Bitlis İli, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Murat-Van Bölümü'nde yer alan bir ildir.
Bitlis | |
---|---|
İlin Türkiye'deki konumu | |
İl sınırları haritası | |
Ülke | Türkiye |
Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
İdare | |
• Vali | Oktay Çağatay |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 8294 km² |
Nüfus | |
• Toplam | 338.023 |
• Yoğunluk | 42/km² |
• Kır | 148.648 |
• Şehir | 189375 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 434 |
İl plaka kodu | 13 |
Resmî site bitlis.gov.tr bitlis.bel.tr |
İlin nüfusu 350.994'tür. Bu nüfusun %65,1'i şehirlerde yaşamaktadır (2020 sonu). İlin yüzölçümü 8.294 km2'dir. İlde km2'ye 42 kişi düşmektedir. (Bu sayı Güroymak'ta 94'dür.) İlde yıllık nüfus artış oranı %0,83 olmuştur. İl merkezinin denizden yüksekliği 1637 metredir.
04 Şubat 2021 TÜİK verilerine göre 7 ilçe, 13 belediye, bu belediyelerde 123 mahalle, ayrıca 348 köy bulunmaktadır.
İsmi Makedonya Kralı Büyük İskender'in şehirdeki kaleyi yaptırttığı komutanlarından Bedlis'ten gelmektedir. Tarihsel yapıların ağırlıkta olduğu bir vadi içinde kurulduğundan “Vadideki Güzel Şehir” diye anılır.
Tarihçe
Bitlis M.Ö. 1400 yıllarından itibaren Urartular'ın yerleşim alanıydı. M.Ö. 1280 yılında Asur Krallarından I. Salmanassar devrinden sonra, Van Gölü çevresindeki dağlık alanlara yerleşen Urartular, MÖ11. yüzyıla kadar Urartular'ın yurdu olmaya devam etmiş ve 7. Yüzyıla kadar Asurlular, 6. Yüzyıla kadar ise Medler'in yönetimi altında kalmıştır. Bitlis, daha sonra Pers Krallığı'nın kurulması ile tarafından ele geçirilmiştir. MÖ 4. yüzyılda Makedonya Kralı Büyük İskender'in yönetimi altına giren ve MS 2. yüzyılda Roma İmparatoru Trajan tarafından ele geçirilen Bitlis, 7. yüzyıla kadar Doğu Roma yönetiminde kaldı.
Türkler'in 10. yüzyılla birlikte başlayan Anadolu akınları sırasında önemli bir uğrak yeri haline gelen Bitlis, Türklerin Anadolu'ya açılmasında çok önemli bir rol üstlenmiştir. Onuncu yüzyılda Bitlis,Bizans ile Mervanîler devletleri arasında bir sınır şehri oldu. Bu dönemde Bitlis, Mervaniler'in kontrolü altındaydı.Mervaniler'den sonra Bitlis, 1085 yılında Selçuklular'ın eline geçti. Selçukluların ardından Bitlis,Dilmaçoğulları ve Ahlatşahlar'ın kontrolüne geçti, ardından Eyyübiler tarafından ele geçirildi. Mervaniler döneminde bölgede Kürt nüfusu artmıştır. Eyyübiler döneminde ise Harzemşahlar ve Selçuklulara karşı Eyyübiler tarafından Hakkari'den bölgeye Kürt göçü iskan ettirilmiştir. Bu Kürt aşiretleri,Bitlis Prensliği'ni (Şerefhanlar Beyliği) kurmuşlardır. Bitlis, daha sonra Harzemşahlar ve Moğollar'ın saldırısına uğramıştır. 15 yüzyılın sonlarında, Akkoyunlu desteğiyle Zîrkan ve Donboli Beylikleri tarafından işgal edilen Bitlis, 1507 yılında Safeviler tarafından da işgal edilmiştir. 1514 yılındaki Çaldıran Muharebesi'nde Şerefhanlar,Osmanlı egemenliğini kabul etmiştir. Şerefhanlar, 1535 ile 1578 arasında Safeviler'in hakimiyetini kabul ettiği için bu dönemde Osmanlı işgali altında kalmıştır.1587 yılında Şerefhanlar'ın Osmanlı'ya katılmasıyla Bitlis, Şerefhanlar Beyliği'nin yönetimi altında Osmanlı egemenliğine girmiş ve bu aile yönetiminde 1847 yılına kadar kalmıştır.Osmanlı İmparatorluğu'nun idaresi altında Bitlis, ilim, sanat ve kültür merkezi haline gelmiştir. I. Dünya Savaşı esnasında bir süre Çarlık Rusya'sının işgali altında kalan Bitlis, Cumhuriyet'in ilanından sonra il statüsüne kavuşmuştur. Bitlis, adını Bedlis'ten almıştır.
İlçeler
04 Şubat 2020 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 7 İlçe, 13 belediye, bu belediyelerde 123 mahalle ve ayrıca 348 köy vardır.
Yönetim
İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclisleri oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.
İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)
İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümeni'ni seçer.
Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.
Bitlis Valisi, 1970-Rize doğumlu Erol Karaömeroğlu'dır. Ağustos 2023'de Sinop Valisi iken atanmıştır.
Bitlis Belediye Başkanı, 1975-Bitlis doğumlu Nesrullah Tanğlay (AK PARTİ), 31 Mart 2024 seçimlerinde %38,23 oy oranıyla seçilmiştir.
2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Bitlis İl Genel Meclisi üye sayısı, 13 AK PARTİ, 9 HDP, 1 SAADET ve 1 DP olmak üzere 24'dür. Bitlis Belediye meclisi ise 14 AK PARTİ, 8 HDP ve 3 SAADET olmak üzere 25 üyeden oluşur.
2023 Türkiye genel seçimleri sonucuna göre Bitlis'in Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki üye sayısı 3'tür: YSP/HDP (Hüseyin Olan ve Semra Çağlar Gökalp) ve AK PARTİ (Turan Bedirhanoğlu).
Nüfus
Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2024 verileri))
Bitlis ili nüfusu: 359.747'dir. Bu nüfusun %70,26'sı şehirlerde yaşamaktadır (2023 sonu). İlin yüzölçümü 8.294 km2'dir. İlde km2'ye 43 kişi düşmektedir. (Bu sayı Güroymak'ta 95'dir.) İlde yıllık nüfus artış oranı % 1,60 olmuştur. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Ahlat (% 3,82)- Mutki(% -2,39)
06 Şubat 2024 TÜİK verilerine göre 7 İlçe, 13 belediye, bu belediyelerde 123 mahalle, ayrıca 348 köy bulunmaktadır.
2023 yılı sonunda Bitlis ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri | ||||||||||||
İlçe | Nüfus 2022 | Nüfus 2023 | Fark | Nüfus Artışı % | Belediye Sayısı | Mahalle Sayısı | Köy Sayısı | Köy Nüfusu | Şehir nüfusu | Şehirde oturan % | Alanı km2 | km2'ye düşen kişi |
Adilcevaz | 29.541 | 29.697 | 156 | 0,53 | 2 | 15 | 28 | 12.374 | 17.323 | 58,33 | 1586 | 19 |
Ahlat | 42.810 | 44.475 | 1.665 | 3,82 | 2 | 15 | 26 | 10.353 | 34.122 | 76,72 | 1153 | 39 |
Güroymak | 48.576 | 49.161 | 585 | 1,20 | 3 | 28 | 26 | 9.726 | 39.435 | 80,22 | 515 | 95 |
Hizan | 31.833 | 31.911 | 78 | 0,25 | 1 | 10 | 75 | 18.717 | 13.194 | 41,35 | 1021 | 31 |
Merkez | 72.120 | 73.264 | 1.144 | 1,57 | 2 | 22 | 76 | 14.645 | 58.619 | 80,01 | 1064 | 69 |
Mutki | 29.910 | 29.203 | -707 | -2,39 | 2 | 11 | 60 | 24.441 | 4.762 | 16,31 | 1069 | 27 |
Tatvan | 99.198 | 102.036 | 2.838 | 2,82 | 1 | 22 | 57 | 16.744 | 85.292 | 83,59 | 1885 | 54 |
Bitlis | 353.988 | 359.747 | 5.759 | 1,60 | 13 | 123 | 348 | 107.000 | 252.747 | 70,26 | 8293 | 43 |
İlin yıllara göre nüfusları
Bitlis il nüfus bilgileri | ||||
---|---|---|---|---|
Yıl | Toplam | Sıra | Fark | Şehir - Kır |
1927 | 90.631 | 59 | %19 17.638 72.993 %81 | |
1935 | Muş iline bağlı ilçe statüsünde | |||
1940 | 68.825 | 62 | %25 17.114 51.711 %75 | |
1945 | 71.950 | 62 | %5 | %23 16.899 55.051 %77 |
1950 | 88.634 | 62 | %23 | %21 18.947 69.687 %79 |
1955 | 111.187 | 65 | %25 | %26 28.465 82.722 %74 |
1960 | 128.966 | 66 | %16 | %27 34.270 94.696 %73 |
1965 | 154.069 | 64 | %19 | %28 43.813 110.256 %72 |
1970 | 185.473 | 63 | %20 | %32 59.939 125.534 %68 |
1975 | 218.305 | 63 | %18 | %35 76.702 141.603 %65 |
1980 | 257.908 | 58 | %18 | %36 93.757 164.151 %64 |
1985 | 300.843 | 53 | %17 | %40 119.626 181.217 %60 |
1990 | 330.115 | 53 | %10 | %43 142.947 187.168 %57 |
2000 | 388.678 | 49 | %18 | %56 219.511 169.167 %44 |
2007 | 327.886 | 55 | %16 | %55 179.260 148.626 %45 |
2008 | 326.897 | 55 | %0 | %52 168.824 158.073 %48 |
2009 | 328.489 | 55 | %0 | %51 168.988 159.501 %49 |
2010 | 328.767 | 56 | %0 | %51 168.787 159.980 %49 |
2011 | 336.624 | 55 | %2 | %53 178.788 157.836 %47 |
2012 | 337.253 | 55 | %0 | %54 182.939 154.314 %46 |
2013 | 337.156 | 55 | %0 | %55 184.454 152.702 %45 |
2014 | 338.023 | 55 | %0 | %56 189.375 148.648 %44 |
2015 | 340.449 | 55 | %1 | %57 194.928 145.521 %43 |
2016 | 341.225 | 55 | %0 | %58 197.747 143.478 %42 |
2017 | 341.474 | 55 | %0 | %58 199.202 142.272 %42 |
2018 | 349.396 | 55 | %2 | %59 205.566 143.830 %41 |
2019 | 348.115 | 55 | %0 | %59 206.402 141.713 %41 |
2020 | 350.994 | 55 | %1 | %60 210.118 140.876 %40 |
2021 | 352.277 | 55 | %0 | %61 215.420 136.857 %39 |
2022 | 353.988 | 55 | %0 |
Kültür
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor with: Ağustos 2014. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Tarihi Yapılar
Kaleler
- Tatvan Kalesi
- Ahlat Kalesi
- Adilcevaz Kalesi
- Bitlis Kalesi
- Kef Kalesi
Camiler
- Ulu Cami-Bitlis
- Gökmeydan Cami
- Şerefiye Külliyesi Ve Cami
- Adilcevaz Tuğrul Bey Cami
- Ahlat İskender Paşa Cami
Medreseler
- İhlasiye Medresesi
- Yusufiye Medresesi
Tarihi Köprüler
- Narlıdere Köprüsü
- Ahlat Emir Bayındır Köprüsü
Hanlar
- El Aman Hanı
- Hazo Han
- Papşin Hanı
Türbeler
- Emir Bayındır Kümbeti
- Emir Ali Kümbeti
- Usta Şagirt Kümbeti
- Çifte Kümbet
- Abdurrahman Gazi Türbesi
- Şeyh Babo Kümbeti
- Küfrevi Türbesi
- Kalender Baba Kümbeti
Müze ve Ören Yeri
- Bitlis Etnografya Müzesi
- Ahlat Müzesi
- Ahlat Selçuklu Mezarlığı
- Ahlat Harabeşehir Kaya Evleri
- Aghperig Manastırı
Din
Ortodoks Hristiyan azizi Türk Nikolas bu şehirlidir.
Konum
Spor
2018-19 sezonunda BAL'da Özgüzeldere Spor yer almaktadır.Türkiye Bayanlar Voleybol İkinci Ligi de Bitlis Gençlik Spor (çekildi), erkeklerde TÜRŞAD yer almaktadır. Türkiye Erkekler Voleybol Bölgesel Ligi'nde 2 takım bulunmaktadır.
Futbol Türkiye Kupası'nda Özgüzeldere Spor, 3. turda Kastamonuspor 1966' a elenmiştir.
Bitlis'in önemli spor tesisleri: Bitlis 8 Ağustos Stadyumu (2.550), Tatvan Spor Salonu (500), Merkez Çiftkaya, Rahvan, Dideban, Tatvan Nemrut ve Yumurtatepe, Ahlat Serinbayır olmak üzere 7 adet kayak merkezi bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ "Yeni Valiler Kararnamesi Resmi Gazete'de yayımlandı: 39 ilin valisi değişti". Haberturk.com. 27 Ekim 2018. 5 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Kasım 2018.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Güncel Nüfus Değerleri
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ İnbaş, Mehmet; Demirtaş, Mehmet (2019). Tarih ve Kültürel Yönleriyle Bitlis 1. Cilt (PDF) (1. bas.). Ankara: Bitlis Eren Üniversitesi Yayınları. s. 82. ISBN .
- ^ Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Aylar (2020). "Ortaçağ İslam Coğrafyacılarına Göre Bitlis-Ahlat ve Çevresi" (PDF). Bitlis Eren Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi. s. 82. 8 Ocak 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Haziran 2024.
- ^ Prof. Dr. Metin Tuncel. "Bitlis Şehri (Tarihî Coğrafya Açısından Yaklaşım)" (PDF). Ankara Üniversitesi. s. 103. 27 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Haziran 2024.
- ^ "Tarih ve Gelecek Dergisi". Tarih ve Gelecek Dergisi. Aralık 2020. s. 1136. ISSN 2458-7672. 7 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2024.
- ^ Metin Tuncel. "Bitlis". İslam Ansiklopedisi. 23 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2024.
- ^ Abdullah Kıran (2020). "Bedlis Mirliği" (PDF). Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. s. 163–177.
- ^ Osman Gazi Özgüdenli. "Şeref Han". İslam Ansiklopedisi. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2024.
- ^ . 22 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- ^ . 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- ^ . 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Şubat 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Şubat 2020.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ . (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g h
- "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Bitlis Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Bitlis Nüfusu". nufusune.com.
- "Bitlis Nüfusu". nufusubu.com.
- ^ . 16 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
- ^ a b karayolları Genel Müdürlüğü
Dış bağlantılar
- Bitlis Valiliği26 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bitlis Ili Turkiye nin Dogu Anadolu Bolgesi nin Yukari Murat Van Bolumu nde yer alan bir ildir BitlisIlIlin Turkiye deki konumuIl sinirlari haritasiUlkeTurkiyeCografi bolgeDogu Anadolu BolgesiIdare ValiOktay CagatayYuzolcumu Toplam8294 km Nufus Toplam338 023 Yogunluk42 km Kir148 648 Sehir189375Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu434Il plaka kodu13Resmi site bitlis gov tr bitlis bel tr Ilin nufusu 350 994 tur Bu nufusun 65 1 i sehirlerde yasamaktadir 2020 sonu Ilin yuzolcumu 8 294 km2 dir Ilde km2 ye 42 kisi dusmektedir Bu sayi Guroymak ta 94 dur Ilde yillik nufus artis orani 0 83 olmustur Il merkezinin denizden yuksekligi 1637 metredir 04 Subat 2021 TUIK verilerine gore 7 ilce 13 belediye bu belediyelerde 123 mahalle ayrica 348 koy bulunmaktadir Ismi Makedonya Krali Buyuk Iskender in sehirdeki kaleyi yaptirttigi komutanlarindan Bedlis ten gelmektedir Tarihsel yapilarin agirlikta oldugu bir vadi icinde kuruldugundan Vadideki Guzel Sehir diye anilir TarihceBitlis M O 1400 yillarindan itibaren Urartular in yerlesim alaniydi M O 1280 yilinda Asur Krallarindan I Salmanassar devrinden sonra Van Golu cevresindeki daglik alanlara yerlesen Urartular MO11 yuzyila kadar Urartular in yurdu olmaya devam etmis ve 7 Yuzyila kadar Asurlular 6 Yuzyila kadar ise Medler in yonetimi altinda kalmistir Bitlis daha sonra Pers Kralligi nin kurulmasi ile tarafindan ele gecirilmistir MO 4 yuzyilda Makedonya Krali Buyuk Iskender in yonetimi altina giren ve MS 2 yuzyilda Roma Imparatoru Trajan tarafindan ele gecirilen Bitlis 7 yuzyila kadar Dogu Roma yonetiminde kaldi Turkler in 10 yuzyilla birlikte baslayan Anadolu akinlari sirasinda onemli bir ugrak yeri haline gelen Bitlis Turklerin Anadolu ya acilmasinda cok onemli bir rol ustlenmistir Onuncu yuzyilda Bitlis Bizans ile Mervaniler devletleri arasinda bir sinir sehri oldu Bu donemde Bitlis Mervaniler in kontrolu altindaydi Mervaniler den sonra Bitlis 1085 yilinda Selcuklular in eline gecti Selcuklularin ardindan Bitlis Dilmacogullari ve Ahlatsahlar in kontrolune gecti ardindan Eyyubiler tarafindan ele gecirildi Mervaniler doneminde bolgede Kurt nufusu artmistir Eyyubiler doneminde ise Harzemsahlar ve Selcuklulara karsi Eyyubiler tarafindan Hakkari den bolgeye Kurt gocu iskan ettirilmistir Bu Kurt asiretleri Bitlis Prensligi ni Serefhanlar Beyligi kurmuslardir Bitlis daha sonra Harzemsahlar ve Mogollar in saldirisina ugramistir 15 yuzyilin sonlarinda Akkoyunlu destegiyle Zirkan ve Donboli Beylikleri tarafindan isgal edilen Bitlis 1507 yilinda Safeviler tarafindan da isgal edilmistir 1514 yilindaki Caldiran Muharebesi nde Serefhanlar Osmanli egemenligini kabul etmistir Serefhanlar 1535 ile 1578 arasinda Safeviler in hakimiyetini kabul ettigi icin bu donemde Osmanli isgali altinda kalmistir 1587 yilinda Serefhanlar in Osmanli ya katilmasiyla Bitlis Serefhanlar Beyligi nin yonetimi altinda Osmanli egemenligine girmis ve bu aile yonetiminde 1847 yilina kadar kalmistir Osmanli Imparatorlugu nun idaresi altinda Bitlis ilim sanat ve kultur merkezi haline gelmistir I Dunya Savasi esnasinda bir sure Carlik Rusya sinin isgali altinda kalan Bitlis Cumhuriyet in ilanindan sonra il statusune kavusmustur Bitlis adini Bedlis ten almistir Ilceler04 Subat 2020 TUIK verilerine gore merkez ilceyle beraber 7 Ilce 13 belediye bu belediyelerde 123 mahalle ve ayrica 348 koy vardir Bitlis merkez Adilcevaz Ahlat Guroymak Hizan Mutki TatvanYonetimIllerde protokolde ilk sirada yer alan Vali merkezi yonetimi temsil eder ve Cumhurbaskani tarafindan atanir Buyuksehir disindaki illerde yerel yonetim sehirler duzeyindedir Belediye Baskani belediye sinirlari icinde kalan secmenin oy coklugu ile secilir Ayni secmen Ilce Belediye Meclisi icin de oy kullanarak ilcelerin belediye meclisleri olusturur Ildeki butun secmenler ayrica il genel meclisi icin de oy kullanarak Il Genel Meclisinin olusumunu saglarlar Il genel meclisi ve belediye meclisi uyelikleri icin yapilan secimlerde onda birlik baraj uygulamali nispi temsil sistemi belediye baskanligi seciminde ise cogunluk sistemi uygulanir Il genel meclisi ve belediye meclisi uye sayilari ilce nufusuna gore kontenjandan kalan sayilarin partilere dagilimi ise D Hondt Sistemine gore belirlenir Kanun 2972 Madde 23 Il Genel Meclisi Il Ozel Idaresinin karar organidir baskanini uyeleri arasindan gizli oyla secer Ayrica Il Genel Meclisi kendi icinden gizli oyla bir yil gorev yapacak 5 kisilik Il Encumeni ni secer Merkezi yonetim Vali ve Il Mudurlerinden olusur Il Ozel Idaresi Il Genel Meclisi ve Il Encumeni secilmislerden olusur ancak Vali baskanliginda gorev yapar Yerel yonetim ise belediye baskanlari ve belediye meclislerinden olusur Bitlis Valisi 1970 Rize dogumlu Erol Karaomeroglu dir Agustos 2023 de Sinop Valisi iken atanmistir Bitlis Belediye Baskani 1975 Bitlis dogumlu Nesrullah Tanglay AK PARTI 31 Mart 2024 secimlerinde 38 23 oy oraniyla secilmistir 2019 Turkiye yerel secimleri sonuclarina gore Bitlis Il Genel Meclisi uye sayisi 13 AK PARTI 9 HDP 1 SAADET ve 1 DP olmak uzere 24 dur Bitlis Belediye meclisi ise 14 AK PARTI 8 HDP ve 3 SAADET olmak uzere 25 uyeden olusur 2023 Turkiye genel secimleri sonucuna gore Bitlis in Turkiye Buyuk Millet Meclisi ndeki uye sayisi 3 tur YSP HDP Huseyin Olan ve Semra Caglar Gokalp ve AK PARTI Turan Bedirhanoglu NufusGuncel Nufus Degerleri TUIK 6 Subat 2024 verileri Bitlis ili nufusu 359 747 dir Bu nufusun 70 26 si sehirlerde yasamaktadir 2023 sonu Ilin yuzolcumu 8 294 km2 dir Ilde km2 ye 43 kisi dusmektedir Bu sayi Guroymak ta 95 dir Ilde yillik nufus artis orani 1 60 olmustur Nufus artis orani en yuksek ve en dusuk ilceler Ahlat 3 82 Mutki 2 39 06 Subat 2024 TUIK verilerine gore 7 Ilce 13 belediye bu belediyelerde 123 mahalle ayrica 348 koy bulunmaktadir 2023 yili sonunda Bitlis ili ve ilcelerinin yerlesim yeri ve nufusla ilgili sayisal bilgileriIlce Nufus 2022 Nufus 2023 Fark Nufus Artisi Belediye Sayisi Mahalle Sayisi Koy Sayisi Koy Nufusu Sehir nufusu Sehirde oturan Alani km2 km2 ye dusen kisiAdilcevaz 29 541 29 697 156 0 53 2 15 28 12 374 17 323 58 33 1586 19Ahlat 42 810 44 475 1 665 3 82 2 15 26 10 353 34 122 76 72 1153 39Guroymak 48 576 49 161 585 1 20 3 28 26 9 726 39 435 80 22 515 95Hizan 31 833 31 911 78 0 25 1 10 75 18 717 13 194 41 35 1021 31Merkez 72 120 73 264 1 144 1 57 2 22 76 14 645 58 619 80 01 1064 69Mutki 29 910 29 203 707 2 39 2 11 60 24 441 4 762 16 31 1069 27Tatvan 99 198 102 036 2 838 2 82 1 22 57 16 744 85 292 83 59 1885 54Bitlis 353 988 359 747 5 759 1 60 13 123 348 107 000 252 747 70 26 8293 43Ilin yillara gore nufuslari Bitlis il nufus bilgileriYil Toplam Sira Fark Sehir Kir1927 90 631 59 19 17 63872 993 81 1935 Mus iline bagli ilce statusunde1940 68 825 62 25 17 11451 711 75 1945 71 950 62 5 23 16 89955 051 77 1950 88 634 62 23 21 18 94769 687 79 1955 111 187 65 25 26 28 46582 722 74 1960 128 966 66 16 27 34 27094 696 73 1965 154 069 64 19 28 43 813110 256 72 1970 185 473 63 20 32 59 939125 534 68 1975 218 305 63 18 35 76 702141 603 65 1980 257 908 58 18 36 93 757164 151 64 1985 300 843 53 17 40 119 626181 217 60 1990 330 115 53 10 43 142 947187 168 57 2000 388 678 49 18 56 219 511169 167 44 2007 327 886 55 16 55 179 260148 626 45 2008 326 897 55 0 52 168 824158 073 48 2009 328 489 55 0 51 168 988159 501 49 2010 328 767 56 0 51 168 787159 980 49 2011 336 624 55 2 53 178 788157 836 47 2012 337 253 55 0 54 182 939154 314 46 2013 337 156 55 0 55 184 454152 702 45 2014 338 023 55 0 56 189 375148 648 44 2015 340 449 55 1 57 194 928145 521 43 2016 341 225 55 0 58 197 747143 478 42 2017 341 474 55 0 58 199 202142 272 42 2018 349 396 55 2 59 205 566143 830 41 2019 348 115 55 0 59 206 402141 713 41 2020 350 994 55 1 60 210 118140 876 40 2021 352 277 55 0 61 215 420136 857 39 2022 353 988 55 0KulturBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor with Agustos 2014 Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Tarihi Yapilar Kaleler Tatvan Kalesi Ahlat Kalesi Adilcevaz Kalesi Bitlis Kalesi Kef KalesiCamiler Ulu Cami Bitlis Gokmeydan Cami Serefiye Kulliyesi Ve Cami Adilcevaz Tugrul Bey Cami Ahlat Iskender Pasa CamiMedreseler Ocak 2014 Ihlasiye Medresesi Yusufiye MedresesiTarihi Kopruler Narlidere Koprusu Ahlat Emir Bayindir KoprusuHanlar El Aman Hani Hazo Han Papsin HaniTurbeler Emir Bayindir Kumbeti Emir Ali Kumbeti Usta Sagirt Kumbeti Cifte Kumbet Abdurrahman Gazi Turbesi Seyh Babo Kumbeti Kufrevi Turbesi Kalender Baba KumbetiMuze ve Oren Yeri Bitlis Etnografya Muzesi Ahlat Muzesi Ahlat Selcuklu Mezarligi Ahlat Harabesehir Kaya Evleri Aghperig ManastiriDin Ortodoks Hristiyan azizi Turk Nikolas bu sehirlidir KonumKonum BilgileriIlce Kurulus Yili Onceden bagli oldugu ilce Alani km Rakim mt Merkeze Uzaklik km Ulasan YollarBitlis Merkez 1 064 1 637 13 Adilcevaz 1953 Ahlat 1 586 1 683 85 11 Ahlat Cumh once 1 153 1 703 62 11 Guroymak 1987 Merkez 515 1 308 33 31Hizan 1936 Merkez 1 021 1 472 52 gt gt gt Mutki Cumh once 1 069 1 486 21 13 gt Tatvan 1936 Ahlat 1 885 1 656 25 32 12BITLIS 1935 MUS 8 294Spor2018 19 sezonunda BAL da Ozguzeldere Spor yer almaktadir Turkiye Bayanlar Voleybol Ikinci Ligi de Bitlis Genclik Spor cekildi erkeklerde TURSAD yer almaktadir Turkiye Erkekler Voleybol Bolgesel Ligi nde 2 takim bulunmaktadir Futbol Turkiye Kupasi nda Ozguzeldere Spor 3 turda Kastamonuspor 1966 a elenmistir Bitlis in onemli spor tesisleri Bitlis 8 Agustos Stadyumu 2 550 Tatvan Spor Salonu 500 MerkezCiftkaya Rahvan Dideban Tatvan Nemrut ve Yumurtatepe Ahlat Serinbayir olmak uzere 7 adet kayak merkezi bulunmaktadir Kaynakca Yeni Valiler Kararnamesi Resmi Gazete de yayimlandi 39 ilin valisi degisti Haberturk com 27 Ekim 2018 5 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Kasim 2018 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Guncel Nufus Degerleri isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Inbas Mehmet Demirtas Mehmet 2019 Tarih ve Kulturel Yonleriyle Bitlis 1 Cilt PDF 1 bas Ankara Bitlis Eren Universitesi Yayinlari s 82 ISBN 978 605 61507 7 7 Dr Ogr Uyesi Mustafa Aylar 2020 Ortacag Islam Cografyacilarina Gore Bitlis Ahlat ve Cevresi PDF Bitlis Eren Universitesi Fen Edebiyat Fakultesi s 82 8 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Haziran 2024 Prof Dr Metin Tuncel Bitlis Sehri Tarihi Cografya Acisindan Yaklasim PDF Ankara Universitesi s 103 27 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Haziran 2024 Tarih ve Gelecek Dergisi Tarih ve Gelecek Dergisi Aralik 2020 s 1136 ISSN 2458 7672 7 Temmuz 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Haziran 2024 Metin Tuncel Bitlis Islam Ansiklopedisi 23 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Haziran 2024 Abdullah Kiran 2020 Bedlis Mirligi PDF Anemon Mus Alparslan Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi s 163 177 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Osman Gazi Ozgudenli Seref Han Islam Ansiklopedisi 28 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Haziran 2024 22 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2020 Arsivlenmis kopya 26 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ocak 2020 1 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2020 2 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2020 Arsivlenmis kopya 21 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Subat 2024 Arsivlenmis kopya PDF 24 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 10 Subat 2020 Fasikul I Mufassal Neticeler Icmal Tablolari PDF 28 Tesrinevvel 1927 Umumi Nufus Tahriri DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Mayis 2021 PDF 20 Ilktesrin 1940 Genel Nufus Sayimi DIE 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2016 PDF 21 Ekim 1945 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 22 Ekim 1950 Umumi Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1955 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 1965 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1970 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1975 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1980 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f g h Adrese Dayali Nufus Kayit Sistemi Sonuclari html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Bitlis Nufusu nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Bitlis Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Bitlis Nufusu nufusubu com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link 16 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Icisleri Bakanligi Iller Idaresi Genel Mudurlugu a b karayollari Genel MudurluguDis baglantilarBitlis Valiligi26 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde