Safvan bin Muattal (Arapça: صفوان بن المعطل; ö. 640/680, Samsat), İfk Hadisesi'ne adı karışan sahabedir.
Doğum | ? Medine, Hicaz, Arabistan (günümüzde Suudi Arabistan) |
---|---|
Ölüm | 680 |
Din | İslam |
Safvan bin Muattal, Beni Süleym kabilesinde doğmuştur. Hicretten yaklaşık 4 yıl sonra Medine'ye gelip müslüman olmuştur.
Safvan bin Muattal, Beni Süleym kabilesinin Zekvan koluna mensup bir sahabedir. Bu kabilenin soy ağacının Salih'in kavmi Âd'e, ondan İbrahim'e, ondan da Adem'in oğlu Şit'e uzandığı kabul edilir. Ayrıca bu kabilenin nesebi Adnan'da İslam Peygamberi Muhammed ile de birleşir.
Safvan, Muattal'ın oğludur. Muattal Rebiya'nın, Rebiya Huzai'nin, Huzai Muharıb'ın, Muharıb Murre'nin, Murre Salebe'nin, Salebe Buhse'nin, Buhse Süleyme'nin, Süleyme de Mensur'un oğludur. Safvan bin Muattal'ın künyesi ise Ebu Amr'dır.
Hicret'in 4. yılında, 'ndan önce Müslüman oldu.Hendek ve sonraki savaşlara katıldı.Muhammed onu orduların arkasından gelip güvenliği sağlayan artçılık görevi ile görevlendirdi.
İfk Hadisesi
İfk Hadisesi veya Gerdanlık Olayı, Hicret'in 5. yılında 'in,Aişe'nin Muhammed'i Safvan bin Muattal ile aldattığı iddiası sonucu gelişen olaylardır.
üzerine yapılan sefer dönüşü konaklanırken Aişe, ihtiyacını gidermek için konak yerinden uzaklaştı. Dönerken gerdanlığını düşürmüş olduğunu fark etti. Gerdanlığını aramak için geri döndü. Konak yerine geldiğinde ise kimsenin kalmadığını fark etti. Dönüp ararlar diye olduğu yerde bekledi, uyuyakaldı. Artçı olan Safvan bin Muattal ise konak yerinde bir karartı görünce irtica ederek -ölenin arkasından Bakara 156'yı okumak- yaklaştı. Sese uyanan Aişe yüzünü örttü. Safvan Aişe'yi devesine bindirdi, kuşluk vaktinde orduya vardı. Bir grup insan Aişe'nin Safvan ile birlikte olduğu için geride kaldığını iddia etti. İddia gittikçe yayıldı.
Safvan bin Muattal, bu konuda kendisini bir şiirle hicveden şair Hassan bin Sabit'i dövmüştür. Kılıç darbesiyle elini yaralamış, fakat Muhammed kısas uygulamamış, onun yerine Hassan'ın gönlünü almış, hediye vermiştir.
Aişe ile Safvan, Nur Suresi 11 ila 20. ayetlerin inmesi ile aklandılar.
O ağır iftirayı uyduranlar, sizin içinizden bir güruhtur. Bu iftirayı kendiniz için kötü bir şey sanmayın. Aksine o sizin için bir hayırdır. Onlardan her biri için, işledikleri günahın cezası vardır. İçlerinden (elebaşılık ederek) o günahın büyüğünü üstlenen için ise ağır bir azap vardır. (Nur: 11)
...Bu iftirayı işittiğiniz zaman, iman eden erkek ve kadınlar, kendi (din kardeş)leriniz hakkında iyi zan besleyip de, “Bu apaçık bir iftiradır” deseydiniz ya! Onlar (iftiracılar) bu iddialarına dair dört şahit getirselerdi ya! Mademki şahit getirmediler; işte onlar Allah yanında yalancıların ta kendileridir... (Nur: 12-13)
Ayrıca İslam Peygamberi Muhammed, ayetler inmeden önce Safvan bin Muattal hakkında "Ben onun hakkında hayırdan başka bir şey bilmiyorum." demiştir.
İfk Hadisesi sebebiyle Hassan bin Sabit'e, 'ye ve 'a iftira cezası (hadd-i kazf) uygulanmıştır. Her biri 80 değnek yemiştir.
İfk Sonrası
İfk öncesinde Muhammed'e en yakın olanlardan olan Safvan bin Muattal, ifk sonrasında da konumunu korudu. Ashâb arasında da Kur'an'a konu olmasından dolayı saygın bir konuma geldi. İfk sonrasında yapılan tüm savaşlarda da artçılık, ordunun bir kanadını yöneten komutan, müfreze ve ordu komutanlığı gibi görevlerde bulunmuştur.
İçkiyi yasaklayan ayetlerin gelmesinden sonra Muhammed'in emriyle nelerin içki ve haram, nelerin de içki ve haram olmadığını açıklayan bilgileri halka duyurmak için görevlendirilmiştir. Safvan bin Muattal, bu görevi gereği Medine sokaklarında dolaşarak halka "Küplerde mayalanıp bekletilerek yapılan nebiz denilen içkiyi yapıp içmelerinin haram olduğunu ve yasaklandığını" ilan etmiştir.
Muhammed’in deve çobanını öldürüp develerini kaçıran kişilerin yakalanması için Kürz bin Sabit ile birlikte görevlendirilen Safvan bin Muattal ayrıca İyâz bin Ganm kumandasında fetihlere katıldı.
Ölümü
İslam orduları, Ömer döneminde doğuda Sasaniler ve batıda da Bizanslılarla savaştı. Kazanılan zaferler arasında irtibat kurmak amacıyla bir ordu da Cezire bölgesine gönderildi.
Ömer, Sad bin Ebu Vakkas’a bu orduyu hazırlaması için emir verdi. İyâz bin Ganm bu ordunun komutanı olarak tayin edildi. İyâz bin Ganm; Rakka, Urfa ve Harran’ı sulh yoluyla fethetti, kendisi de Harran’a döndü. Komutanlarından Osman bin Ebil-As es-Sakafî’yi de Bizans bölgesine gönderdi. Samsat’a gelen bu ordu içerisinde Safvan bin Muattal'ın da komutan olarak bulunduğu, yapılan savaşta, 640 yılında burada şehit düştüğü rivayet edildiği gibi, 40 yıl boyunca Adıyaman çevresinde yaşayıp Muaviye döneminde valilik görevi yürüttüğü ve Bizanslılarla yapılan savaşa katıldığı, bu savaşta ayağının kırıldığı, altmış yaşlarında iken 678 veya 680 yılında Samsat'ta vefat ettiği de belirtilmiştir.
Kabri
Safvan bin Muattal'ın vefat tarihi hakkında ihtilaflar olmasına rağmen mezarının yeri hakkında hiçbir ihtilaf yoktur. Aynı şekilde onun Samsat'ta vefat ettiğine dair oldukça fazla kayda rastlamak mümkündür.Türkiye sınırları içerisinde bazı sahabe türbesi olarak bilinen bazı türbelerin makam olduğu bilinse de Safvan bin Muattal'ın Samsat'taki türbe yerinin kesinliği kaynaklarda bildirilmiştir.
Türkiye sınırları içerisinde sahabe kabirleri arasında yeri en kesin olan iki türbe İstanbul Eyüpsultan'daki Ebu Eyyûb el-Ensarî türbesi ve Adıyaman Samsat'taki Safvan bin Muattal türbesidir.
Safvan bin Muattal Türbesi Adıyaman'ın Samsat ilçesine yaklaşık 10.5 km mesafede bulunan, Taşkuyu ve Çiçek köyleri arasında kalan (Doğanlar Mezrası) mevkide, yüksek bir tepede bulunmaktadır.
Külliye Projesi
KİPTAŞ tarafından hazırlanan ve 30 milyon Türk lirası'na tamamlanması hesaplanan "Safvan bin Muattal Türbesi ve Cami Külliyesi ile Çevre Düzenleme Projesi" hayata geçirilmektedir. 15 Nisan 2013 günü temeli Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez'in katılımıyla Adıyaman'da atılan projede bin kişilik türbe ve cami, 85 adet WC, 10 adet duş kabini, kurban kesim merkezi, 125 metrekarelik iki lojman, 70 kişinin aynı anda kalabileceği 4 katlı konukevi, 400 kişilik kapalı toplam 5 bin 112 kişilik otopark, restoran, şehitlik ve piknik alanları yer alıyor.
Kaynakça
- ^ a b c d e f Kandemir, M. Yaşar (2008). "Safvân b. Muattal". TDV İslâm Ansiklopedisi. Cilt 35. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. ss. 485-486. 28 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
- ^ a b c d Azimli, Mehmet (Nisan 2008). (PDF). Adıyaman Belediyesi Kültür Yayınları. 28 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
- ^ a b c Ünalan, Abdülcelil. . www.safvander.org. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
- ^ a b c d e Doğan, Candemir (Nisan 2013). Anadolu Sahabisi Hz. Safvan B.Muattal Radiyallahu Anhü. İstanbul: Kalbi Kitaplar. ISBN . 30 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
- ^ a b c d . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
- ^ el-Buhârî, trs.: IV/305; İbn Hacer, 1415: VII/239.
- ^ Taberânî, 1983: Mu'cem, XXIII/130.
- ^ İbn Ebî Şeybe, H.1409: V/555.
- ^ a b Taberânî, 1983: Mu'cem, VI/54.
- ^ Hâkim, 1990: III/595.
- ^ . 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
- ^ Ebû Ya‘lâ el-Mevsılî, VIII, 339; İbn Hibbân, X, 13.
- ^ Aktan, 2000: XXV/148-149.
- ^ Hâkim, 3/594; Müsned, 2/292; İbn Hacer, 6/306.
- ^ Azimli, 2008: 20.
- ^ a b Ali, Çolak (Şubat 2013). "Safvân bin Muattal Özelinde Sahabe'nin İslâm Teşriinin Oluşması ve Anlaşılmasındaki Konumu". Uluslararası Adıyaman Safvan bin Muattal ve Ahlâk Sempozyumu Bildiriler Kitabı.
- ^ Halife b. Hayyât, 1993:583.
- ^ el-Bağdâdî, 1418: III/338.
- ^ İbn Asâkir, 1995: XXIV/176.
- ^ a b . 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
- ^ . 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
- ^ . 30 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Safvan bin Muattal Arapca صفوان بن المعطل o 640 680 Samsat Ifk Hadisesi ne adi karisan sahabedir Sahabe Safvan bin Muattal Arapca صفوان بن المعطلDogum Medine Hicaz Arabistan gunumuzde Suudi Arabistan Olum680 Samsat gunumuzde Turkiye DinIslam Safvan bin Muattal Beni Suleym kabilesinde dogmustur Hicretten yaklasik 4 yil sonra Medine ye gelip musluman olmustur Safvan bin Muattal Beni Suleym kabilesinin Zekvan koluna mensup bir sahabedir Bu kabilenin soy agacinin Salih in kavmi Ad e ondan Ibrahim e ondan da Adem in oglu Sit e uzandigi kabul edilir Ayrica bu kabilenin nesebi Adnan da Islam Peygamberi Muhammed ile de birlesir Safvan Muattal in ogludur Muattal Rebiya nin Rebiya Huzai nin Huzai Muharib in Muharib Murre nin Murre Salebe nin Salebe Buhse nin Buhse Suleyme nin Suleyme de Mensur un ogludur Safvan bin Muattal in kunyesi ise Ebu Amr dir Hicret in 4 yilinda ndan once Musluman oldu Hendek ve sonraki savaslara katildi Muhammed onu ordularin arkasindan gelip guvenligi saglayan artcilik gorevi ile gorevlendirdi Ifk HadisesiIfk Hadisesi veya Gerdanlik Olayi Hicret in 5 yilinda in Aise nin Muhammed i Safvan bin Muattal ile aldattigi iddiasi sonucu gelisen olaylardir uzerine yapilan sefer donusu konaklanirken Aise ihtiyacini gidermek icin konak yerinden uzaklasti Donerken gerdanligini dusurmus oldugunu fark etti Gerdanligini aramak icin geri dondu Konak yerine geldiginde ise kimsenin kalmadigini fark etti Donup ararlar diye oldugu yerde bekledi uyuyakaldi Artci olan Safvan bin Muattal ise konak yerinde bir kararti gorunce irtica ederek olenin arkasindan Bakara 156 yi okumak yaklasti Sese uyanan Aise yuzunu orttu Safvan Aise yi devesine bindirdi kusluk vaktinde orduya vardi Bir grup insan Aise nin Safvan ile birlikte oldugu icin geride kaldigini iddia etti Iddia gittikce yayildi Safvan bin Muattal bu konuda kendisini bir siirle hicveden sair Hassan bin Sabit i dovmustur Kilic darbesiyle elini yaralamis fakat Muhammed kisas uygulamamis onun yerine Hassan in gonlunu almis hediye vermistir Aise ile Safvan Nur Suresi 11 ila 20 ayetlerin inmesi ile aklandilar O agir iftirayi uyduranlar sizin icinizden bir guruhtur Bu iftirayi kendiniz icin kotu bir sey sanmayin Aksine o sizin icin bir hayirdir Onlardan her biri icin isledikleri gunahin cezasi vardir Iclerinden elebasilik ederek o gunahin buyugunu ustlenen icin ise agir bir azap vardir Nur 11 Bu iftirayi isittiginiz zaman iman eden erkek ve kadinlar kendi din kardes leriniz hakkinda iyi zan besleyip de Bu apacik bir iftiradir deseydiniz ya Onlar iftiracilar bu iddialarina dair dort sahit getirselerdi ya Mademki sahit getirmediler iste onlar Allah yaninda yalancilarin ta kendileridir Nur 12 13 Ayrica Islam Peygamberi Muhammed ayetler inmeden once Safvan bin Muattal hakkinda Ben onun hakkinda hayirdan baska bir sey bilmiyorum demistir Ifk Hadisesi sebebiyle Hassan bin Sabit e ye ve a iftira cezasi hadd i kazf uygulanmistir Her biri 80 degnek yemistir Ifk SonrasiIfk oncesinde Muhammed e en yakin olanlardan olan Safvan bin Muattal ifk sonrasinda da konumunu korudu Ashab arasinda da Kur an a konu olmasindan dolayi saygin bir konuma geldi Ifk sonrasinda yapilan tum savaslarda da artcilik ordunun bir kanadini yoneten komutan mufreze ve ordu komutanligi gibi gorevlerde bulunmustur Ickiyi yasaklayan ayetlerin gelmesinden sonra Muhammed in emriyle nelerin icki ve haram nelerin de icki ve haram olmadigini aciklayan bilgileri halka duyurmak icin gorevlendirilmistir Safvan bin Muattal bu gorevi geregi Medine sokaklarinda dolasarak halka Kuplerde mayalanip bekletilerek yapilan nebiz denilen ickiyi yapip icmelerinin haram oldugunu ve yasaklandigini ilan etmistir Muhammed in deve cobanini oldurup develerini kaciran kisilerin yakalanmasi icin Kurz bin Sabit ile birlikte gorevlendirilen Safvan bin Muattal ayrica Iyaz bin Ganm kumandasinda fetihlere katildi Olumu Islam ordulari Omer doneminde doguda Sasaniler ve batida da Bizanslilarla savasti Kazanilan zaferler arasinda irtibat kurmak amaciyla bir ordu da Cezire bolgesine gonderildi Omer Sad bin Ebu Vakkas a bu orduyu hazirlamasi icin emir verdi Iyaz bin Ganm bu ordunun komutani olarak tayin edildi Iyaz bin Ganm Rakka Urfa ve Harran i sulh yoluyla fethetti kendisi de Harran a dondu Komutanlarindan Osman bin Ebil As es Sakafi yi de Bizans bolgesine gonderdi Samsat a gelen bu ordu icerisinde Safvan bin Muattal in da komutan olarak bulundugu yapilan savasta 640 yilinda burada sehit dustugu rivayet edildigi gibi 40 yil boyunca Adiyaman cevresinde yasayip Muaviye doneminde valilik gorevi yuruttugu ve Bizanslilarla yapilan savasa katildigi bu savasta ayaginin kirildigi altmis yaslarinda iken 678 veya 680 yilinda Samsat ta vefat ettigi de belirtilmistir KabriSafvan bin Muattal in vefat tarihi hakkinda ihtilaflar olmasina ragmen mezarinin yeri hakkinda hicbir ihtilaf yoktur Ayni sekilde onun Samsat ta vefat ettigine dair oldukca fazla kayda rastlamak mumkundur Turkiye sinirlari icerisinde bazi sahabe turbesi olarak bilinen bazi turbelerin makam oldugu bilinse de Safvan bin Muattal in Samsat taki turbe yerinin kesinligi kaynaklarda bildirilmistir Turkiye sinirlari icerisinde sahabe kabirleri arasinda yeri en kesin olan iki turbe Istanbul Eyupsultan daki Ebu Eyyub el Ensari turbesi ve Adiyaman Samsat taki Safvan bin Muattal turbesidir Safvan bin Muattal Turbesi Adiyaman in Samsat ilcesine yaklasik 10 5 km mesafede bulunan Taskuyu ve Cicek koyleri arasinda kalan Doganlar Mezrasi mevkide yuksek bir tepede bulunmaktadir Kulliye Projesi KIPTAS tarafindan hazirlanan ve 30 milyon Turk lirasi na tamamlanmasi hesaplanan Safvan bin Muattal Turbesi ve Cami Kulliyesi ile Cevre Duzenleme Projesi hayata gecirilmektedir 15 Nisan 2013 gunu temeli Diyanet Isleri Baskani Mehmet Gormez in katilimiyla Adiyaman da atilan projede bin kisilik turbe ve cami 85 adet WC 10 adet dus kabini kurban kesim merkezi 125 metrekarelik iki lojman 70 kisinin ayni anda kalabilecegi 4 katli konukevi 400 kisilik kapali toplam 5 bin 112 kisilik otopark restoran sehitlik ve piknik alanlari yer aliyor Kaynakca a b c d e f Kandemir M Yasar 2008 Safvan b Muattal TDV Islam Ansiklopedisi Cilt 35 Turkiye Diyanet Vakfi Yayinlari ss 485 486 28 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Haziran 2015 a b c d Azimli Mehmet Nisan 2008 PDF Adiyaman Belediyesi Kultur Yayinlari 28 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2015 a b c Unalan Abdulcelil www safvander org 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2015 a b c d e Dogan Candemir Nisan 2013 Anadolu Sahabisi Hz Safvan B Muattal Radiyallahu Anhu Istanbul Kalbi Kitaplar ISBN 9786054646340 30 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Haziran 2015 a b c d 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2015 el Buhari trs IV 305 Ibn Hacer 1415 VII 239 Taberani 1983 Mu cem XXIII 130 Ibn Ebi Seybe H 1409 V 555 a b Taberani 1983 Mu cem VI 54 Hakim 1990 III 595 19 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2015 Ebu Ya la el Mevsili VIII 339 Ibn Hibban X 13 Aktan 2000 XXV 148 149 Hakim 3 594 Musned 2 292 Ibn Hacer 6 306 Azimli 2008 20 a b Ali Colak Subat 2013 Safvan bin Muattal Ozelinde Sahabe nin Islam Tesriinin Olusmasi ve Anlasilmasindaki Konumu Uluslararasi Adiyaman Safvan bin Muattal ve Ahlak Sempozyumu Bildiriler Kitabi Halife b Hayyat 1993 583 el Bagdadi 1418 III 338 Ibn Asakir 1995 XXIV 176 a b 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2015 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2015 30 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2015