Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aulus Persius Flaccus ya da bilinen adıyla Persius (34 - 62), Etrüsk kökenli Romalı şair ve hicivci.
| Aulus Persius Flaccus | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 4 Aralık 34 Volaterrae, Italia, Roma İmparatorluğu |
| Ölüm | 24 Kasım 62 (27 yaşında) |
| Meslek | Şair |
| Milliyet | Etrüsk |
| Vatandaşlık | Roma |
| Dönem | Gümüş Çağ |
Hayatı
4 Aralık 34'te Etruria'nın Volaterrae kentinde doğmuştur, soylu bir Etrüsk süvarisi ve yazar olan babasını 6 yaşındayken yitirmiştir. Üvey babası da erkenden ölünce annesi, teyzesi ve kız kardeşi ile birlikte büyümüştür. 12 yaşındayken ünlü dilbilimci ve hatip Verginius Flavus ile çalışmak üzere Roma'ya gelmiştir. 16 yaşındayken stoacı filozof 'un öğrencisi olmuş, bu filozof onun zeka gelişimini derinden etkilemiştir. Persius ile oğluymuş gibi ilgilenen da onun başka bir dostu idi. Renkli arkadaş çevresinin öbür üyeleri de kendisinden oldukça yaşlı bir ozan , Calpurnius Statura, hatip , araştırmacılar Claudius Agathinus ve Petronius Aristoktares idi. Filozoflar arasında saraya girip çıkan Lucius Annaeus Seneca ile yakın dostluğu yoktu ancak Seneca'nın yeğeni olan genç ozan Lucanus kendisine hayrandı.
Persius 24 Kasım 62'de 27 yaşında iken mide hastalığından ölmüştür. Cornutus ve Caesius Bassus onun tamamlanmamış hicivlerini yayınlama işini üstlenmişlerdir. Aralarında bir 'nın da bulunduğu gençlik yapıtlarını bir yana bırakmışlardır. Taşlamaların kitaptaki sırası, yazılış sıralarını yansıtmayıp ölçüsü 'dir.
Edebî kişiliği
Yaklaşık 600 hexameter dizesinden oluşan altı hicivden (satirik şiir) önce giriş niteliğinde kısa bir şiir vardır. Bunda ozan birkaç altın ve karın tokluğu uğruna zorla esinlenen öbür ozanlardan farklı olarak ozan olmadığını açıklar. Ozan olmak onun kendi tutkusudur.
Birinci hicviyesinde dönemin kimi kusurları görmezden gelinemez. Bu dönemde herkes şiir yazma ve yazdıklarını dinleyici önünde okuma çılgınlığına kapılmıştır. Bu durum şiirde bozulma demektir. Persius'un okuyucusu az olacaktır ancak bu önemli değildir. Persius bu şiirde kendini büyük Romalı hicivcilerin ve eski komedinin izleyicisi olarak tanımlar. İkinci hicviye Plotius Macrinus'a yazılmıştır. Bu çağ abartı, duygusuzluk ve samimiyetsizlik çağıdır. Bu kusurlar din alanında sahte dindarlık içeren davranışlarla açığa çıkar. Saçma adaklarla doğru olmayan bir şey tanrılardan istenemez. Tanrıya onurlu bir sadakat sunulmalıdır. Eskilerin sunduğu buğday sunu olarak yeterlidir. Üçüncü hicviyede anlatılan ana fikir insanın içindeki tembelliği yenmesi ve kendini felsefeye vermesidir. Stoa felsefesinin ilkelerini bilmek yetmez, onları uygulamak da gerekir. Zenginlik ve gençlik yılları mazeret olamaz, özellikle bunlar sağlam bir ahlaki bilincin oluşması için çok yararlıdırlar. Sıradaki hicviyede herkes birbirinin kusurunu açığa çıkarma konusunda çok başarılıdır ancak bizzat kendini tanıma konusunda hiç çaba göstermez. Beşinci sıradaki 'a yazılmıştır. En uzun şiirdir. Öğretmenine teşekkür ederek yalnızca bilge kişinin özgür olduğunu anlatır. Sonuncusu ise 'a yazılmıştır. Düşünmeye uygun bir mevsim olan sonbaharda Persius dostu Bassus'a artık Sabin evine çekildiğini söyleyerek lirik şiir aracılığı ile onu över. Bu şiirde konudan konuya geçerek kendinden söz etmeye başlar. Aldığı eğitim sayesinde ruh dinginliğine ulaşmıştır. Ne cimridir ne de saçıp savurur, kendinden memnundur. Mirasçısını mutlu etmek için yemeyip içmeyip biriktirenler mutsuzdur. Oysa dostu için sermayesini harcamakta tereddüt etmiyorsa bilge kişi mutludur.
Persius'un felsefedeki kaynağı öğretmeni Cornutus'tur. Öğretmeni ona gerekli bilgiyi vermiştir, kendisi de ona iyi bir örnek olmuştur. Cornutus yalnız bilge kişinin özgür olduğunu söyleyen stoa öğretisini izliyordu. Persius'un örnekleri Platon'un diyalogları ve stoacı ile kinik felsefedeki sert tartışmalardır. Bunların bir araya gelmesi, hem biçim olarak hem de içerik olarak Persius'ta Horatius'ta olduğundan daha belirgindir. Persius, mimos sanatından etkilenmiştir. Persius'un kendisi toplumsal eleştiri açısından bir otorite olarak eski Atina komedisini işlediğini söyler ancak yaşayan politikacılara değinmek yerine evrensel olarak geçerli olan durumlar için çaba gösterir.
İlham kaynağı olarak 'un adını vermesine karşın Persius yaşayan kişilere karşı saldırılarında ona öykünmemiştir. Öğretmen olarak Horatius onun için daha önemli olmuştur. Horatius teorik olarak hicvi şiir olarak tanımlamamıştı, oysa pratikte onu özel bir şiir türü haline getirmişti. Bu türde sözcükler gerçeklikten doğan bir ihtiyaçla yüz yüze gelmek zorundaydılar. Aynısı Persius için de söylenebilir. O canlı bir resim gibi olan şiirlerini o sıralar çok tutulan mitolojik şiire karşı yazmıştır, mitolojiyle dolu olan bu şiirler gerçeklikten yoksundu. Ozan, ara verenleri övmek yerine düşünmesi için kendisine yiyecek veren Cornutus'u övmüştür.
Ayrıntılara inilecek olursa Horatius'tan çok şey almıştır, bunların bazıları programlıdır, pek çoğu ise çok hünerli bir biçimde değiştirilmiştir. Persius hicviyelerini konuşma biçiminde tasarlamıştır. Bununla birlikte konuşmacıların değişmesi sık sık tartışmaya açıktır. Üstelik konuşmacılar açık bir karakter üstlenmezler. Diyaloglar sık sık ve birdenbire didaktik konuşmaya dönüşür. Persius bunu yaparak sıradan bir günlük konuşma etkisi uyandırmayı amaçlamıştır.
Kaynakça
- Conte, Gian Bagio (1994). Latin Literature: A History (İngilizce). Joseph B. Solodow, çev. Londra: Johns Hopkins University Press.
- Erim, Müzehher (1987). Latin Edebiyatı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- (1969). La Letteratura Latina dell'Eta Imperiale (İtalyanca). Milano: Sansoni/Academia.
- (1973). Storia della Letteratura Latina (İtalyanca). Roma: Societa Editrice Dante Aligieri.
- (1966). A Handbook of Latin Literature (University Paperbacks) (İngilizce). Londra: Methuen & Co.
- (1997). A History of Roman Literature (İngilizce). 2. New York: E. J. Brill.
İşbu madde Fatma Gül Özaktürk tarafından CC BY-SA 3.0 lisansı altında yayımlanan metin içermektedir.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aulus Persius Flaccus ya da bilinen adiyla Persius 34 62 Etrusk kokenli Romali sair ve hicivci Aulus Persius FlaccusDogum4 Aralik 34 34 12 04 Volaterrae Italia Roma ImparatorluguOlum24 Kasim 62 27 yasinda MeslekSairMilliyetEtruskVatandaslikRomaDonemGumus CagHayati4 Aralik 34 te Etruria nin Volaterrae kentinde dogmustur soylu bir Etrusk suvarisi ve yazar olan babasini 6 yasindayken yitirmistir Uvey babasi da erkenden olunce annesi teyzesi ve kiz kardesi ile birlikte buyumustur 12 yasindayken unlu dilbilimci ve hatip Verginius Flavus ile calismak uzere Roma ya gelmistir 16 yasindayken stoaci filozof un ogrencisi olmus bu filozof onun zeka gelisimini derinden etkilemistir Persius ile ogluymus gibi ilgilenen da onun baska bir dostu idi Renkli arkadas cevresinin obur uyeleri de kendisinden oldukca yasli bir ozan Calpurnius Statura hatip arastirmacilar Claudius Agathinus ve Petronius Aristoktares idi Filozoflar arasinda saraya girip cikan Lucius Annaeus Seneca ile yakin dostlugu yoktu ancak Seneca nin yegeni olan genc ozan Lucanus kendisine hayrandi Persius 24 Kasim 62 de 27 yasinda iken mide hastaligindan olmustur Cornutus ve Caesius Bassus onun tamamlanmamis hicivlerini yayinlama isini ustlenmislerdir Aralarinda bir nin da bulundugu genclik yapitlarini bir yana birakmislardir Taslamalarin kitaptaki sirasi yazilis siralarini yansitmayip olcusu dir Edebi kisiligiYaklasik 600 hexameter dizesinden olusan alti hicivden satirik siir once giris niteliginde kisa bir siir vardir Bunda ozan birkac altin ve karin toklugu ugruna zorla esinlenen obur ozanlardan farkli olarak ozan olmadigini aciklar Ozan olmak onun kendi tutkusudur Birinci hicviyesinde donemin kimi kusurlari gormezden gelinemez Bu donemde herkes siir yazma ve yazdiklarini dinleyici onunde okuma cilginligina kapilmistir Bu durum siirde bozulma demektir Persius un okuyucusu az olacaktir ancak bu onemli degildir Persius bu siirde kendini buyuk Romali hicivcilerin ve eski komedinin izleyicisi olarak tanimlar Ikinci hicviye Plotius Macrinus a yazilmistir Bu cag abarti duygusuzluk ve samimiyetsizlik cagidir Bu kusurlar din alaninda sahte dindarlik iceren davranislarla aciga cikar Sacma adaklarla dogru olmayan bir sey tanrilardan istenemez Tanriya onurlu bir sadakat sunulmalidir Eskilerin sundugu bugday sunu olarak yeterlidir Ucuncu hicviyede anlatilan ana fikir insanin icindeki tembelligi yenmesi ve kendini felsefeye vermesidir Stoa felsefesinin ilkelerini bilmek yetmez onlari uygulamak da gerekir Zenginlik ve genclik yillari mazeret olamaz ozellikle bunlar saglam bir ahlaki bilincin olusmasi icin cok yararlidirlar Siradaki hicviyede herkes birbirinin kusurunu aciga cikarma konusunda cok basarilidir ancak bizzat kendini tanima konusunda hic caba gostermez Besinci siradaki a yazilmistir En uzun siirdir Ogretmenine tesekkur ederek yalnizca bilge kisinin ozgur oldugunu anlatir Sonuncusu ise a yazilmistir Dusunmeye uygun bir mevsim olan sonbaharda Persius dostu Bassus a artik Sabin evine cekildigini soyleyerek lirik siir araciligi ile onu over Bu siirde konudan konuya gecerek kendinden soz etmeye baslar Aldigi egitim sayesinde ruh dinginligine ulasmistir Ne cimridir ne de sacip savurur kendinden memnundur Mirascisini mutlu etmek icin yemeyip icmeyip biriktirenler mutsuzdur Oysa dostu icin sermayesini harcamakta tereddut etmiyorsa bilge kisi mutludur Persius un felsefedeki kaynagi ogretmeni Cornutus tur Ogretmeni ona gerekli bilgiyi vermistir kendisi de ona iyi bir ornek olmustur Cornutus yalniz bilge kisinin ozgur oldugunu soyleyen stoa ogretisini izliyordu Persius un ornekleri Platon un diyaloglari ve stoaci ile kinik felsefedeki sert tartismalardir Bunlarin bir araya gelmesi hem bicim olarak hem de icerik olarak Persius ta Horatius ta oldugundan daha belirgindir Persius mimos sanatindan etkilenmistir Persius un kendisi toplumsal elestiri acisindan bir otorite olarak eski Atina komedisini isledigini soyler ancak yasayan politikacilara deginmek yerine evrensel olarak gecerli olan durumlar icin caba gosterir Ilham kaynagi olarak un adini vermesine karsin Persius yasayan kisilere karsi saldirilarinda ona oykunmemistir Ogretmen olarak Horatius onun icin daha onemli olmustur Horatius teorik olarak hicvi siir olarak tanimlamamisti oysa pratikte onu ozel bir siir turu haline getirmisti Bu turde sozcukler gerceklikten dogan bir ihtiyacla yuz yuze gelmek zorundaydilar Aynisi Persius icin de soylenebilir O canli bir resim gibi olan siirlerini o siralar cok tutulan mitolojik siire karsi yazmistir mitolojiyle dolu olan bu siirler gerceklikten yoksundu Ozan ara verenleri ovmek yerine dusunmesi icin kendisine yiyecek veren Cornutus u ovmustur Ayrintilara inilecek olursa Horatius tan cok sey almistir bunlarin bazilari programlidir pek cogu ise cok hunerli bir bicimde degistirilmistir Persius hicviyelerini konusma biciminde tasarlamistir Bununla birlikte konusmacilarin degismesi sik sik tartismaya aciktir Ustelik konusmacilar acik bir karakter ustlenmezler Diyaloglar sik sik ve birdenbire didaktik konusmaya donusur Persius bunu yaparak siradan bir gunluk konusma etkisi uyandirmayi amaclamistir KaynakcaConte Gian Bagio 1994 Latin Literature A History Ingilizce Joseph B Solodow cev Londra Johns Hopkins University Press Erim Muzehher 1987 Latin Edebiyati Istanbul Remzi Kitabevi 1969 La Letteratura Latina dell Eta Imperiale Italyanca Milano Sansoni Academia 1973 Storia della Letteratura Latina Italyanca Roma Societa Editrice Dante Aligieri 1966 A Handbook of Latin Literature University Paperbacks Ingilizce Londra Methuen amp Co 1997 A History of Roman Literature Ingilizce 2 New York E J Brill Isbu madde Fatma Gul Ozakturk tarafindan CC BY SA 3 0 lisansi altinda yayimlanan metin icermektedir