Sveti Kalesi (Gürcüce: სვეტის ციხე), tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Cevizli köyünde Orta Çağ'da Gücülerden kalma kaledir.
Genel bilgiler | |
---|---|
Durum | Harabe |
Tür | Kale |
Mimari tarz | Gürcü mimarisi |
Konum | Cevizli, Şavşat |
Koordinatlar | 41°19′19″K 42°22′05″D / 41.32194°K 42.36806°D |
Tamamlanma | 11. yüzyıl |
Teknik ayrıntılar | |
Malzeme | Taş, kireç harcı |
Tarihçe
Sveti (სვეტი), Gürcüce bir kelime olup sütuna veya silindirik yüksek yapıya denir. Artvin ilinin merkez ilçesindeki Seyitler köyünün eski adı ve bu köydeki eski Gürcü kilisesi de Sveti adını taşımaktadır. Sveti Kalesi'nin bulunduğu Şavşeti bölgesi, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan yerlerden biridir. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve kaleyi 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. Sveti Kalesi'nden Sumbat Davitisdze ile Vahuşti’nin eserlerinde de söz edilmiştir. Nitekim kale, 11. yüzyılda Tbeti piskoposu Saba Mtbevari tarafından Bizans saldırılarına karşı inşa edilmiştir. Kalenin bulunduğu tepenin güneydoğu eteğindeki bir alanın günümüzde “Virane Şehir” olarak adlandırması, burada eskiden bir yerleşimin bulunduğuna işaret etmektedir.
Kalıntılar
Sveti Kalesi, megalit bir yapı olup kalıntıları Cevizli köyünün kuzeybatısındaki yüksek tepede yer alır. Bu tepenin uzunluğu 900 metredir ve güney eteği, doğu-batı yönünde kaya sütunlarla ikiye ayrılmıştır. Kalenin adı da bu sütun formundaki kayalardan gelir. Tepenin doğu tarafında kalan iki kaya sütunu üzerine kireç harçlı duvar kalıntıları vardır. Tepenin görece geniş ve eğimsiz olan orta kısmında yapı kalıntısı tespit edilmiştir. Bu kalıntının bir eve ait olduğu tahmin edilmektedir. Bu kısımda bulunan dörtgen planlı iki yapı birbirine asimetrik biçimde inşa edilmiştir. Bu iki yapının arasında başka iki yapı daha bulunmaktadır. Bu yapılardan birinin iç duvarlarının sıvanmış olması, su sarnıcı olması ihtimalini desteklemektedir. Biraz daha küçük olan ikinci yapı, harç kullanılmadan inşa edilmiş olup günümüzde içi taşlarla dolmuştur. Tepenin batı kısmındaki kaya sütunların üzerinde iyice parçalanmış kireç harçlı duvar kalıntıları vardır. Burada da kireç harcıyla inşa edilmiş yapıların bulunduğu anlaşılmaktadır. Bu yapıların, tepenin orta ve doğu kesimindeki yapılarla birlikte eskiden bir kompleksi oluşturduğu ve kompleksin bu kayanın üst kesimini tamamen kapladığı görülmektedir. Günümüzde buranın "Virane Şehir" olarak anılması bu durumla açıklanabilir. Kalenin bulunduğu tepe geniş bir alanı görmektedir. Burada Şavşeti ile İmerhevi’nin büyük kısmı, Tzepta Kalesi ile ’nin etrafı, Arsiani Dağları’nın batı etekleri, 'nin orta ve üst bölümleri görülebilmektedir. Bu vadi, Arsiani Dağları’nın aşılmasıyla tarihsel Samtshe ve Şavşeti bölgelerini birbirine bağlıyordu. Kalenin bulunduğu kayanın güney tarafının dibinde, eski adı Tsihisdziri olan ve Gürcücede "kale dibi" anlamına gelen Kayadibi köyü bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ a b c 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 43-44. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Gürcü Dilinin Açıklamalı Sözlüğü (ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი), Tiflis, 1950-1964, 8 cilt". 11 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Haziran 2024.
- ^ Şavşeti (შავშეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2011, s. 16. 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 978-9941-407-11-6.
- ^ "Sumbat Davitisdze, Bagratlıların Hayatı ve Hikâyesi (ცხოვრება და უწყება ბაგრატონიანთა), Tiflis, 1990, s. 58". 3 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2024.
- ^ "İvane Cavahişvili, Bütün Eserleri (თხზულებანი), II. Cilt, Tiflis, 1983, s. 61" (PDF). 14 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 1 Haziran 2024.
- ^ Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 315, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sveti Kalesi Gurcuce სვეტის ციხე tarihsel Savseti bolgesinde gunumuzde Artvin ilinin Savsat ilcesine bagli Cevizli koyunde Orta Cag da Guculerden kalma kaledir Sveti KalesiGenel bilgilerDurumHarabeTurKaleMimari tarzGurcu mimarisiKonumCevizli SavsatKoordinatlar41 19 19 K 42 22 05 D 41 32194 K 42 36806 D 41 32194 42 36806Tamamlanma11 yuzyilTeknik ayrintilarMalzemeTas kirec harciTarihceSveti სვეტი Gurcuce bir kelime olup sutuna veya silindirik yuksek yapiya denir Artvin ilinin merkez ilcesindeki Seyitler koyunun eski adi ve bu koydeki eski Gurcu kilisesi de Sveti adini tasimaktadir Sveti Kalesi nin bulundugu Savseti bolgesi tarihsel Gurcistan i olusturan yerlerden biridir Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve kaleyi 16 yuzyilin ortasinda Gurculerden ele gecirmistir Sveti Kalesi nden Sumbat Davitisdze ile Vahusti nin eserlerinde de soz edilmistir Nitekim kale 11 yuzyilda Tbeti piskoposu Saba Mtbevari tarafindan Bizans saldirilarina karsi insa edilmistir Kalenin bulundugu tepenin guneydogu etegindeki bir alanin gunumuzde Virane Sehir olarak adlandirmasi burada eskiden bir yerlesimin bulunduguna isaret etmektedir KalintilarSveti Kalesi megalit bir yapi olup kalintilari Cevizli koyunun kuzeybatisindaki yuksek tepede yer alir Bu tepenin uzunlugu 900 metredir ve guney etegi dogu bati yonunde kaya sutunlarla ikiye ayrilmistir Kalenin adi da bu sutun formundaki kayalardan gelir Tepenin dogu tarafinda kalan iki kaya sutunu uzerine kirec harcli duvar kalintilari vardir Tepenin gorece genis ve egimsiz olan orta kisminda yapi kalintisi tespit edilmistir Bu kalintinin bir eve ait oldugu tahmin edilmektedir Bu kisimda bulunan dortgen planli iki yapi birbirine asimetrik bicimde insa edilmistir Bu iki yapinin arasinda baska iki yapi daha bulunmaktadir Bu yapilardan birinin ic duvarlarinin sivanmis olmasi su sarnici olmasi ihtimalini desteklemektedir Biraz daha kucuk olan ikinci yapi harc kullanilmadan insa edilmis olup gunumuzde ici taslarla dolmustur Tepenin bati kismindaki kaya sutunlarin uzerinde iyice parcalanmis kirec harcli duvar kalintilari vardir Burada da kirec harciyla insa edilmis yapilarin bulundugu anlasilmaktadir Bu yapilarin tepenin orta ve dogu kesimindeki yapilarla birlikte eskiden bir kompleksi olusturdugu ve kompleksin bu kayanin ust kesimini tamamen kapladigi gorulmektedir Gunumuzde buranin Virane Sehir olarak anilmasi bu durumla aciklanabilir Kalenin bulundugu tepe genis bir alani gormektedir Burada Savseti ile Imerhevi nin buyuk kismi Tzepta Kalesi ile nin etrafi Arsiani Daglari nin bati etekleri nin orta ve ust bolumleri gorulebilmektedir Bu vadi Arsiani Daglari nin asilmasiyla tarihsel Samtshe ve Savseti bolgelerini birbirine bagliyordu Kalenin bulundugu kayanin guney tarafinin dibinde eski adi Tsihisdziri olan ve Gurcucede kale dibi anlamina gelen Kayadibi koyu bulunmaktadir Kaynakca a b c 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2016 s 43 44 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 Gurcu Dilinin Aciklamali Sozlugu ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი Tiflis 1950 1964 8 cilt 11 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Haziran 2024 Savseti შავშეთი Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikidze Cemal Karalidze Batum 2011 s 16 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde 978 9941 407 11 6 Sumbat Davitisdze Bagratlilarin Hayati ve Hikayesi ცხოვრება და უწყება ბაგრატონიანთა Tiflis 1990 s 58 3 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2024 Ivane Cavahisvili Butun Eserleri თხზულებანი II Cilt Tiflis 1983 s 61 PDF 14 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 1 Haziran 2024 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar ტაო კლარჯეთი ისტორიისა და კულტურის ძეგლები Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili Tiflis 2018 s 315 ISBN 978 9941 478 17 8