Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
I. Serhas veya Kserkses (Farsça: Haşayarşa)(خشايارشا))(hükümdarlık: MÖ 486 – 465) Ahameniş İmparatorluğu'nun Pers kralıydı. Yunanca Eski Pers hükümdar adlarından Xšayāršā (Hşayarşa) sözcüğünden gelen Serhas, "kahramanlar kralı" anlamına gelmektedir.
| Serhas (Xerxes) I Xšayār̥šā Eski Farsça: 𐎧𐏁𐎹𐎠𐎼𐏁𐎠 | |
|---|---|
| Büyük Pers kralı | |
 Serhas | |
| İran kralı | |
| Hüküm süresi | MÖ 486 Ekim- MÖ 465 Ağustos |
| Taç giymesi | MÖ Ekim 485 |
| Önce gelen | I. Darius |
| Sonra gelen | I. Artaserhas |
| Doğum | y. MÖ 518 İran |
| Ölüm | MÖ 465 Ağustos (y. 53 yaşında) İran |
| Defin | |
| Eş(ler)i | |
| Hanedan | Ahameniş |
| Babası | I. Darius |
| Annesi | |
| Dini | Hint-İranlı dini (muhtemelen Zerdüştçülük) |
Pers kralı I. Serhas, yıllardan bu yana babası I. Darius'un Yunanlara karşı başlattığı savaşı sürdürmek için hazırlanıyordu. Atina'ya karşı büyük orduyla sefere çıktı. MÖ 484'te Serhas komutasındaki ordu Anadolu'ya vardı. MÖ 480'de Çanakkale'de, Çanakkale Boğazı (Dardanel)'in karşı kıyısında yer alan Sestos'a Naraburnun'daki Abidos'tan gemilerden bir köprü yapıp askerlerini boğazdan karşıya geçirdi. Herodot, Serhas'ın beş milyondan fazla adamı olduğunu söylese de, ozan Simonides bu sayının üç milyon dolayında olduğunu belirtir. Herodot, ordunun içerek ırmakları kuruttuğunu ve koca kentlerin erzağını tükettiğini de öne sürmektedir. Bu betimlemeler çok abartılmış olsa da kesin olan, Perslerin Yunanlardan sayıca üstün olduklarıdır.
I. Kserkses, Ahameniş İmparatorluğu'nun M.Ö. 486'dan 465'e kadar hüküm süren dördüncü kralıydı. I. Darius ve Büyük Kiros'un kızı 'nın oğlu olarak dünyaya geldi ve babasının sarayında büyüdü ve eğitim gördü. I. Darius'un ölümü üzerine Kserkses onun yerine kral olmuş ve isyanları bastırarak ve imparatorluğun yönetimini merkezileştirerek gücünü pekiştirmeye çalışmıştır. En çok Atina ve Sparta önderliğindeki Yunan şehir devletlerinin isyanına karşılık olarak M.Ö. 480 yılında Yunanistan'ı işgal etmesiyle tanınır. İşgal, küçük bir Yunan kuvvetinin Pers ordusunu geri püskürttüğü Thermopylae Muharebesi ile başlamış ve nihayetinde Salamis Savaşı ve 'nda Persler mağlup edilmiştir. Askeri seferlerinin yanı sıra Kserkses, Persepolis'teki sarayın yeniden inşası ve Süveyş kıstağından geçen bir kanalın inşası da dahil olmak üzere inşaat projeleriyle tanınır. Ahameniş İmparatorluğu'nu bir satraplık sistemiyle yönetmiş ve güçlü bir ordu ve donanma kurmuştur. Zerdüşt dinine mensup olan Kserkses birkaç kez evlenmiş ve çok sayıda çocuk sahibi olmuştur. Kserkses MÖ 465 yılında bir suikast sonucu öldürülmüş ve yerine oğlu I. Artaserhas geçmiştir. Çeşitli sanat ve edebiyat eserlerinde tasvir edilmiş ve modern popüler kültürde filmlerde ve video oyunlarında tasvir edilmiştir.
Erken yaşamı
Ebeveynleri ve Doğumu
Kserkses'in babası, Pers İmparatorluğu'nun mevcut hükümdarı olan ve imparatorluğun kurucusu Büyük Kiros'un hanedanına mensup olmayan I. Darius'tu (MÖ 522-486). Kserkses'in annesi ise Kiros'un kızı Atossa'ydı. Darius ve Atossa, MÖ 522 yılında evlendi ve MÖ 518 yılında oğulları Kserkses dünyaya geldi.
Yetişme ve eğitimi
Pers prenslerinin yaygın ve süregelen yetiştirilme ve eğitim safhalarını açıklayan Grek diyaloğu I. Alkibiades'e göre, prenslerin hadımlar tarafından büyütüldüğü belirtilir. Buna göre yedi yaşından başlayarak ata binmeyi ve avlanmayı öğrenirlerdi. On dört yaşına geldiklerinde ise aristokrat kökenli dört öğretmen tarafından bilge, adil, ihtiyatlı ve cesur gibi karakteristiklere sahip olmayı öğrenirlerdi. Bunun yanında prenslere, Zerdüştlük inancının temelleri ve dürüstlük, cesurluk ve öz disiplin sahibi olmaları öğretilirdi. Mahut diyalog, "korku duygusunun, bir Pers için kölelikten farksız" olduğunu da belirtir. Ardından 16-17 yaşlarında zorunlu on yıllık ulusal hizmetlere başlarlar, bu süre boyunca okçuluk ve cirit atma pratiği yapar, ödüller için yarışır ve avlanılırdı. Müteakiben, yaklaşık 25 yıl boyunca askeri hizmet vermelerinin ardından yaşlılar ve kralın danışmanları pozisyonuna yükseltilirlerdi.
Pers soylularına haiz bu eğitim sistemi, Genç Kyros'un yakın çevresinden olan ve onunla ilgili yazılar kaleme almış Ksenofon tarafından da desteklenir. Tarihçi Stoneman, Kserkses'in de bu tür bir eğitim süreci geçirdiğini öne sürer. Persler sözlü edebiyatı yazılı olana tercih ederlerdi, bu sebeple Kserkses'in okuma yazma öğrenip öğrenmediğine dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Stoneman, Kserkses'in aldığı eğitimin, 17. yüzyıl Safavi İmparatorluğu'nun büyük hükümdarı Şah Abbas gibi kendisinden sonra gelen İran krallarınınkinden pek farklı olmadığını söylemektedir. Kserkes, MÖ 498 yılından itibaren Babil'deki kraliyet sarayında ikamet etmiştir.
Tahta çıkışı
Babası Darius, Yunanistan'a karşı yeni bir savaş hazırlığı yaptığı sırada MÖ 486'da Mısırlılar bir isyan çıkardı. Ardından Darius, bu isyanı bastırmak için hazırlıklara başladığı sırada hastalandı ve otuz günlük hastalığın ardından 64 yaşında ve 36 yıllık hükümdarlığınının sonucunda öldü. Darius'un ölümünün ardından tahta kimin geçeceği ile ilgili bazı tartışmalar yaşanmıştır. Darius’un en büyük oğlu olan Artobazan, onun tüm çocukları arasında en büyüğü olduğu için tacı kendisinin alması gerektiğini iddia etmiştir. Kserkses ise kardeşinin babası Darius kral olmadan önceki dönemde doğduğu için ve Kiros'un kızı Atossa'nın oğlu olduğunu, Kiros'un Perslere özgürlüklerini kazandırdığını öne sürerek tahtın kendi hakkı olduğunu iddia etmiştir.
Kserkses, MÖ 486 Ekim-Aralık aylarında yaklaşık 32 yaşındayken taç giydi ve babasının yerine tahta geçti. Gücün Kserkses'e geçişi, Atossa'nın büyük otoritesi sayesinde oldukça sorunsuz oldu ve Kserkses'in bu güce erişimi, sarayda ve Ahameniş ailesinde ya da herhangi bir bağlı ulus tarafından hiçbir şekilde karşı çıkılmadı.
Tahtını sağlamlaştırması
Kserkses'in tahta çıktığı sırada, sahip olduğu bazı topraklarda sorunlar baş göstermekteydi. Mısır'da bir isyan meydana geldi ve bu isyan Kserkses'in orduyu bizzat yönetip düzeni sağlamak için harekete geçmesini gerektirecek kadar tehlike teşkil ediyordu. Kserkses, MÖ 484 Ocak ayında isyanı bastırdı ve kardeşi 'i, isyan sırasında hayatını kaybeden satrap Pherendates'in yerine Mısır satrapı olarak tayin etti.
Kaynakça
- ^ Ghias Abadi, R. M. (2004). Achaemenid Inscriptions (کتیبههای هخامنشی) (Farsça) (2. edition bas.). Tahran: Shiraz Navid Publications. ss. page 107. ISBN .
- ^ "History Workshop - Chronological Tables". 9 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2013.
- ^ Strauss, Barry S., The Battle of Salamis: The Naval Encounter That Saved Greece - and Western Civilization, p. 36. Simon & Schuster, New York, 2004.
- ^ Littman, Robert J. (Ocak 1975). "The Religious Policy of Xerxes and the "Book of Esther"". The Jewish Quarterly Review. 65 (3): 145. doi:10.2307/1454354. ISSN 0021-6682.
- ^ Lazenby, John Francis (1993). The Defence of Greece, 490-479 B.C. (İngilizce). Aris & Phillips. ISBN . 4 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Şubat 2023.
- ^ . www.bibliotheek.nl. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023.
- ^ Llewellyn-Jones 2017, s. 70.
- ^ Waters 1996, ss. 11, 18.
- ^ Briant 2002, s. 520.
- ^ Stoneman 2015, s. 1.
- ^ Platon (Eflatun) (2021-03-31). Alcibiades 1-2 (İngilizce). Jowett, Benjamin tarafından çevrildi. Karbon Ki̇taplar. ISBN .
- ^ Stoneman, Richard (2015-08-15). Xerxes: A Persian Life (İngilizce). Yale University Press. s. 27. ISBN .
- ^ a b Stoneman 2015, s. 27.
- ^ a b c Stoneman 2015, s. 28.
- ^ a b Stoneman 2015, s. 29.
- ^ a b Dandamayev 1989, s. 183.
- ^ Souza, P., “The Greek and Persian Wars 499-386 BC”, Osprey Publishing Limited, Oxford. s.40
- ^ HACIKÖYLÜ, Büşra (2019). "Pers Kralı I. Kserkses'in Yunanistan Seferinin Anadolu Güzergâhı" (PDF). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Protohistorya ve Önasya Arkeoloji Anabilim Dalı. s. 56. Erişim tarihi: 19 Haziran 2024.
- ^ a b Herodotus 7.1–5
- ^ (The Cambridge History of Iran) vol. 2. p. 509.
- ^ Dandamayev 1989, s. 180.
- ^ Schmitt, R. "(Atossa)". In .
- ^ (2013). "Exit Atossa: Images of women in Greek historiography on Persia". Vignolo Munson, Rosaria (Ed.). Herodotus. reprint. 2: Herodotus and the World. Oxford: Oxford University Press. s. 139. ISBN . Erişim tarihi: 17 December 2022.
According to Herodotus (7.2-3) Atossa played a prominent role in the selection of Xerxes as heir to the throne.
- ^ (The Cambridge Ancient History vol. V) p. 72.
- ^ Briant 2002, s. 525.
- ^ Dandamayev 1983, s. 414.
I. Serhas Doğumu: MÖ 519 Ölümü: MÖ 465 | ||
| Önce gelen I. Darius | Pers Kralı (Şah) MÖ 485–MÖ 465 | Sonra gelen I. Artaserhas |
| Mısır Firavunu MÖ 485–MÖ 465 | ||
 | İranlı bir hükümdarın veya kraliyet ailesinin bir üyesi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
I Serhas veya Kserkses Farsca Hasayarsa خشايارشا hukumdarlik MO 486 465 Ahamenis Imparatorlugu nun Pers kraliydi Yunanca Eski Pers hukumdar adlarindan Xsayarsa Hsayarsa sozcugunden gelen Serhas kahramanlar krali anlamina gelmektedir Serhas Xerxes I Xsayar sa Eski Farsca 𐎧𐏁𐎹𐎠𐎼𐏁𐎠Buyuk Pers kraliSerhasIran kraliHukum suresiMO 486 Ekim MO 465 AgustosTac giymesiMO Ekim 485Once gelenI DariusSonra gelenI ArtaserhasDogumy MO 518 IranOlumMO 465 Agustos y 53 yasinda IranDefinEs ler iHanedanAhamenisBabasiI DariusAnnesiDiniHint Iranli dini muhtemelen Zerdustculuk Pers krali I Serhas yillardan bu yana babasi I Darius un Yunanlara karsi baslattigi savasi surdurmek icin hazirlaniyordu Atina ya karsi buyuk orduyla sefere cikti MO 484 te Serhas komutasindaki ordu Anadolu ya vardi MO 480 de Canakkale de Canakkale Bogazi Dardanel in karsi kiyisinda yer alan Sestos a Naraburnun daki Abidos tan gemilerden bir kopru yapip askerlerini bogazdan karsiya gecirdi Herodot Serhas in bes milyondan fazla adami oldugunu soylese de ozan Simonides bu sayinin uc milyon dolayinda oldugunu belirtir Herodot ordunun icerek irmaklari kuruttugunu ve koca kentlerin erzagini tukettigini de one surmektedir Bu betimlemeler cok abartilmis olsa da kesin olan Perslerin Yunanlardan sayica ustun olduklaridir I Kserkses Ahamenis Imparatorlugu nun M O 486 dan 465 e kadar hukum suren dorduncu kraliydi I Darius ve Buyuk Kiros un kizi nin oglu olarak dunyaya geldi ve babasinin sarayinda buyudu ve egitim gordu I Darius un olumu uzerine Kserkses onun yerine kral olmus ve isyanlari bastirarak ve imparatorlugun yonetimini merkezilestirerek gucunu pekistirmeye calismistir En cok Atina ve Sparta onderligindeki Yunan sehir devletlerinin isyanina karsilik olarak M O 480 yilinda Yunanistan i isgal etmesiyle taninir Isgal kucuk bir Yunan kuvvetinin Pers ordusunu geri puskurttugu Thermopylae Muharebesi ile baslamis ve nihayetinde Salamis Savasi ve nda Persler maglup edilmistir Askeri seferlerinin yani sira Kserkses Persepolis teki sarayin yeniden insasi ve Suveys kistagindan gecen bir kanalin insasi da dahil olmak uzere insaat projeleriyle taninir Ahamenis Imparatorlugu nu bir satraplik sistemiyle yonetmis ve guclu bir ordu ve donanma kurmustur Zerdust dinine mensup olan Kserkses birkac kez evlenmis ve cok sayida cocuk sahibi olmustur Kserkses MO 465 yilinda bir suikast sonucu oldurulmus ve yerine oglu I Artaserhas gecmistir Cesitli sanat ve edebiyat eserlerinde tasvir edilmis ve modern populer kulturde filmlerde ve video oyunlarinda tasvir edilmistir Erken yasamiEbeveynleri ve Dogumu Kserkses in babasi Pers Imparatorlugu nun mevcut hukumdari olan ve imparatorlugun kurucusu Buyuk Kiros un hanedanina mensup olmayan I Darius tu MO 522 486 Kserkses in annesi ise Kiros un kizi Atossa ydi Darius ve Atossa MO 522 yilinda evlendi ve MO 518 yilinda ogullari Kserkses dunyaya geldi Yetisme ve egitimi Pers prenslerinin yaygin ve suregelen yetistirilme ve egitim safhalarini aciklayan Grek diyalogu I Alkibiades e gore prenslerin hadimlar tarafindan buyutuldugu belirtilir Buna gore yedi yasindan baslayarak ata binmeyi ve avlanmayi ogrenirlerdi On dort yasina geldiklerinde ise aristokrat kokenli dort ogretmen tarafindan bilge adil ihtiyatli ve cesur gibi karakteristiklere sahip olmayi ogrenirlerdi Bunun yaninda prenslere Zerdustluk inancinin temelleri ve durustluk cesurluk ve oz disiplin sahibi olmalari ogretilirdi Mahut diyalog korku duygusunun bir Pers icin kolelikten farksiz oldugunu da belirtir Ardindan 16 17 yaslarinda zorunlu on yillik ulusal hizmetlere baslarlar bu sure boyunca okculuk ve cirit atma pratigi yapar oduller icin yarisir ve avlanilirdi Muteakiben yaklasik 25 yil boyunca askeri hizmet vermelerinin ardindan yaslilar ve kralin danismanlari pozisyonuna yukseltilirlerdi Pers soylularina haiz bu egitim sistemi Genc Kyros un yakin cevresinden olan ve onunla ilgili yazilar kaleme almis Ksenofon tarafindan da desteklenir Tarihci Stoneman Kserkses in de bu tur bir egitim sureci gecirdigini one surer Persler sozlu edebiyati yazili olana tercih ederlerdi bu sebeple Kserkses in okuma yazma ogrenip ogrenmedigine dair kesin bir bilgi bulunmamaktadir Stoneman Kserkses in aldigi egitimin 17 yuzyil Safavi Imparatorlugu nun buyuk hukumdari Sah Abbas gibi kendisinden sonra gelen Iran krallarininkinden pek farkli olmadigini soylemektedir Kserkes MO 498 yilindan itibaren Babil deki kraliyet sarayinda ikamet etmistir Tahta cikisi Babasi Darius Yunanistan a karsi yeni bir savas hazirligi yaptigi sirada MO 486 da Misirlilar bir isyan cikardi Ardindan Darius bu isyani bastirmak icin hazirliklara basladigi sirada hastalandi ve otuz gunluk hastaligin ardindan 64 yasinda ve 36 yillik hukumdarligininin sonucunda oldu Darius un olumunun ardindan tahta kimin gececegi ile ilgili bazi tartismalar yasanmistir Darius un en buyuk oglu olan Artobazan onun tum cocuklari arasinda en buyugu oldugu icin taci kendisinin almasi gerektigini iddia etmistir Kserkses ise kardesinin babasi Darius kral olmadan onceki donemde dogdugu icin ve Kiros un kizi Atossa nin oglu oldugunu Kiros un Perslere ozgurluklerini kazandirdigini one surerek tahtin kendi hakki oldugunu iddia etmistir Kserkses MO 486 Ekim Aralik aylarinda yaklasik 32 yasindayken tac giydi ve babasinin yerine tahta gecti Gucun Kserkses e gecisi Atossa nin buyuk otoritesi sayesinde oldukca sorunsuz oldu ve Kserkses in bu guce erisimi sarayda ve Ahamenis ailesinde ya da herhangi bir bagli ulus tarafindan hicbir sekilde karsi cikilmadi Tahtini saglamlastirmasiKserkses in tahta ciktigi sirada sahip oldugu bazi topraklarda sorunlar bas gostermekteydi Misir da bir isyan meydana geldi ve bu isyan Kserkses in orduyu bizzat yonetip duzeni saglamak icin harekete gecmesini gerektirecek kadar tehlike teskil ediyordu Kserkses MO 484 Ocak ayinda isyani bastirdi ve kardesi i isyan sirasinda hayatini kaybeden satrap Pherendates in yerine Misir satrapi olarak tayin etti Kaynakca Ghias Abadi R M 2004 Achaemenid Inscriptions کتیبه های هخامنشی Farsca 2 edition bas Tahran Shiraz Navid Publications ss page 107 ISBN 964 358 015 6 KB1 bakim Fazladan yazi link History Workshop Chronological Tables 9 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2013 Strauss Barry S The Battle of Salamis The Naval Encounter That Saved Greece and Western Civilization p 36 Simon amp Schuster New York 2004 Littman Robert J Ocak 1975 The Religious Policy of Xerxes and the Book of Esther The Jewish Quarterly Review 65 3 145 doi 10 2307 1454354 ISSN 0021 6682 Lazenby John Francis 1993 The Defence of Greece 490 479 B C Ingilizce Aris amp Phillips ISBN 978 0 85668 591 0 4 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Subat 2023 www bibliotheek nl 23 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Subat 2023 Llewellyn Jones 2017 s 70 Waters 1996 ss 11 18 Briant 2002 s 520 Stoneman 2015 s 1 Platon Eflatun 2021 03 31 Alcibiades 1 2 Ingilizce Jowett Benjamin tarafindan cevrildi Karbon Ki taplar ISBN 978 625 7357 39 5 Stoneman Richard 2015 08 15 Xerxes A Persian Life Ingilizce Yale University Press s 27 ISBN 978 0 300 21604 2 a b Stoneman 2015 s 27 a b c Stoneman 2015 s 28 a b Stoneman 2015 s 29 a b Dandamayev 1989 s 183 Souza P The Greek and Persian Wars 499 386 BC Osprey Publishing Limited Oxford s 40 HACIKOYLU Busra 2019 Pers Krali I Kserkses in Yunanistan Seferinin Anadolu Guzergahi PDF Istanbul Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Protohistorya ve Onasya Arkeoloji Anabilim Dali s 56 Erisim tarihi 19 Haziran 2024 a b Herodotus 7 1 5 The Cambridge History of Iran vol 2 p 509 Dandamayev 1989 s 180 Schmitt R Atossa In 2013 Exit Atossa Images of women in Greek historiography on Persia Vignolo Munson Rosaria Ed Herodotus reprint 2 Herodotus and the World Oxford Oxford University Press s 139 ISBN 9780199587582 Erisim tarihi 17 December 2022 According to Herodotus 7 2 3 Atossa played a prominent role in the selection of Xerxes as heir to the throne The Cambridge Ancient History vol V p 72 Briant 2002 s 525 Dandamayev 1983 s 414 I Serhas yaziti Van Kalesi I SerhasAhamenis HanedaniDogumu MO 519 Olumu MO 465Once gelen I Darius Pers Krali Sah MO 485 MO 465 Sonra gelen I ArtaserhasMisir Firavunu MO 485 MO 465Iranli bir hukumdarin veya kraliyet ailesinin bir uyesi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz