Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şunhua Vakası ya da Şunhua Katliamı, Nisan 1958'de Şunhua'da başını Salarların ve Tibetlilerin çektiği Kanaihua Rinpoche'nin serbest bırakılması için protestolarla başlayıp şiddetli ve silahlı eylemlere dönüşen Komünist Rejime karşı ayaklanma ve Rejim tarafından 719 silahsız protestocunun yaralanması ve bunların 435'inin ölmesi olayı.
| Şunhua Vakası | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||
Arkaplan
Çin Halk Cumhuriyeti, Sosyalizmi yayma politikası izliyordu. 1955 yılında Şunhua'da çiftçilere ait tarım arazilerinin neredeyse tamamının bir gecede kolektifleştirilmesi hoşnutsuzluğa neden olmuştu. Hayvancılığın yaygınlaştırılması ve sosyalist dönüşümün 5 yıl içerisinde tamamlanması hedefleniyordu ve bu nedenle hızlı kararlar alınıyordu. Olası bir isyanı önlemek için dini liderler susturulmaya çalışıldı. Ancak Tibetliler için önemli bir şahsiyet olan dini lider Panchen Lama'nın susturulması girişimi Tibetlileri öfkelendirdi. 17 Nisan 1958'de Nuri Hongbu'nun önderliğinde Tibet isyanı patlak verdi. İsyancılar elektrik direklerini kesip partinin şube sekreterini esir aldılar. Kolektifleştirmenin durdurulması ve Kanaihua Rinpoche'nin serbest bırakılmasını talep ettiler. Silahsız eylemlerle başlayan isyan, silahlı çatışmalara ve yağmalara dönüştü. Daha sonra bir muhtar ve imam önderliğinde 24 Nisan 1958'de Salarlar da isyana katıldı. Ancak muhtar ve imam 25 Nisan gecesi Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun bölgeye yaklaştığını öğrenince Salar protestocuları arkalarında bırakıp kaçtı.
Sonuç
Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun isyanı silahla bastırması sonucu yüzlerce silahsız protestocu yaşamını yitirdi. 435 protestocu öldü, 284 kişi yaralandı ve 2.499 kişi tutuklandı. Kanaihua Rinpoche, rejim tarafından isyanı düzenlemekle suçlandı. Yaşanan olayları öğrenen Kanaihua Rinpoche intihar etti. İsyanın kanla bastırılması (enwiki) zemin hazırladı.
Ayrıca bakınız
- (enwiki)
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sunhua Vakasi ya da Sunhua Katliami Nisan 1958 de Sunhua da basini Salarlarin ve Tibetlilerin cektigi Kanaihua Rinpoche nin serbest birakilmasi icin protestolarla baslayip siddetli ve silahli eylemlere donusen Komunist Rejime karsi ayaklanma ve Rejim tarafindan 719 silahsiz protestocunun yaralanmasi ve bunlarin 435 inin olmesi olayi Sunhua VakasiTarih 17 25 Nisan 1958Yer Sunhua Salar Ozerk Ilcesi Qinghai CinSebep nin tutuklanmasi KolektiflestirmeHedef Kanaihua Rinpoche nin serbest birakilmasi Kolektiflestirmenin durdurulmasiYontem isyanSonuc Basarisiz bastirildi Kanaihua Rinpoche intihar etti 1959 Tibet isyanina zemin hazirladi TaraflarTibetliler Salarlar 24 Nisan dan itibaren Cin Halk CumhuriyetiOne cikan kisilerNuri Hongbu Han Yinu Han Yisifu Mao ZedongKayiplar 435 olu 284 yarali ve 2 499 tutuklu 17 oluArkaplanCin Halk Cumhuriyeti Sosyalizmi yayma politikasi izliyordu 1955 yilinda Sunhua da ciftcilere ait tarim arazilerinin neredeyse tamaminin bir gecede kolektiflestirilmesi hosnutsuzluga neden olmustu Hayvanciligin yayginlastirilmasi ve sosyalist donusumun 5 yil icerisinde tamamlanmasi hedefleniyordu ve bu nedenle hizli kararlar aliniyordu Olasi bir isyani onlemek icin dini liderler susturulmaya calisildi Ancak Tibetliler icin onemli bir sahsiyet olan dini lider Panchen Lama nin susturulmasi girisimi Tibetlileri ofkelendirdi 17 Nisan 1958 de Nuri Hongbu nun onderliginde Tibet isyani patlak verdi Isyancilar elektrik direklerini kesip partinin sube sekreterini esir aldilar Kolektiflestirmenin durdurulmasi ve Kanaihua Rinpoche nin serbest birakilmasini talep ettiler Silahsiz eylemlerle baslayan isyan silahli catismalara ve yagmalara donustu Daha sonra bir muhtar ve imam onderliginde 24 Nisan 1958 de Salarlar da isyana katildi Ancak muhtar ve imam 25 Nisan gecesi Cin Halk Kurtulus Ordusu nun bolgeye yaklastigini ogrenince Salar protestoculari arkalarinda birakip kacti SonucCin Halk Kurtulus Ordusu nun isyani silahla bastirmasi sonucu yuzlerce silahsiz protestocu yasamini yitirdi 435 protestocu oldu 284 kisi yaralandi ve 2 499 kisi tutuklandi Kanaihua Rinpoche rejim tarafindan isyani duzenlemekle suclandi Yasanan olaylari ogrenen Kanaihua Rinpoche intihar etti Isyanin kanla bastirilmasi enwiki zemin hazirladi Ayrica bakiniz enwiki Kaynakca a b c d 李江琳 中国人权双周刊 19 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ocak 2019 a b Li Jianglin 李江琳 10 Ekim 2016 Tibet in Agony Lhasa 1959 Ingilizce Harvard University Press ISBN 978 0 674 08889 4