Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kuvâ-yi Milliye (Osmanlıca: قواى مليه, Türkçe: Ulusal Güçler), Osmanlı İmparatorluğu'nun Yunan, İngiliz, Fransız, İtalyan ve Ermeni birliklerince işgal edildiği ve Mondros Mütarekesi sonrasında ağır koşulların dayatıldığı dönemde, çeşitli yörelerde Osmanlı ordusunun silahlarının alınıp dağıtıldığı günlerde doğan bir direniş örgütüne verilen isimdir. Kuvâ-yi Milliye, Kurtuluş Savaşı'nın ilk silahlı savunma kuruluşudur.
| Kuvâ-yi Milliye | |
|---|---|
 Yozgat Ayaklanması'nı bastırmak üzere görevlendirilen Çerkez Ethem (Atatürk'ün sağında) ve adamları, Ankara Garı'nın karargah binası önünde Mustafa Kemal Paşa'yla (Haziran 1920) | |
| Etkin | 1918-1921 |
| Ülke | Osmanlı İmparatorluğu |
| Bağlılık |  Ankara Hükûmeti (27 Aralık 1920'ye dek) |
| Sınıfı | Milis (ilkin), Düzenli Ordu (sonradan) |
| Tipi | Yarı askerî |
| Büyüklük | 5.000 (1919) 15.000 (1920) |
| Slogan | Ya istiklâl ya ölüm |
| Renkleri | Kırmızı, beyaz |
| Savaşları | |
| Komutanlar | |
| Ünlü komutanları | Mustafa Kemal Paşa (Başkomutan) İsmet Paşa (Komutan) Ali Fuat Paşa (Komutan) Demirci Mehmet Efe (Komutan) Yörük Ali Efe (Komutan) Şahin Bey (Komutan) Çerkez Ethem (Komutan) Topal Osman (Komutan) |
Etki alanları
Kuvâ-yi Milliye her ne kadar tüm cephelerde direniş göstermişse de, milisleri birbirine bağlı değildir. Kuvâ-yi Milliye milisleri, bölgesel ve yereldi. Fakat her ne kadar bölgesel olsalar da amaçları ve ilkeleri aynıydı. Sırasıyla yoğunluklarına göre Kuvâ-yi Milliye'nin çarpıştığı düşmanlar ve savunma alanları:
- Güney Cephesi: "Fransızlar ve Ermeni Lejyonu" (Adana, Gaziantep, Mersin ve Şanlıurfa kısımları)
Tarihçe
Kuvâ-yi Milliye mevcudu, 1919 yılı sonuna kadar, Batı Anadolu'da 6.500-7.500 arasında değişmiştir. 1920 yılı ortalarında ise, bu mevcudun yaklaşık 15.000 kişiye ulaştığını tahmin edilmektedir. İlk Kuvâ-yi Milliye kıvılcımı (ilk silahlı direniş) Güney Cephesi'nde Dörtyol'da 19 Aralık 1918’de Fransızlara karşı başlamıştır. Bunun en önemli nedeni, Fransızların, Güney Cephesi'nde gerçekleştirdikleri işgallerine Ermenileri ortak etmeleridir.
İkinci etkili silahlı direniş hareketi (örgütlü ilk Kuvâ-yi Milliye hareketi) İzmir'in İşgali'nden sonra; Kuvâ-yi Milliye hareketini, milliyetçi ve yurtsever olan bazı subaylar halkı örgütleyerek Ege Bölgesi'nde resmen başlatmışlardır. Batı Anadolu'daki Kuvâ-yi Milliye birlikleri düzenli ordu kuruluncaya kadar geçen sürede Yunan birliklerine karşı vur kaç taktiği ile savaşmıştır. Güney Cephesi'nde (Adana, Maraş, Antep ve Urfa) Kurtuluş Savaşı'nı düzenli ve disiplinli Kuvâ-yi Milliye birlikleri yapmıştır. (Ulukışla)'da faaliyet gösteren Kuvâ-yi Milliye de ilk kurulanlardan olup Fransızların Toroslar'ın ardında ulaştığı bu en iç noktadan kısa sürede püskürtülmelerini sağlamışlardır. Çalışmalarını belgeleyen bir karar defterinin çabalarıyla günümüze ulaşmıştır.
Yerel sivil örgütlenmeler, çeteler olarak ortaya çıkan Kuvâ-yi Milliye, düzenli ordulardan oluşan işgalci güçlere karşı, bugünkü deyimiyle bir gerilla savaşı uygulamıştır. İlk direniş olayları Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Fransızlara karşı görülmüşse de, örgütlü direniş İzmir'in düşmanca ele geçirilmesinden sonra Ege Bölgesi'nde Kuvâ-yi Milliye olarak başlamış ve bağımsız yerel örgütlenmeler olarak yayılmıştır. Bölgesel kuruluşlar, daha sonra TBMM'nin kurulması ile birleştirilmiş ve I. İnönü Muharebesi sırasında da düzenli orduya dönüşmüştür.
Not: Videoyu izlemek için mavi düğmeye tıklayınız.
Mustafa Kemal Paşa Kuvâ-yi Milliye'nin kuruluşunu şöyle açıklar:
| “ | Hükümet merkezi, düşmanların şiddetli çemberi içindeydi. Siyasal ve askerî bir çember vardı. İşte böyle bir çember içinde yurdu savunacak, ulusun ve devletin bağımsızlığını koruyacak kuvvetlere emrediyorlardı. Bu biçimde yapılan emirlerle, devlet ve ulusun araçları temel görevlerini yapamıyorlardı. Yapamazlardı da. Bu araçları savunmanın birincisi olan ordu da, 'ordu' adını korumakla birlikte, elbette temel görevini yerine getirmekten yoksundu. İşte bunun içindir ki yurdu savunmak ve korumak olan temel görevi yerine getirmek, doğrudan doğruya, ulusun kendisine kalıyor. Buna Kuva-yi Milliye diyoruz... | „ |
Kuvâ-yi Milliye'nin oluşmasının nedenleri
- Osmanlı İmparatorluğu’nun I. Dünya Savaşı’ndan yenilgiyle çıkması.
- Mondros Ateşkes Antlaşması uyarınca Osmanlı ordusunun terhis edilmesi.
- Damat Ferid Paşa hükûmetinin, işgallere seyirci kalan ve itidal tavsiye etmekten başka herhangi bir girişimde ve faaliyette bulunmaması.
- İzmir’in Yunanlar tarafından işgali ve Yunan mezalimi.
- İtilaf Devletleri’nin Mondros Ateşkes Anlaşması’nın hükümlerini tek taraflı uygulayarak savunmasız kalan Anadolu’yu yer yer işgal etmeleri.
- İşgalcilerin halka zulmetmesi.
- Osmanlı hükûmetinin halkın can ve mal güvenliğini koruyamaması.
İsyanlar
Düzenli orduya geçildiği sırada bazı Kuvâ-yi Milliyeciler isyan etmiştir. Demirci Mehmet Efe Ayaklanması I. İnönü Muharebesi'nden önce, Çerkez Ethem Ayaklanması ise I. İnönü Muharebesi'nden sonra bastırılmıştır.
Notlar
- ^ Batı Cephesi'nin sonda olmasının sebebi Batı'daki kuvvetlerin çoğunu TBMM Düzenli Ordusunun oluşturmasıdır. Bunun asıl nedeni Kuvâ-yi Milliye üyelerinin de düzenli orduya katılmasıdır.
Kaynakça
- ^ Sabahattin Selek: Anadolu İhtilâli (1. Cilt), Kastaş A.Ş. Yayınları, 1987, s. 127 5 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. (Türkçe)
- ^ Sina Akşin, Ana Çizgileriyle Türkiye'nin Yakın Tarihi, s. 137.
- ^ . 4 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ [1] 10 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Kuva-yı Milliye'nin Askeri Açıdan Etüdü, Atatürk Araştırma Merkezi
- ^ [2] M. Ali Eren 3 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ İNÖNÜ; Hatıralar (Yayıma Hazırlayan: Sabahattin Selek), İstanbul 1985, s. 176
- ^ Atatürk ile ilgili Arşiv Belgeleri, Başbakanlık Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları, Ankara 1982, s. 83
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Kuvâ-yi Milliye ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Kuvâ-yi Milliye'nin Askeri Açıdan Etüdü - Yrd. Doç. Dr. Kadir Kasalak 10 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kuva yi Milliye Osmanlica قواى مليه Turkce Ulusal Gucler Osmanli Imparatorlugu nun Yunan Ingiliz Fransiz Italyan ve Ermeni birliklerince isgal edildigi ve Mondros Mutarekesi sonrasinda agir kosullarin dayatildigi donemde cesitli yorelerde Osmanli ordusunun silahlarinin alinip dagitildigi gunlerde dogan bir direnis orgutune verilen isimdir Kuva yi Milliye Kurtulus Savasi nin ilk silahli savunma kurulusudur Kuva yi MilliyeYozgat Ayaklanmasi ni bastirmak uzere gorevlendirilen Cerkez Ethem Ataturk un saginda ve adamlari Ankara Gari nin karargah binasi onunde Mustafa Kemal Pasa yla Haziran 1920 Etkin1918 1921UlkeOsmanli ImparatorluguBaglilikAnkara Hukumeti 27 Aralik 1920 ye dek SinifiMilis ilkin Duzenli Ordu sonradan TipiYari askeriBuyukluk5 000 1919 15 000 1920 SloganYa istiklal ya olumRenkleriKirmizi beyazSavaslariTurk Kurtulus Savasi Turk Kurtulus Savasi Guney Cephesi Antep Kusatmasi Karabucak Savunmasi Karbogazi Baskini Kovanbasi Muharebesi Maras Muharebesi Urfa Muharebesi Turk Kurtulus Savasi Ic Cephesi Konya Ayaklanmasi Turk Kurtulus Savasi Bati Cephesi Urla Olaylari Ayvalik Cephesi Malgac Baskini Tellidede muharebeleri Aydin Savunmasi Erbeyli Baskini Erikli Baskini Bergama Baskini Akbas Cephaneligi Baskini 1920 Yunan Yaz Taarruzu Gediz MuharebeleriKomutanlarUnlu komutanlariMustafa Kemal Pasa Baskomutan Ismet Pasa Komutan Ali Fuat Pasa Komutan Demirci Mehmet Efe Komutan Yoruk Ali Efe Komutan Sahin Bey Komutan Cerkez Ethem Komutan Topal Osman Komutan Etki alanlariKuva yi Milliye her ne kadar tum cephelerde direnis gostermisse de milisleri birbirine bagli degildir Kuva yi Milliye milisleri bolgesel ve yereldi Fakat her ne kadar bolgesel olsalar da amaclari ve ilkeleri ayniydi Sirasiyla yogunluklarina gore Kuva yi Milliye nin carpistigi dusmanlar ve savunma alanlari Guney Cephesi Fransizlar ve Ermeni Lejyonu Adana Gaziantep Mersin ve Sanliurfa kisimlari Dogu Cephesi Ermeniler Ardahan dan Artvin ve Kars Sarikamis a kadar tum iller Bati Cephesi Yunanlar Izmir Trakya Mugla dan baslayip Eskisehir e kadar tum iller TarihceKuva yi Milliye mevcudu 1919 yili sonuna kadar Bati Anadolu da 6 500 7 500 arasinda degismistir 1920 yili ortalarinda ise bu mevcudun yaklasik 15 000 kisiye ulastigini tahmin edilmektedir Ilk Kuva yi Milliye kivilcimi ilk silahli direnis Guney Cephesi nde Dortyol da 19 Aralik 1918 de Fransizlara karsi baslamistir Bunun en onemli nedeni Fransizlarin Guney Cephesi nde gerceklestirdikleri isgallerine Ermenileri ortak etmeleridir Ikinci etkili silahli direnis hareketi orgutlu ilk Kuva yi Milliye hareketi Izmir in Isgali nden sonra Kuva yi Milliye hareketini milliyetci ve yurtsever olan bazi subaylar halki orgutleyerek Ege Bolgesi nde resmen baslatmislardir Bati Anadolu daki Kuva yi Milliye birlikleri duzenli ordu kuruluncaya kadar gecen surede Yunan birliklerine karsi vur kac taktigi ile savasmistir Guney Cephesi nde Adana Maras Antep ve Urfa Kurtulus Savasi ni duzenli ve disiplinli Kuva yi Milliye birlikleri yapmistir Ulukisla da faaliyet gosteren Kuva yi Milliye de ilk kurulanlardan olup Fransizlarin Toroslar in ardinda ulastigi bu en ic noktadan kisa surede puskurtulmelerini saglamislardir Calismalarini belgeleyen bir karar defterinin cabalariyla gunumuze ulasmistir Yerel sivil orgutlenmeler ceteler olarak ortaya cikan Kuva yi Milliye duzenli ordulardan olusan isgalci guclere karsi bugunku deyimiyle bir gerilla savasi uygulamistir Ilk direnis olaylari Guneydogu Anadolu Bolgesi nde Fransizlara karsi gorulmusse de orgutlu direnis Izmir in dusmanca ele gecirilmesinden sonra Ege Bolgesi nde Kuva yi Milliye olarak baslamis ve bagimsiz yerel orgutlenmeler olarak yayilmistir Bolgesel kuruluslar daha sonra TBMM nin kurulmasi ile birlestirilmis ve I Inonu Muharebesi sirasinda da duzenli orduya donusmustur source source source Kuva yi Milliyecilerin yaptigi Kurtulus Savasi hazirliklari 1921 Not Videoyu izlemek icin mavi dugmeye tiklayiniz Mustafa Kemal Pasa Kuva yi Milliye nin kurulusunu soyle aciklar Hukumet merkezi dusmanlarin siddetli cemberi icindeydi Siyasal ve askeri bir cember vardi Iste boyle bir cember icinde yurdu savunacak ulusun ve devletin bagimsizligini koruyacak kuvvetlere emrediyorlardi Bu bicimde yapilan emirlerle devlet ve ulusun araclari temel gorevlerini yapamiyorlardi Yapamazlardi da Bu araclari savunmanin birincisi olan ordu da ordu adini korumakla birlikte elbette temel gorevini yerine getirmekten yoksundu Iste bunun icindir ki yurdu savunmak ve korumak olan temel gorevi yerine getirmek dogrudan dogruya ulusun kendisine kaliyor Buna Kuva yi Milliye diyoruz Kuva yi Milliye nin olusmasinin nedenleriOsmanli Imparatorlugu nun I Dunya Savasi ndan yenilgiyle cikmasi Mondros Ateskes Antlasmasi uyarinca Osmanli ordusunun terhis edilmesi Damat Ferid Pasa hukumetinin isgallere seyirci kalan ve itidal tavsiye etmekten baska herhangi bir girisimde ve faaliyette bulunmamasi Izmir in Yunanlar tarafindan isgali ve Yunan mezalimi Itilaf Devletleri nin Mondros Ateskes Anlasmasi nin hukumlerini tek tarafli uygulayarak savunmasiz kalan Anadolu yu yer yer isgal etmeleri Isgalcilerin halka zulmetmesi Osmanli hukumetinin halkin can ve mal guvenligini koruyamamasi IsyanlarDuzenli orduya gecildigi sirada bazi Kuva yi Milliyeciler isyan etmistir Demirci Mehmet Efe Ayaklanmasi I Inonu Muharebesi nden once Cerkez Ethem Ayaklanmasi ise I Inonu Muharebesi nden sonra bastirilmistir Notlar Bati Cephesi nin sonda olmasinin sebebi Bati daki kuvvetlerin cogunu TBMM Duzenli Ordusunun olusturmasidir Bunun asil nedeni Kuva yi Milliye uyelerinin de duzenli orduya katilmasidir Kaynakca Sabahattin Selek Anadolu Ihtilali 1 Cilt Kastas A S Yayinlari 1987 s 127 5 Kasim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Sina Aksin Ana Cizgileriyle Turkiye nin Yakin Tarihi s 137 4 Mart 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi 1 10 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kuva yi Milliye nin Askeri Acidan Etudu Ataturk Arastirma Merkezi 2 M Ali Eren3 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde INONU Hatiralar Yayima Hazirlayan Sabahattin Selek Istanbul 1985 s 176 Ataturk ile ilgili Arsiv Belgeleri Basbakanlik Osmanli Arsivi Daire Baskanligi Yayinlari Ankara 1982 s 83Dis baglantilarWikimedia Commons ta Kuva yi Milliye ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kuva yi Milliye nin Askeri Acidan Etudu Yrd Doc Dr Kadir Kasalak 10 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde