindeki şehre destek sağlamak için Romalı kolonist göndermiştir. Bundan sonra Roma İmparatorluğu altında ta 4. yüzyıla kadar Katanya zengin ve müreffeh bir şehir olarak bilinmiştir. Bu arada şehir depremler ve Etna Dağı volkanından zaman zaman zarar etti. Bu dönemde şehir civardaki mümbit ovalarda zahire yetiştiren ve ihracat etmekten şehir çok kâr etti.
Roma İmparatorluğunun çökmesi sırasında Katanya 440-441'de Vandalların yağmasına uğradı ve sonra Ostrogotların idaresi altında yaşadı. Fakat Bizanslılar 535'te şehri tekrar ellerine geçirdiler. Bundan sonra çok kısa bir dönem hariç 9. yüzyıla kadar Katanya Bizans İmparatorluğu idaresi altında yaşadı. Bu dönemde Sicilya Adasının Bizans valisinin başkenti Katanya oldu.
Fakat 652'deki ilk Arap hücumundan itibaren 700'lü yıllarda Sicilya Arap hücumlarına hedef oldu. 836'da Arap istila güçleri ilk defa Sicilya'ya girdiler. Sicilya'nın Bizanslılar elinde tamamiyle çıkması 100 kadar sürmekle beraber ada kıyıları tümüyle Müslümanlar eline geçti. Bu arada Arapların El -Medina adını verdikleri Palermo adanın merkezi oldu ve Katanya'nın önemi azaldı. Palermo'dan Aglabiler (827-909) ve Fatimiler (909-965) merkezi idareleri altında Katanya bir "kadı" ile idare edildi. 965-1091'e kadar Sicilya Emirliği adayı benzer şekilde idare etti. Fakat 1037-1061 arasında Sicilya Emirliği zayıflık alametleri gösterdi ve 1061-1091 arasında adanın kuzeyinde başlayarak Normanlar Sicilya'yı tekrar Hristiyan idaresine geri almaya başladılar. 1072'de Katanya Sicilya Norman Kontu tarafından ele geçirildi ve ancak 1092'de Normanlar tüm Sicilya'yı aldılar.
Normanlar Katanya'yı bir Piskopos-Kont ile idareye başladılar. Hohenstaufen Hanedanından 1194-1197'de Alman İmparatoru IV. Heinrich adayı istila ettiğinde Katanya Almanların yağmasına uğradı. 1232 Katanya II. Friedrich'e karşı isyan etti. Friedrich Katanya'ya çok büyük bir kale yaptırıp piskopos-kontların idaresine son verip Katanya'yı başkenti yaptı. 1282'de Anjou Hanedanına karşı bütün adada çıkan Sicilya Vesperleri isyanında Katanya isyancıların başlıca merkezi oldu. Yeni gelen Aragonlu Sicilya Kralı I. Pedro Katanya'da tac giydi. 14. yüzyılda Aragonluların bir parlamento ile Kral temsilcisini Katanya'da konumlandıkları nedeniyle Katanya bu yüzüyılda adanın en önemli şehri oldu. Fakat Aragonluların güney İtalya'ya da hükme başlaması, Sicilya'yı büyük Aragon Krallığı'nın bir eyaletine dönüştürdü. Katanya eski Sicilya'ya başkentlik imtiyazlarının bazılarını koruduysa da şehir genel olarak 15. yüzyılda geriledi. Buna rağmen Katanya kültürel, artıştık ve politik bakımdan gelişmelere sahne oldu. Örneğin 1434'te Sicilya'da ilk üniversite Katanya'da açıldı. 16. yüzyılın başında Kastilya ve Aragon'un birleşmesi ile ortaya çıkan İspanya İmparatorluğu'nda Katanya'nın önemi daha da azaldı. 1516 ve 1647'de Katanya İspanya'ya karşı isyan etti ise de sonuçta büyük güç karşısında eğilmek zorunda kaldı. Bunun yanında doğal aftetler devamdaydı. 1669'da Etna Dağı patlaması şehre büyük hasar verdi. Ama 1693'te depremler ve lava akımları dolayısıyla Katanya tümüyle yıkıldı. Şehir yeniden Barok mimarı stilinde yapılarla ortaya çıktı. Günümüzde bu Barok stili yapılar şehrin en eski ve en haşmetli binaları olmaktadır.
19. yüzyıl başlarında Katanya Sicilya'nın sebestlik kazanmasını isteyenlerin başındaydı. Sonra İtalya'nın birleştirilmesi akımı ortaya çıkınca Katanya'nın Sicilya'ya özerklik isteyişi nu İtalya'yı birleştirme akımı ile ters düşmekteydi. 1860'ta Garibaldi gönüllü ordusuyla Sicilya'yı Sardinya-Piemonte Krallığı adına eline geçirdi ve 1861'de yapılan plebisitler sonunda Sicilya ve Katanya İtalya Krallığı'na bağlandı. Ama bu krallığın Sicilya'da merkezi Katanya değil Palermo olmuştu.
II. Dünya Savaşında Haziran 1940'tan itibaren Katanya müttefiklerin havadan büyük bombardımanına hedef oldu ve şehirliler etraftaki kırsal alanlara yayılmak zorunda kaldılar. 1943'te Alman güçleri Sicilya'yı terk edinceye kadar bu devam etti. Harp kıtlıkları ve organizasyon bozuklarından sonra yeni İtalyan Cumhuriyeti'nde Katanya yine mağdur duruma düştü.
Diğer Güney İtalya Mezzogiorno şehirleri gibi ekonomik ve sosyal bakımdan hızla büyüyen gelişen Kuzey İtalya karşısında tarihsel olarak ekonomik ve sosyal enfrasturukturun geride kalması ve sosyal bakımdan "mafia"'nın Sicilya'da çok önemli olması Katanya için büyük problemler yarattı. Sicilya'nın özerk bir bölge olması da Katanya'ya yaramadı ve bölge merkezi Palermo oldu. Katanya büyük bir nüfusuna rağmen bölge merkezi olmayan İtalya'nın tek büyük şehri olarak isim yaptı. Buna rağmen 1960'larda ve kısmen 1980'li yıllarda Katanya biraz refah yüzü görebildi.
Ancak 21. yüzyılda Katanya yine problemlere karıştı. Şehrin iktisadi ve sosyal gelişmesi yavaşlayıp şehir durgunluk ile karşı karşıya geldi. Bunda şehrin politik idaresini ele alan "Forza İtalia" politikacılarının da büyük katkısı olduğuna şüphe olmamaktadır.
Coğrafi konum
Katanya şehri Sicilya adasının doğusunda İyon Denizi sahillerinde Messina ile Sırakuza şehirleri arasında ve Etna Dağı yanardağı eteklerinde kurulmuştur. Şehrin hemen civarlarındaki deniz sahilleri yanardağ lavalarından ve siyah bazalt kayalarından kurulu büyük yarları içermektedir. Fakat şehrin kurulu olduğu mevkii güneyinde "Simento Nehri" bulunmakta ve bu nehir Sicilya adasının en geniş (2000 hektarı aşkın alanda) mümbit ovalarından biri olan ve Katanya şehrinin önemli kısımlarının kurulmuş olduğu Katanya ovasından Katanya Körfezi'ne katılmaktadır. Şehrin limanı ve ticari ve sınai bölgeleri bu ovada nehrin ağzına doğru bulunmaktadır.
Şehrin kurulduğu güney ve güneydoğu Katanya ovası genellikle düzlük arazidir. Fakat orijinal şehri şimdi "Piazza Dante" meydanı ve eski Benediktin San Nicolo manastırı bulunan bir tepe üzerindedir ve şehirde diğer bir tepelik mahalle büyük Gravina mahallesi ile 'nin konumlanmış olduğu Santa Sofia tepeleridir.
Şehrin yakınlarındaki deniz sahillerinde küçük körfezler bulunmakta ve bunlar büyük Katanya'nin önemli bir yaz-deniz tatil ve turizm merkezi olmasına neden olmaktadır.
Katanya büyük bir şehirsel alan olmakla beraber nehrin denize katılma mevkiinde bulunan bataklık alüvyon arazi Sicilya için tek olan, çok önemli ve korunan bir doğal ekosistemi ihtiva etmektedir. Aynı şekilde büyük Metropoliten Katanya şehri Etna Dağı eteklerine doğru ilerleyip gelişmekle beraber Etna Dağı "Parco dell'Etna" adı altında bir doğa parkı olarak korunmaktadır.
Katanya şehrinin iklimi tipik sıcak Akdeniz iklimine iyi bir örnektir. Yazları çok sıcak (gündüz ısısının 40 °C bulması sürprizli bir sıcak gün olarak görülmemekte) ve kuru (yaz aylarında tek tük damla yağmur sürpriz görülmekte) geçmektedir. Kışlar çok ılıktır ve kış geceleri ısının 10 °C altına düşmesi çok nadirdir. Fakat Etna Dağı eteklerinde bulunan metropoliten Katanya varoşlarında kışın derece 5 °C altına inebilmektedir. Bu sıcak iklime bir neden şehrin Afrika'dan esen sıcak rüzgarları almasındandır. Katanya şehri İtalya'nın en sıcak şehri olarak bilinmektedir.
İklim
 Katanya iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 25,0 | 25,1 | 29,4 | 34,0 | 37,5 | 42,0 | 45,3 | 43,4 | 38,0 | 34,6 | 29,1 | 23,9 | 45,3 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 15,8 | 16,4 | 17,8 | 20,3 | 24,2 | 28,3 | 31,7 | 32,0 | 29,1 | 24,7 | 20,3 | 16,8 | 23,1 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 10,6 | 10,9 | 12,2 | 14,3 | 17,9 | 22,0 | 25,1 | 25,6 | 23,1 | 19,2 | 15,0 | 11,8 | 17,3 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 5,3 | 5,4 | 6,5 | 8,3 | 11,6 | 15,6 | 18,5 | 19,2 | 17,1 | 13,7 | 9,7 | 6,7 | 11,5 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −5 | −4 | −3 | 0,0 | 4,6 | 9,6 | 12,1 | 14,0 | 9,0 | 1,0 | −0,6 | −2 | −5 |
| Ortalama yağış (mm) | 74,8 | 52,6 | 46,0 | 35,4 | 19,2 | 6,0 | 5,0 | 8,9 | 45,0 | 106,1 | 62,3 | 85,9 | 547,2 |
| Kaynak: Hong Kong Gözlemevi | |||||||||||||
Demografi
Katanya Komünü nüfusu
Katanya komünün en yoğun nüfuslu olan bölgesi komünün kuzey kısmıdır. Komünün güney kısmı daha az yoğun nüfuslu ve genellikle şehirdeki sanayilerin konumlandığı ve şehrin ticari havaalanının bulunduğu arazilerdir.
Katanya belediye sınırları içindeki nüfus 19. yüzyılda büyümeye başlamış ve 20. yüzyılda bu büyüme devam ederek belediye sınırları içindeki nüfus 1970'li yıllarda 400.000 gibi bir zirveye erişmiştir. Bundan sonra şehrin nüfusu, özellikle şehrin kuzey ve batısında olana Etna Dağı yamaçlarında bulunan varoş belediyeler doğru kaymıştır. Katanya komününün belediye sınırları içinde nüfusunun 19. ve 20. yüzyıllarda gelişmesi resmi nüfus sayımı sonuçlarına göre şu gösterimde özetlenmiştir:
Kişi
Metropoliten Katanya şehri nüfusu
Metropoliten Katanya büyük şehri, şehrin merkezini kapsayan Katanya Komünü ve şehrin varoşlarının bulunduğu şehirsel alandaki 29 komünden oluşmaktadır. Bu Büyük Katanya nüfusu (12.2007 itibarıyla) 752.895 kişi olup bunlardan 298.257 kişi Katanya Komünü belediye sınırları içinde ve 453.938 kişi varoşlarda yaşamaktadır.
Metropoliten Katanıya daha büyük bir alana sahip olan; Katanya şehri ile şehirsel sistemini tümününde bulundurmayan ve ayrı yetkilerle bir mülki idari birimi olan (2007 tahmini ile 1.081.915 kişi nüfuslu) Katanya ili karıştırılmalıdır.
Görülecek yerler
- Katedral meydanı ve Katedral (1169)
- "Fontana dell'Elefante (Fil Çeşmesi)" (1736)
- Ursino kalesi (1239)
- Antik Roma şehri kalıntıları ve amfi-tiyatro
- Eski benediktin San Nicolo Manastırı ve üstü kapalı avlusu
Kardeş şehirler
Katanya su kentlerle kardeş şehir bağlantısı kurmuştur:
Resimler
-
![image]()
Katanya - uçaktan goruntu -
![image]()
Katanya - havadan manzara -
![image]()
Katanya - Katedral -
![image]()
Katanya - Barok stili kiliseleriyle Via Crociferi -
![image]()
Vista notturna di un palazzo barocco -
![image]()
Katanya - Via Gemmellaro -
![image]()
Katanya - Via Etna'da bayram kalabagi -
![image]()
Katanya - bir konak avlusu -
![image]()
Katanya - Barok stili bir konak balkonu -
![image]()
Katanya - Barok stili bir konak penceresi -
![image]()
Katanya - Katedral meydanı -
![image]()
Katanya - Katedral meydanı -
![image]()
Katanya - Biscari Sarayi -
![image]()
Katanya - Opera bestecisi Vincenzo Bellini evi -
![image]()
Katanya - Kaderalde opera bestecisi Vincenzo Bellini lahti -
![image]()
Katanya - balik pazari -
![image]()
Ursino Kalesi -
![image]()
Katanya - Palazzo dei Chierici Sarayi ve Uzeda limani -
![image]()
Katanya'nın sembolü, U Liotru
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN .
- ^ . www.citypopulation.de. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2023.
- ^ a b . www.travelplan.it. 9 Nisan 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2023.
- ^ "Climatological Information for Catania, Italy" – Hong Kong Observatory.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Katanya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Katanya Belediyesi resmi websitesi 5 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İtalyanca)
- Curlie'de Katanya (DMOZ tabanlı) (İtalyanca)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Katanya Italyanca Catania Italya nin Sicilya Ozerk Bolgesi nde kendi adini tasiyan Katanya ili merkezidir Hem yuzolcumu hem de nufus bakimindan Palermo dan sonra Sicilya nin en buyuk ikinci belediyesidir Adanin ikinci sehri olarak bilinmesine ragmen Katanya Sicilya nin en buyuk sehir merkezidir ve onemli karayolu ve demiryolu ulasim altyapilarinin yani sira Sicilya daki ana havalimani Italya nin en buyuk havalimanlarindandir Sicilya nin dogu kiyisinda Etna Yanardagi nin eteklerinde yer alir ve Iyon Denizi ne bakar Italya nin yedinci en buyuk metropol sehri olan Katanya 58 belediyelik bolgenin baskentidir Sehrin nufusu 311 584 Katanya Metropoliten Sehri nin nufusu ise 1 107 702 dir Katanya CataniaKomunComune di CataniaBayrakArmaKatanyaUlkeItalyaBolgeSicilya Ozerk BolgesiIlKatanyaIdare Belediye BaskaniSalvo Pogliese FdI Yuzolcumu Toplam182 90 km Rakim7 mNufus 1 Ocak 2019 Toplam311 584 Yogunluk1 700 km Zaman dilimiUTC 01 00 OAS Yaz YSU UTC 02 00 OAYS Posta kodu95100Alan kodu095Resmi site comune catania itVal di Noto nun Gec Barok Sehirleri Guneydogu Sicilya UNESCO Dunya MirasiKonum ItalyaKriterKulturel i ii iv vReferans1024Tescil2002 26 oturum BolgeAvrupa ve Kuzey Amerika Katanya MO 8 yuzyilda Magna Graecia da Kalkidya Yunanlilari tarafindan kuruldu Sehir bircok jeolojik felaket atlatti da feci bir depremle neredeyse tamamen yikildi Yakindaki Etna Yanardagi ndan gelen buyuk bir patlama ve lav akisi 1669 da sehri neredeyse batirdi ve ciddi bir yikim yasadi 14 yuzyil boyunca ve Ronesans doneminde Katanya Italya nin en onemli kulturel sanatsal ve siyasi merkezlerinden biriydi 1434 yilinda kurulan Sicilya nin ilk universitesidir Besteciler Vincenzo Bellini ve Giovanni Pacini ile yazarlar Giovanni Verga ve dahil olmak uzere Italya nin en unlu sanatci ve yazarlarindan bazilarinin dogdugu veya evlat edindigi yer olmustur Katanya bugun Sicilya nin sanayi lojistik ve ticaret merkezidir Katanya Fontanarossa Havaalani Guney Italya nin en buyuk havaalanidir Katanya nin merkezi eski kenti 1693 depreminden sonra ortaya cikan coskulu gec barok mimariye sahiptir ve UNESCO Dunya Mirasi listesinde yer almaktadir TarihceKatanya sehrinin uzun ve cok olaylarla dolu bir tarihi vardir Tam olarak ne zaman kuruldugu bilinmemekle beraber MO 6 yuzyilda Yunan kolonocileri tarafindan Sirakuza nin kurulusundan 5 yil sonra diger bir kolonici tarafindan kuruldugu yaklasik MO 730 belirtilmistir Sehrin sakinleri MO 470 e kadar bagimsiz yasadilar ama o tarihte Sirakuza li despot Hieron Katanya sehrini bosaltirdi ve yeni kolonistler tarafindan yeniden Etna adiyla kurdu Fakat onun olumunden sonra eski kolonistler geri geldiler Sonra MO 415 413 te Atinalilarin Sicilya Seferi ne kadar koloni serbest ve rahat bir hayat yasadi Bu Atinalilarin seferinde Katanya lilar once Atinalilara destek saglamamakla beraber sonra Katanya Atinalilarin Sirakuza ya karsi bir ussu ve ana destegi haline gecti Bu seferin sonunda Katanya nin ne oldugu bilinmemektedir Ancak MO 403 te Sirakuza lilar yine Katanya yi ellerine gecirip sehir sakinlerini kole olarak sattilar ve sehri Campania dan gelen parali askerler verdiler MO 396 da buyuk bir Kartaca filosu gelmesi ve bu filonun Katanya onunde Sirakuza lilari yenmesi ve Katanya ya yerlesen Campania li parali askerlerin hic karsi koymamalari nedeniyle Katanya Kartacalilar eline gecti Katanya yine serbestligini kazanmisti ama arada yine sehir birkac defa el degistirmistir Helenistik Makedonya Krali Pirus MO 278 de Sicilya krali olup adaya geldiginde Katanyalilar tarafindan cok sevgiyle karsilasti Roma ile Kartaca arasindaki Birinci Pon Savasi nda MO 263 te Katanya Roma Cumhuriyeti idaresini kabul etti Fakat komsulari Messina ve Taormian gibi sehir mensuplarina imtiyaz saglayan konfedere sehir sifatini alamadi Buna ragmen Roma idaresi altinda Katanya mureffeh ve zengin bir sehir olmustur Pompey doneminde zorluklara cekmis ve Augustus zorluk icindeki sehre destek saglamak icin Romali kolonist gondermistir Bundan sonra Roma Imparatorlugu altinda ta 4 yuzyila kadar Katanya zengin ve mureffeh bir sehir olarak bilinmistir Bu arada sehir depremler ve Etna Dagi volkanindan zaman zaman zarar etti Bu donemde sehir civardaki mumbit ovalarda zahire yetistiren ve ihracat etmekten sehir cok kar etti Roma Imparatorlugunun cokmesi sirasinda Katanya 440 441 de Vandallarin yagmasina ugradi ve sonra Ostrogotlarin idaresi altinda yasadi Fakat Bizanslilar 535 te sehri tekrar ellerine gecirdiler Bundan sonra cok kisa bir donem haric 9 yuzyila kadar Katanya Bizans Imparatorlugu idaresi altinda yasadi Bu donemde Sicilya Adasinin Bizans valisinin baskenti Katanya oldu Fakat 652 deki ilk Arap hucumundan itibaren 700 lu yillarda Sicilya Arap hucumlarina hedef oldu 836 da Arap istila gucleri ilk defa Sicilya ya girdiler Sicilya nin Bizanslilar elinde tamamiyle cikmasi 100 kadar surmekle beraber ada kiyilari tumuyle Muslumanlar eline gecti Bu arada Araplarin El Medina adini verdikleri Palermo adanin merkezi oldu ve Katanya nin onemi azaldi Palermo dan Aglabiler 827 909 ve Fatimiler 909 965 merkezi idareleri altinda Katanya bir kadi ile idare edildi 965 1091 e kadar Sicilya Emirligi adayi benzer sekilde idare etti Fakat 1037 1061 arasinda Sicilya Emirligi zayiflik alametleri gosterdi ve 1061 1091 arasinda adanin kuzeyinde baslayarak Normanlar Sicilya yi tekrar Hristiyan idaresine geri almaya basladilar 1072 de Katanya Sicilya Norman Kontu tarafindan ele gecirildi ve ancak 1092 de Normanlar tum Sicilya yi aldilar Normanlar Katanya yi bir Piskopos Kont ile idareye basladilar Hohenstaufen Hanedanindan 1194 1197 de Alman Imparatoru IV Heinrich adayi istila ettiginde Katanya Almanlarin yagmasina ugradi 1232 Katanya II Friedrich e karsi isyan etti Friedrich Katanya ya cok buyuk bir kale yaptirip piskopos kontlarin idaresine son verip Katanya yi baskenti yapti 1282 de Anjou Hanedanina karsi butun adada cikan Sicilya Vesperleri isyaninda Katanya isyancilarin baslica merkezi oldu Yeni gelen Aragonlu Sicilya Krali I Pedro Katanya da tac giydi 14 yuzyilda Aragonlularin bir parlamento ile Kral temsilcisini Katanya da konumlandiklari nedeniyle Katanya bu yuzuyilda adanin en onemli sehri oldu Fakat Aragonlularin guney Italya ya da hukme baslamasi Sicilya yi buyuk Aragon Kralligi nin bir eyaletine donusturdu Katanya eski Sicilya ya baskentlik imtiyazlarinin bazilarini koruduysa da sehir genel olarak 15 yuzyilda geriledi Buna ragmen Katanya kulturel artistik ve politik bakimdan gelismelere sahne oldu Ornegin 1434 te Sicilya da ilk universite Katanya da acildi 16 yuzyilin basinda Kastilya ve Aragon un birlesmesi ile ortaya cikan Ispanya Imparatorlugu nda Katanya nin onemi daha da azaldi 1516 ve 1647 de Katanya Ispanya ya karsi isyan etti ise de sonucta buyuk guc karsisinda egilmek zorunda kaldi Bunun yaninda dogal aftetler devamdaydi 1669 da Etna Dagi patlamasi sehre buyuk hasar verdi Ama 1693 te depremler ve lava akimlari dolayisiyla Katanya tumuyle yikildi Sehir yeniden Barok mimari stilinde yapilarla ortaya cikti Gunumuzde bu Barok stili yapilar sehrin en eski ve en hasmetli binalari olmaktadir 19 yuzyil baslarinda Katanya Sicilya nin sebestlik kazanmasini isteyenlerin basindaydi Sonra Italya nin birlestirilmesi akimi ortaya cikinca Katanya nin Sicilya ya ozerklik isteyisi nu Italya yi birlestirme akimi ile ters dusmekteydi 1860 ta Garibaldi gonullu ordusuyla Sicilya yi Sardinya Piemonte Kralligi adina eline gecirdi ve 1861 de yapilan plebisitler sonunda Sicilya ve Katanya Italya Kralligi na baglandi Ama bu kralligin Sicilya da merkezi Katanya degil Palermo olmustu II Dunya Savasinda Haziran 1940 tan itibaren Katanya muttefiklerin havadan buyuk bombardimanina hedef oldu ve sehirliler etraftaki kirsal alanlara yayilmak zorunda kaldilar 1943 te Alman gucleri Sicilya yi terk edinceye kadar bu devam etti Harp kitliklari ve organizasyon bozuklarindan sonra yeni Italyan Cumhuriyeti nde Katanya yine magdur duruma dustu Diger Guney Italya Mezzogiorno sehirleri gibi ekonomik ve sosyal bakimdan hizla buyuyen gelisen Kuzey Italya karsisinda tarihsel olarak ekonomik ve sosyal enfrasturukturun geride kalmasi ve sosyal bakimdan mafia nin Sicilya da cok onemli olmasi Katanya icin buyuk problemler yaratti Sicilya nin ozerk bir bolge olmasi da Katanya ya yaramadi ve bolge merkezi Palermo oldu Katanya buyuk bir nufusuna ragmen bolge merkezi olmayan Italya nin tek buyuk sehri olarak isim yapti Buna ragmen 1960 larda ve kismen 1980 li yillarda Katanya biraz refah yuzu gorebildi Ancak 21 yuzyilda Katanya yine problemlere karisti Sehrin iktisadi ve sosyal gelismesi yavaslayip sehir durgunluk ile karsi karsiya geldi Bunda sehrin politik idaresini ele alan Forza Italia politikacilarinin da buyuk katkisi olduguna suphe olmamaktadir Cografi konumKatanya sehri Sicilya adasinin dogusunda Iyon Denizi sahillerinde Messina ile Sirakuza sehirleri arasinda ve Etna Dagi yanardagi eteklerinde kurulmustur Sehrin hemen civarlarindaki deniz sahilleri yanardag lavalarindan ve siyah bazalt kayalarindan kurulu buyuk yarlari icermektedir Fakat sehrin kurulu oldugu mevkii guneyinde Simento Nehri bulunmakta ve bu nehir Sicilya adasinin en genis 2000 hektari askin alanda mumbit ovalarindan biri olan ve Katanya sehrinin onemli kisimlarinin kurulmus oldugu Katanya ovasindan Katanya Korfezi ne katilmaktadir Sehrin limani ve ticari ve sinai bolgeleri bu ovada nehrin agzina dogru bulunmaktadir Sehrin kuruldugu guney ve guneydogu Katanya ovasi genellikle duzluk arazidir Fakat orijinal sehri simdi Piazza Dante meydani ve eski Benediktin San Nicolo manastiri bulunan bir tepe uzerindedir ve sehirde diger bir tepelik mahalle buyuk Gravina mahallesi ile nin konumlanmis oldugu Santa Sofia tepeleridir Sehrin yakinlarindaki deniz sahillerinde kucuk korfezler bulunmakta ve bunlar buyuk Katanya nin onemli bir yaz deniz tatil ve turizm merkezi olmasina neden olmaktadir Katanya buyuk bir sehirsel alan olmakla beraber nehrin denize katilma mevkiinde bulunan bataklik aluvyon arazi Sicilya icin tek olan cok onemli ve korunan bir dogal ekosistemi ihtiva etmektedir Ayni sekilde buyuk Metropoliten Katanya sehri Etna Dagi eteklerine dogru ilerleyip gelismekle beraber Etna Dagi Parco dell Etna adi altinda bir doga parki olarak korunmaktadir Katanya sehrinin iklimi tipik sicak Akdeniz iklimine iyi bir ornektir Yazlari cok sicak gunduz isisinin 40 C bulmasi surprizli bir sicak gun olarak gorulmemekte ve kuru yaz aylarinda tek tuk damla yagmur surpriz gorulmekte gecmektedir Kislar cok iliktir ve kis geceleri isinin 10 C altina dusmesi cok nadirdir Fakat Etna Dagi eteklerinde bulunan metropoliten Katanya varoslarinda kisin derece 5 C altina inebilmektedir Bu sicak iklime bir neden sehrin Afrika dan esen sicak ruzgarlari almasindandir Katanya sehri Italya nin en sicak sehri olarak bilinmektedir Iklim Katanya iklimi Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara YilEn yuksek sicaklik C 25 0 25 1 29 4 34 0 37 5 42 0 45 3 43 4 38 0 34 6 29 1 23 9 45 3Ortalama en yuksek sicaklik C 15 8 16 4 17 8 20 3 24 2 28 3 31 7 32 0 29 1 24 7 20 3 16 8 23 1Ortalama sicaklik C 10 6 10 9 12 2 14 3 17 9 22 0 25 1 25 6 23 1 19 2 15 0 11 8 17 3Ortalama en dusuk sicaklik C 5 3 5 4 6 5 8 3 11 6 15 6 18 5 19 2 17 1 13 7 9 7 6 7 11 5En dusuk sicaklik C 5 4 3 0 0 4 6 9 6 12 1 14 0 9 0 1 0 0 6 2 5Ortalama yagis mm 74 8 52 6 46 0 35 4 19 2 6 0 5 0 8 9 45 0 106 1 62 3 85 9 547 2Kaynak Hong Kong GozlemeviDemografiKatanya Komunu nufusu Katanya komunun en yogun nufuslu olan bolgesi komunun kuzey kismidir Komunun guney kismi daha az yogun nufuslu ve genellikle sehirdeki sanayilerin konumlandigi ve sehrin ticari havaalaninin bulundugu arazilerdir Katanya belediye sinirlari icindeki nufus 19 yuzyilda buyumeye baslamis ve 20 yuzyilda bu buyume devam ederek belediye sinirlari icindeki nufus 1970 li yillarda 400 000 gibi bir zirveye erismistir Bundan sonra sehrin nufusu ozellikle sehrin kuzey ve batisinda olana Etna Dagi yamaclarinda bulunan varos belediyeler dogru kaymistir Katanya komununun belediye sinirlari icinde nufusunun 19 ve 20 yuzyillarda gelismesi resmi nufus sayimi sonuclarina gore su gosterimde ozetlenmistir Kisi Metropoliten Katanya sehri nufusu Katanya Komunu ve metropoliten Katanya sehri Metropoliten Katanya buyuk sehri sehrin merkezini kapsayan Katanya Komunu ve sehrin varoslarinin bulundugu sehirsel alandaki 29 komunden olusmaktadir Bu Buyuk Katanya nufusu 12 2007 itibariyla 752 895 kisi olup bunlardan 298 257 kisi Katanya Komunu belediye sinirlari icinde ve 453 938 kisi varoslarda yasamaktadir Metropoliten Kataniya daha buyuk bir alana sahip olan Katanya sehri ile sehirsel sistemini tumununde bulundurmayan ve ayri yetkilerle bir mulki idari birimi olan 2007 tahmini ile 1 081 915 kisi nufuslu Katanya ili karistirilmalidir Gorulecek yerlerKatedral meydani ve Katedral 1169 Fontana dell Elefante Fil Cesmesi 1736 Ursino kalesi 1239 Antik Roma sehri kalintilari ve amfi tiyatro Eski benediktin San Nicolo Manastiri ve ustu kapali avlusuKardes sehirlerKatanya su kentlerle kardes sehir baglantisi kurmustur Phoenix Arizona Amerika Birlesik Devletleri Grenoble Fransa Ottawa Kanada Oswiecim PolonyaResimlerKatanya Katanya ucaktan goruntu Katanya havadan manzara Katanya Katedral Katanya Barok stili kiliseleriyle Via Crociferi Vista notturna di un palazzo barocco Katanya Via Gemmellaro Katanya Via Etna da bayram kalabagi Katanya bir konak avlusu Katanya Barok stili bir konak balkonu Katanya Barok stili bir konak penceresi Katanya Katedral meydani Katanya Katedral meydani Katanya Biscari Sarayi Katanya Opera bestecisi Vincenzo Bellini evi Katanya Kaderalde opera bestecisi Vincenzo Bellini lahti Katanya balik pazari Ursino Kalesi Katanya Palazzo dei Chierici Sarayi ve Uzeda limani Katanya nin sembolu U LiotruAyrica bakinizKatanya metrosu Italya daki sehirler listesiKaynakca Nijman Jan 2020 Geography Realms Regions and Concepts 20 bas Wiley ISBN 978 1119607410 www citypopulation de 27 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2023 a b www travelplan it 9 Nisan 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2023 Climatological Information for Catania Italy Hong Kong Observatory Dis baglantilarWikimedia Commons ta Katanya ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Katanya Belediyesi resmi websitesi 5 Aralik 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Italyanca Curlie de Katanya DMOZ tabanli Italyanca