Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sümer mitolojisi, Sümerler'in yıkılışlarına kadarki dönemde din ve bilimle ilgili kültürünü içerir. Birçok tanrı ve tanrıçaları vardır ve onlar Sümer mitolojisini oluşturur. Bu tanrılar ve tanrıçalar Yaradılış Destanı, Tufan hikâyesi gibi edebî eserlerde açıkça belirtilmektedir.
Sümerler mezopotamya panteonunu tanrılarını ilk kez yaratan toplumdur. Sümer inanışında her eylem için bir tanrı yer almalıydı ve bu sebeple binlerce tanrı bulunmaktaydı. Ancak bu tanrıların piramit şeklinde hiyerarşik bir yapı içerisinde yer aldıkları da düşünülmekteydi. En başta Kral tanrı Enlil (Akad dilinde Ellil), O'nun yanında başvezir olarak Enki (Akad dilinde Ea) olarak görünmekteydi.
Güneş tanrısı Utu her şeyi görür, adaleti korur, insanlara yardım eder. Bilgelik ve su tanrısı Enki insanların ve sihirbazların koruyucusudur. Venüs yıldızını simgeleyen tanrıça İnanna âşıkların ve savaşçıların koruyucusudur.
Sümerlilerden Samilere geçen kültür aktarımında, Sümer tanrılarının isimleri değişerek Samilerde de karışımıza çıktığını görmekteyiz. Birkaç örnekle açıklayacak olursak Sümerlilerdeki Enki, Akadlılar da Ea adı verilen küçük kardeş, becerileri nedeniyle Tanrı Enlil’in veziri yani başvekili konumundaydı. Tüm tanrıların anası olan, serbest özgür aşkın koruyuculuğunu üstelenen güçlü ve doğaüstü görülen Sümerlilerin İnanna’sı Akadların İştar’ı idi. Sümer gökyüzü tanrısı olan An’ı Babil’de Anu olarak görmekteyiz.
Sümer dini
Çok tanrılı inanca sahip Sümerlerin tapınaklarına Ziggurat denirdi. Zigguratlar yedi katlı olup toplam üç ana bölümden oluşur. İlk katlar erzak deposu, orta katlar okul ve tapınak, son katlar ise rasathane olarak kullanılmıştır. Yazının icadı serüveni bu tapınaklara dayanır. Mezopotamya'da evler ve tapınaklar, taş az olduğundan kerpiç ve tuğladan yapılmıştır. Hem bu özelliğinden hem de sık sık istilalara uğradığından bu yapılar günümüze kadar ulaşmamıştır.
Sümerlerde hissedilen her nesnenin bir Tanrısı vardı ve insan görünümündeydiler, fakat insanüstü güçleri olan ölümsüz varlıklardı. Tanrılar, insanlara ne istediklerini bildirmez. Ancak insanlar onlara, kendilerinden istenileni sorarak öğrenebilirdi.
Sümerlerde ibadet genel olarak dua, kurban, sunu ve dini merasimlerden oluşmuştur. Dualardan sonra tapınaklarda gerçekleştirilen en yaygın ibadetler adak ve kurbanlardır. Bunlar, kanlı ve kansız olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Kanlı kurbanlar, tanrıların memnuniyetlerini kazanmak, ilgi ve yardımlarını elde etmek ve herhangi bir felakete maruz kalmamak için bazı hayvanların boğazlanmasıyla yapılmıştır. Kansız kurban ise meyve, sebze, çeşitli bitkiler, şarap, su, zeytinyağı, meyve nektarları ve çeşitli sıvı özlerden, güzel koku veren ot, ağaç dalları ve tütsülerden oluşmuştur.
Tanrılar
Sümer mitolojisinin en önemlilerinden Gılgamış Destanı'nda da adları geçen tanrılardan başlıcaları şunlardır:
- Anu veya An: Gök tanrısı, önceleri baş tanrıyken sonra yerini hava tanrısı Enlil almıştır.
- Enlil: Hava tanrısı, tanrıların babası, tapınağı Nippur kentindeki Ekur'dur
- Enki: Bilgelik tanrısı
- Nimmah (Ninhursag): Ulu hanım, ana-tanrıça
- Nanna (Sin (mitoloji)): Ay tanrısı
- Utu (Şamaş): Güneş tanrısı, ay tanrısı Nanna'nın oğlu.
- Ecem (): Kraliçe Soylular tanrıçası.
- İnanna (İştar): Aşk ve Bereket Tanrıçası
- Ninti: Ti, Sümercede hem "yaşatmak" hem de "kaburga kemiği" anlamına gelir. Ninti adı ise "yaşatan hanım" ve "kaburga kemiğinin hanımı" anlamına gelir. Ninhursag tarafından Enki'nin vücudunu iyileştirmek için yaratılan sekiz tanrıçadan biridir. Enki yasak çiçeklerden yemiş ve bu sebeple Ninhursag tarafından lanetlenmişti. Ninhursag onu iyileştirmek için diğer tanrılar tarafından ikna edilir. Bu hikâye daha sonra Tevrat'ın Genesis (yaratılış) bölümünde anlatılan Adem ile Havva'nın yaratılış hikâyesinin kaynağı olarak değerlendirilmiştir.
Yaratılış mitosu
Sümer inanışına göre başlangıçta gök ile yer birdi. Daha sonra gök ile yer, tanrılar tarafından ayrılmıştır. Sümer inanışında evrenin kökeni şu şekilde açıklanır:
- Başlangıçta ilksel deniz vardı; kökeni veya doğuşu konusunda bir şey söylenmemektedir, Sümerler onu her zaman varmış gibi düşünmüş olabilirler.
- İlksel deniz gök ile yerin birliğinden oluşan kozmik dağı vücuda getirdi.
- Tanrılar insan biçiminde kişileştirildiğinde, Anu (gök) eril, Ki (yer) dişildi. Onların birleşmesinden hava tanrısı Enlil doğdu.
- Hava tanrısı Enlil yerden göğü ayırdı ve babası Anu göğü ele geçirirken, Enlil annesi Ki'yi, yeri, ele geçirdi. Enlil ile annesi Ki'nin birleşmesi- tarihsel devirlerde Ninmah, "yüce kraliçe", Ninhursag, "kozmik dağın kraliçesi"; Nintu, "doğurgan kraliçe" gibi çeşitli adlar verilen tanrıçayla özdeşleştirilmiş olabilir- evrenin düzenlenmesini, insanın yaratılışı ve uygarlığın kuruluşunu başlattı.
Bu konu aşağıdaki "Gılgamış, Enkidu ve Ölüler Diyarı" adlı Sümer şiirinin giriş bölümünde şöyle anlatılmaktadır:
- Gök yerden uzaklaştıktan sonra,
- Yer gökten ayrıldıktan sonra,
- İnsanın adı konduktan sonra,
- Anu göğü ele geçirdikten sonra,
- Enlil yeri ele geçirdikten sonra,
- Ereşkigal Kur'un ödülü olarak ele geçirilip götürüldükten sonra,
- O denize açıldıktan sonra,
- Baba Kur'a doğru denize açıldıktan sonra,
- Enki Kur'a doğru denize açıldıktan sonra;
- (Kur) krala ufak taşlar fırlattı,
- Enki'ye koca taşlar fırlattı;
- Onun küçük taşları, el kadar taşlar,
- Onun koca taşları,... kamışların taşları,
- Enki'nin gemisinin omurgası,
- Saldıran kasırgaya benzeyen savaşta yenildi;
- Krala karşı, geminin serenindeki sular,
- Kurt gibi yutuyordu,
- Enki'ye karşı, geminin ardındaki sular,
- Aslan gibi vuruyordu.
Şiirden anlaşıldığı üzere başlangıçta bütün olan gök ve yer birbirlerinden ayrıldı ve böylece insanın yaratılışı buyruldu. Ardından gök tanrısı Anu göğün, yer tanrısı Enlil de yerin hâkimi oldular.
İnsanın yaratılışı
Sümer mitolojisinde insanın tanrılara hizmet etmesi için yaratıldığı anlatılır. Hava tanrısı Enlil, tanrılara hizmet etmeleri maksadıyla Enki'nin tavsiyesiyle tahıl tanrıçası Aşnan ile sığır tanrı Lahar'ı yaratmıştır. Ancak bu iki tanrı bir gün öyle bir kavgaya tutuşmuşlar ki tüm işleri yapmaz olmuşlar. Kendilerine hizmet edilmeyen tanrılar, yeryüzündeki işleri yapmaktan yorulmuşlar ve bu konuyu Enki'ye götürüp şikayette bulunmuşlar. Uyuduğu için olan bitenden haberi olmayan Enki, tanrıça Nammu ve doğum tanrısı Ninmah'a insanı yaratması emrini vermiştir. Ninmah ve Nammu "derin suların üzerindeki" "balçığı" kararak şekil bakımından tanrılara benzeyen, ancak onların ölümsüzlük yeteneklerine sahip olmayan insanı yaratmışlar. İnsanın yaratılışı şerefine verilen şölende bütün tanrılar içerek sarhoş olmuşlar. Sarhoşluğun tesiriyle Ninmah'ın yarattığı altı insanın hepsi kusurlu olmuş. Ardından Enki'nin yarattığı insan da akli ve fiziksel bakımdan kusurlu olmuş. Hatasını düzeltmesi için Ninmah'tan yardım isteyen Enlil'i tanrı Ninmah yaptığı hatadan dolayı lanetlemiş.
Sümerlerde insanın yaratılışına dair diğer bir hikâye günümüz Adem inancına da kaynaklık ettiği düşünülen Adapa efsanesidir. Yasak meyve, cennet ve sonsuz yaşamdan kovulma, medeniyet bilgilerine veya sanatlarına sahip olma gibi Adem'e atfedilen diğer sıfat ve fiillere benzer niteliklere sahiptir.
Günümüze etkileri
Sümer dini günümüz Ortadoğu dinlerinin anlaşılmasında başvurulacak iki kaynaktan birisi olarak öne çıkmaktadır. Diğer kaynak eski mısır dinidir.
Arif Tekin'e göre, Sümer mitolojisine ait birçok unsur İbranilerin babil sürgünü gibi değişik yollar ve etkileşimlerle günümüze kadar değişimler geçirerek gelmiş, kutsal kitaplara konu olmuştur. Bunların başlıcaları yaratılış ve tufan efsanelerinde karşımıza çıkar. Başlıca temalar; Gök ve yer bitişik iken sonradan ayrılması, her şeyin sudan veya su üzerinde yaratılması, insanın balçıktan ve tanrıya (tanrılara) benzer şekilde yaratılması, erkeğe ait Ti (Sümercede yaşam özü ve kaburga anlamlarına gelmektedir) kullanılarak kadının yaratılması, ilk insanların bin (veya binlerce) yıl yaşaması, insanın Gökteki bilgiye ulaşmak için çabalaması ve bunun tanrıları sinirlendirmesi, tufan, gemi yapımı ve her canlıdan bir çiftin gemiye alınması vb. Bu konuda en net örneği gılgamış destanı vermektedir. (Ayrıca bakn; Utnapiştim, Ziusudra)
Orhan Hançerlioğlu'nun ifadeleri; "Sümer Tanrısı Marduk’un büyük önemi, üç büyük tektanrıcı dine kaynaklık etmiş olmasıdır. Tevrat’la İncil’deki hikâyelerin çoğu Sümer efsaneleridir. Nuh ve Tufan hikâyesinin aslı olan bu Sümer efsanesi, Tevrat’la İncil’den dört bin yıl öncedir. Gene aynı bölgede, MÖ 18. yüzyılda yaşamış olan Kral Hamurabi'nin kanunları, Tevrat kurallarına kaynaklık etmiştir. Samuel Reinach, Orpheus adlı kitabında şöyle demektedir: Hamurabi kanunları için ileri sürülmesi gelenek haline gelen tarihten yedi yüzyıl önce yapılmıştır. Eğer Musevi kanunlarının Musa’ya Tanrı tarafından yazdırıldığı doğruysa, Tanrı, Hamurabi’nin yapıtını aşırmış demektir."
Sümer mitolojisine ait birçok figürün kısmen veya değişerek babil sürgünü sırasında Yahudi kültürüne geçtiği, oradan da değişik dini inanış ve kültürel anlatımlara kaynaklık ettiği düşünülmektedir. Sami'lerin babil esareti sonrasında yazıldığı söylenen bazı Tevrat anlatıları sümer dini hikâyeleri ile örtüşen motifler ve karakterler içermektedir;
Örneğin Adem ve Havva, cennetten kovulma, Havva'nın Adem'in kaburga kemiğinden yaratılması, Dünyanın yaratılışı ile ilgili birtakım ifadelerin Sümer inançları ile ilgisi vurgulanır. Nuh ve tufan anlatısı Gılgamış destanı ve Deluge miti ile bağlantılanır. Yahudi yeraltı karakteri , Sümer ve Babil'de tanrıça Ereşkigal tarafından yönetilen ve Babilli eşdeğeri ölüm tanrısı Nergal ile ilişkilendirilir. Sümer uzmanı Samuel Noah Kramer Sümerlerde, Arapça ve İbranicede önekler üzerine bir kitap yazmış ve benzerlikleri ortaya koymuştur.
Sümer ilahları soyağacı
| An | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ninḫursaĝ | Enki Namma'dan doğma | Ninkikurga Namma'dan doğma | Nisaba 'tan doğma | Ḫaya | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ninsar | Ninlil | Enlil | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ninkurra | Ningal Enlil'in kızı olabilir | Nanna | Nergal Enki'nin oğlu olabilir | Ninurta Ninḫursaĝ'tan doğmuş olabilir | 'tan doğma olabilir | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Uttu | İnanna Muhtemelen Enki'nin, Enlil'in veya An'ın kızı | Dumuzid Enki'nin oğlu olabilir | Utu | Ninkigal Nergal'le evli | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lugalbanda | Ninsumun | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Enmerkar | Gilgāmeš | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Urnungal | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 6 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Nisan 2017.
- ^ (PDF). 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2017.
- ^ Kramer, Samuel Noah. (2002). Tarih Sümer'de Başlar. Kabalcı Yayınları. ss. 180-186.
- ^ Kramer, Samuel Noah, Sümer Mitolojisi, s.83
- ^ Kramer, Samuel Noah, Sümer Mitolojisi, s.80
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Nisan 2017.
- ^ [1] Arif tekin, Sümerlerden İslam’a Kutsal Kitaplar ve Dinler
- ^ (PDF). 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2017.
- ^ Samuel Noah Kramer, (1952). "From the Tablets of Sumer", 133-135.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sumer mitolojisi Sumerler in yikilislarina kadarki donemde din ve bilimle ilgili kulturunu icerir Bircok tanri ve tanricalari vardir ve onlar Sumer mitolojisini olusturur Bu tanrilar ve tanricalar Yaradilis Destani Tufan hikayesi gibi edebi eserlerde acikca belirtilmektedir Sumerler mezopotamya panteonunu tanrilarini ilk kez yaratan toplumdur Sumer inanisinda her eylem icin bir tanri yer almaliydi ve bu sebeple binlerce tanri bulunmaktaydi Ancak bu tanrilarin piramit seklinde hiyerarsik bir yapi icerisinde yer aldiklari da dusunulmekteydi En basta Kral tanri Enlil Akad dilinde Ellil O nun yaninda basvezir olarak Enki Akad dilinde Ea olarak gorunmekteydi Gunes tanrisi Utu her seyi gorur adaleti korur insanlara yardim eder Bilgelik ve su tanrisi Enki insanlarin ve sihirbazlarin koruyucusudur Venus yildizini simgeleyen tanrica Inanna asiklarin ve savascilarin koruyucusudur Sumerlilerden Samilere gecen kultur aktariminda Sumer tanrilarinin isimleri degiserek Samilerde de karisimiza ciktigini gormekteyiz Birkac ornekle aciklayacak olursak Sumerlilerdeki Enki Akadlilar da Ea adi verilen kucuk kardes becerileri nedeniyle Tanri Enlil in veziri yani basvekili konumundaydi Tum tanrilarin anasi olan serbest ozgur askin koruyuculugunu ustelenen guclu ve dogaustu gorulen Sumerlilerin Inanna si Akadlarin Istar i idi Sumer gokyuzu tanrisi olan An i Babil de Anu olarak gormekteyiz Sumer diniZiggurat Cok tanrili inanca sahip Sumerlerin tapinaklarina Ziggurat denirdi Zigguratlar yedi katli olup toplam uc ana bolumden olusur Ilk katlar erzak deposu orta katlar okul ve tapinak son katlar ise rasathane olarak kullanilmistir Yazinin icadi seruveni bu tapinaklara dayanir Mezopotamya da evler ve tapinaklar tas az oldugundan kerpic ve tugladan yapilmistir Hem bu ozelliginden hem de sik sik istilalara ugradigindan bu yapilar gunumuze kadar ulasmamistir Sumerlerde hissedilen her nesnenin bir Tanrisi vardi ve insan gorunumundeydiler fakat insanustu gucleri olan olumsuz varliklardi Tanrilar insanlara ne istediklerini bildirmez Ancak insanlar onlara kendilerinden istenileni sorarak ogrenebilirdi Sumerlerde ibadet genel olarak dua kurban sunu ve dini merasimlerden olusmustur Dualardan sonra tapinaklarda gerceklestirilen en yaygin ibadetler adak ve kurbanlardir Bunlar kanli ve kansiz olmak uzere ikiye ayrilmistir Kanli kurbanlar tanrilarin memnuniyetlerini kazanmak ilgi ve yardimlarini elde etmek ve herhangi bir felakete maruz kalmamak icin bazi hayvanlarin bogazlanmasiyla yapilmistir Kansiz kurban ise meyve sebze cesitli bitkiler sarap su zeytinyagi meyve nektarlari ve cesitli sivi ozlerden guzel koku veren ot agac dallari ve tutsulerden olusmustur TanrilarBir muhurde ilah Annunaki tasviri Sumer mitolojisinin en onemlilerinden Gilgamis Destani nda da adlari gecen tanrilardan baslicalari sunlardir Anu veya An Gok tanrisi onceleri bas tanriyken sonra yerini hava tanrisi Enlil almistir Enlil Hava tanrisi tanrilarin babasi tapinagi Nippur kentindeki Ekur dur Enki Bilgelik tanrisi Nimmah Ninhursag Ulu hanim ana tanrica Nanna Sin mitoloji Ay tanrisi Utu Samas Gunes tanrisi ay tanrisi Nanna nin oglu Ecem Kralice Soylular tanricasi Inanna Istar Ask ve Bereket Tanricasi Ninti Ti Sumercede hem yasatmak hem de kaburga kemigi anlamina gelir Ninti adi ise yasatan hanim ve kaburga kemiginin hanimi anlamina gelir Ninhursag tarafindan Enki nin vucudunu iyilestirmek icin yaratilan sekiz tanricadan biridir Enki yasak ciceklerden yemis ve bu sebeple Ninhursag tarafindan lanetlenmisti Ninhursag onu iyilestirmek icin diger tanrilar tarafindan ikna edilir Bu hikaye daha sonra Tevrat in Genesis yaratilis bolumunde anlatilan Adem ile Havva nin yaratilis hikayesinin kaynagi olarak degerlendirilmistir Yaratilis mitosuSumer inanisina gore baslangicta gok ile yer birdi Daha sonra gok ile yer tanrilar tarafindan ayrilmistir Sumer inanisinda evrenin kokeni su sekilde aciklanir Baslangicta ilksel deniz vardi kokeni veya dogusu konusunda bir sey soylenmemektedir Sumerler onu her zaman varmis gibi dusunmus olabilirler Ilksel deniz gok ile yerin birliginden olusan kozmik dagi vucuda getirdi Tanrilar insan biciminde kisilestirildiginde Anu gok eril Ki yer disildi Onlarin birlesmesinden hava tanrisi Enlil dogdu Hava tanrisi Enlil yerden gogu ayirdi ve babasi Anu gogu ele gecirirken Enlil annesi Ki yi yeri ele gecirdi Enlil ile annesi Ki nin birlesmesi tarihsel devirlerde Ninmah yuce kralice Ninhursag kozmik dagin kralicesi Nintu dogurgan kralice gibi cesitli adlar verilen tanricayla ozdeslestirilmis olabilir evrenin duzenlenmesini insanin yaratilisi ve uygarligin kurulusunu baslatti Bu konu asagidaki Gilgamis Enkidu ve Oluler Diyari adli Sumer siirinin giris bolumunde soyle anlatilmaktadir Sumer heykelcigiGok yerden uzaklastiktan sonra Yer gokten ayrildiktan sonra Insanin adi konduktan sonra Anu gogu ele gecirdikten sonra Enlil yeri ele gecirdikten sonra Ereskigal Kur un odulu olarak ele gecirilip goturuldukten sonra O denize acildiktan sonra Baba Kur a dogru denize acildiktan sonra Enki Kur a dogru denize acildiktan sonra Kur krala ufak taslar firlatti Enki ye koca taslar firlatti Onun kucuk taslari el kadar taslar Onun koca taslari kamislarin taslari Enki nin gemisinin omurgasi Saldiran kasirgaya benzeyen savasta yenildi Krala karsi geminin serenindeki sular Kurt gibi yutuyordu Enki ye karsi geminin ardindaki sular Aslan gibi vuruyordu Siirden anlasildigi uzere baslangicta butun olan gok ve yer birbirlerinden ayrildi ve boylece insanin yaratilisi buyruldu Ardindan gok tanrisi Anu gogun yer tanrisi Enlil de yerin hakimi oldular Insanin yaratilisi Sumer mitolojisinde insanin tanrilara hizmet etmesi icin yaratildigi anlatilir Hava tanrisi Enlil tanrilara hizmet etmeleri maksadiyla Enki nin tavsiyesiyle tahil tanricasi Asnan ile sigir tanri Lahar i yaratmistir Ancak bu iki tanri bir gun oyle bir kavgaya tutusmuslar ki tum isleri yapmaz olmuslar Kendilerine hizmet edilmeyen tanrilar yeryuzundeki isleri yapmaktan yorulmuslar ve bu konuyu Enki ye goturup sikayette bulunmuslar Uyudugu icin olan bitenden haberi olmayan Enki tanrica Nammu ve dogum tanrisi Ninmah a insani yaratmasi emrini vermistir Ninmah ve Nammu derin sularin uzerindeki balcigi kararak sekil bakimindan tanrilara benzeyen ancak onlarin olumsuzluk yeteneklerine sahip olmayan insani yaratmislar Insanin yaratilisi serefine verilen solende butun tanrilar icerek sarhos olmuslar Sarhoslugun tesiriyle Ninmah in yarattigi alti insanin hepsi kusurlu olmus Ardindan Enki nin yarattigi insan da akli ve fiziksel bakimdan kusurlu olmus Hatasini duzeltmesi icin Ninmah tan yardim isteyen Enlil i tanri Ninmah yaptigi hatadan dolayi lanetlemis Sumerlerde insanin yaratilisina dair diger bir hikaye gunumuz Adem inancina da kaynaklik ettigi dusunulen Adapa efsanesidir Yasak meyve cennet ve sonsuz yasamdan kovulma medeniyet bilgilerine veya sanatlarina sahip olma gibi Adem e atfedilen diger sifat ve fiillere benzer niteliklere sahiptir Gunumuze etkileriSumer dini gunumuz Ortadogu dinlerinin anlasilmasinda basvurulacak iki kaynaktan birisi olarak one cikmaktadir Diger kaynak eski misir dinidir Arif Tekin e gore Sumer mitolojisine ait bircok unsur Ibranilerin babil surgunu gibi degisik yollar ve etkilesimlerle gunumuze kadar degisimler gecirerek gelmis kutsal kitaplara konu olmustur Bunlarin baslicalari yaratilis ve tufan efsanelerinde karsimiza cikar Baslica temalar Gok ve yer bitisik iken sonradan ayrilmasi her seyin sudan veya su uzerinde yaratilmasi insanin balciktan ve tanriya tanrilara benzer sekilde yaratilmasi erkege ait Ti Sumercede yasam ozu ve kaburga anlamlarina gelmektedir kullanilarak kadinin yaratilmasi ilk insanlarin bin veya binlerce yil yasamasi insanin Gokteki bilgiye ulasmak icin cabalamasi ve bunun tanrilari sinirlendirmesi tufan gemi yapimi ve her canlidan bir ciftin gemiye alinmasi vb Bu konuda en net ornegi gilgamis destani vermektedir Ayrica bakn Utnapistim Ziusudra Orhan Hancerlioglu nun ifadeleri Sumer Tanrisi Marduk un buyuk onemi uc buyuk tektanrici dine kaynaklik etmis olmasidir Tevrat la Incil deki hikayelerin cogu Sumer efsaneleridir Nuh ve Tufan hikayesinin asli olan bu Sumer efsanesi Tevrat la Incil den dort bin yil oncedir Gene ayni bolgede MO 18 yuzyilda yasamis olan Kral Hamurabi nin kanunlari Tevrat kurallarina kaynaklik etmistir Samuel Reinach Orpheus adli kitabinda soyle demektedir Hamurabi kanunlari icin ileri surulmesi gelenek haline gelen tarihten yedi yuzyil once yapilmistir Eger Musevi kanunlarinin Musa ya Tanri tarafindan yazdirildigi dogruysa Tanri Hamurabi nin yapitini asirmis demektir Sumer mitolojisine ait bircok figurun kismen veya degiserek babil surgunu sirasinda Yahudi kulturune gectigi oradan da degisik dini inanis ve kulturel anlatimlara kaynaklik ettigi dusunulmektedir Sami lerin babil esareti sonrasinda yazildigi soylenen bazi Tevrat anlatilari sumer dini hikayeleri ile ortusen motifler ve karakterler icermektedir Ornegin Adem ve Havva cennetten kovulma Havva nin Adem in kaburga kemiginden yaratilmasi Dunyanin yaratilisi ile ilgili birtakim ifadelerin Sumer inanclari ile ilgisi vurgulanir Nuh ve tufan anlatisi Gilgamis destani ve Deluge miti ile baglantilanir Yahudi yeralti karakteri Sumer ve Babil de tanrica Ereskigal tarafindan yonetilen ve Babilli esdegeri olum tanrisi Nergal ile iliskilendirilir Sumer uzmani Samuel Noah Kramer Sumerlerde Arapca ve Ibranicede onekler uzerine bir kitap yazmis ve benzerlikleri ortaya koymustur Sumer ilahlari soyagaciAnNinḫursaĝEnki Namma dan dogmaNinkikurga Namma dan dogmaNisaba tan dogmaḪayaNinsarNinlilEnlilNinkurraNingal Enlil in kizi olabilirNannaNergal Enki nin oglu olabilirNinurta Ninḫursaĝ tan dogmus olabilir tan dogma olabilirUttuInanna Muhtemelen Enki nin Enlil in veya An in kiziDumuzid Enki nin oglu olabilirUtuNinkigal Nergal le evliLugalbandaNinsumunEnmerkarGilgamesUrnungalAyrica bakinizSumerler Babil kulesi Mezopotamya mitolojisiKaynakca a b Arsivlenmis kopya 6 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Nisan 2017 PDF 25 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Nisan 2017 Kramer Samuel Noah 2002 Tarih Sumer de Baslar Kabalci Yayinlari ss 180 186 Kramer Samuel Noah Sumer Mitolojisi s 83 Kramer Samuel Noah Sumer Mitolojisi s 80 Arsivlenmis kopya 18 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Nisan 2017 1 Arif tekin Sumerlerden Islam a Kutsal Kitaplar ve Dinler PDF 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2017 Samuel Noah Kramer 1952 From the Tablets of Sumer 133 135