Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Radyatörler, içten yanmalı motorları soğutmak için, özellikle otomobiller olmak üzere aynı zamanda piston- motorlu uçak, demiryolu lokomotifleri, motosikletler, veya bu tür bir motorun benzer herhangi bir kullanımı için kullanılan ısı eşanjörleridir.
İçten yanmalı motorlar genellikle soğutulur motor soğutucusu adlı bir sıvının, ısıtıldığı motor bloğu içinden, ardından bir radyatör atmosfere ısı kaybeder ve daha sonra motora geri döner. Motor soğutma sıvısı genellikle su esaslıdır ancak yağ da olabilir. Motor soğutma sıvısını sirküle etmeye zorlamak için bir su pompası ve ayrıca radyatörden havayı zorla geçirmek için bir kullanmak yaygındır.
Otomobiller ve motosikletler
Sıvı soğutmalı içten yanmalı motor lu otomobillerde ve motosikletlerde, motor ve silindir kapağı içinden geçen kanallara sıvı soğutma sıvısının pompalandığı bir radyatör bağlanır. Bu sıvı su olabilir (suyun donmasının muhtemel olmadığı iklimlerde), ancak daha yaygın olarak iklime uygun oranlarda su ve antifriz karışımıdır. Antifriz'in kendisi genellikle az miktarda korozyon önleyici ile etilen glikol veya propilen glikol'dur.
Tipik bir otomotiv soğutma sistemi şunlardan oluşur:
- motor bloğuna ve silindir kafasına dökümle şekillendirilmiş, ısıyı almak için yanma odalarını dolaşan sıvı ile çevreleyen bir dizi döküm galeri;
- ısıyı hızla dağıtmak için petek kanatlarıyla donatılmış, motordan sıcak sıvıyı alan ve soğutan birçok ince borudan oluşan radyatör;
- soğutma sıvısını sistemde dolaştırmak için genellikle santrifüj tipi su pompası;
- radyatöre giden soğutucu miktarını değiştirerek sıcaklığı ayarlamak için termostat;
- Radyatörden soğuk hava çekmek için fan.
Radyatör, içerideki sıvıdan dışarıdaki havaya ısı aktarır, böylece sıvı soğur, bu da motoru soğutur. Radyatörler ayrıca sıklıkla otomatik şanzıman yağı, klima soğutucu, emiş havasını ve bazen motor yağı veya hidrolik direksiyon sıvısını soğutmada kullanılır. Radyatörler genellikle, örneğin bir ön ızgara arkasında olduğu gibi, aracın ileri hareketinden hava akışını aldıkları bir yere yerleştirilir. Motorların orta veya arkaya takıldığı durumlarda, yeterli hava akışını sağlamak için radyatörü bir ön panjur arkasına takmak, uzun soğutma sıvısı boruları gerektirse de yaygındır. Alternatif olarak, radyatör aracın üst kısmındaki akıştan veya yana takılı bir ızgaradan da havayı çekebilir.
Otobüsler gibi uzun araçlar için, yan hava akımı en çok motor ve şanzımanın soğutulmasında, üst hava akımıysa klima soğutmasında çok yaygın kullanılır.
Radyatör yapısı
Otomobil radyatörleri, hacme göre büyük yüzey alanı veren, birçok dar geçiş yoluyla bir çekirdek ile birbirine bağlanan bir çift metal veya plastik kolektör tankından yapılır. Bu çekirdek genellikle kanallar oluşturmak için preslenmiş ve birlikte lehimli yığılı metal levha katmanlarından yapılır. Uzun yıllar boyunca radyatörler, pirinç başlıklara lehimlenmiş pirinç veya bakır çekirdeklerden yapıldı.
Modern radyatörler alüminyum göbeklidir ve genellikle contalı plastik başlıklar kullanarak paradan ve ağırlıktan tasarruf sağlar. Bu yapı daha kolay bozulur ve geleneksel malzemelerden daha zor onarılır.
Daha önceki yapım yöntemi petek radyatördü. Yuvarlak borular uçlarından altıgenler şeklinde dövülür sonra bir araya istiflenir ve lehimlenirdi. Sadece uçlarına dokundukları için bu içinden birçok hava borusunun geçtiği katı bir su deposunu oluştururdu.
Bazı eski model arabalar, daha az verimli ancak daha basit bir yapı olan sarmal borudan yapılmış radyatör göbeklerini kullanır.
Devirdaim pompası
Radyatörler önceleri yalnızca termosifon etkisi ile yönlendirilen aşağı doğru dikey akışı kullandılar. Soğutma sıvısı motorda ısınır, yoğunluğu azalır ve böylece yükselirdi. Radyatör sıvıyı soğuttukça, sıvı yoğunlaşır ve aşağı iner. Bu etki, az güçlü için yeterlidir ancak en eski otomobiller dışında yetersizdir. Doğal sirkülasyonun çok az debisi olduğundan, uzun yıllardır tüm otomobiller motor soğutma sıvısını dolaştırmak için santrifüj pompa kullandı.
Kalorifer
Araç içindeki küçük bir radyatörü aynı anda çalıştırmak için genellikle bir valf veya bölme sistemi veya her ikisi birlikte kullanılır. Bu küçük radyatör ve ilgili hava fanına kalorifer peteği denir ve araç içini ısıtır. Radyatör gibi, kalorifer peteği de motordan ısıyı alarak çalışır. Bu nedenle, otomotiv teknisyenleri genellikle kullanıcılara ana radyatöre yardımcı olmak için motor hararet yaptığında hemen araç kaloriferini açıp en yüksek sıcaklığa getirmelerini tavsiye eder.
Sıcaklık ayarı
Su debisinin kontrolü
Modern otomobillerdeki motor sıcaklığı öncelikle mum- pelet tipi termostat, motor en uygun değerine ulaştığında açılan bir valf tarafından kumanda edilir.
Motor soğukken termostat, motor ısındıkça soğutma suyu sıcaklığında değişiklikleri hissetmesi için küçük baypas akışı dışında kapatılır. Motor soğutma suyu, termostat tarafından sirkülasyon pompasının girişine yönlendirilir ve radyatör baypas edilerek doğrudan motora geri döndürülür. Suyun yalnızca motorda dolaşacak şekilde yönlendirilmesi, yerel "sıcak noktalardan" kaçınırken motorun en uygun çalışma sıcaklığına olabildiğince hızlı çıkmasını sağlar. Soğutucu sıvının sıcaklığı termostat çalışma sıcaklığına çıktığında termostat açılır ve sıcaklığın daha da yükselmesini önlemek için suyun radyatörden geçmesi sağlanır.
Optimum sıcaklıktayken termostat, motorun optimum sıcaklıkta çalışmaya devam etmesi için motor soğutma sıvısının radyatöre akışını kontrol eder. Sıcak bir günde ağır yükte dik bir yokuşu yukarı yavaşça çıkmak gibi en yüksek yük koşullarında, radyatörden geçen hava debisi az iken motor maksimum güce yakın güç vereceğinden termostat tam açık konuma gelir. (Radyatörden geçen hava debi hızı, ısıyı dağıtma kabiliyeti üzerinde etkisi büyüktür.) Tersine, soğuk bir gecede hafif bir gazla otoyolda hızla yokuş aşağı giderken, motor az güç ürettiğinden termostat neredeyse kapanır ve radyatör, motorun ürettiğinden çok daha fazla ısı kaybeder. Radyatörden çok soğutma sıvısı geçirmek, motorun aşırı soğumasına ve optimum sıcaklıktan daha az sıcaklıkta çalışmasına neden olarak yakıt verimliliği’nin azalmasına ve egzoz emisyonlarının artmasına neden olur. Ayrıca, herhangi bir bileşen (krank mili yatakları gibi) doğru boşluklarla birbirine uyacak şekilde dikkate alınacak şekilde tasarlanırsa, motor dayanıklılığı, güvenilirliği ve uzun ömürlülüğü bazen tehlikeye girer. Aşırı soğutmanın diğer bir yan etkisi, kalorifer veriminin düşmesidir ancak tipik durumlarda hala ortam sıcaklığından çok daha yüksek sıcaklıkta hava üfler. Bu nedenle termostat, motoru optimum çalışma sıcaklığında tutmak için aracın çalışma yükünde, hızında ve dış sıcaklıktaki değişikliklere yanıt vererek araç menzili boyunca sürekli hareket eder.
Eski model arabalarda, alkol veya aseton gibi uçucu bir sıvı içeren oluklu körük tipi bir termostat bulabilirsiniz. Bu tip termostatlar, yaklaşık 7 psi'nin üzerindeki soğutma sistemi basınçlarında iyi çalışmaz. Modern motorlu araçlar genellikle yaklaşık 15 psi'de çalışır, bu da körük tipi termostatın kullanımını engeller. Doğrudan hava soğutmalı motorlarda bu, hava geçişlerinde bir kanat valfini kontrol eden körüklü termostat için sorun değildir.
Hava debisinin kontrolü
Radyatör boyutu ve radyatör fan tipi de dahil olmak üzere diğer faktörler motorun sıcaklığını etkiler. Radyatörün boyutu (ve dolayısıyla ), aracın karşılaşabileceği en aşırı koşullarda (tam yükte sıcak bir günde dağa tırmanmak gibi) motoru tasarım sıcaklığında tutabilecek şekilde seçilir.
Radyatörden geçen hava debisinin, yaydığı ısı üzerinde etkisi önemlidir. Araç hızı, kabaca motor gücüyle orantılı olarak bunu etkiler, böylece kaba öz-düzenleyici geri bildirim verir. Motor tarafından ek soğutma fanı çalıştırıldığında bu aynı zamanda motor hızını da benzer şekilde izler.
Motorla çalışan fanlar, genellikle düşük sıcaklıklarda kayarak fan hızını azaltan tahrik kayışından gelen tarafından düzenlenir. Bu, fanı gereksiz yere çalıştırarak gücü boşa harcamayarak yakıt verimliliğini artırır. Modern araçlarda, soğutma hızının daha fazla düzenlenmesi ya değişken hızlı ya da çevrimli radyatör fanlarınca sağlanır. Elektrikli fanlar, bir termostatik anahtar veya motor kontrol ünitesi tarafından kontrol edilir. Elektrikli fanlar ayrıca düşük motor devirlerinde veya yavaş akan trafikte olduğu gibi sabitken iyi debi ve soğutma sağlar.
Viskoz tahrikli ve elektrikli fanların geliştirilmesinden önce motorlara her zaman radyatörden hava çeken basit sabit fanlar takılıydı. Ticari araç ve traktör gibi yüksek sıcaklıklarda ağır işleri yapabilmek için tasarımı büyük bir radyatör takılmasını gerektiren araçların motoru hafif yükler altında termostat varlığında bile büyük radyatör ve sabit fan nedeniyle termostat açılır açılmaz soğutma sıvısı sıcaklığında hızlı ve önemli bir düşüşe neden olduğundan genellikle soğuk havada serin çalışırlardı. Bu sorun radyatöre bir radyatör perdesi (veya radyatör örtüsü) takılarak çözülebilir ve radyatöre hava akışını kısmen veya tamamen engelleyecek şekilde ayarlanabilir. En basit haliyle perde, istenen kısmı kaplamak için radyatörün uzunluğu boyunca açılan tuval veya kauçuk gibi bir malzeme rulosudur. Birinci Dünya Savaşı dönemi ve SPAD S.XIII tek motorlu avcı uçakları gibi bazı eski araçlar, bir derece kontrol sağlamak için sürücü veya pilot koltuğundan ayarlanabilen bir dizi kepenk içerir. Bazı modern otomobillerde gerektiğinde soğutma ve aerodinamik arasında dengeyi sağlamak için motor kontrol ünitesi tarafından otomatik olarak açılıp kapatılan bir dizi kepenk bulunur.
Motor soğutma sıvısı
İkinci Dünya Savaşı'ndan önce motor soğutucu genellikle suydu. Antifriz yalnızca donmayı kontrol etmek için kullanıldı ve bu genellikle yalnızca soğuk havalarda yapıldı.
Yüksek performanslı uçak motorlarındaki geliştirmeler, glikol veya su-glikol karışımlarının benimsenmesine yol açan daha yüksek kaynama noktalı geliştirilmiş soğutma sıvıları gerektirdi. Bunlar antifriz özellikleri için glikollerin benimsenmesine yol açtı.
Alüminyum veya alaşım-metal motorların geliştirilmesinden bu yana, tüm bölgelerde ve mevsimlerde korozyonu önlemek antifrizden daha da önemli hale geldi.
Kaynama veya aşırı ısınma
Kuru çalışan taşma tankı, soğutma sıvısının buharlaşmasına neden olabilir ve bu da motorun bölgesel veya genel olarak aşırı ısınmasına neden olabilir. Silindir kapak contasının yanması ve ’nın veya silindir bloğu‘nun çarpılması veya çatlaması gibi ciddi hasarlar meydana gelebilir. Sıcaklık göstergesi (mekanik veya elektrik) için veri sağlayan sıcaklık sensörü, sıvı soğutucuya değil su buharına maruz kaldığından, bazen hiçbir uyarı vermez ve bu da motor soğutma suyunun sıcaklığının zararlı bir şekilde yanlış okunmasına neden olur.
Sıcak radyatörün açılması sistemin basıncını düşürür, bu da sıvının kaynamasına ve tehlikeli derecede sıcak sıvı ve buharın dışarı çıkmasına neden olabilir. Bu nedenle, radyatör kapakları genellikle kapak tamamen açılmadan önce iç basıncı azaltmaya çalışan bir mekanizma içerir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Genel
- Opel Omega & Senator Service and Repair Manual. Haynes. 1996. ISBN .
- Özel
- ^ Rankin Kennedy C.E. (1912). The Book of the Motor Car. Caxton.
- ^ Kerr, Jim. "Auto Tech: Radiator shutters" 31 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., autos.ca, April 6, 2011, accessed April 12, 2011.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Radiators ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Radiator Replacement and Troubleshooting Guides
- How Car Cooling Systems Work 21 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Radyatorler icten yanmali motorlari sogutmak icin ozellikle otomobiller olmak uzere ayni zamanda piston motorlu ucak demiryolu lokomotifleri motosikletler veya bu tur bir motorun benzer herhangi bir kullanimi icin kullanilan isi esanjorleridir Bir otomobilde kullanilan tipik bir motor radyatoru Icten yanmali motorlar genellikle sogutulur motor sogutucusu adli bir sivinin isitildigi motor blogu icinden ardindan bir radyator atmosfere isi kaybeder ve daha sonra motora geri doner Motor sogutma sivisi genellikle su esaslidir ancak yag da olabilir Motor sogutma sivisini sirkule etmeye zorlamak icin bir su pompasi ve ayrica radyatorden havayi zorla gecirmek icin bir kullanmak yaygindir Otomobiller ve motosikletlerBir otomobil radyatorune sogutma sivisi dokuluyor Sivi sogutmali icten yanmali motor lu otomobillerde ve motosikletlerde motor ve silindir kapagi icinden gecen kanallara sivi sogutma sivisinin pompalandigi bir radyator baglanir Bu sivi su olabilir suyun donmasinin muhtemel olmadigi iklimlerde ancak daha yaygin olarak iklime uygun oranlarda su ve antifriz karisimidir Antifriz in kendisi genellikle az miktarda korozyon onleyici ile etilen glikol veya propilen glikol dur Tipik bir otomotiv sogutma sistemi sunlardan olusur motor bloguna ve silindir kafasina dokumle sekillendirilmis isiyi almak icin yanma odalarini dolasan sivi ile cevreleyen bir dizi dokum galeri isiyi hizla dagitmak icin petek kanatlariyla donatilmis motordan sicak siviyi alan ve sogutan bircok ince borudan olusan radyator sogutma sivisini sistemde dolastirmak icin genellikle santrifuj tipi su pompasi radyatore giden sogutucu miktarini degistirerek sicakligi ayarlamak icin termostat Radyatorden soguk hava cekmek icin fan Radyator icerideki sividan disaridaki havaya isi aktarir boylece sivi sogur bu da motoru sogutur Radyatorler ayrica siklikla otomatik sanziman yagi klima sogutucu emis havasini ve bazen motor yagi veya hidrolik direksiyon sivisini sogutmada kullanilir Radyatorler genellikle ornegin bir on izgara arkasinda oldugu gibi aracin ileri hareketinden hava akisini aldiklari bir yere yerlestirilir Motorlarin orta veya arkaya takildigi durumlarda yeterli hava akisini saglamak icin radyatoru bir on panjur arkasina takmak uzun sogutma sivisi borulari gerektirse de yaygindir Alternatif olarak radyator aracin ust kismindaki akistan veya yana takili bir izgaradan da havayi cekebilir Otobusler gibi uzun araclar icin yan hava akimi en cok motor ve sanzimanin sogutulmasinda ust hava akimiysa klima sogutmasinda cok yaygin kullanilir Radyator yapisi Otomobil radyatorleri hacme gore buyuk yuzey alani veren bircok dar gecis yoluyla bir cekirdek ile birbirine baglanan bir cift metal veya plastik kolektor tankindan yapilir Bu cekirdek genellikle kanallar olusturmak icin preslenmis ve birlikte lehimli yigili metal levha katmanlarindan yapilir Uzun yillar boyunca radyatorler pirinc basliklara lehimlenmis pirinc veya bakir cekirdeklerden yapildi Modern radyatorler aluminyum gobeklidir ve genellikle contali plastik basliklar kullanarak paradan ve agirliktan tasarruf saglar Bu yapi daha kolay bozulur ve geleneksel malzemelerden daha zor onarilir Balpetegi radyator borulari Daha onceki yapim yontemi petek radyatordu Yuvarlak borular uclarindan altigenler seklinde dovulur sonra bir araya istiflenir ve lehimlenirdi Sadece uclarina dokunduklari icin bu icinden bircok hava borusunun gectigi kati bir su deposunu olustururdu Bazi eski model arabalar daha az verimli ancak daha basit bir yapi olan sarmal borudan yapilmis radyator gobeklerini kullanir Devirdaim pompasi Devridaim pompasi olmayan 1937 yili yapimi termosifon sogutma sistemi Radyatorler onceleri yalnizca termosifon etkisi ile yonlendirilen asagi dogru dikey akisi kullandilar Sogutma sivisi motorda isinir yogunlugu azalir ve boylece yukselirdi Radyator siviyi soguttukca sivi yogunlasir ve asagi iner Bu etki az guclu icin yeterlidir ancak en eski otomobiller disinda yetersizdir Dogal sirkulasyonun cok az debisi oldugundan uzun yillardir tum otomobiller motor sogutma sivisini dolastirmak icin santrifuj pompa kullandi Kalorifer Arac icindeki kucuk bir radyatoru ayni anda calistirmak icin genellikle bir valf veya bolme sistemi veya her ikisi birlikte kullanilir Bu kucuk radyator ve ilgili hava fanina kalorifer petegi denir ve arac icini isitir Radyator gibi kalorifer petegi de motordan isiyi alarak calisir Bu nedenle otomotiv teknisyenleri genellikle kullanicilara ana radyatore yardimci olmak icin motor hararet yaptiginda hemen arac kaloriferini acip en yuksek sicakliga getirmelerini tavsiye eder Sicaklik ayari Su debisinin kontrolu Araba motor termostati Modern otomobillerdeki motor sicakligi oncelikle mum pelet tipi termostat motor en uygun degerine ulastiginda acilan bir valf tarafindan kumanda edilir Motor sogukken termostat motor isindikca sogutma suyu sicakliginda degisiklikleri hissetmesi icin kucuk baypas akisi disinda kapatilir Motor sogutma suyu termostat tarafindan sirkulasyon pompasinin girisine yonlendirilir ve radyator baypas edilerek dogrudan motora geri dondurulur Suyun yalnizca motorda dolasacak sekilde yonlendirilmesi yerel sicak noktalardan kacinirken motorun en uygun calisma sicakligina olabildigince hizli cikmasini saglar Sogutucu sivinin sicakligi termostat calisma sicakligina ciktiginda termostat acilir ve sicakligin daha da yukselmesini onlemek icin suyun radyatorden gecmesi saglanir Optimum sicakliktayken termostat motorun optimum sicaklikta calismaya devam etmesi icin motor sogutma sivisinin radyatore akisini kontrol eder Sicak bir gunde agir yukte dik bir yokusu yukari yavasca cikmak gibi en yuksek yuk kosullarinda radyatorden gecen hava debisi az iken motor maksimum guce yakin guc vereceginden termostat tam acik konuma gelir Radyatorden gecen hava debi hizi isiyi dagitma kabiliyeti uzerinde etkisi buyuktur Tersine soguk bir gecede hafif bir gazla otoyolda hizla yokus asagi giderken motor az guc urettiginden termostat neredeyse kapanir ve radyator motorun urettiginden cok daha fazla isi kaybeder Radyatorden cok sogutma sivisi gecirmek motorun asiri sogumasina ve optimum sicakliktan daha az sicaklikta calismasina neden olarak yakit verimliligi nin azalmasina ve egzoz emisyonlarinin artmasina neden olur Ayrica herhangi bir bilesen krank mili yataklari gibi dogru bosluklarla birbirine uyacak sekilde dikkate alinacak sekilde tasarlanirsa motor dayanikliligi guvenilirligi ve uzun omurlulugu bazen tehlikeye girer Asiri sogutmanin diger bir yan etkisi kalorifer veriminin dusmesidir ancak tipik durumlarda hala ortam sicakligindan cok daha yuksek sicaklikta hava ufler Bu nedenle termostat motoru optimum calisma sicakliginda tutmak icin aracin calisma yukunde hizinda ve dis sicakliktaki degisikliklere yanit vererek arac menzili boyunca surekli hareket eder Eski model arabalarda alkol veya aseton gibi ucucu bir sivi iceren oluklu koruk tipi bir termostat bulabilirsiniz Bu tip termostatlar yaklasik 7 psi nin uzerindeki sogutma sistemi basinclarinda iyi calismaz Modern motorlu araclar genellikle yaklasik 15 psi de calisir bu da koruk tipi termostatin kullanimini engeller Dogrudan hava sogutmali motorlarda bu hava gecislerinde bir kanat valfini kontrol eden koruklu termostat icin sorun degildir Hava debisinin kontrolu Radyator boyutu ve radyator fan tipi de dahil olmak uzere diger faktorler motorun sicakligini etkiler Radyatorun boyutu ve dolayisiyla aracin karsilasabilecegi en asiri kosullarda tam yukte sicak bir gunde daga tirmanmak gibi motoru tasarim sicakliginda tutabilecek sekilde secilir Radyatorden gecen hava debisinin yaydigi isi uzerinde etkisi onemlidir Arac hizi kabaca motor gucuyle orantili olarak bunu etkiler boylece kaba oz duzenleyici geri bildirim verir Motor tarafindan ek sogutma fani calistirildiginda bu ayni zamanda motor hizini da benzer sekilde izler Motorla calisan fanlar genellikle dusuk sicakliklarda kayarak fan hizini azaltan tahrik kayisindan gelen tarafindan duzenlenir Bu fani gereksiz yere calistirarak gucu bosa harcamayarak yakit verimliligini artirir Modern araclarda sogutma hizinin daha fazla duzenlenmesi ya degisken hizli ya da cevrimli radyator fanlarinca saglanir Elektrikli fanlar bir termostatik anahtar veya motor kontrol unitesi tarafindan kontrol edilir Elektrikli fanlar ayrica dusuk motor devirlerinde veya yavas akan trafikte oldugu gibi sabitken iyi debi ve sogutma saglar Viskoz tahrikli ve elektrikli fanlarin gelistirilmesinden once motorlara her zaman radyatorden hava ceken basit sabit fanlar takiliydi Ticari arac ve traktor gibi yuksek sicakliklarda agir isleri yapabilmek icin tasarimi buyuk bir radyator takilmasini gerektiren araclarin motoru hafif yukler altinda termostat varliginda bile buyuk radyator ve sabit fan nedeniyle termostat acilir acilmaz sogutma sivisi sicakliginda hizli ve onemli bir dususe neden oldugundan genellikle soguk havada serin calisirlardi Bu sorun radyatore bir radyator perdesi veya radyator ortusu takilarak cozulebilir ve radyatore hava akisini kismen veya tamamen engelleyecek sekilde ayarlanabilir En basit haliyle perde istenen kismi kaplamak icin radyatorun uzunlugu boyunca acilan tuval veya kaucuk gibi bir malzeme rulosudur Birinci Dunya Savasi donemi ve SPAD S XIII tek motorlu avci ucaklari gibi bazi eski araclar bir derece kontrol saglamak icin surucu veya pilot koltugundan ayarlanabilen bir dizi kepenk icerir Bazi modern otomobillerde gerektiginde sogutma ve aerodinamik arasinda dengeyi saglamak icin motor kontrol unitesi tarafindan otomatik olarak acilip kapatilan bir dizi kepenk bulunur Bir lokomotifinin ana tasiyicisi icin radyator sogutma fani Bu otobusleri radyatorlerin alt yarisini kaplayan burada gorulen radyator panjurlari ile donatilmistir Motor sogutma sivisi Ikinci Dunya Savasi ndan once motor sogutucu genellikle suydu Antifriz yalnizca donmayi kontrol etmek icin kullanildi ve bu genellikle yalnizca soguk havalarda yapildi Yuksek performansli ucak motorlarindaki gelistirmeler glikol veya su glikol karisimlarinin benimsenmesine yol acan daha yuksek kaynama noktali gelistirilmis sogutma sivilari gerektirdi Bunlar antifriz ozellikleri icin glikollerin benimsenmesine yol acti Aluminyum veya alasim metal motorlarin gelistirilmesinden bu yana tum bolgelerde ve mevsimlerde korozyonu onlemek antifrizden daha da onemli hale geldi Kaynama veya asiri isinma Kuru calisan tasma tanki sogutma sivisinin buharlasmasina neden olabilir ve bu da motorun bolgesel veya genel olarak asiri isinmasina neden olabilir Silindir kapak contasinin yanmasi ve nin veya silindir blogu nun carpilmasi veya catlamasi gibi ciddi hasarlar meydana gelebilir Sicaklik gostergesi mekanik veya elektrik icin veri saglayan sicaklik sensoru sivi sogutucuya degil su buharina maruz kaldigindan bazen hicbir uyari vermez ve bu da motor sogutma suyunun sicakliginin zararli bir sekilde yanlis okunmasina neden olur Sicak radyatorun acilmasi sistemin basincini dusurur bu da sivinin kaynamasina ve tehlikeli derecede sicak sivi ve buharin disari cikmasina neden olabilir Bu nedenle radyator kapaklari genellikle kapak tamamen acilmadan once ic basinci azaltmaya calisan bir mekanizma icerir Ayrica bakinizAtik isiKaynakcaGenelOpel Omega amp Senator Service and Repair Manual Haynes 1996 ISBN 978 1 85960 342 0 Ozel Rankin Kennedy C E 1912 The Book of the Motor Car Caxton Kerr Jim Auto Tech Radiator shutters 31 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde autos ca April 6 2011 accessed April 12 2011 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Radiators ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Radiator Replacement and Troubleshooting Guides How Car Cooling Systems Work 21 Aralik 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca