Süleyman bin Hişâm (Arapça: سليمان بن هشام بن عبدالملك) (fl. 732–747), Arap general, Emevî Halife Hişâm bin Abdülmelik'in (h. 723-743) oğludur. Bizans İmparatorluğu'na karşı yapılan seferlere katılımının yanı sıra Emevî Halifeliğinin son yıllarında meydana gelen iç savaşlardaki önemli rolü ile tanınır. II. Mervân (h. 744-750) tarafından mağlup edildi ve öldüğü Hindistan'a kaçtı.
Süleyman bin Hişâm | |
---|---|
Bağlılığı | Emevîler |
Çatışma/savaşları | Arap-Bizans savaşları Üçüncü Fitne |
Ailesi | |
Babası | Hişâm bin Abdülmelik |
Akrabaları | Kardeşleri: Muaviye Kuzenleri: II. Velîd III. Yezîd |
Kökeni
Muaviye, Halife Hişâm bin Abdülmelik ile Ümmü Hakim'in oğludur, annesi Emevî devlet adamı ve Hişâm 'ın baba tarafından büyük babası Halife I. Mervân'ın kardeşi 'in kızıdır.Orta Çağ Suriyeli tarihçi İbn Asakir'e (ö. 1175) göre Süleyman, İslami gelenekçi İbn Şihab Zuhrî ile tanıştı ve güzel Arap şiirleri yazdı.
Bizans karşısında savaşlar
Süleyman ilk olarak 732'de ve yine 735, 736'da (bu sefer Ermenistan'a) ve 737'de Bizans yönetimindeki Anadolu'ya karşı kuzey yaz seferinin ("sağın") ve liderliğini yaptı ama hiçbirinde kayda değer bir şey başarmış gibi görünmektedir. 738 yılında ise, komutanı Eustathios da dahil olmak üzere birçok esiri alarak Sideroun ("Demir Kale") adlı Bizans kalesini yağmaladı. 740 yılında, o yıl için hazırlanan ve Günah Çıkartıcı Theofanis'in vakainamesine göre toplam 90.000 kişiden oluşan olağanüstü büyük seferin genel sorumluluğunu üstlendi. Önce iki görev kuvveti gönderildi; bir tanesi 10.000 hafif silahlı askerden oluşan Anadolu'nun batı kıyılarına baskın düzenleyecek Ghamr ibn Yezid komutasındaki kuvvet ve diğeri 20.000 askerden oluşan Afyon'a doğru ilerleyen Abdallah el-Battal ve al-Malik ibn Su'aib komutasındaki kuvvetti. Süleyman liderliğindeki yaklaşık 60.000 kişilik ana kuvvet (kesinlikle abartılıdır), Tuvana'yı hedef alarak Kapadokya'ya baskın düzenledi. Ancak ikinci görev gücü, Akroinon Muharebesi'nde ağır bir yenilgiye uğradı ve komutanlarının yanı sıra adamlarının yaklaşık üçte ikisini kaybetti.
Ertesi yıl Süleyman, yaz seferine yeniden öncülük etti ve yine başarısız oldu: kuvvetleri Bizans kalesini kuşatırken, kamplarını bir hastalık vurdu. Erzak eksikliği yüzünden daha da kötüleşen bu hastalık, hem insanlar hem de hayvanlar arasında çok sayıda can kaybına neden olurken, ordu da Bizans saldırılarından çok sayıda kayıp verdi. Durum o kadar kötüydü ki, 10. yüzyıl Arap Hristiyan tarihçisi Agapius, Süleyman'ın askerlerinin çoğunun Bizanslılara sığındığını ve Hristiyanlığa döndüğünü yazar. Bu başarısızlıklar, kısa süre sonra Malatya'yı hedef alan bir Bizans karşı saldırısıyla daha da arttı. Şehir kurtarıldı, ancak Hişam'ın toplayabileceği güçlerle sahaya çıkması gerekiyordu; yine de, uzun yıllar Bizans pasifliğinin ardından ilk olan bu saldırı, bölgedeki güç dengesinin değiştiğinin de sinyalini verdi. Aynı yıl Süleyman, Bizanslıların kendi Müslüman tutuklularını infaz ettiklerine dair yalan bir istihbaratın Halife'ye ulaşmasının ardından babasının tüm Bizans mahkûmlarının infaz emrini aldı ve yerine getirdi. Ancak 742'de, gaspçı Artabasdos ile V. Konstantinos (h. 741-775) arasındaki Bizans iç savaşından yararlanan Süleyman, Paflagonya'ya kadar rahatsız edilmeden çok sayıda esir alan başka bir baskına öncülük etti.
İç savaşlar
743'te Hişam öldü ve Süleyman'ın kuzeni II. Velîd iktidara geldi. Süleyman'ın popülaritesini kıskanan Velîd, onu kırbaçlattırıp hapse attırdı; önemli bir muhalefet uyandıran bu eylem, başlangıçta Velîd'in tahta çıkışının getirdiği iyi niyetin çoğuna mal oldu. 744 baharında Şam'da bir darbe başkentte olmayan ve kısa süre sonra öldürülen Velîd'i devirdi ve yerine III. Yezîd getirildi. Humus çevresindeki bölgede bulunan ve hala Velîd'e sadık Araplar Emevi kabilesinin Ebu Muhammed el-Süfyani'nin soyundan birini halife olarak tahta çıkarma niyetiyle kalkıp Şam'a yürüdüler, ancak Süleyman hapishaneden serbest bırakıldı ve onları yendi. Ancak kargaşa yatışmadı: Yezîd Eylül 744'te öldüğünde, kuzey Mezopotamya'nın (Cezire) güçlü ve hırslı valisi Mervan bin Muhammed, çoğunlukla Cezire ve kuzey Suriye'de yerleşik Ḳays kabilesi tarafından desteklenen halefi İbrahim bin Velîd'e karşı ayaklandı. Başlangıçta, Mervân halifeliği kendisi için talep etmeyip tahtı II. Velîd'in hapsedilmiş iki oğluna iade etme niyetini ilan etti. Mervân'ın ilerleyişi Baalbek'in güneyinde, Süleyman tarafından özel ordusu Dhakwāniyya ile karşılandı. Bu özel ordu 5.000 veya daha güçlü askerden oluşuyordu, kendi mali kaynak ve mülkleri ile ayakta tutuluyordu, ancak çoğunlukla Arap olmayan Müslümanlardan oluşuyordu. Sonraki savaşta Mervân galip geldi. Süleyman, II. Velîd'in oğullarının infazını emrettiği Şam'a çekildi ve ardından İbrahim ile birlikte Palmira'ya kaçtı. Ancak kısa süre sonra Mervân'ın huzuruna çıkıp, teslim oldular.
Mervân'ın Halife olması hem Suriye'de hem de Güney Mezopotamya'da (Irak) tartışmalı olmaya devam etti. 745'te bir Suriye isyanını bastırdıktan sonra Mervân, Irak'a göndermek için Suriyeli bir ordu kurdu, ancak yolda isyan ettiler ve Süleyman'ı liderleri olarak kabul ettiler. İsyancı ordusu Kinnesrin'i aldı, ancak kısa süre sonra Mervân tarafından mağlup edildiler. Ordusunun çoğu hayatta kalsa ve kardeşi Said komutasında Humus'a geri çekilse de (kısa süre sonra Mervân güçleri tarafından kuşatıldılar) Süleyman, Humus'tan Palmira'ya ve oradan da Kufe'ye kaçtı. Orada, Mervân'ın uzun Humus kuşatmasından yararlanarak halifeliğini ilan etse de Mezopotamya Hâricîlerinin lideri Dahhak bin Kays el-Şaybani]]'nin hizmetine girdi. Ancak 746'nın başlarında Humus'u aldıktan sonra Mervân, Dahhak'a karşı yürüdü ve Kafartuta Muharebesi'nde onu yenip öldürdü. İsyancılar daha sonra Süleyman'ın tavsiyesi üzerine Dicle'yi geçerek bir süreliğine yok edilmekten kurtuldular. 747'de Mervân ve yardımcısı Yezid bin Hubeyra, Hâricîlerin kalıntılarını yenip Irak üzerindeki kontrollerini sağlamlaştırırken hayatta kalan önde gelen isyancılar doğuya kaçtı; Süleyman, Mansur bin Cumhur ile birlikte daha sonra öldüğü Hindistan'a kaçtı.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b Intagliata 2018, s. 141.
- ^ Hillenbrand 1989, s. 90 (455 ve 456 numaralı notlar.
- ^ Blankinship 1994, s. 163.
- ^ a b c d e Lilie et al. (2001), p. 284
- ^ Blankinship 1994, s. 168-169.
- ^ Blankinship 1994, s. 169.
- ^ Blankinship 1994, s. 169, 330 (Not #14).
- ^ Blankinship 1994, s. 169-170.
- ^ Blankinship 1994, s. 200.
- ^ Blankinship 1994, s. 200–201.
- ^ a b Blankinship 1994, s. 201.
- ^ Hawting 2000, s. 91.
- ^ Hawting 2000, s. 93-94.
- ^ Hawting 2000, s. 96-97.
- ^ Blankinship 1994, s. 91.
- ^ Hawting 2000, s. 97.
- ^ Hawting 2000, s. 97-98.
- ^ Hawting 2000, s. 99.
- ^ Hawting 2000, s. 100-101.
- Genel
- Blankinship, Khalid Yahya (1994). The End of the Jihâd State: The Reign of Hishām ibn ʻAbd al-Malik and the Collapse of the Umayyads (İngilizce). Albany, New York: State University of New York Press. ISBN .
- Hawting, G. R. (2000), The First Dynasty of Islam: The Umayyad Caliphate AD 661–750 (2nd Edition) (İngilizce), Routledge, ISBN , 17 Ocak 2021 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 24 Kasım 2020
- , (Ed.) (1989). The History of al-Ṭabarī, Volume 26: The Waning of the Umayyad Caliphate: Prelude to Revolution, A.D. 738–744/A.H. 121–126. SUNY series in Near Eastern studies. (İngilizce). Albany, New York: State University of New York Press. ISBN .
- Intagliata, Emanuele E. (2018) [1950]. Palmyra after Zenobia AD 273-750: An Archaeological and Historical Reappraisal (İngilizce). Oxford: Oxbow Books. ISBN .
- Lilie, Ralph-Johannes; Ludwig, Claudia; Pratsch, Thomas; Zielke, Beate (2001). "Sulaimān ibn Hišām (# 7162)". Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit: 1. Abteilung (641–867), Band 4: Platon (# 6266) – Theophylaktos (# 8345) (Almanca). Berlin ve Boston: De Gruyter. s. 284. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Suleyman bin Hisam Arapca سليمان بن هشام بن عبدالملك fl 732 747 Arap general Emevi Halife Hisam bin Abdulmelik in h 723 743 ogludur Bizans Imparatorlugu na karsi yapilan seferlere katiliminin yani sira Emevi Halifeliginin son yillarinda meydana gelen ic savaslardaki onemli rolu ile taninir II Mervan h 744 750 tarafindan maglup edildi ve oldugu Hindistan a kacti Suleyman bin HisamBagliligiEmevilerCatisma savaslariArap Bizans savaslari Ucuncu FitneAilesiBabasiHisam bin AbdulmelikAkrabalariKardesleri Muaviye Kuzenleri II Velid III YezidKokeniMuaviye Halife Hisam bin Abdulmelik ile Ummu Hakim in ogludur annesi Emevi devlet adami ve Hisam in baba tarafindan buyuk babasi Halife I Mervan in kardesi in kizidir Orta Cag Suriyeli tarihci Ibn Asakir e o 1175 gore Suleyman Islami gelenekci Ibn Sihab Zuhri ile tanisti ve guzel Arap siirleri yazdi Bizans karsisinda savaslarSuleyman ilk olarak 732 de ve yine 735 736 da bu sefer Ermenistan a ve 737 de Bizans yonetimindeki Anadolu ya karsi kuzey yaz seferinin sagin ve liderligini yapti ama hicbirinde kayda deger bir sey basarmis gibi gorunmektedir 738 yilinda ise komutani Eustathios da dahil olmak uzere bircok esiri alarak Sideroun Demir Kale adli Bizans kalesini yagmaladi 740 yilinda o yil icin hazirlanan ve Gunah Cikartici Theofanis in vakainamesine gore toplam 90 000 kisiden olusan olaganustu buyuk seferin genel sorumlulugunu ustlendi Once iki gorev kuvveti gonderildi bir tanesi 10 000 hafif silahli askerden olusan Anadolu nun bati kiyilarina baskin duzenleyecek Ghamr ibn Yezid komutasindaki kuvvet ve digeri 20 000 askerden olusan Afyon a dogru ilerleyen Abdallah el Battal ve al Malik ibn Su aib komutasindaki kuvvetti Suleyman liderligindeki yaklasik 60 000 kisilik ana kuvvet kesinlikle abartilidir Tuvana yi hedef alarak Kapadokya ya baskin duzenledi Ancak ikinci gorev gucu Akroinon Muharebesi nde agir bir yenilgiye ugradi ve komutanlarinin yani sira adamlarinin yaklasik ucte ikisini kaybetti Ertesi yil Suleyman yaz seferine yeniden onculuk etti ve yine basarisiz oldu kuvvetleri Bizans kalesini kusatirken kamplarini bir hastalik vurdu Erzak eksikligi yuzunden daha da kotulesen bu hastalik hem insanlar hem de hayvanlar arasinda cok sayida can kaybina neden olurken ordu da Bizans saldirilarindan cok sayida kayip verdi Durum o kadar kotuydu ki 10 yuzyil Arap Hristiyan tarihcisi Agapius Suleyman in askerlerinin cogunun Bizanslilara sigindigini ve Hristiyanliga dondugunu yazar Bu basarisizliklar kisa sure sonra Malatya yi hedef alan bir Bizans karsi saldirisiyla daha da artti Sehir kurtarildi ancak Hisam in toplayabilecegi guclerle sahaya cikmasi gerekiyordu yine de uzun yillar Bizans pasifliginin ardindan ilk olan bu saldiri bolgedeki guc dengesinin degistiginin de sinyalini verdi Ayni yil Suleyman Bizanslilarin kendi Musluman tutuklularini infaz ettiklerine dair yalan bir istihbaratin Halife ye ulasmasinin ardindan babasinin tum Bizans mahkumlarinin infaz emrini aldi ve yerine getirdi Ancak 742 de gaspci Artabasdos ile V Konstantinos h 741 775 arasindaki Bizans ic savasindan yararlanan Suleyman Paflagonya ya kadar rahatsiz edilmeden cok sayida esir alan baska bir baskina onculuk etti Ic savaslarHisam bin Abdulmelik in h 743 744 dirhemiII Velid in h 743 744 Altin Dinari 743 te Hisam oldu ve Suleyman in kuzeni II Velid iktidara geldi Suleyman in popularitesini kiskanan Velid onu kirbaclattirip hapse attirdi onemli bir muhalefet uyandiran bu eylem baslangicta Velid in tahta cikisinin getirdigi iyi niyetin coguna mal oldu 744 baharinda Sam da bir darbe baskentte olmayan ve kisa sure sonra oldurulen Velid i devirdi ve yerine III Yezid getirildi Humus cevresindeki bolgede bulunan ve hala Velid e sadik Araplar Emevi kabilesinin Ebu Muhammed el Sufyani nin soyundan birini halife olarak tahta cikarma niyetiyle kalkip Sam a yuruduler ancak Suleyman hapishaneden serbest birakildi ve onlari yendi Ancak kargasa yatismadi Yezid Eylul 744 te oldugunde kuzey Mezopotamya nin Cezire guclu ve hirsli valisi Mervan bin Muhammed cogunlukla Cezire ve kuzey Suriye de yerlesik Ḳays kabilesi tarafindan desteklenen halefi Ibrahim bin Velid e karsi ayaklandi Baslangicta Mervan halifeligi kendisi icin talep etmeyip tahti II Velid in hapsedilmis iki ogluna iade etme niyetini ilan etti Mervan in ilerleyisi Baalbek in guneyinde Suleyman tarafindan ozel ordusu Dhakwaniyya ile karsilandi Bu ozel ordu 5 000 veya daha guclu askerden olusuyordu kendi mali kaynak ve mulkleri ile ayakta tutuluyordu ancak cogunlukla Arap olmayan Muslumanlardan olusuyordu Sonraki savasta Mervan galip geldi Suleyman II Velid in ogullarinin infazini emrettigi Sam a cekildi ve ardindan Ibrahim ile birlikte Palmira ya kacti Ancak kisa sure sonra Mervan in huzuruna cikip teslim oldular Mervan in Halife olmasi hem Suriye de hem de Guney Mezopotamya da Irak tartismali olmaya devam etti 745 te bir Suriye isyanini bastirdiktan sonra Mervan Irak a gondermek icin Suriyeli bir ordu kurdu ancak yolda isyan ettiler ve Suleyman i liderleri olarak kabul ettiler Isyanci ordusu Kinnesrin i aldi ancak kisa sure sonra Mervan tarafindan maglup edildiler Ordusunun cogu hayatta kalsa ve kardesi Said komutasinda Humus a geri cekilse de kisa sure sonra Mervan gucleri tarafindan kusatildilar Suleyman Humus tan Palmira ya ve oradan da Kufe ye kacti Orada Mervan in uzun Humus kusatmasindan yararlanarak halifeligini ilan etse de Mezopotamya Haricilerinin lideri Dahhak bin Kays el Saybani nin hizmetine girdi Ancak 746 nin baslarinda Humus u aldiktan sonra Mervan Dahhak a karsi yurudu ve Kafartuta Muharebesi nde onu yenip oldurdu Isyancilar daha sonra Suleyman in tavsiyesi uzerine Dicle yi gecerek bir sureligine yok edilmekten kurtuldular 747 de Mervan ve yardimcisi Yezid bin Hubeyra Haricilerin kalintilarini yenip Irak uzerindeki kontrollerini saglamlastirirken hayatta kalan onde gelen isyancilar doguya kacti Suleyman Mansur bin Cumhur ile birlikte daha sonra oldugu Hindistan a kacti KaynakcaOzel a b Intagliata 2018 s 141 Hillenbrand 1989 s 90 455 ve 456 numarali notlar Blankinship 1994 s 163 a b c d e Lilie et al 2001 p 284 Blankinship 1994 s 168 169 Blankinship 1994 s 169 Blankinship 1994 s 169 330 Not 14 Blankinship 1994 s 169 170 Blankinship 1994 s 200 Blankinship 1994 s 200 201 a b Blankinship 1994 s 201 Hawting 2000 s 91 Hawting 2000 s 93 94 Hawting 2000 s 96 97 Blankinship 1994 s 91 Hawting 2000 s 97 Hawting 2000 s 97 98 Hawting 2000 s 99 Hawting 2000 s 100 101 GenelBlankinship Khalid Yahya 1994 The End of the Jihad State The Reign of Hisham ibn ʻAbd al Malik and the Collapse of the Umayyads Ingilizce Albany New York State University of New York Press ISBN 978 0 7914 1827 7 Hawting G R 2000 The First Dynasty of Islam The Umayyad Caliphate AD 661 750 2nd Edition Ingilizce Routledge ISBN 0 415 24072 7 17 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 24 Kasim 2020 Ed 1989 The History of al Ṭabari Volume 26 The Waning of the Umayyad Caliphate Prelude to Revolution A D 738 744 A H 121 126 SUNY series in Near Eastern studies Ingilizce Albany New York State University of New York Press ISBN 978 0 88706 810 2 Intagliata Emanuele E 2018 1950 Palmyra after Zenobia AD 273 750 An Archaeological and Historical Reappraisal Ingilizce Oxford Oxbow Books ISBN 978 1 78570 942 5 Lilie Ralph Johannes Ludwig Claudia Pratsch Thomas Zielke Beate 2001 Sulaiman ibn Hisam 7162 Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit 1 Abteilung 641 867 Band 4 Platon 6266 Theophylaktos 8345 Almanca Berlin ve Boston De Gruyter s 284 ISBN 978 3 11 016674 3