Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gezegenimsi veya Gezegencikler (İngilizce: Planetesimal), ön gezegen diski ve enkaz diski içinde var olduğu düşünülen katı cisimlerdir. Chamberlin-Moulton gezegenimsi hipotezine göre kozmik toz taneciklerinden oluştuğuna inanılır. Güneş Sistemi'nde yaklaşık 4,6 milyar yıl önce oluştuğuna inanılan bu cisimler, sistem oluşumunun incelenmesine yardımcı olurlar.
Oluşum
Gezegen oluşumunun geniş kabul gören teorilerinden olan Chamberlin-Moulton ile 'un gezegenimsi hipotezleri, gezegenlerin çarpışıp giderek daha büyük cisimler oluşturacak şekilde birbirine yapışan kozmik toz taneciklerinden oluştuğunu ifade etmektedir. Bir cisim yaklaşık bir kilometre büyüklüğe ulaştığında, onu oluşturan tanecikler birbirini doğrudan karşılıklı kütle çekimi yoluyla çekebilir ve bu da Ay büyüklüğündeki öngezegenlere dönüşmesine yardımcı olur. Daha küçük cisimler ise yapışmayı sağlayan çarpışmaları tetiklemek için Brown hareketine veya türbülansa güvenmek zorundadır. Çarpışma mekaniği ve yapışma mekanizmaları oldukça karmaşıktır. Alternatif olarak gezegenimsiler, ön-gezegen diskinin orta düzlemi boyunca topluca bir kütleçekim kararsızlığına maruz kalan çok yoğun bir toz tanecikleri katmanında veya akış kararsızlıklarında daha büyük parçacık yığınlarının konsantrasyonu ve kütleçekimsel çökme yoluyla oluşabilir. Birçok gezegenimsi tıpkı 4 Vesta ve gibi nihayetinde şiddetli çarpışmalar sırasında parçalanır, fakat en büyük olanlardan bazıları böyle karşılaşmalardan sağ kurtulabilir ve ön-gezegenlere, daha sonrasında da gezegenlere dönüşerek büyüyebilir.
Güneş Sistemi'ndeki gezegenimsiler
Yaklaşık 3,8 milyar yıl önce Geç Dönem Ağır Bombardıman olarak bilinen bir dönemden sonra, Güneş Sistemi içindeki çoğu gezegenimsi ya Güneş Sistemi'nden tamamen atılmış, Oort bulutu gibi uzak eksantrik (dışmerkezli) yörüngelere fırlatılmış ya da dev gezegenlerin (özellikle Jüpiter ve Neptün) düzenli kütleçekim itişleri nedeniyle daha büyük cisimlerle çarpışmıştı. Mars'ın uyduları Phobos, Deimos ve dev gezegenlerin yüksek eğiklikteki küçük uydularının pek çoğu gibi bazı gezegenimsiler uydu olarak yakalanmış olabilir.
Günümüze kadar varlığını sürdüren gezegenimsiler, Güneş Sistemi'nin oluşumu hakkında bilgi içerdikleri için bilim açısından değerlidir. Dış yüzeyleri güneş radyasyonuna maruz kaldığından kimyaları değişebilir, fakat iç kısımları gezegenimsinin oluştuğu zamandan beri neredeyse dokunulmamış saf malzemeler içerir. Bu durum her gezegenimsiyi bir 'zaman kapsülü' haline getirir ve bileşimleri, gezegen sistemimizin oluştuğu 'ndaki koşulları ortaya çıkarabilir. Uzay aracı tarafından ziyaret edilen en ilkel gezegenimsilerden biri kontak ikili olan Arrokoth'tur.
Gezegenimsi tanımı
İngilizce planetesimal kelimesi matematiksel bir kavram olan infinitesimal'dan (sonsuz küçük) gelir ve kelimenin tam anlamıyla bir gezegenin son derece küçük bir parçasını ifade eder.
Bu isim her zaman gezegen oluşumu sürecindeki küçük cisimlere uygulansa da, bazı bilim insanları gezegenimsi terimini oluşum sürecinden arta kalan birçok küçük Güneş Sistemi cismine atıfta bulunmak için (asteroitler ve kuyruklu yıldızlar gibi) genel bir terim olarak kullanır. Dünyanın önde gelen gezegen oluşumu uzmanlarından oluşan bir grup, 2006'daki bir konferansta aşağıdaki gezegenimsi tanımını kabul etmiştir:
Bir gezegenimsi, iç mukavemeti kendi kütleçekimi tarafından baskın olan ve yörünge dinamikleri gaz sürüklenmesinden önemli ölçüde etkilenmeyen yörüngedeki cisimlerin birikmesi sırasında ortaya çıkan katı bir nesnedir. Bu, güneş bulutsusundaki yaklaşık 1 km'den daha büyük nesneleri ifade eder.
Yalnızca kütleçekimiyle bir arada kalmayıp, birkaç yarıçap mesafesinde yaklaşan kayaların yolunu değiştirecek kadar yeterince büyük cisimler daha hızlı büyümeye başlar. 100 km ile 1000 km arasındaki bu cisimlere embriyo veya ön-gezegen denir.
Günümüzdeki Güneş Sistemi'nde bu küçük cisimler genellikle dinamikleri ve bileşimlerine göre sınıflandırılırlar ve daha sonra örneğin kuyruklu yıldızlar, Kuiper kuşağı cisimleri veya truva asteroitleri gibi farklı tiplere dönüşebilirler. Başka bir deyişle bazı gezegenimsiler, gezegen oluşumu tamamlandıktan sonra farklı türlerde cisimlere dönüşebilir ve her iki isimle de anılabilir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Harrington, J.D.; Villard, Ray (24 Nisan 2014). "RELEASE 14-114 Astronomical Forensics Uncover Planetary Disks in NASA's Hubble Archive". NASA. 25 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2014.
- ^ Blum, Juergen; Wurm, Gerhard (2008). "The Growth Mechanisms of Macroscopic Bodies in Protoplanetary Disks". Annual Review of Astronomy and Astrophysics. Annual Reviews. 46: 21-56. Bibcode:2008ARA&A..46...21B. doi:10.1146/annurev.astro.46.060407.145152.
- ^ Singh, Chamkor; Mazza, Marco (2018). "Early-stage aggregation in three-dimensional charged granular gas". Physical Review E. 97 (2): 022904. arXiv:1710.11496 $2. Bibcode:2018PhRvE..97b2904S. doi:10.1103/PhysRevE.97.022904. (PMID) 29548210.
- ^ Savage, Don; Jones, Tammy; Villard, Ray (1995). . Hubble Site News Release STScI-1995-20. 3 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2006.
- ^ Marchis, Franck; Enriquez, J. E.; Emery, J. P.; Berthier, J.; Descamps, P. (2009). The Origin of the Double Main Belt Asteroid (90) Antiope by Component-Resolved Spectroscopy. DPS meeting #41. American Astronomical Society. Bibcode:2009DPS....41.5610M.
- ^ Jeff Moore, New Horizons press release, NASA TV, 2 Ocak 2019
- ^ Workshop From Dust to Planetesimals 7 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Michael Perryman: The Exoplanet Handbook. Cambridge University Press, 2011, , Google Kitaplar'da [1], s. 226,.
- ^ Morbidelli, A. "Origin and dynamical evolution of comets and their reservoirs 19 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". arXiv.
- ^ Gomes, R., Levison, H. F., Tsiganis, K., Morbidelli, A. 2005, "Origin of the cataclysmic Late Heavy Bombardment period of the terrestrial planets 8 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Nature, 435, 466–469.
- ^ Morbidelli, A., Levison, H. F., Tsiganis, K., Gomes, R. 2005, "Chaotic capture of Jupiter's Trojan asteroids in the early Solar System 26 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Nature, 435, 462–465.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gezegenimsi veya Gezegencikler Ingilizce Planetesimal on gezegen diski ve enkaz diski icinde var oldugu dusunulen kati cisimlerdir Chamberlin Moulton gezegenimsi hipotezine gore kozmik toz taneciklerinden olustuguna inanilir Gunes Sistemi nde yaklasik 4 6 milyar yil once olustuguna inanilan bu cisimler sistem olusumunun incelenmesine yardimci olurlar Iyilestirilmis goruntuleme surecleri kullanilarak genc yildizlar ve un HUT arsiv goruntulerinde enkaz diskleri tespit edildi 24 Nisan 2014 486958 Arrokoth bir uzay araci tarafindan ziyaret edilen ilk mukemmel durumdaki gezegenimsidir OlusumGezegen olusumunun genis kabul goren teorilerinden olan Chamberlin Moulton ile un gezegenimsi hipotezleri gezegenlerin carpisip giderek daha buyuk cisimler olusturacak sekilde birbirine yapisan kozmik toz taneciklerinden olustugunu ifade etmektedir Bir cisim yaklasik bir kilometre buyukluge ulastiginda onu olusturan tanecikler birbirini dogrudan karsilikli kutle cekimi yoluyla cekebilir ve bu da Ay buyuklugundeki ongezegenlere donusmesine yardimci olur Daha kucuk cisimler ise yapismayi saglayan carpismalari tetiklemek icin Brown hareketine veya turbulansa guvenmek zorundadir Carpisma mekanigi ve yapisma mekanizmalari oldukca karmasiktir Alternatif olarak gezegenimsiler on gezegen diskinin orta duzlemi boyunca topluca bir kutlecekim kararsizligina maruz kalan cok yogun bir toz tanecikleri katmaninda veya akis kararsizliklarinda daha buyuk parcacik yiginlarinin konsantrasyonu ve kutlecekimsel cokme yoluyla olusabilir Bircok gezegenimsi tipki 4 Vesta ve gibi nihayetinde siddetli carpismalar sirasinda parcalanir fakat en buyuk olanlardan bazilari boyle karsilasmalardan sag kurtulabilir ve on gezegenlere daha sonrasinda da gezegenlere donuserek buyuyebilir Gunes Sistemi ndeki gezegenimsilerYaklasik 3 8 milyar yil once Gec Donem Agir Bombardiman olarak bilinen bir donemden sonra Gunes Sistemi icindeki cogu gezegenimsi ya Gunes Sistemi nden tamamen atilmis Oort bulutu gibi uzak eksantrik dismerkezli yorungelere firlatilmis ya da dev gezegenlerin ozellikle Jupiter ve Neptun duzenli kutlecekim itisleri nedeniyle daha buyuk cisimlerle carpismisti Mars in uydulari Phobos Deimos ve dev gezegenlerin yuksek egiklikteki kucuk uydularinin pek cogu gibi bazi gezegenimsiler uydu olarak yakalanmis olabilir Gunumuze kadar varligini surduren gezegenimsiler Gunes Sistemi nin olusumu hakkinda bilgi icerdikleri icin bilim acisindan degerlidir Dis yuzeyleri gunes radyasyonuna maruz kaldigindan kimyalari degisebilir fakat ic kisimlari gezegenimsinin olustugu zamandan beri neredeyse dokunulmamis saf malzemeler icerir Bu durum her gezegenimsiyi bir zaman kapsulu haline getirir ve bilesimleri gezegen sistemimizin olustugu ndaki kosullari ortaya cikarabilir Uzay araci tarafindan ziyaret edilen en ilkel gezegenimsilerden biri kontak ikili olan Arrokoth tur Gezegenimsi tanimiIngilizce planetesimal kelimesi matematiksel bir kavram olan infinitesimal dan sonsuz kucuk gelir ve kelimenin tam anlamiyla bir gezegenin son derece kucuk bir parcasini ifade eder Bu isim her zaman gezegen olusumu surecindeki kucuk cisimlere uygulansa da bazi bilim insanlari gezegenimsi terimini olusum surecinden arta kalan bircok kucuk Gunes Sistemi cismine atifta bulunmak icin asteroitler ve kuyruklu yildizlar gibi genel bir terim olarak kullanir Dunyanin onde gelen gezegen olusumu uzmanlarindan olusan bir grup 2006 daki bir konferansta asagidaki gezegenimsi tanimini kabul etmistir Bir gezegenimsi ic mukavemeti kendi kutlecekimi tarafindan baskin olan ve yorunge dinamikleri gaz suruklenmesinden onemli olcude etkilenmeyen yorungedeki cisimlerin birikmesi sirasinda ortaya cikan kati bir nesnedir Bu gunes bulutsusundaki yaklasik 1 km den daha buyuk nesneleri ifade eder Yalnizca kutlecekimiyle bir arada kalmayip birkac yaricap mesafesinde yaklasan kayalarin yolunu degistirecek kadar yeterince buyuk cisimler daha hizli buyumeye baslar 100 km ile 1000 km arasindaki bu cisimlere embriyo veya on gezegen denir Gunumuzdeki Gunes Sistemi nde bu kucuk cisimler genellikle dinamikleri ve bilesimlerine gore siniflandirilirlar ve daha sonra ornegin kuyruklu yildizlar Kuiper kusagi cisimleri veya truva asteroitleri gibi farkli tiplere donusebilirler Baska bir deyisle bazi gezegenimsiler gezegen olusumu tamamlandiktan sonra farkli turlerde cisimlere donusebilir ve her iki isimle de anilabilir Ayrica bakinizYigilma astrofizik Gezegen halkasiKaynakca Harrington J D Villard Ray 24 Nisan 2014 RELEASE 14 114 Astronomical Forensics Uncover Planetary Disks in NASA s Hubble Archive NASA 25 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Nisan 2014 Blum Juergen Wurm Gerhard 2008 The Growth Mechanisms of Macroscopic Bodies in Protoplanetary Disks Annual Review of Astronomy and Astrophysics Annual Reviews 46 21 56 Bibcode 2008ARA amp A 46 21B doi 10 1146 annurev astro 46 060407 145152 Singh Chamkor Mazza Marco 2018 Early stage aggregation in three dimensional charged granular gas Physical Review E 97 2 022904 arXiv 1710 11496 2 Bibcode 2018PhRvE 97b2904S doi 10 1103 PhysRevE 97 022904 PMID 29548210 Savage Don Jones Tammy Villard Ray 1995 Hubble Site News Release STScI 1995 20 3 Mart 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Ekim 2006 Marchis Franck Enriquez J E Emery J P Berthier J Descamps P 2009 The Origin of the Double Main Belt Asteroid 90 Antiope by Component Resolved Spectroscopy DPS meeting 41 American Astronomical Society Bibcode 2009DPS 41 5610M Jeff Moore New Horizons press release NASA TV 2 Ocak 2019 Workshop From Dust to Planetesimals 7 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Michael Perryman The Exoplanet Handbook Cambridge University Press 2011 978 0 521 76559 6 Google Kitaplar da 1 s 226 Morbidelli A Origin and dynamical evolution of comets and their reservoirs 19 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arXiv Gomes R Levison H F Tsiganis K Morbidelli A 2005 Origin of the cataclysmic Late Heavy Bombardment period of the terrestrial planets 8 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nature 435 466 469 Morbidelli A Levison H F Tsiganis K Gomes R 2005 Chaotic capture of Jupiter s Trojan asteroids in the early Solar System 26 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nature 435 462 465