Nötrino salınımları, üretilen ve belirli bir lepton türü olan (elektron, müon ya da tau) bir nötrinonun daha sonradan farklı bir tür olarak ölçülebilmesine denen bir kuantum mekaniği fenomenidir. Uzaya yayılan nötrinoların türleri periyodik olarak değişir.
İlk olarak 1957'de Bruno Pontecorvo tarafından tahmin edilen nötrino salınımları, daha sonra birçok deneyde farklı şartlar altında gözlemlendi. Sonuç olarak, nötrino salınımlarının keşfedilmesi çoktandır devam eden solar nötrino probleminin çözülmesini sağladı.
Nötrino salınımları ve salınımlar sırasındaki çeşitli detaylar nötrinolar hakkındaki birçok bilinmeyene ışık tutabileceğinden, teorik ve deneysel açıdan yoğun ilgi görmekte. Özellikle, nötrinoların kütlelerinin olduğunu belirtmesi parçacık fiziğinde standart modelin değiştirilmesine sebep oldu. Nötrino salınımlarının ve Sudbury Nötrino Gözlemevi tarafından deneysel keşfi, dolayısıyla nötrinoların kütlesi, 2015 Nobel Fizik Ödülü'nü kazandı.
Gözlemler
Nötrino salınımlarının gerçekliği, birçok kaynaktan çeşitli detektörlerle yapılmış gözlemlerle kanıtlanmaya çalışıldı. Arthur McDonald ve Takaaki Kajita deneyin nötrino salınımlarının bulunmasına katkısıyla 2015 Nobel Fizik Ödülü'nü kazandı.
Güneş nötrinosu salınımları
Nötrino salınımlarının etkileri ilk olarak Ray Davis'in 1960'larda klor-bazlı bir detektörle (Tetrakloroetilen), standart solar modeli kullanarak yapılan tahminlerle Güneş nötrinosu akısındaki açığı gözlemlediği Homestake deneyinde tespit edildi. Bu da solar nötrino problemine yol açtı. Birçok radyokimyasal ve su Çerenkov detektörü bu açığı doğruladı, bunun sebebinin nötrino salınımları olduğu ancak Sudbury Nötrino Gözlemevi 2001'de nötrinoların tür değiştirebildiğini kanıtladıktan sonra anlaşıldı.
Güneş nötrinoların enerjileri 20 MeV'in altındadır ve Güneş ve Dünya arasında yaklaşık 1 A.U. ile seyahat eder. 5 MeV'nin üstündeki enerji değerlerinde, güneş nötrimolarının salınımları aslında Güneş'in içinde MSW etkisi olarak bilinen ve vakum salınımından farklı olan bir salınımla gerçekleşir.
Atmosfer nötrinosu salınımları
IMB, MACRO ve Kamiokande II gibi geniş detektörler,müon türündeki ve elektron türündeki atmosfer nötrinolarının akı orantısında bir açık tespit etti(bkz. müon bozulması). Süper-Kamiokande deneyinde kullanılan duyarlı detektör yüzün üzerinde MeV ile birkaç TeV arasında hassastı ve Dünya'nın çapını referans alıyordu; atmosfer nötrinolarının salınımlarını kanıtlayan ilk deney 1998'de açıklandı.
Reaktör nötrinosu salınımları
Birçok deney nükleer reaktörlerde üretilen elektron anti-nötrinoların salınımlarını inceledi. Bu salınımlar θ13 katsayısını verdi. Nükleer reaktörlerde üretilen nötrinolar aynı güneş nötrinoları gibi birkaç MeV enerjiye sahiptir. Bu deneylerin referans hatları 10 metre ile 100 km arasındadır.
2012'de, Daya Bay deneyi 5.2σ değer farkıyla θ13 ≠ 0 keşfini yaptı, bu sonucu bu güne kadar RENO ve Double Chooz deneyleri de onayladı.
Işın nötrinosu salınımları
Parçacık hızlandırıcıda üretilen ışın nötrinoları, araştırmalar için en iyi kontrol ortamını sağlar. Düşük miktarda enerjiye sahip atmosfer nötrinolarının salınımlarını incelemek için birçok deney yapıldı. Birkaç yüz kilometrelik referans hattı içinde yapılan MINOS, K2K ve Süper-K gibi deneylerin tümünde müon nötrinolarının kayboluşu gözlemlendi.
LNSD deneyinde ulaşılan sonuçlar birçok farklı deneyde bulunan salınım katsayılarıyla çelişki içerisindeydi. Bahar 2007’de sonuçları alınan MiniBooNe deneyi, LNSD’den alınan sonuçların aksine olmasına rağmen, 4. nötrino türü olan steril nötrinoyu doğruluyordu.
2010’da INFN ve CERN, kaynağı olan Cenova'dan 730 km uzakta, Gran Sasso’da OPERA detektörü kullanılarak müon nötrinosu ışını içindeki bir tau parçacığını inceleyeceklerini bildirdi.
, Süper-K detektöründen 295 km uzaktan nötrino ışını kullanarak sıfırdan farklı bir θ13 katsayısı ölçtü. NOvA, 850 km referans hattında MINOS ile aynı ışını kullanarak aynı sonuçları elde etti.
Teori
Nötrino salınımları, nötrinoların türleri ve kütle özdeğerlerinden kaynaklanır. Yüklü leptonlarla zayıf etkileşimler içinde bulunan üç nötrino halinden her biri bu üç nötrino halinin kütleye bağlı süperpozisyonudur. Nötrinolar tür özdeğerlerinin zayıf işlemleriyle oluşur.[nb 1]. Bir nötrino uzay boyunca yayılırken, nötrino kütlesindeki değişiklikler sebebiyle nötrino hallerinin kuantum mekaniğinde ki fazlarının değişim oranları da değişir. Bu da kütle hallerinin nötrino seyahat ederken değişmesine sebep olur, ancak farklı kütle halleri, farklı nötrino türlerine sebep olur. Yani, elektron nötrinosu olarak doğan nötrino, seyahati boyunca elektron, müon ve tau nötrinolarının bir karışımı olacaktır. Bu kuantum mekaniği aşaması periyodik olarak gerçekleştiğinden, nötrino belirli bir süre sonra eski karışım haline dönecek ve yine çoğunlukla elektron nötrinosu olacaktır. Kuantum mekanik hali uyumluluğunu sürdürdükçe elektron türündeki nötrino salınımlarına devam eder. Nötrino türleri arasındaki kütle farkları nötrino salınımlarının bağdaşım boyuna oranla küçük olduğundan bu mikroskobik kuantum etkisi makroskobik uzaklıklarda gözlemlenebilir.
Pontecorvo–Maki–Nakagawa–Sakata matrisi
Nötrino salınımları fikri ilk defa 1957'de Bruno Pontecorvo tarafından, nötrino-antinötrino geçişimlerinin nötr kaon birleşimlerine benzeyebileceğini söylemesiyle ortaya atıldı. Böyle bir nötrino-antinötrino salınımı gözlenmemiş olmasına rağmen, bu fikir, ilk defa Maki, Nakagawa ve Sakata tarafından 1962'de geliştirilen ve daha sonra 1967'de Pontecorvo tarafından genişletilen, nötrino tür salınımlarının kuantum teorisinin kavramsal temelidir. Bir yıl sonra solar nötrino açığı ilk defa gözlemlendi, bunu da Gribov ve Pontecorvo'nun 1969'da yayınladığı ünlü ''Nötrino astronomisi ve lepton yükü'' başlıklı akademik bildiri takip etti.
Nötrino karışımını, ayar kuramının büyük nötrinoları ve yapılarının doğal bir sonucudur. En basit haliyle, tür ve kütle özdeğerini belirten bireysel dönüşümü
şeklinde
- belirli bir türü olan nötrino, α = e (elektron), μ (müon) or τ (tau).
- belirli bir kütlesi olan nötrino , 1, 2, 3.
- Yıldız imi () karmaşık eşleniği temsil etmekte. Antinötrinolar için ise karmaşık eşlenik ilk eşitlikten çıkarılıp ikinciye eklenmelidir.
Pontecorvo–Maki–Nakagawa–Sakata matrisini temsil etmekte (ayrıca PMNS matrisi, lepton karışım matrisi ya da basitçe MNS matrisi olarak da bilinir). Bu matris kuark karışımlarını tanımlayan CKM matrisine benzer. Bu matris eğer birim matris olsaydı, tür özdeğerleri ile kütle özdeğerleri aynı olurdu. Ancak, deneyler bunun olmadığını gösteriyor.
Standart üç nötrino teorisi göz önünde bulundurulduğunda, bu matris 3x3'tür. Eğer sadece iki nötrinoyu düşünürsek 2x2. Bir veya birden fazla steril nötrino eklenir ise 4x4 ya da daha geniş matrisler kullanılır. 3x3 biçimi :
cıj = cos θi ve si = sin θıj olmak üzere. a1 ve a2 faz faktörleri sadece nötrinoların Majorana parçacıkları olduğu — örneğin, eğer bir nötrino kendi antinötrinosuyla özdeş ise — ve ne olursa olsun salınım fenomenine katılmadığı takdirde fiziksel anlam taşır. Eğer nötrinosuz çift beta bozunması gerçekleşirse bu faktörler oranını belirler. Faz faktörü δ, sadece nötrino salınımları CP simetrisini ihlal ederse sıfırdan farklı bir değer alır; bu henüz deneysel olarak gözlenmemiştir. Eğer deney 3x3 matrisin birimsel olmadığını gösterirse, steril nötrino ya da yeni bir fizik gerekir.
Yayılım ve girişim
kütle özdeğerleri olduğundan, yayılımları düzlem dalgası şeklinde açıklanabilir
- doğal birimler olarak ifade edilen sayılar
- kütle-özdeğerin enerjisi ,
- yayılımın başlangıç zamanı,
- üç boyutlu momentum,
- başlangıç pozisyonuna göre parçacığın geçerli konumu
Aşırı göreceli limite göre, , enerji yaklaşık olarak olarak
E parçacığın toplam enerjisidir.
Bu limit bütün pratik (an itibarıyla gözlemlenen) nötrinolar için geçerlidir. Kütleleri 1 eV den küçük ve enerjileri de en az 1 MeV olduğundan, Lorentz faktörü γ, her durumda 106 dan büyüktür. t = L 'yi kullanarak, L'nin alınan yol olduğu varsayıp, faz faktörlerini atarsak, dalga fonksiyonu denklemi :
Farklı kütle özdeğerleri, farklı hızlarda yayılım yapar. Daha ağır olanlar, hafiflerden daha yavaştır.Kütle özdeğerleri, tür özdeğerlerinin kombinasyonları olduğundan, bu hız farkı kütle özdeğerlerine tekabül ettiği türler arasında girişime sebep olur. Bu yapıcı girişim, belirli bir türde oluşan nötrinonun yayılımı sırasında türünün değişiminin gözlenmesini mümkün kılar. İlk hali α olan bir nötrinonun ileride β türü olarak gözlenebilmesi ihtimali:
Daha elverişli bir şekilde yazılarak
. Salınımların oluşumundan sorumlu fazın sıklıkla yazılma şekli (c ve geri alınarak)
İfadesinde, 1.27 birimsizdir. Bu biçimde salınım katsayılarını yazmak daha elverişlidir:
- Kütle farkları, Δm2, 6996100000000000000 ah -1×10−4 eV2 düzeninde olmak üzere
- Salınım mesafeleri, L, modern deneylerde kilometre düzeninde
- Nötrino enerjileri, E, modern deneylerde genellikle MeV veya GeV düzeninde.
Eğer CP-ihlali yoksa (δ değeri sıfır), bu durumda ikinci toplam sıfırdır. CP asimetrisi
Jarlskog sabiti şeklinde
- ,
CP asimetrisinin ifade edilme şekli
Ayrıca bakınız
- MSW etkisi
- Majoron
- Nötr kaon karışımı
- Nötr parçacık salınımı
- Nötrino astronomisi
Notlar
- ^ Davis, Raymond; Harmer, Don S.; Hoffman, Kenneth C. (1968). "Search for Neutrinos from the Sun". Physical Review Letters. 20 (21). ss. 1205-1209. Bibcode:1968PhRvL..20.1205D. doi:10.1103/PhysRevLett.20.1205.
- ^ B. Pontecorvo (1957). "Mesonium and anti-mesonium". Cilt 33. ss. 549-551.
- ^ Z. Maki, M. Nakagawa, and S. Sakata (1962). "Remarks on the Unified Model of Elementary Particles". Progress of Theoretical Physics. 28 (5). s. 870. Bibcode:1962PThPh..28..870M. doi:10.1143/PTP.28.870.
- ^ B. Pontecorvo (1967). "Neutrino Experiments and the Problem of Conservation of Leptonic Charge". Cilt 53. s. 1717.
- ^ Raymond Davis Jr., Don S. Harmer, and Kenneth C. Hoffman (1968). "Search for Neutrinos from the Sun". Physical Review Letters. 20 (21). s. 1205. Bibcode:1968PhRvL..20.1205D. doi:10.1103/PhysRevLett.20.1205.
- ^ V. Gribov and B. Pontecorvo (1969). "Neutrino astronomy and lepton charge". Physics Letters B. 28 (7). s. 493. Bibcode:1969PhLB...28..493G. doi:10.1016/0370-2693(69)90525-5.
- ^ .
- ^ S. Eidelman; Olive; Aguilar-Benitez; Amsler; Asner; Babu; Barnett; Beringer; Burchat; Carone; Caso; Conforto; Dahl; d'Ambrosio; Doser; Feng; Gherghetta; Gibbons; Goodman; Grab; Groom; Gurtu; Hagiwara; Hernández-Rey; Hikasa; Honscheid; Jawahery; Kolda; Kwon; ve diğerleri. (2004). . Physics Letters B. 592 (1). s. 1. arXiv:astro-ph/0406663 $2. Bibcode:2004PhLB..592....1P. doi:10.1016/j.physletb.2004.06.001. 7 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020.
Konuyla ilgili yayınlar
- (2002) Gonzalez-Garcia; Nır. "Nötrino Kütleleri ve Karıştırma: Kanıt ve Sonuçları". Yorumları Modern Fizik 75 (2): 345-402. arXiv:hep-ph/0202058. Bibcode:2003RvMP...75..345G 2 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. doi:10.1103/RevModPhys.75.345.
- (2004) Maltoni; Schwetz; Tortola; Valle. "Durum genel uyar nötrino salınımları". Yeni Derginin Fizik 6: 122. arXiv:hep-ph/0405172. Bibcode:2004NJPh....6. 122 27 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. doi:10.1088/1367-2630/6/1/122.
- Fogli; Lisi; Grasso; Montanino; Palazzo; Rotunno (2012). "Küresel analiz nötrino kütleleri, mixings ve evreleri: Girme döneminin leptonic CP ihlali arar". Physical Review D , 86 (1): 013012. arXiv:1205.5254. Bibcode:2012PhRvD..86a3012F 28 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. doi:10.1103/PhysRevD.86.013012.
- (2012) Forero; Tortola; Valle. "Genel durumu nötrino salınım parametreleri sonra Nötrino-2012". Physical Review D , 86 (7): 073012. arXiv:1205.4018. Bibcode:2012PhRvD..86g3012F 3 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. doi:10.1103/PhysRevD.86.073012.
Dış bağlantılar
- Maury Goodman, "" (2006). (Sağlar bağlantılar için diğer birçok nötrino salınım web siteleri.)
- Arxiv.org ilgili derlemeler 29 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Notrino salinimlari uretilen ve belirli bir lepton turu olan elektron muon ya da tau bir notrinonun daha sonradan farkli bir tur olarak olculebilmesine denen bir kuantum mekanigi fenomenidir Uzaya yayilan notrinolarin turleri periyodik olarak degisir Ilk olarak 1957 de Bruno Pontecorvo tarafindan tahmin edilen notrino salinimlari daha sonra bircok deneyde farkli sartlar altinda gozlemlendi Sonuc olarak notrino salinimlarinin kesfedilmesi coktandir devam eden solar notrino probleminin cozulmesini sagladi Notrino salinimlari ve salinimlar sirasindaki cesitli detaylar notrinolar hakkindaki bircok bilinmeyene isik tutabileceginden teorik ve deneysel acidan yogun ilgi gormekte Ozellikle notrinolarin kutlelerinin oldugunu belirtmesi parcacik fiziginde standart modelin degistirilmesine sebep oldu Notrino salinimlarinin ve Sudbury Notrino Gozlemevi tarafindan deneysel kesfi dolayisiyla notrinolarin kutlesi 2015 Nobel Fizik Odulu nu kazandi GozlemlerNotrino salinimlarinin gercekligi bircok kaynaktan cesitli detektorlerle yapilmis gozlemlerle kanitlanmaya calisildi Arthur McDonald ve Takaaki Kajita deneyin notrino salinimlarinin bulunmasina katkisiyla 2015 Nobel Fizik Odulu nu kazandi Gunes notrinosu salinimlari Notrino salinimlarinin etkileri ilk olarak Ray Davis in 1960 larda klor bazli bir detektorle Tetrakloroetilen standart solar modeli kullanarak yapilan tahminlerle Gunes notrinosu akisindaki acigi gozlemledigi Homestake deneyinde tespit edildi Bu da solar notrino problemine yol acti Bircok radyokimyasal ve su Cerenkov detektoru bu acigi dogruladi bunun sebebinin notrino salinimlari oldugu ancak Sudbury Notrino Gozlemevi 2001 de notrinolarin tur degistirebildigini kanitladiktan sonra anlasildi Gunes notrinolarin enerjileri 20 MeV in altindadir ve Gunes ve Dunya arasinda yaklasik 1 A U ile seyahat eder 5 MeV nin ustundeki enerji degerlerinde gunes notrimolarinin salinimlari aslinda Gunes in icinde MSW etkisi olarak bilinen ve vakum salinimindan farkli olan bir salinimla gerceklesir Atmosfer notrinosu salinimlari IMB MACRO ve Kamiokande II gibi genis detektorler muon turundeki ve elektron turundeki atmosfer notrinolarinin aki orantisinda bir acik tespit etti bkz muon bozulmasi Super Kamiokande deneyinde kullanilan duyarli detektor yuzun uzerinde MeV ile birkac TeV arasinda hassasti ve Dunya nin capini referans aliyordu atmosfer notrinolarinin salinimlarini kanitlayan ilk deney 1998 de aciklandi Reaktor notrinosu salinimlari Bircok deney nukleer reaktorlerde uretilen elektron anti notrinolarin salinimlarini inceledi Bu salinimlar 813 katsayisini verdi Nukleer reaktorlerde uretilen notrinolar ayni gunes notrinolari gibi birkac MeV enerjiye sahiptir Bu deneylerin referans hatlari 10 metre ile 100 km arasindadir 2012 de Daya Bay deneyi 5 2s deger farkiyla 813 0 kesfini yapti bu sonucu bu gune kadar RENO ve Double Chooz deneyleri de onayladi Isin notrinosu salinimlari Parcacik hizlandiricida uretilen isin notrinolari arastirmalar icin en iyi kontrol ortamini saglar Dusuk miktarda enerjiye sahip atmosfer notrinolarinin salinimlarini incelemek icin bircok deney yapildi Birkac yuz kilometrelik referans hatti icinde yapilan MINOS K2K ve Super K gibi deneylerin tumunde muon notrinolarinin kaybolusu gozlemlendi LNSD deneyinde ulasilan sonuclar bircok farkli deneyde bulunan salinim katsayilariyla celiski icerisindeydi Bahar 2007 de sonuclari alinan MiniBooNe deneyi LNSD den alinan sonuclarin aksine olmasina ragmen 4 notrino turu olan steril notrinoyu dogruluyordu 2010 da INFN ve CERN kaynagi olan Cenova dan 730 km uzakta Gran Sasso da OPERA detektoru kullanilarak muon notrinosu isini icindeki bir tau parcacigini inceleyeceklerini bildirdi Super K detektorunden 295 km uzaktan notrino isini kullanarak sifirdan farkli bir 813 katsayisi olctu NOvA 850 km referans hattinda MINOS ile ayni isini kullanarak ayni sonuclari elde etti TeoriNotrino salinimlari notrinolarin turleri ve kutle ozdegerlerinden kaynaklanir Yuklu leptonlarla zayif etkilesimler icinde bulunan uc notrino halinden her biri bu uc notrino halinin kutleye bagli superpozisyonudur Notrinolar tur ozdegerlerinin zayif islemleriyle olusur nb 1 Bir notrino uzay boyunca yayilirken notrino kutlesindeki degisiklikler sebebiyle notrino hallerinin kuantum mekaniginde ki fazlarinin degisim oranlari da degisir Bu da kutle hallerinin notrino seyahat ederken degismesine sebep olur ancak farkli kutle halleri farkli notrino turlerine sebep olur Yani elektron notrinosu olarak dogan notrino seyahati boyunca elektron muon ve tau notrinolarinin bir karisimi olacaktir Bu kuantum mekanigi asamasi periyodik olarak gerceklestiginden notrino belirli bir sure sonra eski karisim haline donecek ve yine cogunlukla elektron notrinosu olacaktir Kuantum mekanik hali uyumlulugunu surdurdukce elektron turundeki notrino salinimlarina devam eder Notrino turleri arasindaki kutle farklari notrino salinimlarinin bagdasim boyuna oranla kucuk oldugundan bu mikroskobik kuantum etkisi makroskobik uzakliklarda gozlemlenebilir Pontecorvo Maki Nakagawa Sakata matrisi Notrino salinimlari fikri ilk defa 1957 de Bruno Pontecorvo tarafindan notrino antinotrino gecisimlerinin notr kaon birlesimlerine benzeyebilecegini soylemesiyle ortaya atildi Boyle bir notrino antinotrino salinimi gozlenmemis olmasina ragmen bu fikir ilk defa Maki Nakagawa ve Sakata tarafindan 1962 de gelistirilen ve daha sonra 1967 de Pontecorvo tarafindan genisletilen notrino tur salinimlarinin kuantum teorisinin kavramsal temelidir Bir yil sonra solar notrino acigi ilk defa gozlemlendi bunu da Gribov ve Pontecorvo nun 1969 da yayinladigi unlu Notrino astronomisi ve lepton yuku baslikli akademik bildiri takip etti Notrino karisimini ayar kuraminin buyuk notrinolari ve yapilarinin dogal bir sonucudur En basit haliyle tur ve kutle ozdegerini belirten bireysel donusumu na iUai ni displaystyle left nu alpha right rangle sum i U alpha i left nu i right rangle ni aUai na displaystyle left nu i right rangle sum alpha U alpha i left nu alpha right rangle seklinde na displaystyle left nu alpha right rangle belirli bir turu olan notrino a e elektron m muon or t tau ni displaystyle left nu i right rangle belirli bir kutlesi olan notrino mi displaystyle m i i displaystyle i 1 2 3 Yildiz imi displaystyle karmasik eslenigi temsil etmekte Antinotrinolar icin ise karmasik eslenik ilk esitlikten cikarilip ikinciye eklenmelidir Uai displaystyle U alpha i Pontecorvo Maki Nakagawa Sakata matrisini temsil etmekte ayrica PMNS matrisi lepton karisim matrisi ya da basitce MNS matrisi olarak da bilinir Bu matris kuark karisimlarini tanimlayan CKM matrisine benzer Bu matris eger birim matris olsaydi tur ozdegerleri ile kutle ozdegerleri ayni olurdu Ancak deneyler bunun olmadigini gosteriyor Standart uc notrino teorisi goz onunde bulunduruldugunda bu matris 3x3 tur Eger sadece iki notrinoyu dusunursek 2x2 Bir veya birden fazla steril notrino eklenir ise 4x4 ya da daha genis matrisler kullanilir 3x3 bicimi U Ue1Ue2Ue3Um1Um2Um3Ut1Ut2Ut3 1000c23s230 s23c23 c130s13e id010 s13eid0c13 c12s120 s12c120001 eia1 2000eia2 20001 c12c13s12c13s13e id s12c23 c12s23s13eidc12c23 s12s23s13eids23c13s12s23 c12c23s13eid c12s23 s12c23s13eidc23c13 eia1 2000eia2 20001 displaystyle begin aligned U amp begin bmatrix U e1 amp U e2 amp U e3 U mu 1 amp U mu 2 amp U mu 3 U tau 1 amp U tau 2 amp U tau 3 end bmatrix amp begin bmatrix 1 amp 0 amp 0 0 amp c 23 amp s 23 0 amp s 23 amp c 23 end bmatrix begin bmatrix c 13 amp 0 amp s 13 e i delta 0 amp 1 amp 0 s 13 e i delta amp 0 amp c 13 end bmatrix begin bmatrix c 12 amp s 12 amp 0 s 12 amp c 12 amp 0 0 amp 0 amp 1 end bmatrix begin bmatrix e i alpha 1 2 amp 0 amp 0 0 amp e i alpha 2 2 amp 0 0 amp 0 amp 1 end bmatrix amp begin bmatrix c 12 c 13 amp s 12 c 13 amp s 13 e i delta s 12 c 23 c 12 s 23 s 13 e i delta amp c 12 c 23 s 12 s 23 s 13 e i delta amp s 23 c 13 s 12 s 23 c 12 c 23 s 13 e i delta amp c 12 s 23 s 12 c 23 s 13 e i delta amp c 23 c 13 end bmatrix begin bmatrix e i alpha 1 2 amp 0 amp 0 0 amp e i alpha 2 2 amp 0 0 amp 0 amp 1 end bmatrix end aligned cij cos 8i ve si sin 8ijolmak uzere a1 ve a2 faz faktorleri sadece notrinolarin Majorana parcaciklari oldugu ornegin eger bir notrino kendi antinotrinosuyla ozdes ise ve ne olursa olsun salinim fenomenine katilmadigi takdirde fiziksel anlam tasir Eger notrinosuz cift beta bozunmasi gerceklesirse bu faktorler oranini belirler Faz faktoru d sadece notrino salinimlari CP simetrisini ihlal ederse sifirdan farkli bir deger alir bu henuz deneysel olarak gozlenmemistir Eger deney 3x3 matrisin birimsel olmadigini gosterirse steril notrino ya da yeni bir fizik gerekir Yayilim ve girisim ni displaystyle left nu i right rangle kutle ozdegerleri oldugundan yayilimlari duzlem dalgasi seklinde aciklanabilir ni t e i Eit p i x ni 0 displaystyle nu i t rangle e i E i t vec p i cdot vec x mid nu i 0 rangle dogal birimler olarak ifade edilen sayilar c 1 ℏ 1 displaystyle c 1 hbar 1 Ei displaystyle E i kutle ozdegerin enerjisi i displaystyle i t displaystyle t yayilimin baslangic zamani p i displaystyle vec p i uc boyutlu momentum x displaystyle vec x baslangic pozisyonuna gore parcacigin gecerli konumu Asiri goreceli limite gore p i pi mi displaystyle vec p i p i gg m i enerji yaklasik olarak olarak Ei pi2 mi2 pi mi22pi E mi22E displaystyle E i sqrt p i 2 m i 2 simeq p i frac m i 2 2p i approx E frac m i 2 2E E parcacigin toplam enerjisidir Bu limit butun pratik an itibariyla gozlemlenen notrinolar icin gecerlidir Kutleleri 1 eV den kucuk ve enerjileri de en az 1 MeV oldugundan Lorentz faktoru g her durumda 106 dan buyuktur t L yi kullanarak L nin alinan yol oldugu varsayip faz faktorlerini atarsak dalga fonksiyonu denklemi ni L e imi2L 2E ni 0 displaystyle nu i L rangle e im i 2 L 2E nu i 0 rangle Farkli kutle ozdegerleri farkli hizlarda yayilim yapar Daha agir olanlar hafiflerden daha yavastir Kutle ozdegerleri tur ozdegerlerinin kombinasyonlari oldugundan bu hiz farki kutle ozdegerlerine tekabul ettigi turler arasinda girisime sebep olur Bu yapici girisim belirli bir turde olusan notrinonun yayilimi sirasinda turunun degisiminin gozlenmesini mumkun kilar Ilk hali a olan bir notrinonun ileride b turu olarak gozlenebilmesi ihtimali Pa b nb t na 2 iUai Ubie imi2L 2E 2 displaystyle P alpha rightarrow beta left left langle nu beta t nu alpha right rangle right 2 left sum i U alpha i U beta i e im i 2 L 2E right 2 Daha elverisli bir sekilde yazilarak Pa b dab 4 i gt jRe Uai UbiUajUbj sin2 Dmij2L4E 2 i gt jIm Uai UbiUajUbj sin Dmij2L2E displaystyle begin aligned P alpha rightarrow beta delta alpha beta amp 4 sum i gt j rm Re U alpha i U beta i U alpha j U beta j sin 2 left frac Delta m ij 2 L 4E right amp 2 sum i gt j rm Im U alpha i U beta i U alpha j U beta j sin left frac Delta m ij 2 L 2E right end aligned Dmij2 mi2 mj2 displaystyle Delta m ij 2 equiv m i 2 m j 2 Salinimlarin olusumundan sorumlu fazin siklikla yazilma sekli c ve ℏ displaystyle hbar geri alinarak Dm2c3L4ℏE GeVfm4ℏc Dm2eV2LkmGeVE 1 27 Dm2eV2LkmGeVE displaystyle frac Delta m 2 c 3 L 4 hbar E frac rm GeV rm fm 4 hbar c times frac Delta m 2 rm eV 2 frac L rm km frac rm GeV E approx 1 27 times frac Delta m 2 rm eV 2 frac L rm km frac rm GeV E Ifadesinde 1 27 birimsizdir Bu bicimde salinim katsayilarini yazmak daha elverislidir Kutle farklari Dm2 6996100000000000000 ah 1 10 4 eV2 duzeninde olmak uzere Salinim mesafeleri L modern deneylerde kilometre duzeninde Notrino enerjileri E modern deneylerde genellikle MeV veya GeV duzeninde Eger CP ihlali yoksa d degeri sifir bu durumda ikinci toplam sifirdir CP asimetrisi ACP ab P na nb P n a n b 4 i gt jIm Uai UbiUajUbj sin Dmij2L2E displaystyle A text CP alpha beta P nu alpha rightarrow nu beta P bar nu alpha rightarrow bar nu beta 4 sum i gt j mathrm Im big U alpha i U beta i U alpha j U beta j big sin Big tfrac Delta m ij 2 L 2E Big Jarlskog sabiti seklinde Im UaiUbi Uaj Ubj J g keabgeijk displaystyle mathrm Im big U alpha i U beta i U alpha j U beta j big J sum gamma k varepsilon alpha beta gamma varepsilon ijk CP asimetrisinin ifade edilme sekli ACP ab 16J geabgsin Dm212L4E sin Dm322L4E sin Dm312L4E displaystyle A text CP alpha beta 16J sum gamma varepsilon alpha beta gamma sin Big tfrac Delta m 21 2 L 4E Big sin Big tfrac Delta m 32 2 L 4E Big sin Big tfrac Delta m 31 2 L 4E Big Ayrica bakinizMSW etkisi Majoron Notr kaon karisimi Notr parcacik salinimi Notrino astronomisiNotlar Davis Raymond Harmer Don S Hoffman Kenneth C 1968 Search for Neutrinos from the Sun Physical Review Letters 20 21 ss 1205 1209 Bibcode 1968PhRvL 20 1205D doi 10 1103 PhysRevLett 20 1205 B Pontecorvo 1957 Mesonium and anti mesonium Cilt 33 ss 549 551 Z Maki M Nakagawa and S Sakata 1962 Remarks on the Unified Model of Elementary Particles Progress of Theoretical Physics 28 5 s 870 Bibcode 1962PThPh 28 870M doi 10 1143 PTP 28 870 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link B Pontecorvo 1967 Neutrino Experiments and the Problem of Conservation of Leptonic Charge Cilt 53 s 1717 Raymond Davis Jr Don S Harmer and Kenneth C Hoffman 1968 Search for Neutrinos from the Sun Physical Review Letters 20 21 s 1205 Bibcode 1968PhRvL 20 1205D doi 10 1103 PhysRevLett 20 1205 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link V Gribov and B Pontecorvo 1969 Neutrino astronomy and lepton charge Physics Letters B 28 7 s 493 Bibcode 1969PhLB 28 493G doi 10 1016 0370 2693 69 90525 5 S Eidelman Olive Aguilar Benitez Amsler Asner Babu Barnett Beringer Burchat Carone Caso Conforto Dahl d Ambrosio Doser Feng Gherghetta Gibbons Goodman Grab Groom Gurtu Hagiwara Hernandez Rey Hikasa Honscheid Jawahery Kolda Kwon ve digerleri 2004 Physics Letters B 592 1 s 1 arXiv astro ph 0406663 2 Bibcode 2004PhLB 592 1P doi 10 1016 j physletb 2004 06 001 7 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Ekim 2020 KB1 bakim Digerlerinin yanlis kullanimi link Konuyla ilgili yayinlar 2002 Gonzalez Garcia Nir Notrino Kutleleri ve Karistirma Kanit ve Sonuclari Yorumlari Modern Fizik 75 2 345 402 arXiv hep ph 0202058 Bibcode 2003RvMP 75 345G 2 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde doi 10 1103 RevModPhys 75 345 2004 Maltoni Schwetz Tortola Valle Durum genel uyar notrino salinimlari Yeni Derginin Fizik 6 122 arXiv hep ph 0405172 Bibcode 2004NJPh 6 122 27 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde doi 10 1088 1367 2630 6 1 122 Fogli Lisi Grasso Montanino Palazzo Rotunno 2012 Kuresel analiz notrino kutleleri mixings ve evreleri Girme doneminin leptonic CP ihlali arar Physical Review D 86 1 013012 arXiv 1205 5254 Bibcode 2012PhRvD 86a3012F 28 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde doi 10 1103 PhysRevD 86 013012 2012 Forero Tortola Valle Genel durumu notrino salinim parametreleri sonra Notrino 2012 Physical Review D 86 7 073012 arXiv 1205 4018 Bibcode 2012PhRvD 86g3012F 3 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde doi 10 1103 PhysRevD 86 073012 Dis baglantilarMaury Goodman 2006 Saglar baglantilar icin diger bircok notrino salinim web siteleri Arxiv org ilgili derlemeler 29 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde