Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çete Ayşe (Efe Ayşe, Emire Ayşe Aliye; 1894, İmamköy, Efeler, Aydın - 1967, İmamköy, Efeler, Aydın), Türk Kurtuluş Savaşı'nda Aydın'ın Yunan işgalinden kurtulmasında rol almış kuvâ-yı millîyeci.
| Çete Emir Ayşe | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1894 |
| Ölüm | 1967 İmamköy, Efeler, Aydın |
| Bağlılığı |  Türkiye |
| Hizmet yılları | 1919-1922 |
| Çatışma/savaşları | Türk Kurtuluş Savaşı |
| Ödülleri |  |
Kuvâ-yi Millîye tarihinde efe elbisesi giymiş ve “efe” ünvanını almış ilk kadınlardandır.
Hayatı
1894 yılında Aydın ilinin İmamköy adlı köyünde doğdu. Baba adı Mustafa'dır. Kayacık köyünden olan kocası Mustafa ile 1910 yılında evlendi. İki kızları oldu. 1915 yılında eşi Çanakkale cephesinde şehit oldu. Bunun üzerine oğullarıyla birlikte İmamköy’e döndü ve yaşamlarını orada babasının yanında sürdürdüler.
Kuva-yı Millîye'ye katılması
Yunanlılar'ın 15 Mayıs 1919'da İzmir'i işgal etmesinin ardından, düşmanın Aydın'a da gireceği haberi yörede yayılınca tedirgin olan İmamköy halkı, Menderes'in diğer tarafına göçe başladı. Göçe yeltenenlerin arasında yer alan Ayşe, arkadaşı Asiye'nin ve kız kardeşinin nehre düşerek boğulmasına şahit oldu. Bu olaydan etkilenerek göçmekten vazgeçti, köye dönüp direnmeye karar verdi.
Kocasından yadigar küpelerini satarak silah satın alan Ayşe, silah kullanmayı öğrendi. Yunanlılar'ın İmamköy'ü işgali üzerine çocuklarını komşusuna emanet edip dağa çıktı ve gizlenerek bekledi. Bu dönem, Çete Ayşe tarafından şöyle anlatılmıştır
| “ | Yunan kuvvetleri Aydın'a geldiğinde İmamköyü'nde idim... On beş gün evvel düşman Nazilli'ye vardı... Dayanamadım martin tüfeğimi aldım çıktım. | ” |
Aydın'ın Yunanlar tarafından ilk işgalinin bertaraf edilmesi üzerine Salavatlı'dan Halil İbrahim ile Sancaktarın Ali Efe'ye katıldı. Efeler ona on kızan vererek mücadeleye kattılar ve adını Çete Ayşe koydular. Çete Ayşe, Aydın'a yürüyen yüzlerce kızanla birlikte Kepez'de savaştı. Bu savaşta, Çete Ayşe'den başka, Çiftlikli Kübra, Ayşe Çavuş adlı diğer kadın direnişçiler de savaştılar.
Aydın'ın geri alınması üzerine köyüne geri döndü. Ancak Yunanlılar Kızılcaköy'den geri dönüp Aydın'ı 3 Temmuz 1919'da tekrar işgal etti. Bunun üzerine Çete Ayşe Menderes'i geçip Dalama'daki Yörük Ali Efe grubuna katıldı ve Köşk (Umurlu) cephesinde çarpıştı ve ardından 'na katıldı. Bu savaşta parmağından yaralandı. Bu savaş sonrası sıtma hastalığı nedeniyle bir müddet dinlendirildi, Yörük Ali Efe’nin talimatıyla silahını teslim edip cephe gerisi görevine verildi.
İlerleyen zamanda Çete Ayşe'ye Gökçen Efe, Yörük Ali Efe, Kıllıoğlu Efe gibi efelerin iltifat ve kollamaları sürdü. Çete Ayşe, 7 Eylül 1922'ye (Aydın'ın kurtuluşuna) kadar Yunanlarla Millî Mücadele'nin sonuna kadar savaştı.
Çete Ayşe millî mücadele ile ilgili düşüncelerini de şöyle dile getirmiştir:
| “ | Bazı kadınların içinde bir pehlivan; bazı erkeklerin içinde de, korkaklıklarından dolayı, bir kadın gizlidir. Kemer belindir, çizme ayağın börk başındır. Mademki burası bizim vatanımız; biz de bu vatanın olmalıyız. | ” |
1933 yılında Aydın'da Mustafa Kemal Paşa tarafından kendisine (istasyon meydanında) İstiklâl Madalyası verildi. Çete Ayşe bu anısını şöyle dile getirmiş ve bu sözleri daha sonra kendisinin mezartaşına da yazılmıştır :
| “ | O günlerden iki hatıram kaldı. Biri kadınlığımla verdiğim savaş, öteki de rahmetli Atatürk'ün göğsüme taktığı İstiklal Madalyasıdır. | ” |
Savaş sonrası yaşamı
Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanından sonra köyünde yaşamını sürdürmüş, 1967 yılında ölmüştür.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . İmam Köyü. 16 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2017.
- ^ a b c "Milli Mücadele'de Aydın'ın Kadın Efeleri". 28 Aralık 2017. 18 Eylül 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2023.
- ^ . odemisliefeler.org. 19 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2017.
- ^ Osman Öcal (17 Eylül 2014). . Pusula Gazetesi. 12 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2017.
Dış bağlantılar
- Çete Ayşe (film kesit) YouTube
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cete Ayse Efe Ayse Emire Ayse Aliye 1894 Imamkoy Efeler Aydin 1967 Imamkoy Efeler Aydin Turk Kurtulus Savasi nda Aydin in Yunan isgalinden kurtulmasinda rol almis kuva yi milliyeci Cete Emir AyseDogum1894Olum1967 Imamkoy Efeler AydinBagliligi TurkiyeHizmet yillari1919 1922Catisma savaslariTurk Kurtulus SavasiOdulleri Kuva yi Milliye tarihinde efe elbisesi giymis ve efe unvanini almis ilk kadinlardandir Hayati1894 yilinda Aydin ilinin Imamkoy adli koyunde dogdu Baba adi Mustafa dir Kayacik koyunden olan kocasi Mustafa ile 1910 yilinda evlendi Iki kizlari oldu 1915 yilinda esi Canakkale cephesinde sehit oldu Bunun uzerine ogullariyla birlikte Imamkoy e dondu ve yasamlarini orada babasinin yaninda surdurduler Kuva yi Milliye ye katilmasi Yunanlilar in 15 Mayis 1919 da Izmir i isgal etmesinin ardindan dusmanin Aydin a da girecegi haberi yorede yayilinca tedirgin olan Imamkoy halki Menderes in diger tarafina goce basladi Goce yeltenenlerin arasinda yer alan Ayse arkadasi Asiye nin ve kiz kardesinin nehre duserek bogulmasina sahit oldu Bu olaydan etkilenerek gocmekten vazgecti koye donup direnmeye karar verdi Kocasindan yadigar kupelerini satarak silah satin alan Ayse silah kullanmayi ogrendi Yunanlilar in Imamkoy u isgali uzerine cocuklarini komsusuna emanet edip daga cikti ve gizlenerek bekledi Bu donem Cete Ayse tarafindan soyle anlatilmistir Yunan kuvvetleri Aydin a geldiginde Imamkoyu nde idim On bes gun evvel dusman Nazilli ye vardi Dayanamadim martin tufegimi aldim ciktim Aydin in Yunanlar tarafindan ilk isgalinin bertaraf edilmesi uzerine Salavatli dan Halil Ibrahim ile Sancaktarin Ali Efe ye katildi Efeler ona on kizan vererek mucadeleye kattilar ve adini Cete Ayse koydular Cete Ayse Aydin a yuruyen yuzlerce kizanla birlikte Kepez de savasti Bu savasta Cete Ayse den baska Ciftlikli Kubra Ayse Cavus adli diger kadin direnisciler de savastilar Aydin in geri alinmasi uzerine koyune geri dondu Ancak Yunanlilar Kizilcakoy den geri donup Aydin i 3 Temmuz 1919 da tekrar isgal etti Bunun uzerine Cete Ayse Menderes i gecip Dalama daki Yoruk Ali Efe grubuna katildi ve Kosk Umurlu cephesinde carpisti ve ardindan na katildi Bu savasta parmagindan yaralandi Bu savas sonrasi sitma hastaligi nedeniyle bir muddet dinlendirildi Yoruk Ali Efe nin talimatiyla silahini teslim edip cephe gerisi gorevine verildi Ilerleyen zamanda Cete Ayse ye Gokcen Efe Yoruk Ali Efe Killioglu Efe gibi efelerin iltifat ve kollamalari surdu Cete Ayse 7 Eylul 1922 ye Aydin in kurtulusuna kadar Yunanlarla Milli Mucadele nin sonuna kadar savasti Cete Ayse milli mucadele ile ilgili dusuncelerini de soyle dile getirmistir Bazi kadinlarin icinde bir pehlivan bazi erkeklerin icinde de korkakliklarindan dolayi bir kadin gizlidir Kemer belindir cizme ayagin bork basindir Mademki burasi bizim vatanimiz biz de bu vatanin olmaliyiz 1933 yilinda Aydin da Mustafa Kemal Pasa tarafindan kendisine istasyon meydaninda Istiklal Madalyasi verildi Cete Ayse bu anisini soyle dile getirmis ve bu sozleri daha sonra kendisinin mezartasina da yazilmistir O gunlerden iki hatiram kaldi Biri kadinligimla verdigim savas oteki de rahmetli Ataturk un gogsume taktigi Istiklal Madalyasidir Savas sonrasi yasami Turkiye Cumhuriyeti nin ilanindan sonra koyunde yasamini surdurmus 1967 yilinda olmustur Ayrica bakinizGamali Fatma Igneli Pembe Hatun Kara Fatma Serife BaciKaynakca Imam Koyu 16 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Mart 2017 a b c Milli Mucadele de Aydin in Kadin Efeleri 28 Aralik 2017 18 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2023 odemisliefeler org 19 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Mart 2017 Osman Ocal 17 Eylul 2014 Pusula Gazetesi 12 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Mart 2017 Dis baglantilarCete Ayse film kesit YouTube