Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede bulunmasına karşın yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Haziran 2020) () |
İtalya (Italia), Roma Cumhuriyeti ve ardından gelen Roma İmparatorluğu döneminde İtalya yarımadasına verilen isim.
Cumhuriyet ve Augustus'un düzenlemeleri döneminde İtalya
Cumhuriyet döneminde, İtalya (Rubicon'dan Calabria'ya kadar uzanıyordu) bir Roma eyaleti değildi ancak Roma şehrinin toprağı olduğu için özel bir statüye sahipti: örneğin askeri komutanlar ordularını beraberlerinde İtalya topraklarına sokamazlardı ve bu sebeple Jül Sezar ordusuyla Rubicon nehrini geçtiğinde iç savaşın başladığı anlaşılmıştı.
İtalya adının kapsadığı alan zaman içerisinde değişmiştir. Strabo'ya göre (Coğrafya, v 1), isim başlangıçta Messina Boğazı ve Salerno körfezi ile Taranto Körfezi arasında kalan bölgeyi tanımlarken; sonradan İtalya tüm yarımadayı ve Istria bölgesi kenti olan Colonia Pietas Iulia Pola'yı da kapsayacak şekilde genişledi ve nihayet Jül Sezar'ın Gallia Transpadana—Cisalpina Galya'nın "Po'nun ötesinde" kalan toprakları— sakinlerine Roma yurttaşlığı vermesiyle birlikte İtalya'nın sınırları Alplere kadar uzandı.
Sosyal savaşların sona ermesiyle birlikte (MÖ 2. yüzyıl) Roma, İtalyanın tüm müttefiklerinin Roma toplumuna girmesine izin verdi ve tüm halklara yurttaşlık verildi.
İmparatorlurluğun başlangıcında, İtalya değişik statülere sahip toprakların bir bileşkesiydi. Municipii olarak adlandırılan bazı şehirler kısmi özerkliğe sahipken, diğerleri yani koloniler Romalıların kendisi tarafından kurulmuşlardı. Yaşlı Pliny'nin,Doğal Tarih adlı kitabında(iii 4629 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .) bahsettiğine göre Augustus MÖ 7 yılında İtalyayı toplam on bir regiones'e bölmüştür:
- Regio I Latium et Campania
- Regio II Apulia et Calabria
- Regio III Lucania et Brutii
- Regio IV Samnium
- Regio V Picenum
- Regio VI Umbria et Ager Gallicus
- Regio VII Etruria
- Regio VIII Aemilia
- Regio IX Liguria
- Regio X Venetia et Histria
- Regio XI Transpadana
İtalya "eyaleti", Augustus ve vârisleri tarafından gerek imar gerekse ulaşım ağının mükemmelliği açısında her zaman el üstünde tutulmuştu. İtalya eyaletinin ekonomisi, tarım, el sanatları ve endüstri ile gelişmiş ve diğer eyaletlere ihracat yapacak hale gelmişti. Eyaletin nüfusu, Augustus tarafından yaptırılan ve sadece erkek yurttaşların sayıldığı üç nüfus sayımına göre sırasıyla, MÖ 28'de 4,063,000, MÖ 8'de 4,233,000 ve 14 yılında 4,937,000 kişidir. Kadınlar ve çocuklarda dahil edildiğinde İtalya eyaletinin 1. yüzyıldaki toplam nüfusu yaklaşık 10 milyon civarında olmalıydı.
2. ve 3. yüzyıllarda İtalya
İmparatorluğun tamamına Roma yurttaşı olma hakkı verilince, İtalya eyaleti diğer zengin eyaletler karşısında gerilemeye başladı. Dahası, İtalya birde 3. yüzyılda barbar kabilelerin saldırılarıyla uğraşmak zorunda kalacaktı.
Diokletian, imparatorluğu dört parçaya (dört diocese) böldü. Diocesis Italiae, Batı Augustus'unun hükümranlığında ve her biri bir tarafından yönetilen iki bölgeye ayrılmıştı:
- Italia suburbicaria ("Roma yönetiminde")
- Tuscia et Umbria
- Valeria
- Campania et Samnium
- Apulia et Calabria
- Sicilia
- Sardinia et Corsica
- Italia annonaria, Başkenti Mediolanum olmak üzere (Milano)
- Venetia et Histria
- Aemilia et Liguria
- Flaminia et Picenum
- Rhaetia
- Alpes Cottiae
Eski İtalyan bölgeleri olan Alpes Poeninae ve Alpes Maritimae, Diocesis Galliarum bölgesine bağlandı.
4. ve 5. yüzyıllarda İtalya
Barbar saldırıları Roma'nın en önemli sorunu haline gelince imparatorlar Roma dışına, diğer eyaletlere gitmek zorunda kaldılar ve bu durum eyaletin daha da gerilemesine yol açtı. Nihayet 330 yılında imparator I. Konstantin başkenti, imparatorluk sarayı, ekonomi yönetimi ve askeri yapılanma da dahil olmak üzere Konstantinopolis'e taşıdı.
İmparator Theodosius'un ölümü üzerine (395), İtalya Batı Roma İmparatorluğu'nun bir parçası oldu. Ardından gelen barbar istilası sırasında başkent Mediolanum'dan Ravenna'ya (402) taşındı. Roma 403 yılında, son kez talan edilmesinin üzerinden yedi yüzyıl geçtikten sonra Vizigotlar'ın kralı Alaric tarafından yeniden yağmaladı. Kuzey İtalya Attila liderliğindeki Hunlar'ın saldırısına uğradı ve Roma 410 yılında bir kez daha komutasındaki Vizigotlar tarafından yağmalandı.
Barbar generalleri tarafından kontrol edilen zayıf İmparatorların idaresindeki İtalya kıyıları sürekli saldırı altındaydı. 476 yılında Romulus Augustus'un ölmesi ve imparatorluk alâmetlerinin Konstantinopolis'e geri dönmesiyle Batı Roma İmparatorluğu sona erdi. Takip eden birkaç on yıl boyunca İtalya, önce Odoacer, sonra Ostrogotlar ve son olarak Bizans İmparatorluğu tarafından idare edildi. Ancak Lombard işgalinin ardından birkaç krallığa bölünen İtalya, on üç yüzyıl boyunca bir daha yeniden birlik olamayacaktı.
Kaynakça
- Roma tarihinde coğrafi boşluklar (İtalyanca)
- 400 yılında Roma Devleti haritası (Compilation 'notitia dignitatum')
Dış bağlantılar
- The Latin Library adlı internet sitesinde 410 yılı civarındaki İtalya ve Roma'yı tasvir eden 'a ait bir şiir De Reditu 9 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (Latince)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Haziran 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Italya Italia Roma Cumhuriyeti ve ardindan gelen Roma Imparatorlugu doneminde Italya yarimadasina verilen isim MS 125 yilinda Roma Imparatorlugu nun Italya eyaletiTabula Peutingeriana nin bir parcasi Italya nin guney kisimlarini gosteren 4 yuzyil dan kalma bir haritaCumhuriyet ve Augustus un duzenlemeleri doneminde ItalyaCumhuriyet doneminde Italya Rubicon dan Calabria ya kadar uzaniyordu bir Roma eyaleti degildi ancak Roma sehrinin topragi oldugu icin ozel bir statuye sahipti ornegin askeri komutanlar ordularini beraberlerinde Italya topraklarina sokamazlardi ve bu sebeple Jul Sezar ordusuyla Rubicon nehrini gectiginde ic savasin basladigi anlasilmisti Italya adinin kapsadigi alan zaman icerisinde degismistir Strabo ya gore Cografya v 1 isim baslangicta Messina Bogazi ve Salerno korfezi ile Taranto Korfezi arasinda kalan bolgeyi tanimlarken sonradan Italya tum yarimadayi ve Istria bolgesi kenti olan Colonia Pietas Iulia Pola yi da kapsayacak sekilde genisledi ve nihayet Jul Sezar in Gallia Transpadana Cisalpina Galya nin Po nun otesinde kalan topraklari sakinlerine Roma yurttasligi vermesiyle birlikte Italya nin sinirlari Alplere kadar uzandi Sosyal savaslarin sona ermesiyle birlikte MO 2 yuzyil Roma Italyanin tum muttefiklerinin Roma toplumuna girmesine izin verdi ve tum halklara yurttaslik verildi Imparatorlurlugun baslangicinda Italya degisik statulere sahip topraklarin bir bileskesiydi Municipii olarak adlandirilan bazi sehirler kismi ozerklige sahipken digerleri yani koloniler Romalilarin kendisi tarafindan kurulmuslardi Yasli Pliny nin Dogal Tarih adli kitabinda iii 4629 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde bahsettigine gore Augustus MO 7 yilinda Italyayi toplam on bir regiones e bolmustur Augustus tarafindan idari olarak duzenlenen Roma Italyasi yesil alan Regio I Latium et Campania Regio II Apulia et Calabria Regio III Lucania et Brutii Regio IV Samnium Regio V Picenum Regio VI Umbria et Ager Gallicus Regio VII Etruria Regio VIII Aemilia Regio IX Liguria Regio X Venetia et Histria Regio XI Transpadana Italya eyaleti Augustus ve varisleri tarafindan gerek imar gerekse ulasim aginin mukemmelligi acisinda her zaman el ustunde tutulmustu Italya eyaletinin ekonomisi tarim el sanatlari ve endustri ile gelismis ve diger eyaletlere ihracat yapacak hale gelmisti Eyaletin nufusu Augustus tarafindan yaptirilan ve sadece erkek yurttaslarin sayildigi uc nufus sayimina gore sirasiyla MO 28 de 4 063 000 MO 8 de 4 233 000 ve 14 yilinda 4 937 000 kisidir Kadinlar ve cocuklarda dahil edildiginde Italya eyaletinin 1 yuzyildaki toplam nufusu yaklasik 10 milyon civarinda olmaliydi 2 ve 3 yuzyillarda ItalyaAntoninus Pius a ait bu sestertius un arka yuzunde Italya kisilestirilmistir Imparatorlugun tamamina Roma yurttasi olma hakki verilince Italya eyaleti diger zengin eyaletler karsisinda gerilemeye basladi Dahasi Italya birde 3 yuzyilda barbar kabilelerin saldirilariyla ugrasmak zorunda kalacakti Diokletian imparatorlugu dort parcaya dort diocese boldu Diocesis Italiae Bati Augustus unun hukumranliginda ve her biri bir tarafindan yonetilen iki bolgeye ayrilmisti Italia suburbicaria Roma yonetiminde Tuscia et Umbria Valeria Campania et Samnium Apulia et Calabria Sicilia Sardinia et Corsica Italia annonaria Baskenti Mediolanum olmak uzere Milano Venetia et Histria Aemilia et Liguria Flaminia et Picenum Rhaetia Alpes Cottiae Eski Italyan bolgeleri olan Alpes Poeninae ve Alpes Maritimae Diocesis Galliarum bolgesine baglandi 4 ve 5 yuzyillarda ItalyaBarbar saldirilari Roma nin en onemli sorunu haline gelince imparatorlar Roma disina diger eyaletlere gitmek zorunda kaldilar ve bu durum eyaletin daha da gerilemesine yol acti Nihayet 330 yilinda imparator I Konstantin baskenti imparatorluk sarayi ekonomi yonetimi ve askeri yapilanma da dahil olmak uzere Konstantinopolis e tasidi Imparator Theodosius un olumu uzerine 395 Italya Bati Roma Imparatorlugu nun bir parcasi oldu Ardindan gelen barbar istilasi sirasinda baskent Mediolanum dan Ravenna ya 402 tasindi Roma 403 yilinda son kez talan edilmesinin uzerinden yedi yuzyil gectikten sonra Vizigotlar in krali Alaric tarafindan yeniden yagmaladi Kuzey Italya Attila liderligindeki Hunlar in saldirisina ugradi ve Roma 410 yilinda bir kez daha komutasindaki Vizigotlar tarafindan yagmalandi Barbar generalleri tarafindan kontrol edilen zayif Imparatorlarin idaresindeki Italya kiyilari surekli saldiri altindaydi 476 yilinda Romulus Augustus un olmesi ve imparatorluk alametlerinin Konstantinopolis e geri donmesiyle Bati Roma Imparatorlugu sona erdi Takip eden birkac on yil boyunca Italya once Odoacer sonra Ostrogotlar ve son olarak Bizans Imparatorlugu tarafindan idare edildi Ancak Lombard isgalinin ardindan birkac kralliga bolunen Italya on uc yuzyil boyunca bir daha yeniden birlik olamayacakti KaynakcaRoma tarihinde cografi bosluklar Italyanca 400 yilinda Roma Devleti haritasi Compilation notitia dignitatum Dis baglantilarThe Latin Library adli internet sitesinde 410 yili civarindaki Italya ve Roma yi tasvir eden a ait bir siir De Reditu 9 Agustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Latince